જલ શક્તિ મંત્રાલયના જળ સંસાધન, નદી વિકાસ અને ગંગા કાયાકલ્પ વિભાગે રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર પોર્ટલ પર 4થા રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કારોની શરૂઆત કરી છે. તમામ અરજીઓ ઓનલાઈન રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર પોર્ટલ (www.awards.gov.in) દ્વારા જ પ્રાપ્ત થશે. સામાન્ય લોકો વધુ વિગત માટે આ પોર્ટલ અથવા આ વિભાગની વેબસાઇટ (www.jalshakti-dowr.gov.in) નો સંદર્ભ લઈ શકે છે. અરજી સબમિટ કરવાની છેલ્લી તારીખ 15મી સપ્ટેમ્બર, 2022 છે.

પુરસ્કારો માટેની પાત્રતા:

કોઈપણ રાજ્ય, જિલ્લો, ગ્રામ પંચાયત, શહેરી સ્થાનિક સંસ્થા, મીડિયા, શાળા, સંસ્થા, ઉદ્યોગ, બિન-સરકારી સંસ્થા અથવા વોટર યુઝર એસોસિએશન કે જેણે જળ સંરક્ષણ અને વ્યવસ્થાપન ક્ષેત્રે અનુકરણીય કાર્ય કર્યું છે તે અરજી કરવા પાત્ર છે.

ટ્રોફી અને પ્રશસ્તિપત્ર:

શ્રેણીઓ માટે - 'શ્રેષ્ઠ રાજ્ય' અને 'શ્રેષ્ઠ જિલ્લા', વિજેતાઓને ટ્રોફી અને પ્રશસ્તિપત્ર આપીને સન્માનિત કરવામાં આવશે. બાકીની શ્રેણીઓમાં - 'શ્રેષ્ઠ ગ્રામ પંચાયત', 'શ્રેષ્ઠ શહેરી સ્થાનિક સંસ્થા', 'શ્રેષ્ઠ મીડિયા', 'શ્રેષ્ઠ શાળા', 'કેમ્પસ વપરાશ માટે શ્રેષ્ઠ સંસ્થા', 'શ્રેષ્ઠ ઉદ્યોગ', 'શ્રેષ્ઠ NGO', 'શ્રેષ્ઠ પાણી વપરાશકર્તા એસોસિયેશન' અને 'CSR પ્રવૃત્તિઓ માટે શ્રેષ્ઠ ઉદ્યોગ', વિજેતાઓને ટ્રોફી અને પ્રશસ્તિપત્ર સાથે રોકડ પુરસ્કારથી સન્માનિત કરવામાં આવશે. 1લા, 2જા અને 3જા ક્રમના વિજેતાઓ માટે રોકડ ઈનામો અનુક્રમે રૂ.2 લાખ, રૂ.1.5 લાખ અને રૂ.1 લાખ છે.

પસંદગી પ્રક્રિયા:

4થા રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કારો માટે પ્રાપ્ત થયેલી તમામ અરજીઓ જળ સંસાધન, નદી વિકાસ અને ગંગા કાયાકલ્પ વિભાગ દ્વારા રચાયેલી જ્યુરી સમિતિ સમક્ષ મૂકવામાં આવે છે. જ્યુરી કમિટીની ભલામણ સિવાય કોઈ એવોર્ડ આપવામાં આવતો નથી. સમિતિની ભલામણ કેન્દ્રીય મંત્રી (જલ શક્તિ)ને મંજૂરી માટે સુપરત કરવામાં આવે છે. ત્યાર બાદ યોગ્ય તારીખે વિજેતાઓના નામની જાહેરાત કરવામાં આવે છે.

પુરસ્કારોની વિગતો:

રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કાર (NWAs) સરકારના વિઝન ‘જલ સમૃદ્ધ ભારત’ને સાકાર કરવા દેશભરમાં રાજ્યો, જિલ્લાઓ, વ્યક્તિઓ, સંસ્થાઓ વગેરે દ્વારા કરવામાં આવેલા અનુકરણીય કાર્ય અને પ્રયાસોને ઓળખવા અને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા. તેનો ઉદ્દેશ લોકોને પાણીના મહત્વ વિશે જાગૃત કરવાનો છે અને તેમને પાણીના ઉપયોગની શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ અપનાવવા માટે પ્રેરિત કરવાનો છે. વિવિધ કેટેગરીમાં એવોર્ડ વિજેતાઓને પ્રશસ્તિપત્ર, ટ્રોફી અને રોકડ પુરસ્કાર આપવામાં આવશે. રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કારોનો ઉદ્દેશ્ય હિતધારકોને દેશમાં જળ સંસાધન વ્યવસ્થાપન પ્રત્યે સર્વગ્રાહી અભિગમ અપનાવવા પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે કારણ કે જળ ચક્રમાં સપાટી પરનું પાણી અને ભૂગર્ભજળ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આ ઉદ્દેશ્યોને સ્વીકારવા માટે, વિભાગ દ્વારા વર્ષ 2018 માં રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કારોની પ્રથમ આવૃત્તિ રજૂ કરવામાં આવી હતી. નવી દિલ્હીમાં 25 ફેબ્રુઆરી 2019 ના રોજ વિતરણ સમારોહનું સફળતાપૂર્વક આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું અને 14 શ્રેણી હેઠળના 82 વિજેતાઓને પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ, 2જી રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કાર 2019નું સફળતાપૂર્વક આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું અને 11-12 નવેમ્બર 2020ના રોજ ભારતના ઉપરાષ્ટ્રપતિ દ્વારા 16 શ્રેણી હેઠળના 98 વિજેતાઓને એનાયત કરવામાં આવ્યા હતા. 3જી રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કારનું આયોજન 29મી માર્ચ 2022ના રોજ સફળતાપૂર્વક કરવામાં આવ્યું હતું અને 11 હેઠળના 57 વિજેતાઓને કેટેગરીઓને ભારતના રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.

SD/GP/JD