కేంద్ర మంత్రిమండలి లో నా సహచరులు శ్రీ గజేంద్ర సింగ్ షెకావత్ గారు , మధ్యప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి శ్రీ శివరాజ్ సింగ్ చౌహాన్ గారు, ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి శ్రీ యోగి ఆదిత్యనాథ్ గారు, జలవనరుల శాఖ మంత్రి శ్రీ రతన్ లాల్ కటారియా గారు, ఇతర రాష్ట్రాల కు చెందిన, వివిధ జిల్లాల నుంచి గౌరవనీయ అధికార యంత్రాంగం ,దేశంలోని అన్ని గ్రామాల నుండి ఈ ఉద్యమాన్ని నడిపించాల్సిన అతి పెద్ద బాధ్యత కలిగిన పంచలు మరియు సర్పంచ్‌లు, ఇతర ప్రజా ప్రతినిధులు, నా ప్రియమైన సోదరసోదరీమణులారా!

ఈ రోజు నేను దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాల నుండి వచ్చిన మన గ్రామాల నాయకులు ప్రకృతి మరియు నీటి పట్ల అంకితభావం తో మరియు ఈ మిషన్ లో ప్రతి ఒక్కరిని వెంట తీసుకువస్తున్నందుకు నేను ఈ రోజు ఆ విషయం వినడం నాకు దక్కిన గౌరవం. వాటిని విన్న తర్వాత నాకు కొత్త ప్రేరణ, శక్తి, కొన్ని కొత్త ఆలోచనలు వచ్చాయి. ఈ ప్రతినిధులమధ్య జరిగిన సంభాషణలను విన్న వారు కొత్త విషయాలు తెలుసుకుని ఉంటారని నేను నమ్ముతున్నాను. నేను కూడా నేర్చుకోవాల్సి వచ్చింది మరియు మన అధికారులు, ప్రజలు కూడా నేర్చుకోవచ్చు.

నీటి ప్రాముఖ్యత గురించి అవగాహన పెరుగుతోందని, ఈ దిశగా ప్రయత్నాలు కూడా పెరుగుతున్నాయని నేను సంతోషిస్తున్నాను. నీటి ప్రాముఖ్యతను చాటి చెప్పడానికి నేడు అంతర్జాతీయ జల దినోత్సవాన్ని ప్రపంచవ్యాప్తంగా జరుపుకుంటున్నారు. ఈ సందర్భంగా, ఇవాళ మేం రెండు ముఖ్యమైన విషయాల కొరకు ఇక్కడ కలవడం జరిగింది. ఇవాళ ఒక ప్రచారం ప్రారంభించబడింది, ఇది నా 'మన్ కీ బాత్' కార్యక్రమంలో నేను పేర్కొన్నాను. 'క్యాచ్ ది రెయిన్' ప్రచారంతో పాటు, కెన్ బెత్వా లింక్ కాలువ ను ప్రపంచం ముందు ఆదర్శంగా తీసుకుని, భారతదేశంలో నీటి సంక్షోభాన్ని పరిష్కరించడానికి కూడా ఒక ప్రధాన ముందడుగు వేయడం జరిగింది. అటల్ జీ కలను సాకారం చేసుకోవడంలో గొప్ప చొరవ గా ఉన్న ఉత్తరప్రదేశ్ మరియు మధ్యప్రదేశ్ ల యొక్క లక్షలాది కుటుంబాల ప్రయోజనాల దృష్ట్యా నేడు ఒక ఒప్పందం కుదిరింది. కరోనా లేకపోతే, నేను స్వయంగా బుందేల్ ఖండ్ లో ఝాన్సీకి వచ్చి, ఉత్తరప్రదేశ్ లేదా మధ్యప్రదేశ్ లో ఒక కార్యక్రమం నిర్వహించేవాడిని, తద్వారా లక్షలాది మంది వచ్చి మమ్మల్ని ఆశీర్వదించవచ్చు.

సోదరసోదరీమణులారా,

21వ శతాబ్దపు భారతదేశానికి తగినంత నీటి లభ్యత చాలా ముఖ్యమైన అంశం. ప్రతి ఇంటికీ, ప్రతి పొలానికి నీరు అవసరం. మరియు ఆర్థిక వ్యవస్థ యొక్క ప్రతి అంశానికి కూడా ఇది చాలా ముఖ్యమైనది. నేడు, మనం వేగవంతమైన అభివృద్ధి గురించి మాట్లాడుతున్నప్పుడు మరియు ఆ దిశలో ప్రయత్నాలు చేస్తున్నప్పుడు, నీటి భద్రత, సమర్థవంతమైన నీటి యాజమాన్యం లేకుండా ఇది సాధ్యం కాదు. అభివృద్ధి స్వయం సమృద్ధి యొక్క భారతదేశం యొక్క విజన్ మన నీటి వనరులు మరియు మా నీటి లభ్యతపై ఆధారపడి ఉంటుంది. పరిస్థితి తీవ్రత దృష్ట్యా దశాబ్దాల క్రితం చాలా చేయాల్సి ఉంది. ప్రజల భాగస్వామ్యంతో ప్రణాళికాబద్ధంగా నీటిని సంరక్షించే చొరవ తీసుకుంటే నీటి కొరత సమస్య తలెత్తదని, డబ్బు కంటే నీటి కొరతే ఎక్కువ విలువైన శక్తిగా ఆవిర్భవించిందని గుజరాత్ అనుభవం నుంచి నేను మీకు చెబుతున్నాను. ఇది ఎప్పుడో జరిగి ఉండాలి. కానీ దురదృష్టవశాత్తు, అది ప్రజల ప్రమేయంతో పాటు గా జరగలేదు. ఫలితంగా, భారతదేశం అభివృద్ధి పథంలో ముందుకు సాగుతున్నకొద్దీ నీటి సంక్షోభం యొక్క సవాలు పెరుగుతోంది. నీటి నిల్వపై దేశం ఆందోళన చెందకపోతే, నీటి వృథాను అరికట్టకపోతే రానున్న దశాబ్దాల్లో పరిస్థితి మరింత దిగజారుతుంది.

మన పూర్వీకులు మనకు ఇచ్చిన నీటిని మన భావి తరాలకు అందుబాటులోకి తేవలసిన బాధ్యత మనపై ఉంది. ఇంతకంటే గొప్ప పుణ్యమేమీ లేదు. కాబట్టి, నీటిని వృథా చేయనివ్వబోమని, దుర్వినియోగం చేయబోమని, నీటితో ఆధ్యాత్మిక సంబంధం ఉంటుందని ప్రతిజ్ఞ చేద్దాం. మన పవిత్రత నీటిని సంరక్షించడంలో సహాయపడుతుంది. రాబోయే తరాల నుంచి ఇప్పటి నుంచి తన బాధ్యతను నెరవేర్చుకోవడం దేశ ప్రస్తుత తరం బాధ్యత.

సోదరసోదరీమణులారా,

ప్రస్తుత పరిస్థితిని మార్చడమే కాకుండా, భవిష్యత్ సంక్షోభాలకు కూడా మనం పరిష్కారాలను కనుగొనాల్సి ఉంటుంది. అందువల్ల, మన ప్రభుత్వం తన విధానాలు మరియు నిర్ణయాలలో నీటి పాలనకు ప్రాధాన్యత ఇచ్చింది. గత ఆరేళ్లలో ఈ దిశగా అనేక చర్యలు తీసుకున్నారు. ప్రధానమంత్రి కృషి సించాయోయోజన, ప్రతి పొలానికి నీటి ప్రచారం- హర్ ఖేత్ కో పానీ, 'పర్ డ్రాప్ మోర్ క్రాప్' ప్రచారం మరియు నమామిగంగే మిషన్, జల్ జీవన్ మిషన్ లేదా అటల్ భూజల్ యోజన వంటి పథకాలపై వేగంగా పని జరుగుతోంది.

మిత్రులారా,

ఈ ప్రయత్నాల మధ్య, మన దేశంలో చాలా వర్షపు నీరు వృథా కావడం కూడా ఆందోళన కలిగించే విషయం. మెరుగైన భారతదేశం వర్షపునీటిని నిర్వహిస్తుంది, దేశం తక్కువ భూగర్భజలాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది, కాబట్టి 'క్యాచ్ ది రైన్' వంటి ప్రచారాలను ప్రారంభించి విజయవంతం చేయడం ముఖ్యం. ఈసారి జల్ శక్తి అభియాన్ యొక్క ప్రత్యేకత ఏమిటంటే ఇది పట్టణ మరియు గ్రామీణ ప్రాంతాలను కలిగి ఉంది. రుతుపవనాలు కొన్ని వారాల దూరంలో ఉన్నాయి కాబట్టి ఇప్పటి నుండి నీటిని ఆదా చేయడానికి మేము చాలా కష్టపడాలి. మా తయారీ లోపించకూడదు. రుతుపవనాలు ప్రారంభమయ్యే ముందు, ట్యాంకులు, చెరువులు శుభ్రం చేయాలి, బావులు శుభ్రం చేయాలి, మట్టిని తొలగించాలి, ఆ పని చేయాలి, వాటి నీటి నిల్వ సామర్థ్యం పెంచాలి, వర్షపు నీరు ప్రవహించే మార్గంలో ఎటువంటి అడ్డంకులు ఉండకూడదు అలా అయితే, దాన్ని తొలగించండి, మన శక్తిని ఈ రకమైన పనిలో పెట్టాలి మరియు దీనికి ఎక్కువ ఇంజనీరింగ్ అవసరం లేదు. ఒక గొప్ప ఇంజనీర్ వచ్చి కాగితంపై గొప్ప డిజైన్ చేయవలసిన అవసరం లేదు. గ్రామ ప్రజలకు ఈ విషయాలు తెలుసు, వారు దీన్ని చాలా తేలికగా చేస్తారు, దాన్ని పూర్తి చేయడానికి ఎవరైనా కావాలి మరియు దానిలో ఎక్కువ సాంకేతిక పరిజ్ఞానం ఉపయోగించబడుతుంది, మంచిది. వర్షాలు వచ్చేవరకు ఎంజిఎన్‌ఆర్‌ఇజిఎ ప్రతి పైసా, ప్రతి పైసా ఈ ప్రయోజనం కోసం ఖర్చు చేయాలని నేను కోరుకుంటున్నాను. 

నీరు మరియు ఎంజిఎన్ఆర్ఇజిఎ డబ్బు కు సంబంధించి ఎలాంటి సన్నాహాలు చేసినా, మరేఇతర ఖర్చు లకు ఖర్చు చేయరాదు, అందువల్ల ఈ ప్రచారాన్ని విజయవంతం చేయడం కొరకు పౌరులందరి సహకారం కోరుతున్నాను. సర్పంచ్ లు, డిఎమ్ లు, డిసిలు మరియు ఇతర సహోద్యోగులపాత్ర కూడా అంతే ముఖ్యమైనది. ఇవాళ గ్రామసభల ప్రత్యేక సమావేశాలు కూడా ఏర్పాటు చేశామని, నీటి హామీ కూడా అమలు చేస్తున్నామని చెప్పారు. ఈ నీటి ప్రతిజ్ఞ ప్రజల యొక్క తీర్మానం, ప్రజల స్వభావం కూడా కావాలి. మన స్వభావం నీటి వైపు మారినప్పుడు, ప్రకృతి కూడా మనకు మద్దతు నిస్తుంది. సైన్యం గురించి చెప్పబడింది, మీరు ఎంత ఎక్కువగా చెమట ను కలిగి ఉంటే, యుద్ధంలో మీరు తక్కువ రక్తం తో నిండి ఉన్నారని చెప్పబడుతుంది. ఈ నియమం నీటికి కూడా వర్తిస్తుందని నేను భావిస్తున్నాను. వర్షాలు కురవక ముందే నీటిని పొదుపు గా చేసే ప్రణాళికలు తయారు చేసుకుంటే కరువు కాలంలో కోట్లాది రూపాయల నష్టం వాటిల్లిన నష్టం వాటిల్లుతుందని, దీనివల్ల పనులు నిలిచిపోవడం, సామాన్యులకు ఇబ్బందులు, జంతువుల వలసలు వంటి ఇబ్బందులు తప్పవన్నారు. యుద్ధ సమయంలో చెమటపట్టే మంత్రం ఉపయోగకరం కనుక, వర్షాల కంటే ముందే ప్రాణాలు కాపాడడానికి మరిన్ని ప్రయత్నాలు చేస్తే ఇది ప్రయోజనకరంగా ఉంటుంది.

సోదరసోదరీమణులారా,

వర్షపు నీటి సంరక్షణతో పాటు నదీ జలాల నిర్వహణ గురించి మన దేశంలో కొన్ని దశాబ్దాలుగా చర్చలు జరిగాయి. చాలా చోట్ల ఆనకట్టలు నిర్మించినా, డీ-సిల్టింగ్ పనులు జరుగడం లేదు. ఇంజినీర్ల ఆధ్వర్యంలో ఆనకట్టలను డీ-సిల్ట్ చేస్తే ఎక్కువ కాలం నీరు నిల్వ ఉంటుందని, ఎక్కువ కాలం నీరు అందుబాటులో ఉంటుందని తెలిపారు. అలాగే మన నదులు, కాలువలను కూడా డీ-సిల్ట్ చేయాల్సి ఉంటుంది. ఈ దిశగా వేగంగా పనిచేయాల్సిన బాధ్యత మనపై ఉంది. కెన్-బెత్వా లింక్ ప్రాజెక్ట్ కూడా ఈ విజన్ లో భాగమే. మధ్యప్రదేశ్, ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రాల ముఖ్యమంత్రులు, ప్రభుత్వాలు, ప్రజలకు అభినందనలు తెలియజేస్తున్నాను. నేడు, ఈ ఇద్దరు నాయకులు మరియు ప్రభుత్వాలు ఎంత గొప్ప పని చేసాయంటే, అది భారతదేశ జలాల ఉజ్వల భవిష్యత్తు కోసం బంగారు పుటల్లో వ్రాయబడుతుంది.

ఇది చిన్న పని కాదు, కేవలం వారు సంతకం చేసిన కాగితం కాదు; బుందేల్ ఖండ్ కు నేడు కొత్త జీవనరేఖను ఇచ్చి, దాని విధిని మార్చాయి. అందువల్ల ఈ రెండు రాష్ట్రాల ముఖ్యమంత్రులు, ప్రభుత్వాలు, ప్రజలు మెచ్చుకు ంటే అర్హత కలిగి ఉంటారు. కానీ కెన్-బెత్వా పని మన జీవితకాలం లో పూర్తి కావడానికి మరియు ఈ ప్రాంతంలో నీరు ప్రవహించడానికి వీలుగా వారి గరిష్ఠ కృషిని నా బుందేల్ ఖండ్ సోదరుల బాధ్యత. మన పొలాలను పచ్చగా చేయడానికి మనం చేతులు కలుపుదాం. ఈ ప్రాజెక్టు ద్వారా లక్షలాది మంది ప్రజలు, రైతులకు నీరు లభించే జిల్లాల్లో కూడా విద్యుత్ ఉత్పత్తి అవుతుంది. అదే దాహం తో నిండిపోతుంది, అభివృద్ధి కూడా జరుగుతుంది.

సోదరసోదరీమణులారా,

మన ప్రయత్నాలు భగీరథుడివలె చిత్తశుద్ధితో ఉంటే ఏ లక్ష్యాన్నైనా సాధించవచ్చు. నేడు జల్ జీవన్ మిషన్ లో కూడా ఇవే ప్రయత్నాలు కనిపిస్తున్నాయి. కేవలం ఏడాదిన్నర క్రితం మన దేశంలో 19 కోట్ల గ్రామీణ కుటుంబాల్లో కేవలం 3.5 కోట్ల కుటుంబాలకు మాత్రమే తాగునీరు లభించింది. జల్ జీవన్ మిషన్ ప్రారంభించిన అతి తక్కువ సమయంలో సుమారు 4 కోట్ల కొత్త కుటుంబాలు తాగునీటి కనెక్షన్ లను పొందాయని నేను సంతోషిస్తున్నాను. ఈ మిషన్ యొక్క అత్యంత ముఖ్యమైన అంశం ఏమిటంటే, ప్రజల భాగస్వామ్యం మరియు స్థానిక పాలన నమూనా దాని యొక్క ప్రధాన ాంశం. నా అనుభవం ద్వారా నేను ఈ విధంగా చెబుతున్నాను, మరింత మంది సోదరీమణులు ముందుకు వచ్చి, గరిష్ట బాధ్యత తీసుకుంటే మిషన్ కు ప్రోత్సాహం లభిస్తుందని నేను చెబుతున్నాను, ఎందుకంటే మా తల్లులు మరియు సోదరీమణుల వలే ఎవరూ కూడా నీటి విలువను అర్థం చేసుకోలేరు. ఇళ్లలో నీటి కొరత ఉన్నప్పుడు తల్లులు, సోదరీమణులు ఈ సమస్యను గుర్తిస్తారు. నీటి యాజమాన్యాన్ని మన తల్లులు, సోదరీమణులకు అప్పగిస్తే, మనం ఆలోచించని మార్పును తీసుకొస్తాం. ఈ మొత్తం కార్యక్రమాన్ని గ్రామాల వారీగా నిర్వహిస్తున్నట్లు పంచాయతీరాజ్ శాఖ సహోద్యోగులందరూ తెలుసుకున్నారు. నేను ఇప్పుడు చెప్పినట్లుగా, మా మహిళల నాయకత్వంలో ముందుకు తీసుకెళ్లండి, మీరు ఫలితాలను చూస్తారు. పాఠశాలలు, అంగన్‌వాడీలు, ఆశ్రమాలు, ఆరోగ్య మరియు సంరక్షణ కేంద్రాలు మరియు కమ్యూనిటీ సెంటర్లలో ప్రాధాన్యత ప్రాతిపదికన పంపు నీరు ఉండేలా చూడటం నాకు సంతోషంగా ఉంది.

మిత్రులారా,

జల్ జీవన్ మిషన్ లో మరో అంశం కూడా చాలా అరుదుగా చర్చకు వస్తోం ది. నీటిలో ఆర్సెనిక్ మరియు ఇతర కాలుష్యాల యొక్క ఒక పెద్ద సమస్య ఉంది. కలుషిత మైన నీటి కారణంగా అనేక వ్యాధులు ప్రజల జీవితాలను నాశనం చేస్తాయి మరియు ఎముకలకు సంబంధించిన వ్యాధులు జీవించడానికి కష్టంగా ఉంటాయి. ఈ వ్యాధులను నివారించగలిగితే ఎంతో మంది ప్రాణాలు కాపాడగలుగుతాం. నీటి టెస్టింగ్ కూడా దీనికి ఎంతో ముఖ్యమైనది. కానీ వర్షపు నీటిని పెద్ద మొత్తంలో పొదుపు చేస్తే ఇలాంటి ఎన్నో సమస్యలు తలెత్తవచ్చు. స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తర్వాత తొలిసారిగా నీటి పరీక్షల విషయంలో ప్రభుత్వం ఇంత సీరియస్ గా పనిచేస్తోంది. మా గ్రామాల్లో నివసిస్తున్న సోదరీమణులు, కుమార్తెలను ఈ నీటి టెస్టింగ్ ప్రచారంలో చేర్చడం నాకు సంతోషంగా ఉంది. కరోనా కాలంలో 4.5 లక్షల మంది మహిళలకు నీటి పరీక్షల కోసం శిక్షణ ను పొందినట్లు తెలిపారు. ప్రతి గ్రామంలో కనీసం ఐదుగురు మహిళలకు నీటి పరీక్షలు చేయించడానికి శిక్షణ పొందుతున్నారు. నీటి పాలనలో మన సోదరీమణులు, కూతుళ్ల పాత్ర ఎంత ఎక్కువగా ఉంటే, మెరుగైన ఫలితాలు కచ్చితంగా ఉంటాయి.

ప్రజల భాగస్వామ్యంతో, వారి శక్తితో దేశ జలాన్ని కాపాడి, మరోసారి దేశాన్ని ఉజ్వలంగా తీర్చిదిద్దుతామని విశ్వాసం వ్యక్తం చేశారు. దేశంలోని యువత, తల్లులు, సోదరీమణులు, పిల్లలు, స్థానిక సంస్థలు, సామాజిక సంస్థలు, ప్రభుత్వ శాఖలు, అన్ని రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు జల్ శక్తి అభియాన్ ను విజయవంతం చేయాలని తీర్మానం చేయాలని మరోసారి విజ్ఞప్తి చేస్తున్నాను. రాబోయే 100 రోజుల్లో నీటి సంరక్షణ కొరకు మనం కూడా ఇదే విధంగా ఏర్పాట్లు చేయాలి, కొంతమంది అతిథులు వచ్చినప్పుడు లేదా గ్రామంలో వివాహ విందు లు ఏర్పాటు చేయాల్సి ఉంటుంది. వర్షాలకు ముందు గ్రామాల్లో ఇలాంటి ఏర్పాట్లు చేయాలి. ఒక రకమైన ఉత్సాహం ఉండాలి. ఒక్క చుక్క కూడా వృథా కాకుండా చూస్తారు. రెండవది, నీరు సమృద్ధిగా ఉన్నప్పుడు, మనం దాని దుర్వినియోగం అలవాటును అభివృద్ధి చేస్తాము. నీటి సంరక్షణ ఎంత అవసరమో, ఎంత అవసరమో, నీటి సంరక్షణ కూడా అవసరం అని మీకు నా విజ్ఞప్తి. దీనిని మనం ఎన్నడూ మర్చిపోకూడదు.

ప్రపంచ జల దినోత్సవం సందర్భంగా ఈ అవగాహన కార్యక్రమానికి నేను ప్రతి ఒక్కరినీ మరోసారి అభినందిస్తున్నాను, ముఖ్యంగా సర్పంచ్‌లు మరియు యువతను భూమికి నీటిని తీసుకురావడం ఒక లక్ష్యం. దేశంలోని ప్రతి మూలలోనూ, మూలలోనూ చాలా మంది ఈ మిషన్‌లో పాల్గొన్నారు మరియు ఐదుగురు వ్యక్తులతో మాట్లాడే అవకాశం నాకు లభించింది. నీటిని సంరక్షించడానికి ప్రయత్నాలు చేద్దాం మరియు మేము విజయవంతం అవుతాము, తద్వారా మన గ్రహం, జీవితం మరియు ఆర్థిక వ్యవస్థ చైతన్యం నింపుతాయి మరియు మేము శక్తివంతమైన దేశంగా ముందుకు వెళ్తాము. ఈ ఆలోచనతో, అందరికీ చాలా ధన్యవాదాలు.

*****