ശ്രീ സരസ്വതായ നമഃ!

ഈ പവിത്രമായ ചടങ്ങിൽ നമ്മോടൊപ്പമുള്ള  മഹാരാഷ്ട്ര ഗവർണർ ശ്രീ ഭഗത് സിംഗ് കോശ്യാരി ജി, മഹാരാഷ്ട്ര നിയമസഭയിലെ പ്രതിപക്ഷ നേതാവ് ശ്രീ ദേവേന്ദ്ര ഫഡ്‌നാവിസ് ജി, മഹാരാഷ്ട്ര സർക്കാരിലെ മന്ത്രി ശ്രീ സുഭാഷ് ദേശായി ജി, ബഹുമാനപ്പെട്ട ഉഷാ ജി, ആശാ ജി, ആദിനാഥ് മങ്കേഷ്‌കർ ജി,  മാസ്റ്റർ ദീനനാഥ് സ്മൃതി പ്രതിഷ്ഠാനിലെ അംഗങ്ങളേ , സംഗീതത്തിന്റെയും കലയുടെയും ലോകത്തെ പ്രമുഖരായ എല്ലാ സഹപ്രവർത്തകരേ , മറ്റ് വിശിഷ്ട വ്യക്തികളേ , മാന്യരേ , മഹതികളേ !

ആദരണീയനായ ഹൃദയനാഥ് മങ്കേഷ്‌കർ ജിയും ഈ സുപ്രധാന ചടങ്ങിൽ പങ്കെടുക്കേണ്ടതായിരുന്നു എന്നാൽ ആദിനാഥ് ജി പറഞ്ഞതനുസരിച്ച് അനാരോഗ്യം കാരണം ഇവിടെ വരാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. അദ്ദേഹം വേഗം സുഖം പ്രാപിക്കട്ടെ എന്ന് ആശംസിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

സംഗീതം പോലെയുള്ള ഗഹനമായ ഒരു വിഷയത്തെക്കുറിച്ച് എനിക്ക് വേണ്ടത്ര അറിവില്ല എന്നതിനാൽ, ഞാൻ ഇവിടെ എന്നെത്തന്നെ യോഗ്യനല്ലെന്ന് കണ്ടെത്തുന്നു, എന്നാൽ സാംസ്കാരിക ആസ്വാദനത്തിന്റെ  വീക്ഷണകോണിൽ നിന്ന്, സംഗീതം 'സാധന' യും  (ഭക്തി) 'ഭാവനയും '(വികാരം) ആണെന്ന്  എനിക്ക് തോന്നുന്നു.  ആവിഷ്കാരത്തെ ഊർജവും ബോധവും കൊണ്ട് നിറയ്ക്കുന്ന ഒന്ന് ‘നാദം ’ (ശബ്ദം) ആണ്, ബോധത്തെ വികാരങ്ങളും വികാരങ്ങളും കൊണ്ട് നിറച്ച് അതിനെ സൃഷ്ടിയുടെയും സംവേദനക്ഷമതയുടെയും അങ്ങേയറ്റത്തേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്നത് ‘സംഗീതം’ (സംഗീതം) ആണ്. നിങ്ങൾ അനങ്ങാതെ ഇരിക്കുകയായിരിക്കാം, പക്ഷേ സംഗീതത്തിന് നിങ്ങളുടെ കണ്ണുകളിൽ നിന്ന് കണ്ണുനീർ ഒഴുക്കാൻ  കഴിയും. സംഗീതത്തിന്റെ ശക്തി അങ്ങനെയാണ്. സംഗീതത്തിനും നിങ്ങളിൽ  നിസ്സംഗത്വം അനുഭവപ്പെടുത്താനാകും . സംഗീതത്തിന് നിങ്ങളിൽ വീര്യവും മാതൃ വാത്സല്യവും നിറയ്ക്കാൻ കഴിയും. അതിന് ഒരാളെ രാജ്യസ്നേഹത്തിന്റെയും കർത്തവ്യബോധത്തിന്റെയും കൊടുമുടിയിലെത്തിക്കാൻ കഴിയും. സംഗീതത്തിന്റെ ഈ സാധ്യതയും ശക്തിയും ലതാ ദീദിയുടെ രൂപത്തിൽ കാണാൻ കഴിഞ്ഞത് ഭാഗ്യമാണ്. നമ്മുടെ  സ്വന്തം കണ്ണുകൊണ്ട് അവളെ കാണാനുള്ള ഭാഗ്യം ഞങ്ങൾക്കുണ്ട്, മങ്കേഷ്‌കർ കുടുംബം നിരവധി തലമുറകളായി ഈ യജ്ഞത്തിൽ ത്യാഗം സഹിക്കുന്നു. എന്നെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഈ അനുഭവം വളരെ കൂടുതലാണ്.

ഹരീഷ് ജി അവരെക്കുറിച്ച് ചില വിവരണങ്ങൾ നടത്തി, പക്ഷേ ദീദിയുമായുള്ള എന്റെ ബന്ധത്തിന് എത്ര പഴക്കമുണ്ട് എന്ന് ഞാൻ അത്ഭുതപ്പെടുകയായിരുന്നു. നാലര പതിറ്റാണ്ട് മുമ്പായിരിക്കണം സുധീർ ഫഡ്‌കെ ജി അവരെ  എനിക്ക് പരിചയപ്പെടുത്തിയത്. അതിനുശേഷം, ഈ കുടുംബവുമായുള്ള അളവറ്റ വാത്സല്യവും എണ്ണമറ്റ സംഭവങ്ങളും എന്റെ ജീവിതത്തിന്റെ ഭാഗമായി. എന്നെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ലതാ ദീദി എന്റെ മൂത്ത സഹോദരിയെന്ന പോലെ മെലഡി റാണിയുമായിരുന്നു. എത്രയോ തലമുറകൾക്ക് സ്‌നേഹവും വികാരവും സമ്മാനിച്ച ലതാ ദീദിയിൽ നിന്ന് ഒരു സഹോദരിയുടെ സ്‌നേഹം ലഭിച്ചതിനേക്കാൾ വലിയ ഭാഗ്യം മറ്റെന്താണ്? പതിറ്റാണ്ടുകൾക്ക് ശേഷം ഈ വർഷത്തെ രാഖി ഉത്സവത്തിൽ ദീദി ഉണ്ടാകില്ല. പൊതുവേ, എനിക്ക് അത്ര സുഖകരമല്ലാത്തതിനാൽ എന്റെ ബഹുമാനാർത്ഥമുള്ള  പരിപാടികളിൽ നിന്ന് വിട്ടുനിൽക്കാനാണ്  ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നത് . പക്ഷേ, ലതാ ദീദിയെപ്പോലെയുള്ള ഒരു മൂത്ത സഹോദരിയുടെ പേരിൽ അവാർഡ് ലഭിക്കുമ്പോൾ, എന്നോടുള്ള അടുപ്പവും മങ്കേഷ്‌കർ കുടുംബത്തിന് എന്നിലുള്ള അവകാശവും കാരണം എനിക്ക് ഇവിടെ വരേണ്ടത് ഒരുതരം ബാധ്യതയായി മാറുന്നു. എന്റെ പരിപാടികളെക്കുറിച്ചും ഞാൻ എത്ര തിരക്കിലായിരുന്നുവെന്നും ചോദിച്ച് ആദിനാഥ് ജിയിൽ നിന്ന് ഒരു സന്ദേശം ലഭിച്ചപ്പോൾ ,  ഞാൻ ഒന്നും ചോദിച്ചില്ല, ഉടനെ അദ്ദേഹത്തോട്  വരാം  എന്ന് പറഞ്ഞു, കാരണം എനിക്ക് നിരസിക്കാൻ കഴിയില്ല. ഈ അവാർഡ് എല്ലാ രാജ്യക്കാർക്കും ഞാൻ സമർപ്പിക്കുന്നു. ലതാ ദീദി ജനങ്ങളുടേതായതുപോലെ, അവരുടെ പേരിൽ എനിക്ക് ലഭിച്ച ഈ അവാർഡും ജനങ്ങളുടേതാണ്. ലതാ ദീദിയുമായി ഞാൻ ഇടയ്ക്കിടെ സംസാരിക്കാറുണ്ടായിരുന്നു. അവർ  എനിക്ക് സന്ദേശങ്ങളും അനുഗ്രഹങ്ങളും അയയ്‌ക്കാറുണ്ടായിരുന്നു. ഒരു പക്ഷേ അവർ  പറയാറുള്ള, എനിക്ക് മറക്കാൻ പറ്റാത്ത ഒരു കാര്യം നമുക്കെല്ലാവർക്കും ഉപകാരപ്പെട്ടേക്കാം. ഞാൻ അവരെ  ഒരുപാട് ബഹുമാനിച്ചിരുന്നു. അവർ  എപ്പോഴും പറയുമായിരുന്നു - “ഒരു വ്യക്തി അവന്റെ പ്രായം കൊണ്ടല്ല, മറിച്ച് അവന്റെ ജോലി കൊണ്ടാണ് വലുതാകുന്നത്. ഒരുവൻ രാജ്യത്തിന് വേണ്ടി എത്രത്തോളം പ്രവർത്തിക്കുന്നുവോ അത്രത്തോളം അവൻ വലിയവനാകുന്നു. വിജയത്തിന്റെ കൊടുമുടിയിൽ നിൽക്കുന്ന, അത്തരം ചിന്തകളുള്ള ഒരു വ്യക്തിയുടെ മഹത്വം നാം തിരിച്ചറിയുന്നു. ലതാ ദീദി പ്രായത്തിനനുസരിച്ച് പക്വത പ്രാപിച്ചു, അതുപോലെ തന്നെ അവരു ടെ പ്രവൃത്തികളിലൂടെയും.

ലാളിത്യത്തിന്റെ പ്രതിരൂപമായിരുന്നു ലതാ ദീദിയെന്ന് അവരോടൊപ്പം ചിലവഴിച്ച കാലം മുതൽ നമുക്കറിയാം. മാ സരസ്വതിയുടെ പ്രതീകമായി ആളുകൾ കരുതുന്ന സംഗീതത്തിൽ ലതാ ദീദി ആ സ്ഥാനം നേടി. അവളുടെ ശബ്ദം ഏകദേശം 80 വർഷത്തോളം സംഗീത ലോകത്ത് അതിന്റെ മുദ്ര പതിപ്പിച്ചു. ഗ്രാമഫോണുകളിൽ തുടങ്ങി ഗ്രാമഫോണുകളിൽ നിന്ന് കാസറ്റുകളിലേക്കും സിഡികളിലേക്കും ഡിവിഡികളിലേക്കും പെൻഡ്രൈവുകളിലേക്കും ഓൺലൈൻ സംഗീതത്തിലേക്കും ആപ്പുകളിലേക്കും ലതാജിക്കൊപ്പം സംഗീതലോകം സഞ്ചരിച്ചത് എത്ര മഹത്തായ യാത്രയാണ്. സിനിമയിലെ 4-5 തലമുറകൾക്ക് അവർ  ശബ്ദം നൽകി. പരമോന്നത ബഹുമതിയായ ‘ഭാരത് രത്‌ന’ നൽകി രാജ്യം ആദരിച്ചു . ലോകം മുഴുവൻ അവരെ  മെലഡി ക്വീൻ ആയി കണക്കാക്കി. പക്ഷേ അവർ  സ്വയം നോട്ടുകളുടെ രാജ്ഞിയായല്ല, മറിച്ച് ഒരു ‘സാധിക’യായി കണക്കാക്കി. മാത്രമല്ല അവർ  ഏത് പാട്ടിന്റെ റെക്കോർഡിങ്ങിന് പോകുമ്പോഴും ചെരിപ്പ് അഴിച്ചുമാറ്റുന്നത് പലരിൽ നിന്നും നമ്മൾ കേട്ടിട്ടുണ്ട്. സംഗീതാഭ്യാസവും ദൈവാരാധനയും അവർക്ക്  ഒരുപോലെയായിരുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ശങ്കരാചാര്യരുടെ അദ്വൈത സിദ്ധാന്തം മനസ്സിലാക്കാൻ ശ്രമിച്ചാൽ ചിലപ്പോൾ ആശയക്കുഴപ്പത്തിലാകും. പക്ഷേ, ശങ്കരാചാര്യരുടെ അദ്വൈത തത്വത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കാൻ ശ്രമിക്കുമ്പോൾ, ലളിതമായ വാക്കുകളിൽ പറയേണ്ടിവന്നാൽ, സംഗീതമില്ലാതെ ആ അദ്വൈത തത്വത്തിലേക്കുള്ള ഭഗവാന്റെ ഉച്ചാരണം അപൂർണ്ണമാണ്. സംഗീതം ദൈവവുമായി സംയോജിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. സംഗീതമുള്ളിടത്ത് പൂർണതയുണ്ട്. സംഗീതം നമ്മുടെ ഹൃദയത്തെയും മനസ്സാക്ഷിയെയും ബാധിക്കുന്നു. അതിന്റെ ഉത്ഭവം ലതാജിയുടേത് പോലെ ശുദ്ധമാണെങ്കിൽ, ആ സംഗീതത്തിൽ ആ പരിശുദ്ധിയും വികാരവും അലിഞ്ഞുചേരുന്നു. അവരുടെ വ്യക്തിത്വത്തിന്റെ ഈ ഘടകം നമുക്കെല്ലാവർക്കും, പ്രത്യേകിച്ച് യുവതലമുറയ്ക്ക് പ്രചോദനമാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളേ 

നമ്മുടെ രാജ്യം സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ അമൃത് മഹോത്സവം ആഘോഷിക്കുന്ന സമയത്താണ് ലതാജിയുടെ ഭൗതിക യാത്ര പൂർത്തിയായത്. സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന് മുമ്പ് അവർ ഇന്ത്യക്ക് ശബ്ദം നൽകി, ഈ 75 വർഷത്തെ രാജ്യത്തിന്റെ യാത്രയും അവരുടെ ശബ്ദവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ലതാജിയുടെ പിതാവ് ദീനനാഥ് മങ്കേഷ്‌കർ ജിയുടെ പേരും ഈ അവാർഡുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. രാജ്യത്തിന് നൽകിയ സംഭാവനകൾക്ക് എല്ലാ രാജ്യക്കാരും മങ്കേഷ്‌കർ കുടുംബത്തോട് കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. സംഗീതത്തോടൊപ്പം ലതാ ദീദിയുടെ ഉള്ളിലുണ്ടായിരുന്ന ദേശസ്‌നേഹത്തിന്റെ ബോധവും അവരുടെ പിതാവായിരുന്നു. സ്വാതന്ത്ര്യ സമര കാലത്ത് ഷിംലയിൽ ബ്രിട്ടീഷ് വൈസ്രോയിയുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം നടന്ന ഒരു പരിപാടിയിൽ വീർ സവർക്കർ എഴുതിയ ഗാനം ദീനനാഥ് ജി ആലപിച്ചു. ബ്രിട്ടീഷ് വൈസ്രോയിയുടെ മുന്നിൽ സംഗീതത്തിലൂടെ ഇത് ചെയ്യാൻ ദീനനാഥ് ജിക്ക് മാത്രമേ കഴിയൂ. ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണത്തെ വെല്ലുവിളിച്ച് വീർ സവർക്കർ ജി എഴുതിയ ഗാനം അദ്ദേഹം അതിന്റെ പ്രമേയത്തിലും അവതരിപ്പിച്ചു. ഈ ധൈര്യവും ദേശസ്‌നേഹവും ദീനനാഥ് ജി തന്റെ കുടുംബത്തിന് നൽകിയതാണ്. സാമൂഹ്യസേവനരംഗത്തേക്ക് കടക്കണമെന്ന് ലതാജി ഒരിക്കൽ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ടാകും. ലതാ ജി സംഗീതത്തെ തന്റെ ആരാധനയാക്കി, എന്നാൽ ദേശസ്‌നേഹവും ദേശീയ സേവനവും അവരുടെ പാട്ടുകളിലൂടെ പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ടു.

ഛത്രപതി ശിവാജി മഹാരാജിനെക്കുറിച്ചുള്ള വീർ സവർക്കർ ജിയുടെ 'ഹിന്ദു നരസിംഹ' എന്ന ഗാനം അല്ലെങ്കിൽ ശിവ കല്യാൺ രാജയുടെ ആൽബം റെക്കോർഡുചെയ്‌തുകൊണ്ട് ലതാ ജി അനശ്വരമാക്കി. "ഏ മേരേ വതൻ കേ ലോഗോൻ", "ജയ് ഹിന്ദ് കി സേന" എന്നിവയുടെ വൈകാരിക ട്രാക്കുകൾ അനശ്വരമായിത്തീർന്നിരിക്കുന്നു, അവ രാജ്യത്തെ ജനങ്ങളുടെ ചുണ്ടുകളിൽ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു. അവളുടെ ജീവിതവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി വശങ്ങളുണ്ട്! അമൃത് മഹോത്സവത്തിൽ ലതാ ദീദിയുടെയും കുടുംബത്തിന്റെയും സംഭാവനകൾ ജനങ്ങളിലേക്കെത്തിക്കേണ്ടത് നമ്മുടെ കടമയാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളെ ,

'ഏക് ഭാരത്, ശ്രേഷ്ഠ ഭാരതം' എന്ന വിശ്വാസത്തോടെയാണ് രാജ്യം ഇന്ന് മുന്നോട്ട് പോകുന്നത്. ലതാജി 'ഏക് ഭാരത്, ശ്രേഷ്ഠ ഭാരത്' എന്നതിന്റെ ശ്രുതിമധുരമായ പ്രകടനമായിരുന്നു. രാജ്യത്തെ 30-ലധികം ഭാഷകളിലായി ആയിരക്കണക്കിന് ഗാനങ്ങൾ അവർ പാടി. ഹിന്ദിയോ മറാത്തിയോ സംസ്‌കൃതമോ മറ്റേതെങ്കിലും ഇന്ത്യൻ ഭാഷയോ ആകട്ടെ, എല്ലാ ഭാഷകളിലും ലതാജിയുടെ ശബ്ദം ഒരുപോലെയാണ്. എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളിലെയും എല്ലാ പ്രദേശങ്ങളിലെയും ആളുകളുടെ മനസ്സിൽ അവർ  രൂഢമൂലമാണ്. ഭാരതീയതയ്‌ക്കൊപ്പം സംഗീതം എങ്ങനെ അനശ്വരമാകുമെന്ന് അവൾ തെളിയിച്ചു. അവർ  ഭഗവദ് ഗീതയും തുളസി, മീര, സന്ത് ജ്ഞാനേശ്വർ, നർസി മേത്ത എന്നിവരുടെ ഗാനങ്ങളും പാരായണം ചെയ്തു. ലതാജിയുടെ ശബ്ദം രാംചരിതമനസിന്റെ 'ചൗപൈസ്' (ക്വാട്രെയിനുകൾ) മുതൽ ബാപ്പുവിന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട സ്തുതിയായ 'വൈഷ്ണവ് ജാൻ മുതൽ തേനെ കഹിയേ' വരെ എല്ലാം പുനരുജ്ജീവിപ്പിച്ചു. തിരുപ്പതി ദേവസ്ഥാനത്തിനായി അവർ  ഒരു കൂട്ടം പാട്ടുകളും ഗാനങ്ങളും റെക്കോർഡുചെയ്‌തു, അത് ഇപ്പോഴും എല്ലാ ദിവസവും രാവിലെ അവിടെ പ്ലേ ചെയ്യുന്നു. അതായത്, സംസ്കാരം മുതൽ വിശ്വാസം വരെ, കിഴക്ക് നിന്ന് പടിഞ്ഞാറോട്ട്, വടക്ക് നിന്ന് തെക്ക് വരെ, ലതാജിയുടെ പാട്ടുകൾ  രാജ്യത്തെ മുഴുവൻ ഒന്നിപ്പിക്കാൻ പ്രവർത്തിച്ചു. ആഗോളതലത്തിലും അവർ ഇന്ത്യയുടെ സാംസ്കാരിക അംബാസഡറായിരുന്നു. അവരുടെ  വ്യക്തിജീവിതവും അങ്ങനെയായിരുന്നു. അവളുടെ സമ്പാദ്യവും സുഹൃത്തുക്കളുടെ സഹായത്തോടെയും അവർ പൂനെയിൽ മാസ്റ്റർ ദീനനാഥ് മങ്കേഷ്‌കർ ഹോസ്പിറ്റൽ നിർമ്മിച്ചു, അത് ഇപ്പോഴും പാവപ്പെട്ടവരെ സേവിക്കുന്നു. കൊറോണ കാലത്ത് പാവപ്പെട്ടവർക്കായി ഏറ്റവും കൂടുതൽ പ്രവർത്തിച്ച ആശുപത്രികളിലൊന്നാണ് പൂനെയിലെ മങ്കേഷ്‌കർ ആശുപത്രിയെന്ന് പലർക്കും അറിയില്ല.

സുഹൃത്തുക്കൾ,

ഇന്ന്, രാജ്യം അതിന്റെ ഭൂതകാലത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുകയും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ അമൃത് മഹോത്സവത്തിൽ ഭാവിയിലേക്കുള്ള പുതിയ തീരുമാനങ്ങൾ  എടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ സ്റ്റാർട്ടപ്പ് ആവാസവ്യവസ്ഥകളിൽ   ഒന്നാണ് നമ്മുടേത്. ഇന്ന് ഇന്ത്യ എല്ലാ മേഖലയിലും സ്വയം പര്യാപ്തതയിലേക്ക് നീങ്ങുകയാണ്; വികസനത്തിന്റെ ഈ യാത്ര തീരുമാനങ്ങളുടെ ഭാഗമാണ്.   നമ്മെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം വികസനം എന്നാൽ- 'സബ്കാ സാത്ത്, സബ്കാ വികാസ്, സബ്കാ വിശ്വാസ്, സബ്കാ പ്രയാസ്'. 'വസുധൈവ് കുടുംബകം' (എല്ലാവരുടെയും ക്ഷേമം) എന്ന ആശയവും എല്ലാവരുടെയും വികസനത്തിന്റെ ഈ ആത്മാവിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. കേവലം ഭൗതികമായ കഴിവുകൾ കൊണ്ട് ലോകത്തിന്റെ മുഴുവൻ വികസനവും മുഴുവൻ മനുഷ്യരാശിയുടെയും ക്ഷേമവും കൈവരിക്കാനാവില്ല. ഇതിന് മാനുഷിക മൂല്യങ്ങൾക്ക്  വളരെ പ്രധാനമാണ്! ഇതിനായി, ആത്മീയ ബോധം വിമർശനാത്മകമായി പ്രധാനമാണ്. അതുകൊണ്ടാണ് യോഗ, ആയുർവേദം, പരിസ്ഥിതി തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ ഇന്ത്യ നേതൃത്വം നൽകുന്നത്.

നമ്മുടെ ഇന്ത്യൻ സംഗീതവും ഈ സംഭാവനയുടെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗമാണെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു. ഈ ഉത്തരവാദിത്തം നിങ്ങളുടെ കൈകളിലാണ്. ഈ പൈതൃകത്തെ അതേ മൂല്യങ്ങളോടെ നിലനിർത്താനും അത് മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകാനും ലോകസമാധാനത്തിന്റെ മാധ്യമമാക്കാനും നമ്മുടെ ഓരോരുത്തരുടെയും ഉത്തരവാദിത്തമാണ്. സംഗീത ലോകവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലാ ആളുകളും ഈ ഉത്തരവാദിത്തം നിറവേറ്റുമെന്നും ഒരു പുതിയ ഇന്ത്യയ്ക്ക് ദിശാബോധം നൽകുമെന്നും എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്. ഈ വിശ്വാസത്തോടെ, എല്ലാവരോടും ഞാൻ എന്റെ ഹൃദയത്തിൽ നിന്ന് നന്ദി പറയുന്നു. ദീദിയുടെ പേരിൽ ഉദ്ഘാടന പുരസ്കാരത്തിന് എന്നെ തിരഞ്ഞെടുത്തതിന് മങ്കേഷ്കർ കുടുംബത്തിനും ഞാൻ നന്ദി പറയുന്നു. പക്ഷേ, ഹരീഷ് ജിയുടെ അംഗീകാരപത്രം വായിക്കുമ്പോൾ, എനിക്ക് ഇനിയും എത്രമാത്രം നേടാനുണ്ട്, എന്നിൽ എത്ര പോരായ്മകളുണ്ട്, അതെങ്ങനെ മറികടക്കാം എന്നൊക്കെ കുറിച്ചിടാൻ പലവട്ടം വായിക്കേണ്ടിവരുമെന്ന് കരുതി. ദീദിയുടെ അനുഗ്രഹത്തോടും മങ്കേഷ്‌കർ കുടുംബത്തിന്റെ സ്‌നേഹത്തോടും കൂടി എന്റെ പോരായ്മകൾ അംഗീകാര പത്രത്തിലൂടെ എനിക്ക് മുന്നിൽ  അവതരിപ്പിച്ചു, അവ മറികടക്കാൻ ഞാൻ ശ്രമിക്കും.

ഒത്തിരി നന്ദി!

നമസ്കാരം!

-ND-