માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયના PIB ફેક્ટ ચેક યુનિટ (FCU) એ છ યુટ્યુબ ચેનલોનો પર્દાફાશ કર્યો છે જે સંકલિત રીતે કામ કરી રહી હતી અને ભારતમાં ખોટી માહિતી ફેલાવી રહી હતી. ફેક્ટ ચેક યુનિટે આ ચેનલો દ્વારા ફેલાતા ફેક ન્યૂઝનો સામનો કરવા માટે 100 થી વધુ ફેક્ટ-ચેક ધરાવતાં છ અલગ-અલગ ટ્વિટર થ્રેડો બહાર પાડ્યા છે. માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય હેઠળના એકમ તરફથી આ બીજી કાર્યવાહી છે જેમાં સમગ્ર ચેનલોનો પર્દાફાશ કરવામાં આવ્યો છે.

છ યુટ્યુબ ચેનલો એક સંકલિત ડિસઇન્ફોર્મેશન નેટવર્કના ભાગ રૂપે કાર્યરત હોવાનું જણાયું હતું, તેના લગભગ 20 લાખ સબ્સ્ક્રાઇબર્સ હતા અને તેમના વીડિયો 51 કરોડથી વધુ વખત જોવામાં આવ્યા હતા. PIB દ્વારા તથ્ય-ચકાસાયેલ આ YouTube ચેનલોની વિગતો નીચે મુજબ છે:

PIB ફેક્ટ ચેક યુનિટ દ્વારા એવી YouTube ચેનલોનો પર્દાફાશ થયો જે ચૂંટણીઓ, ભારતની સુપ્રીમ કોર્ટ અને સંસદમાં કાર્યવાહી, ભારત સરકારની કામગીરી વગેરે વિશે નકલી સમાચાર ફેલાવે છે. ઉદાહરણોમાં ઇલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીનો પર પ્રતિબંધ અંગેના ખોટા દાવાઓ અને ભારતના માનનીય રાષ્ટ્રપતિ, માનનીય મુખ્ય ન્યાયાધીશ સહિત વરિષ્ઠ બંધારણીય કાર્યકર્તાઓ ખોટા નિવેદનોનો સમાવેશ થાય છે.

ચેનલો નકલી સમાચાર અર્થતંત્રનો ભાગ છે જે નકલી સમાચારના મુદ્રીકરણ પર વિકસે છે. ચેનલો નકલી, ક્લિકબેટ અને સનસનાટીભર્યા થંબનેલ્સ અને ટીવી ચેનલોના ટેલિવિઝન ન્યૂઝ એન્કરની છબીઓનો ઉપયોગ કરીને દર્શકોને સમાચાર અધિકૃત હોવાનું માને છે અને તેમના દ્વારા પ્રકાશિત વીડિયોનું મુદ્રીકરણ કરવા માટે તેમની ચેનલો પર ટ્રાફિક લાવે છે.

PIB ફેક્ટ ચેક યુનિટ દ્વારા આ પ્રકારની બીજી કાર્યવાહી છે. અગાઉની એક મોટી કાર્યવાહીમાં, 20મી ડિસેમ્બર, 2022ના રોજ, યુનિટે નકલી સમાચાર ફેલાવતી ત્રણ ચેનલોનો પર્દાફાશ કર્યો હતો.

PIB ફેક્ટ-ચેક યુનિટ દ્વારા પોસ્ટ કરાયેલ ટ્વિટર થ્રેડ્સની લિંક્સ:

i નેશન ટીવીના વીડિયો પર તથ્ય-તપાસ:

ii. સંવાદ ટીવીના વીડિયો પર તથ્ય-તપાસ:

iii સરોકર ભારત ના વિડીયો પર તથ્ય તપાસ:

iv નેશન 24ના વીડિયો પર તથ્ય-તપાસ:

v. સ્વર્ણિમ ભારતના વિડીયો પર તથ્ય-તપાસ:

vi સંવાદ સમાચારના વિડીયો પર તથ્ય-તપાસ:

YP/GP/JD

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com