కేంద్ర ఆర్థిక, కార్పొరేట్ వ్యవహారాల మంత్రి శ్రీమతి నిర్మలా సీతారామన్ ప్రవేశపెట్టిన 2022-23 ఆర్థిక సర్వేలో ప్రజారోగ్య మౌలిక సదుపాయాలను 'ప్రజారోగ్య వ్యవస్థ యొక్క నాడీ కేంద్రం'గా అభివర్ణించారు, ప్రజారోగ్య సేవల చివరి మైలు డెలివరీకి ప్రాథమిక మద్దతు వ్యవస్థను ఏర్పాటు చేశారు. ఒక దేశంలో ఆరోగ్య సంరక్షణ పంపిణీ నిబంధనలు మరియు సంక్షేమ యంత్రాంగాలను అర్థం చేసుకోవడానికి హెల్త్కేర్ ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ఒక ముఖ్యమైన సూచికగా గుర్తించబడింది.

ప్రభుత్వ రంగంలో ఆరోగ్య మౌలిక సదుపాయాలు బలోపేతం కావడానికి దారితీసిన ఇటీవలి ఆరోగ్య రంగ సంస్కరణలను ఆర్థిక సర్వే హైలైట్ చేసింది. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ఉపకేంద్రాలు (ఎస్సీలు), ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలు (పీహెచ్సీలు), కమ్యూనిటీ హెల్త్ సెంటర్లు (సీహెచ్సీలు) పెరగడమే ఇందుకు నిదర్శనం. ఆయుష్మాన్ భారత్ పథకం కింద 2022 డిసెంబర్ 31 నాటికి 1.5 లక్షల హెల్త్ అండ్ వెల్నెస్ సెంటర్లు (హెచ్డబ్ల్యూసీలు) అందుబాటులోకి వచ్చాయి. ఇవి సమగ్ర ప్రాథమిక ఆరోగ్య సేవలను కమ్యూనిటీలకు దగ్గరగా అందిస్తాయి.

భారతదేశంలో గ్రామీణ ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థ

ఆరోగ్య మౌలిక సదుపాయాలలో పురోగతి

ఎకనామిక్ సర్వే 2023 ఆరోగ్య వ్యవస్థ యొక్క ప్రధానమైన ఆరోగ్య సంరక్షణ మౌలిక సదుపాయాల యొక్క ప్రధాన అంశంగా మానవ వనరులలో గణనీయమైన పెరుగుదలను చూపుతుంది. ఇందులో వైద్యులు, నర్సులు, ఫార్మసిస్ట్‌లు, మంత్రసానులు, దంతవైద్యులు, అనుబంధ ఆరోగ్య నిపుణులు, సామాజిక ఆరోగ్య కార్యకర్తలు, సామాజిక ఆరోగ్య కార్యకర్తలు మరియు ఇతర ఆరోగ్య సంరక్షణ ప్రదాతలు, అలాగే ఆరోగ్య నిర్వహణ మరియు సహాయక సిబ్బంది ఉన్నారు.

(ప్రతి సంవత్సరం మార్చి నాటికి వేలల్లో సంఖ్యలు)

మూలం: గ్రామీణ ఆరోగ్య గణాంకాలు 2021-22, MoHWF

***