રેપો રેટ 5.4% પર પહોંચ્યો

રેપો રેટ એ દર છે કે જેના પર રિઝર્વ બેંક વ્યાપારી બેંકોને ધિરાણ આપે છે, જેમાં અડધા ટકાનો વધારો થયો છે. પ્રવર્તમાન પ્રતિકૂળ વૈશ્વિક વાતાવરણ, સ્થાનિક નાણાકીય વ્યવહારોમાં અસમર્થતા, અસ્વસ્થપણે ઊંચી ફુગાવાને ધ્યાનમાં રાખીને, રિઝર્વ બેંકે પોલિસી રેપો રેટ અડધા ટકાથી વધારીને 5.4% કર્યો છે.

રિઝર્વ બેંકની ક્રેડિટ પોલિસી કમિટીએ આ નિર્ણય લીધો હતો. મોંઘવારી અને ફુગાવાના અંદાજોને અંકુશમાં રાખવાની જરૂરિયાતને કારણે આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે મોનેટરી પોલિસી પોલિસી ઓનલાઈન રજૂ કરતી વખતે જણાવ્યું હતું કે, "સતત ઊંચો ફુગાવો અનુમાનને અસ્થિર કરી શકે છે અને મધ્યમ ગાળાના વિકાસને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે." દાસનું ભાષણ https://youtu.be/2VXCSN9Ypes પર ઉપલબ્ધ છે.

દાસે નીચે પાંચ વધારાના પગલાંની શ્રેણીની પણ જાહેરાત કરી.

1) સ્ટેન્ડ અલોન પ્રાઇમરી ડીલર્સ (SPDs) ને નાણાકીય બજારો વિકસાવવા પ્રોત્સાહિત કરવા

સ્ટેન્ડઅલોન પ્રાઈમરી ડીલર્સ (SPDs) હવે પ્રુડેન્શિયલ ગાઈડલાઈન્સ હેઠળ કેટેગરી-I અધિકૃત ડીલરોને હાલમાં મંજૂરી આપવામાં આવેલ તમામ વિદેશી વિનિમય બજાર બનાવવાની સુવિધાઓ ઓફર કરી શકશે. આ ગ્રાહકોને તેમના વિદેશી વિનિમય જોખમનું સંચાલન કરવા માટે બજાર નિર્માતાઓનો વિશાળ સમૂહ આપશે. આનાથી ભારતમાં ફોરેન એક્સચેન્જ માર્કેટનો વ્યાપ પણ વધશે.

SPDs ને બિન-નિવાસીઓ અને અન્ય બજાર નિર્માતાઓ સાથે ઑફશોર રૂપિયામાં રાતોરાત ઇન્ડેક્સ્ડ સ્વેપ માર્કેટમાં વ્યવહાર કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે. આ માપ આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં બેંકો માટે જાહેર કરવામાં આવેલા સમાન પગલાંને પૂરક બનાવશે. આ પગલાંઓ ઓનશોર અને ઓફશોર ઓવરનાઈટ ઈન્ડેક્સ સ્વેપ-ઓઆઈએસ બજારો વચ્ચેના વિભાજનને દૂર કરશે અને ભાવ શોધ પ્રણાલીમાં સુધારો કરશે તેવી અપેક્ષા છે (એક સિસ્ટમ જે વેચાણકર્તાઓ અને ખરીદદારો વચ્ચેની વાટાઘાટો દ્વારા સંપત્તિની બજાર કિંમત નક્કી કરે છે). નાણાકીય બજારોના વિકાસમાં SPDની ભૂમિકાને ધ્યાનમાં રાખીને પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે.

2) નાણાકીય સેવાઓના આઉટસોર્સિંગમાં જોખમ અને નીતિશાસ્ત્રનું સંચાલન

નિયંત્રિત સંસ્થાઓ દ્વારા નાણાકીય સેવાઓનું આઉટસોર્સિંગ વધ્યું છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, રિઝર્વ બેંક જાહેર ટિપ્પણીઓ માટે નાણાકીય સેવાઓના આઉટસોર્સિંગમાં જોખમો અને આચારસંહિતાના સંચાલન માટે ડ્રાફ્ટ માર્ગદર્શિકા જારી કરશે. આ જોખમ વ્યવસ્થાપન માળખાને મજબૂત કરવા અને હાલની માર્ગદર્શિકાઓને સુમેળ અને સંકલિત કરવા માટે કરવામાં આવી રહ્યું છે.

3) ભારત બિલ પેમેન્ટ સિસ્ટમ NRI માટે પણ ખુલ્લી રહેશે

ભારત બિલ પેમેન્ટ સિસ્ટમ (BBPS), પ્રમાણિત બિલ ચૂકવણી માટે આંતરિક ઉપયોગ પ્લેટફોર્મ, હવે બંને દેશો વચ્ચે બિલ ચૂકવણી સ્વીકારવામાં સક્ષમ હશે. આનાથી NRIs ભારતમાં તેમના પરિવારો વતી ઉપયોગિતાઓ, શિક્ષણ અને આવી અન્ય સેવાઓ માટે બિલ ચૂકવવા માટે આ સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરી શકશે. તેથી વરિષ્ઠ નાગરિકોને ઘણો ફાયદો થશે.

4) લોન રિપોર્ટિંગ કંપનીઓને રિઝર્વ બેંક ઈન્ટીગ્રેટેડ ઓમ્બડ્સમેન સ્કીમ (RB-IOS) 2021 હેઠળ લાવવામાં આવશે

રિઝર્વ બેંક ઈન્ટીગ્રેટેડ ઓમ્બડ્સમેન સ્કીમ (RB-IOS)ના વ્યાપને વિસ્તારવા માટે ક્રેડિટ ઈન્ફોર્મેશન કંપનીઓ (CICs)ને RB-IOS સિસ્ટમ હેઠળ લાવવામાં આવશે. આ તમને ક્રેડિટ રિપોર્ટિંગ કંપનીઓ સામેની ફરિયાદોને ઉકેલવા માટે મફત વૈકલ્પિક પદ્ધતિ પ્રદાન કરશે.

વધુમાં, આ કંપનીઓને હવે તેમની પોતાની આંતરિક લોકપાલ (IO) સિસ્ટમ હોવી જરૂરી રહેશે. ગવર્નર દાસે માહિતી આપી હતી કે આ CICની આંતરિક ફરિયાદ નિવારણ પદ્ધતિને મજબૂત બનાવશે.

5) MIBOR બેન્ચમાર્ક સમિતિની રચના કરવામાં આવશે

રિઝર્વ બેંકે મુંબઈ ઈન્ટર-બેંક રેટ માટે વૈકલ્પિક બેન્ચમાર્કમાં ફેરફારની જરૂરિયાત સહિત વ્યાજ દરના ડેરિવેટિવ્ઝના વિકાસ અને ઉપયોગને લગતા મુદ્દાઓની ચકાસણી કરવા અને આગળનો માર્ગ સૂચવવા માટે એક સમિતિની રચના કરવાનું નક્કી કર્યું છે. આ અભ્યાસ વૈકલ્પિક બેન્ચમાર્ક દરો વિકસાવવા માટેના તાજેતરના આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રયાસોને ધ્યાનમાં લઈ રહ્યો છે.

વૃદ્ધિ દરની આગાહીમાં કોઈ ફેરફાર નથી – 2022-23 માટે 7.2%

ગવર્નર દાસે માહિતી આપી હતી કે ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાના વિકાસ માટે કેન્દ્રીય બેંકનું અનુમાન ચાલુ નાણાકીય વર્ષ માટે 7.2% પર જાળવી રાખવામાં આવ્યું છે. પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં 16.2 ટકા; બીજા ક્વાર્ટરમાં 6.2 ટકા; ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં 4.1 ટકા; અને ચોથા ક્વાર્ટરમાં 4.0 ટકા પર રહેશે. 2023-24ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં કુલ રાષ્ટ્રીય આવક (GDP) દર 6.7 ટકા રહેવાનો અંદાજ છે.

ફુગાવા પર, ગવર્નર દાસે સ્પષ્ટ કર્યું કે ફુગાવો મધ્યમ ગાળામાં 4.0 ટકાના લક્ષ્યની નજીક જાય તેની ખાતરી કરવા માટે, આપણે નાણાકીય નીતિ દ્વારા વૃદ્ધિને ટેકો આપતી વખતે નિયંત્રણને સરળ બનાવવાના અમારા વલણમાં અડગ રહેવું જોઈએ. દાસે માહિતી આપી હતી કે રિઝર્વ બેન્ક આપણી અર્થવ્યવસ્થાને ટકાઉ વૃદ્ધિના માર્ગ પર લાવવા માટે કિંમત અને નાણાકીય સ્થિરતા જાળવવા માટે તેની પ્રતિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કરી રહી છે.

ગવર્નર દાસનું સંપૂર્ણ નિવેદન અહીં વાંચો; વિકાસ અને નિયમનકારી નીતિઓ પર નિવેદન; અને અહીં મોનેટરી પોલિસી સ્ટેટમેન્ટ વાંચો.

SD/GP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com