ભારતના ચૂંટણી પંચ દ્વારા વ્યાપક આયોજન, સમીક્ષાઓ અને અનુવર્તી અમલીકરણ એજન્સીઓની સક્રિય ભાગીદારીને કારણે ગુજરાત અને હિમાચલ પ્રદેશ રાજ્યોમાં ચાલી રહેલી વિધાનસભાની ચૂંટણીઓમાં રેકોર્ડ જપ્તી થઈ છે. ગુજરાત વિધાનસભા ચૂંટણી, 2022ની તારીખોની જાહેરાતના પ્રસંગે, મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર, શ્રી રાજીવ કુમારે પ્રલોભન-મુક્ત ચૂંટણીઓ પર ભાર મૂક્યો અને હિમાચલ પ્રદેશમાં થયેલી નોંધપાત્ર માત્રામાં જપ્તીનો ઉલ્લેખ કર્યો. એક અભિયાન તરીકે, ગુજરાતમાં ચૂંટણીની જાહેરાતના થોડા જ દિવસોમાં રૂ. 71.88 કરોડની જપ્તી જોવા મળતાં પરિણામો પ્રોત્સાહક છે, જે વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ, 2017માં આદર્શ આચાર સંહિતા લાગુ કરવાના સમગ્ર સમયગાળા દરમિયાન કરવામાં આવેલી જપ્તીને પણ વટાવી જાય છે, જે રૂ. 27.21 કરોડ હતી. તેવી જ રીતે, હિમાચલ પ્રદેશમાં પણ જપ્તી રૂ. 9.03 કરોડની સરખામણીએ રૂ. 50.28 કરોડની નોંધપાત્ર રકમ છે, જે પાંચ ગણાથી વધુ વધારો દર્શાવે છે. વધુમાં, જો નાગરિકો જાગૃત બને અને cVigil એપનો વધુ વ્યાપક ઉપયોગ કરે, તો તે ચૂંટણીમાં મની પાવરને અંકુશમાં લેવા માટે ઘણો આગળ વધશે.

અસરકારક ખર્ચની દેખરેખની પ્રક્રિયા ચૂંટણીની જાહેરાતના મહિનાઓ પહેલા શરૂ થાય છે અને તેમાં અનુભવી અધિકારીઓની ખર્ચ નિરીક્ષકો તરીકે નિમણૂક, વધુ સંકલિત અને વ્યાપક દેખરેખ માટે અમલીકરણ એજન્સીઓને સંવેદનશીલ બનાવવા અને સમીક્ષા કરવા, ખર્ચ સંવેદનશીલ મતવિસ્તારો, મોનિટરિંગ પ્રક્રિયામાં ફિલ્ડ લેવલની ટીમોની પર્યાપ્ત ઉપલબ્ધતાનું આયોજન સુનિશ્ચિત કરવું અને ચૂંટણીઓને ખરાબ કરવામાં નાણાં-શક્તિની ભૂમિકાને રોકવા માટે ડીઇઓ-એસપી સાથે નિયમિત ફોલો-અપ જેવી પ્રવૃત્તિઓનો સમાવેશ થાય છે.

હિમાચલ પ્રદેશ અને ગુજરાતના રાજ્યોમાં અત્યાર સુધી (10.11.2022 સુધીમાં) થયેલી જપ્તીની વિગતો નીચે આપેલ છે:

જો કે ગુજરાત રાજ્યમાં ચૂંટણી જાહેર થયા પછીના આ શરૂઆતના દિવસો છે, તેમ છતાં પોલીસ દ્વારા કરવામાં આવેલી પ્રવૃત્તિને કારણે આશરે રૂ. 3.86 કરોડની કિંમતનો 1,10,000 લિટર દારૂ જપ્ત કરવામાં આવ્યો છે. DRI એ પણ 64 કરોડ રૂપિયાના રમકડાં અને એસેસરીઝની મોટા પાયે જપ્તી નોંધાવી હતી જે મિસ ડેક્લેરેશન દ્વારા અને મુન્દ્રા પોર્ટ પર આયાત કાર્ગોમાં છુપાવીને દાણચોરી કરવામાં આવી હતી. આ કેસમાં મુખ્ય સૂત્રધાર સહિત બે લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી છે અને વધુ તપાસ ચાલી રહી છે. ગુજરાત વિધાનસભાની સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં મની પાવરને રોકવા માટે અસરકારક દેખરેખ માટે, ભારતના ચૂંટણી પંચે 69 ખર્ચ નિરીક્ષકો પણ તૈનાત કર્યા છે. આ મતવિસ્તારોમાં નજીકથી દેખરેખ રાખવા માટે 27 વિધાનસભા મતવિસ્તારોને ખર્ચ સંવેદનશીલ મતવિસ્તાર તરીકે ચિહ્નિત કરવામાં આવ્યા છે.

ચૂંટણી તૈયારીઓની સમીક્ષા કરવા માટે પંચે સપ્ટેમ્બરમાં ગુજરાત અને હિમાચલ પ્રદેશની મુલાકાત લીધી હતી અને સમર્પિત ટીમોએ ઓક્ટોબરમાં વિધાનસભા ચૂંટણીના આયોજનની તૈયારીઓની દેખરેખ માટે બંને રાજ્યોના વિવિધ પ્રદેશોની મુલાકાત પણ લીધી હતી. કમિશને, બંને રાજ્યોમાં તેની મુલાકાત દરમિયાન, મતદારોને પ્રભાવિત કરવા માટેની વસ્તુઓની નજીકથી અને અસરકારક દેખરેખ પર ભાર મૂકવા માટે એન્ફોર્સમેન્ટ એજન્સીઓ, જિલ્લા સત્તાવાળાઓ અને પોલીસ નોડલ અધિકારીઓની વ્યાપક સમીક્ષા કરી હતી.

હિમાચલ પ્રદેશમાં તેમની મુલાકાત દરમિયાન, મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર, શ્રી રાજીવ કુમાર અને ચૂંટણી કમિશનર શ્રી અનુપ ચંદ્ર પાંડેએ, જિલ્લાઓ અને અમલીકરણ એજન્સીઓની તૈયારીઓની સમીક્ષા કરતી વખતે, ગેરકાયદેસર ખાણકામના ધંધા અને દારૂ, શંકાસ્પદ રોકડ અને ઉત્પાદન જેવા ક્ષેત્રો પર ચુસ્ત તકેદારી રાખવા પર ભાર મૂક્યો હતો. જે ચૂંટણીને બગાડવાની સંભાવના ધરાવે છે. તે જ તર્જ પર, આવકવેરા વિભાગની તપાસ વિંગ, જે મુખ્ય સહભાગી અમલ એજન્સી છે, તેઓએ હિમાચલ પ્રદેશ અને આસપાસના રાજ્યોના 27 પરિસરમાં સ્ટોન ક્રશિંગ એકમો પર દરોડા પાડ્યા અને નોંધપાત્ર રોકડ જપ્ત કરી હતી. તેમણે દેશી દારૂના ઉત્પાદકો અને વેપારીઓ પર બીજી શોધ અને જપ્તી કામગીરી પણ હાથ ધરી હતી, જેમાં, બિનહિસાબી રોકડ જપ્ત કરવામાં આવી હતી અને સ્ટોક અને એકાઉન્ટિંગમાં વિસંગતતાઓ જોવા મળી હતી. પોલીસ, આબકારી અધિકારીઓ અને અન્ય અમલીકરણ એજન્સીઓ દ્વારા પણ જપ્તીઓ, ખાસ કરીને દારૂ, માદક દ્રવ્યો અને મફત વસ્તુઓને લગતી કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી. હિમાચલ પ્રદેશની વિધાનસભાની સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં મની પાવરને રોકવા માટે અસરકારક દેખરેખ માટે, ભારતના ચૂંટણી પંચે 23 ખર્ચ નિરીક્ષકો પણ તૈનાત કર્યા છે.

પેટાચૂંટણીઓમાં પણ, બિહાર, ઓડિશા, મહારાષ્ટ્ર, તેલંગાણા, હરિયાણા અને ઉત્તર પ્રદેશ રાજ્યોની 7 વિધાનસભા મતવિસ્તારોમાં 2022, જેમાં ગઈકાલે મતદાન પૂર્ણ થયું હતું, તેમાં રૂ. 9.35 કરોડની નોંધપાત્ર જપ્તી કરવામાં આવી હતી. તેલંગાણાના અતિસંવેદનશીલ મુનુગોડે વિધાનસભા મતવિસ્તારમાં રેકોર્ડ જપ્તી કરવામાં આવી હતી જ્યાં હજારો લિટર દારૂ સાથે 6.6 કરોડ રૂપિયાની રોકડ રકમની નોંધપાત્ર રકમ, રૂ. 1.78 કરોડની કિંમતી ધાતુઓ જપ્ત કરવામાં આવી છે જે ચૂંટણીમાં મની પાવરના જોખમને રોકવા માટે કમિશન દ્વારા ખર્ચની દેખરેખની પ્રક્રિયા પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

જ્યારે મુનુગોડે વિધાનસભા મતવિસ્તારમાં અવલોકન કરવામાં આવ્યું હતું તેમ વ્યાપક દેખરેખની આવશ્યકતા હતી, ત્યારે કમિશને વધારાના ખર્ચ નિરીક્ષક તૈનાત કર્યા, ગ્રાઉન્ડ લેવલ ટીમો વધારી અને નિરીક્ષકો સાથે વર્ચ્યુઅલ બેઠકો દ્વારા જિલ્લા વહીવટીતંત્રની વારંવાર સમીક્ષા અને પ્રતિસાદ સત્રો હાથ ધર્યા.

આયોગે 7મી નવેમ્બરના રોજ મુખ્ય સચિવો, મુખ્ય સચિવ (ગૃહ), ડીજીપી, ડીજી (ઇન્કમ ટેક્સ, ઇન્વ.), આબકારી કમિશનરો, આઇજીપી (ઓપરેશન્સ), હિમાચલ પ્રદેશ અને તેના પડોશી રાજ્યોના સીઇઓ સાથે વીડિયો કોન્ફરન્સ પણ યોજી હતી. કાયદો અને વ્યવસ્થાની સ્થિતિની સમીક્ષા કરી અને ચૂંટણી પ્રક્રિયા દરમિયાન આંતર-રાજ્ય સરહદની હિલચાલ અને સરહદો સીલ કરવા પર તકેદારી રાખવા માટે લેવાયેલા પગલાંની સમીક્ષા કરી. પંચે નિષ્પક્ષ, સુલભ અને પ્રલોભન-મુક્ત મતદાન કરવા માટે છેલ્લા 72 કલાકના પ્રયાસો અને મતદાન વ્યવસ્થા માટે કેન્દ્રીય નિરીક્ષકોની પણ સમીક્ષા કરી હતી. ચાલુ ચૂંટણીઓ પૂર્ણ ન થાય ત્યાં સુધી ચૂંટણીના રાજ્યોમાં નજીકથી દેખરેખ રાખવાના પ્રયાસો ચાલુ રહેશે અને જપ્તીના આંકડામાં વધુ વધારો થવાની ધારણા છે.

YP/GP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com