సిఎస్‌ఐఆర్-నేషనల్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైన్స్ కమ్యూనికేషన్ అండ్ పాలసీ రీసెర్చ్ (ఎన్‌ఐఎస్‌సిపిఆర్), 2021 జూన్ 21 న నిర్వహించిన 7 వ అంతర్జాతీయ యోగా దినోత్సవంలో దేశవ్యాప్తంగా శాస్త్రవేత్తలు, సిబ్బంది, భాగస్వాములు, విద్యార్థులు, సైన్స్ ప్రేమికులు, కమ్యూనికేటర్లు ఉత్సాహంతో పాల్గొన్నారు. పేస్ బుక్ లో ప్రత్యక్ష ప్రసారం ద్వారా ఈ కార్యక్రమాన్ని వర్చ్యువల్ గా నిర్వహించారు.

సిఎస్ఐఆర్-ఎన్‌ఐఎస్‌సిపిఆర్  డైరెక్టర్ ప్రొఫెసర్ రంజనా అగర్వాల్ ప్రారంభోపన్యాసం చేస్తూ, మానవులకు యోగా అనేక విధాలుగా ముఖ్యమని, భారతీయ జ్ఞాన వ్యవస్థ మన శరీరాన్ని మన మనస్సు, ఆత్మ కలుపుతుందని అన్నారు. ఆయుర్వేదం, యోగా, ప్రకృతివైద్యం, పోషణ మన గొప్ప భారతీయ జ్ఞాన వ్యవస్థ గొడుగు కిందకు వస్తాయి. వినాశకరమైన కోవిడ్ మహమ్మారిని ఎదుర్కొంటున్నప్పుడు, ప్రతి ఒక్కరూ కోవిడ్-19 వ్యాధితో పాటు భయం, ఆందోళన, మానసిక సంక్షోభం, ఒత్తిడి మరియు నిరాశను ఎదుర్కొంటారు. అటువంటి ప్రయత్న సమయంలో, యోగా, ఆయుర్వేదాలను మహమ్మారిపై పోరాడటానికి సమర్థవంతమైన సాధనంగా ప్రపంచ దేశాలు పరిగణించాయి. ఐక్యరాజ్యసమితి కూడా మానసిక ఆరోగ్యానికి యోగా ప్రాముఖ్యతను ప్రముఖంగా ప్రస్తావించింది. యోగా ద్వారా ఆరోగ్యకరమైన సమాజాన్ని నిర్మించవచ్చు. అని ప్రొఫెసర్ రంజనా అగర్వాల్  అన్నారు. ఆయుష్ మంత్రిత్వ శాఖ సిసిఆర్‌వైఎన్, నాద యోగా నిపుణుడు డాక్టర్ నవ్‌దీప్ జోషి ఈ కార్యక్రమంలో మాట్లాడుతూ  యోగా ప్రతి ఒక్కరికీ మానసిక చైతన్యాన్ని నింపి యవ్వనంగా మారుస్తుంది అని అన్నారు. యోగా మన అంతరంగంతో పరిచయం చేస్తుంది. ‘మెదడు’ అయిన మన మేధో శరీరాన్ని నియంత్రించడానికి ధ్యానం, యోగా ప్రాముఖ్యతను ఆయన నొక్కి చెప్పారు. యోగాను సైన్స్ తో అనుసంధానిస్తూ వైబ్రేషన్, సౌండ్, ఎనర్జీ, క్వాంటం మెకానిక్స్ ప్రాముఖ్యతను చెప్పారు. ‘ఆ’, ‘యు’, ‘ఓం’ శబ్దాలు మెదడులో కంపించి నాడీ వ్యవస్థను, మన శరీరమంతా శుద్ధి చేస్తాయి అన్నారు. ‘నాద’ యోగా రూపం, మన జీవితాలలో ఉనికిలో దాని ప్రాముఖ్యతను వివరించారు. ఈ నిర్దిష్ట యోగా రూపం ప్రకృతి శబ్దాలతో వ్యవహరిస్తుంది. అతను నాద యోగాను ధ్వని ఆధారంగా ‘అనాహత’ (అంతర్గత ధ్వని) మరియు ‘అహతా’ (బాహ్య ధ్వని) గా వర్గీకరించారు. శబ్దాల ఈ వైవిధ్యం ప్రపంచంలోని వివిధ భాషలకు పునాది. చివరగా, యోగా మనల్ని అంతర్ముఖ ప్రయాణానికి తీసుకువెళుతుందనే వ్యాఖ్యలతో ఆయన తన ఉపన్యాసాన్ని ముగించారు.

ఈ కార్యక్రమంలో యోగాచార్య మంజారి మన దేహంలో నిబిడీకృతమై ఉన్న శక్తి గురించి వివరించారు. మన శరీరంలో అంతర్గత శక్తి ఉందని, ఇది మన మనస్సులో సానుకూల ఆలోచనలను తెస్తుందని ఆమె అన్నారు. యోగా భాషలో, మానవ శరీరం అగ్ని, వాయు, ఆకాష్, పృథ్వీ, జల్ అనే ఐదు ప్రాథమిక అంశాలతో రూపొందించబడింది. ఈ అంశాలు మన శరీరంలో సామరస్యంగా లేనప్పుడు, వ్యాధి జనిస్తుందని అన్నారు. 

శ్రీమతి మంజారి ధ్యానంపై జరిగిన ఒక సెషన్ ను సమన్వయపరిచారు. సిఎస్ఐఆర్-ఎన్‌ఐఎస్‌సిపిఆర్ సైంటిస్ట్ మనీష్ మోహన్ గోరే ఈవెంట్ మరియు ప్రశ్నోత్తరాల కార్యక్రమాన్ని మోడరేట్ చేశారు. సిఎస్ఐఆర్-ఎన్‌ఐఎస్‌సిపిఆర్ శాస్త్రవేత్త డాక్టర్ పరమానంద్ బార్మాన్ ఈ అంతర్జాతీయ యోగా దినోత్సవ కార్యక్రమాన్ని సమన్వయపరిచారు. 

****