ମୋର ପ୍ରିୟ ଦେଶବାସୀଗଣ, ନମସ୍କାର । ‘ମନ୍ କି ବାତ୍’ ଆରମ୍ଭରେ, ଆଜି ମୁଁ ଆପଣଙ୍କ ସହ ଏକ ଖୁସି ଖବର ବାଂଟିବାକୁ ଚାହେଁ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାରତୀୟ ଏହା ଜାଣି ଗର୍ବିତ ହେବେ ଯେ, ଦେବୀ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍କର ଏକ ବହୁ ପୁରାତନ ମୂର୍ତ୍ତି କାନାଡାରୁ ଭାରତକୁ ଫେରିଆସୁଛି । ଏହି ମୂର୍ତ୍ତି ପ୍ରାୟ 100 ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସମ୍ଭବତଃ 1913 ମସିହାରେ ବାରାଣାସୀର ଏକ ମନ୍ଦିରରୁ ଚୋରିହୋଇ ଦେଶ ବାହାରକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା । କାନାଡା ସରକାର ଏବଂ ଯେଉଁମାନେ ଏହି ପବିତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ଭବ କରିଛନ୍ତି, ମୁଁ ସେମାନଙ୍କୁ ସହୃଦୟ କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାଉଛି । କାଶୀ ସହିତ ମାତା ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍କର ଏକ ବିଶେଷ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି । ଏବେ ତାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଫେରିଆସିବା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଆନନ୍ଦଦାୟକ କଥା । ମାତା ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଭଳି ଆମର ଐତିହ୍ୟର ବହୁ ମୂଲ୍ୟବାନ ସମ୍ପଦ ଅନ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ମୂର୍ତ୍ତିଚୋରୀ ଦଳର ଶୀକାର ହୋଇଆସିଛି । ଏହି ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବଜାରରେ ଏସବୁକୁ ଅତି ଉଚ୍ଚ ମୂଲ୍ୟରେ ବିକ୍ରି କରନ୍ତି । ଏବେ ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ କଡ଼ା ନଜର ରଖାଯାଉଛି, ତାଛଡ଼ା ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ନିଜର ଉଦ୍ୟମ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି । ଏହିପରି ଉଦ୍ୟମ ହେତୁ ଗତ କିଛିବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ଅନେକ ପ୍ରତିମା ଏବଂ କଳାକୃତି ଫେରାଇ ଆଣିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଛି । ମାତା ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଫେରିବା ସହ କିଛିଦିନ ପୂର୍ବରୁ ବିଶ୍ୱ ଐତିହ୍ୟ ସପ୍ତାହ ପାଳନର ଏକ ସଂଯୋଗ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ବିଶ୍ୱ ଐତିହ୍ୟ ସପ୍ତାହ ସଂସ୍କୃତିପ୍ରେମୀଙ୍କ ପାଇଁ ପୁରୁଣା ସମୟକୁ ଫେରିବା, ସେଗୁଡ଼ିକର ଇତିହାସ ସମ୍ପର୍କରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଉତମ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରେ । କରୋନା କାଳ ସତ୍ୱେ, ଏଥର ଲୋକମାନେ ଏହି ହେରିଟେଜ୍ ସପ୍ତାହକୁ ଏକ ଅଭିନବ ଉପାୟରେ ପାଳନ କରୁଥିବାର ଆମେ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଲୁ । ସଙ୍କଟ ସମୟରେ ସଂସ୍କୃତି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୋଗୀ, ସଙ୍କଟର ମୁକାବିଲା କରିବାରେ ଏହା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ । ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ମାଧ୍ୟମରେ ମଧ୍ୟ ସଂସ୍କୃତି ଏକ ଭାବପ୍ରବଣ ପରିପୂର୍ତ୍ତି (ଇମୋଶନାଲ୍ ରିଚାର୍ଜ) ଭାବରେ କାମ କରେ । ଆଜି ଦେଶର ଅନେକ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ଏବଂ ଲାଇବ୍ରେରୀଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର ସଂଗ୍ରହକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଡିଜିଟାଲ୍ କରିବା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି । ଦିଲ୍ଲୀରେ ଆମର ଜାତୀୟ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ଏ ଦିଗରେ କିଛି ପ୍ରଶଂସନୀୟ ଉଦ୍ୟମ କରିଛି । ଜାତୀୟ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରାୟ ଦଶଟି ଭର୍ଚୁଆଲ ଗ୍ୟାଲେରୀ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଛି – ଏହା ମଜା କଥା ନୁହେଁ କି! ଏବେ, ଆପଣମାନେ ଘରେ ବସି ଦିଲ୍ଲୀର ଜାତୀୟ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ଗ୍ୟାଲେରୀ ପରିଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବେ । ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ମାଧ୍ୟମରେ ସର୍ବାଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଲୋକଙ୍କ ନିକଟରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ ପହଂଚାଇବା ଜରୁରି ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏହି ଐତିହ୍ୟସ୍ଥଳଗୁଡ଼ିକର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ସମ୍ପ୍ରତି, ମୁଁ ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ବିଷୟରେ ପଢ଼ୁଥିଲି । ନରୱେର ଉତରରେ ସ୍ୱାଲବାର୍ଡ ନାମକ ଏକ ଦ୍ୱୀପ ଅଛି । ଏହି ଦ୍ୱୀପରେ ଏକ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ, ଆର୍କଟିକ୍ ବିଶ୍ୱ ଅଭିଲେଖାଗାର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି । ଏହି ଅଭିଲେଖାଗାରରେ ବହୁମୂଲ୍ୟ ଐତିହ୍ୟ ତଥ୍ୟକୁ ଏପରି ଭାବରେ ରଖାଯାଇଛି ଯେ, ଯେକୌଣସି ପ୍ରକାରର ପ୍ରାକୃତିକ କିମ୍ବା ମନୁଷ୍ୟକୃତ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଦ୍ୱାରା ଏହା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ସମ୍ପ୍ରତି ସୂଚନା ମଧ୍ୟ ମିଳିଛି ଯେ, ଅଜନ୍ତା ଗୁମ୍ଫାର ଐତିହ୍ୟକୁ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଡିଜିଟାଇଜେସନ୍ କରାଯାଇ ସୁରକ୍ଷିତ କରାଯାଉଛି । ଏଥିରେ, ଆପଣ ଅଜନ୍ତା ଗୁମ୍ଫାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଝଲକ ଦେଖିବାକୁ ପାଇବେ । ଏଥିରେ ଡିଜିଟାଲାଇଜଡ୍ ଏବଂ ପୁନଃସ୍ଥାପିତ ପେଣ୍ଟିଙ୍ଗ ସହିତ, ଏହାସହ ଜଡିତ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ ଏବଂ କୋଟ୍ସ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେବ । ବନ୍ଧୁଗଣ, ଏକପକ୍ଷରେ ମହାମାରୀ ଆମର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ପଦ୍ଧତିକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଛି, ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ପ୍ରକୃତିକୁ ଏକ ନୂତନ ଢଙ୍ଗରେ ଅନୁଭବ କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେଇଛି । ପ୍ରକୃତି ପ୍ରତି ଆମର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ମଧ୍ୟ ବଦଳିଯାଇଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମେ ଶୀତଋତୁରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଛୁ । ଆମେ ପ୍ରକୃତିର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗ ଦେଖିବାକୁ ପାଇବା । ଗତ କିଛିଦିନ ହେବ, ଇଂଟରନେଟ୍ ଚେରି ଫୁଲର ଭାଇରାଲ୍ ଚିତ୍ରରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ । ଆପଣମାନେ ନିଶ୍ଚୟ ଭାବୁଥିବେ, ଯେତେବେଳେ ମୁଁ ଚେରି ଫୁଲ ବିଷୟରେ କହୁଛି, ମୁଁ ଜାପାନର ଏହି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପରିଚୟ ବିଷୟରେ କହୁଛି – କିନ୍ତୁ କଥାଟି ତାହା ନୁହେଁ । ଏଗୁଡ଼ିକ ଜାପାନର ଫଟୋ ନୁହେଁ । ଏଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ମେଘାଳୟର ଶିଲଂର ଫଟୋଚିତ୍ର । ଏହି ଚେରି ଫୁଲ ମେଘାଳୟର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇ ଦେଇଛି ।

ବନ୍ଧୁଗଣ, ଏହି ମାସରେ ନଭେମ୍ବର 12 ତାରିଖରୁ ଡକ୍ଟର ସଲିମ ଅଲି ଜୀଙ୍କର 125ତମ ଜୟନ୍ତୀ ସମାରୋହ ପାଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ଦୁନିଆରେ (ପକ୍ଷୀ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣରେ) ଡାକ୍ତର ସଲିମ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ଦୁନିଆର ପକ୍ଷୀ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ଭାରତ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ ମଧ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ମୁଁ ସବୁବେଳେ ପକ୍ଷୀ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷକମାନଙ୍କ ପ୍ରଶଂସକ ହୋଇ ରହିଆସିଛି । ବହୁତ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ସହିତ, ସେମାନେ ସକାଳରୁ ସନ୍ଧ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ଘଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟା ଧରି ନିରୀକ୍ଷଣ କରୁଥାନ୍ତି, ପ୍ରକୃତିର ଅନନ୍ୟ ଦୃଶ୍ୟକୁ ଉପଭୋଗ କରୁଥାନ୍ତି ଏବଂ ନିଜର ଜ୍ଞାନକୁ ଆମମାନଙ୍କ ନିକଟକୁ ମଧ୍ୟ ପହଂଚାଇଥାନ୍ତି । ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ପକ୍ଷୀ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ କରୁଥିବା ସୋସାଇଟି ସକ୍ରିୟ ରହିଛନ୍ତି । ଆପଣ ମଧ୍ୟ, ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ, ଏହି ବିଷୟ ସହିତ ଜଡିତ ହୁଅନ୍ତୁ । ମୋର ବ୍ୟସ୍ତ ଜୀବନରେ, ମୋତେ ମଧ୍ୟ ବିଗତ ଦିନରେ କେୱଡିଆରେ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ସହିତ ସମୟ ଅତିବାହିତ କରିବାର ଏକ ସ୍ମରଣୀୟ ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ସହିତ ବିତାଇଥିବା ସମୟ ଆପଣଙ୍କୁ ପ୍ରକୃତି ସହିତ ମଧ୍ୟ ଯୋଡିବ ଏବଂ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରେରଣା ଦେବ ।

ମୋର ପ୍ରିୟ ଦେଶବାସୀଗଣ, ଭାରତର ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଶାସ୍ତ୍ର ସବୁବେଳେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ପାଇଁ ଆକର୍ଷଣର କେନ୍ଦ୍ର ହୋଇ ରହିଆସିଛି । ଅନେକ ଲୋକ ଏସବୁର ସନ୍ଧାନରେ ଭାରତ ଆସିଥିଲେ ଏବଂ ଏଠାରେ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ରହିଗଲେ, ଅପରପକ୍ଷରେ ଅନେକ ଲୋକ ନିଜ ଦେଶକୁ ଫେରି ଏହି ସଂସ୍କୃତିର ବାହକ ହୋଇଗଲେ । ମୁଁ ଜୋନାସ୍ ମାସେତୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲି, ଯିଏ ‘ବିଶ୍ୱନାଥ’ ନାମରେ ମଧ୍ୟ ପରିଚିତ । ଜୋନାସ୍ ବ୍ରାଜିଲର ଲୋକଙ୍କୁ ବେଦାନ୍ତ ଏବଂ ଗୀତା ଶିଖାନ୍ତି । ରିଓ ଡି ଜେନେରୋଠାରୁ ଏକଘଣ୍ଟା ଦୂରତାରେ ପେଟ୍ରୋପୋଲିସ୍ ପର୍ବତରେ ଅବସ୍ଥିତ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟା ନାମକ ଏକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ସେ ଚଳାନ୍ତି । ମେକାନିକାଲ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ପଢ଼ିବା ପରେ ଜୋନାସ୍ ଷ୍ଟକ ମାର୍କେଟରେ ନିଜ କମ୍ପାନୀ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ, ପରେ ସେ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ବିଶେଷ ଭାବରେ ବେଦାନ୍ତ ଆଡକୁ ଆକର୍ଷିତ ହେଲେ । ଷ୍ଟକ୍ଠାରୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ବାସ୍ତବରେ ତାଙ୍କର ଏହା ଏକ ସୁଦୀର୍ଘ ଯାତ୍ରା । ଜୋନାସ୍ ଭାରତରେ ବେଦାନ୍ତ ଦର୍ଶନ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଚାରିବର୍ଷ ଧରି ସେ କୋଏମ୍ବାଟୁରର ଆର୍ଷବିଦ୍ୟା ଗୁରୁକୁଳମରେ ରହିଥିଲେ । ଜୋନାସଙ୍କର ଆଉ ଏକ ବିଶେଷତା ଅଛି, ସେ ତାଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତା ପଠାଇବା ପାଇଁ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ସେ ନିୟମିତ ଭାବରେ ଅନଲାଇନ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍ କରନ୍ତି । ସେମାନେ ପ୍ରତିଦିନ ପଡକାଷ୍ଟ କରନ୍ତି । ଗତ ସାତବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଜୋନାସ୍ ବେଦାନ୍ତ ଉପରେ ତାଙ୍କର ନିଃଶୁଳ୍କ ଓପନ୍ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ଦେଢ଼ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଛନ୍ତି । ଜୋନାସ୍ କେବଳ ଏକ ବଡ଼ କାମ କରୁନାହାନ୍ତି, ବରଂ ସେ ଏଭଳି ଏକ ଭାଷାରେ ଏହାକୁ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରୁଛନ୍ତି ଯାହାଫଳରେ ଅଧିକ ଲୋକ ବୁଝିପାରିବେ । କରୋନା ଏବଂ କ୍ୱାରେଂଟାଇନ୍ରେ ଏହି ସମୟରେ ବେଦାନ୍ତ କିପରି ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବ ଏହା ଜାଣିବାକୁ ଲୋକମାନେ ବହୁତ ଆଗ୍ରହୀ । ‘ମନ୍ କି ବାତ୍’ ମାଧ୍ୟମରେ ମୁଁ ଜୋନାସଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଉଦ୍ୟମ ପାଇଁ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଉଛି ଏବଂ ତାଙ୍କର ଭବିଷ୍ୟତ ପ୍ରୟାସ ପାଇଁ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଉଛି ।

ବନ୍ଧୁଗଣ, ଏହିପରି, ଏବେ ଗୋଟିଏ ଖବର ଆପଣମାନଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିବ । ନ୍ୟୁଜିଲାଣ୍ଡରେ ନୂତନ ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ଏମ୍ପି ଡକ୍ଟର ଗୌରବ ଶର୍ମା ପୃଥିବୀର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରାଚୀନ ଭାଷା ସଂସ୍କୃତରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି । ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଭାବରେ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ଏହି ବିସ୍ତାର ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଗର୍ବରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ କରେ । ମୁଁ ‘ମନ୍ କି ବାତ୍’ ମାଧ୍ୟମରେ ଗୌରବ ଶର୍ମାଙ୍କୁ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଉଛି । ନ୍ୟୁଜିଲାଣ୍ଡର ଲୋକଙ୍କ ସେବାରେ ସେ ନୂତନ ସଫଳତା ଲାଭ କରନ୍ତୁ, ସେଥିପାଇଁ ଆମେ ସମସ୍ତେ କାମନା କରୁଛୁ ।

ମୋର ପ୍ରିୟ ଦେଶବାସୀଗଣ, ଆସନ୍ତାକାଲି ନଭେମ୍ବର 30 ତାରିଖରେ, ଆମେ ଶ୍ରୀ ଗୁରୁନାନକ ଦେବଙ୍କର 551ତମ ପ୍ରକାଶ ପର୍ବ ପାଳନ କରିବା । ଗୁରୁ ନାନକ ଦେବଙ୍କର ପ୍ରଭାବ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଦେଖାଯାଉଛି ।

ଭାନକୋଭରଠାରୁ ୱେଲିଙ୍ଗଟନ୍, ସିଙ୍ଗାପୁରଠାରୁ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାଙ୍କର ବାର୍ତା ସବୁଠାରେ ଶୁଣାଯାଏ । ଗୁରୁଗ୍ରନ୍ଥ ସାହେବରେ କୁହାଯାଇଛି, “ସେବକ କୋ ସେବା ବନ୍ ଆଇ” ଅର୍ଥାତ୍ ସେବକର କାମ ହେଉଛି ସେବା କରିବା । ଗତ କିଛିବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ, ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଇଲଖୁଂଟ ଆସିଛି ଏବଂ ଜଣେ ସେବକ ଭାବରେ ମୋତେ ବହୁତ କିଛି କରିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଛି । ଗୁରୁସାହେବ ମୋର ସେବା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଗୁରୁ ନାନକ ଦେବଙ୍କର 550ତମ ପ୍ରକାଶପର୍ବ, ଶ୍ରୀଗୁରୁଗୋବିନ୍ଦ ସିଂଙ୍କର 350ତମ ପ୍ରକାଶପର୍ବ ଏବଂ ଆସନ୍ତାବର୍ଷ ଶ୍ରୀ ଗୁରୁ ତେଗ ବାହାଦୂରଙ୍କର 400ତମ ପ୍ରକାଶପର୍ବ ପାଳନ କରାଯିବ । ମୁଁ ଅନୁଭବ କରୁଛି, ଗୁରୁସାହେବଙ୍କର ମୋ ଉପରେ ବିଶେଷ କୃପା ରହିଛି, ଯାହାଫଳରେ ସେ ମୋତେ ସବୁବେଳେ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅତି ଘନିଷ୍ଠ ଭାବେ ଯୋଡ଼ିଆସୁଛନ୍ତି ।

ବନ୍ଧୁଗଣ, ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି, କଚ୍ଛରେ ଗୋଟିଏ ଗୁରୁଦ୍ୱାରା ରହିଛି, ଲଖପତ୍ ଗୁରୁଦ୍ୱାରା ସାହିବ । ଶ୍ରୀ ଗୁରୁନାନକ ତାଙ୍କ ଉଦାସୀ ସମୟରେ ଏହି ଲଖପତ୍ ଗୁରୁଦ୍ୱାରା ସାହିବରେ ରହୁଥିଲେ । 2001ରେ ହୋଇଥିବା ଭୂମିକମ୍ପରେ ଏହି ଗୁରୁଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଗୁରୁସାହେବଙ୍କର କୃପା ଯୋଗୁଁ ମୁଁ ଏହାର ପୁନରୁଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେଲି । କେବଳ ଗୁରୁଦ୍ୱାରା ମରାମତି ହୋଇନଥିଲା ବରଂ ଏହାର ଗୌରବ ଏବଂ ମହାନତା ମଧ୍ୟ ପୁନଃସ୍ଥାପିତ କରାଗଲା । ଆମେ ସମସ୍ତେ ଗୁରୁ ସାହେବଙ୍କଠାରୁ ଅନେକ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇଲୁ । 2004 ମସିହାରେ ୟୁନେସ୍କୋ ଏସିଆ ପାସିଫିକ୍ ହେରିଟେଜ୍ ଆୱାର୍ଡରେ ଲଖପଥ୍ ଗୁରୁଦ୍ୱାରା ସଂରକ୍ଷଣର ପ୍ରୟାସକୁ ଆୱାର୍ଡ ଅଫ ଡିଷ୍ଟିଙ୍ଗସନ୍ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ଜୁରି ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ ଯେ ମରାମତି ସମୟରେ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ସହିତ ଜଡିତ ସୂକ୍ଷ୍ମ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟର ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଜୁରି ଏହା ମଧ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟକଲେ ଯେ ଶିଖ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କେବଳ ଗୁରୁଦ୍ୱାରର ପୁନଃନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିନାହାଁନ୍ତି, ବରଂ ତାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାରେ ମଧ୍ୟ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇଛି । ଯେତେବେଳେ ମୁଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବି ନ ଥିଲି ସେତେବେଳେ ମଧ୍ୟ ଲଖପତ ଗୁରୁଦ୍ୱାରା ପରିଦର୍ଶନ କରିବାର ସୌଭାଗ୍ୟ ମୋତେ ମିଳିଥିଲା । ସେଠାକୁ ଯାଇ ମୁଁ ଅସୀମ ଶକ୍ତି ପାଇଥିଲି । ଏହି ଗୁରୁଦ୍ୱାରା ପରିଦର୍ଶନ କରି ସମସ୍ତେ ନିଜକୁ ଧନ୍ୟ ମନେ କରନ୍ତି । ମୁଁ ବହୁତ କୃତଜ୍ଞ ଯେ ଗୁରୁ ସାହିବ ମୋଠାରୁ ନିରନ୍ତର ସେବା ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି । ଗତବର୍ଷ ନଭେମ୍ବରରେ କରତାରପୁର ସାହିବ କରିଡର ଖୋଲିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଐତିହାସିକ ଥିଲା । ଏହା ମୋ ହୃଦୟରେ ଜୀବନସାରା ରହିଥିବ । ଏହା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ସୌଭାଗ୍ୟ ଯେ ଶ୍ରୀ ଦରବାର ସାହେବଙ୍କ ସେବା କରିବାର ଆମକୁ ଆଉ ଗୋଟିଏ ସୁଯୋଗ ମିଳିଛି । ବିଦେଶରେ ରହୁଥିବା ଆମର ଶିଖ ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ, ଦରବାର ସାହେବଙ୍କ ସେବା ପାଇଁ ପାଣ୍ଠି ପଠାଇବା ଏବେ ଆହୁରି ସହଜ ହୋଇଛି । ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଯୋଗୁଁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱର ସଙ୍ଗତ ଦରବାର ସାହିବଙ୍କ ଆହୁରି ନିକଟତର ହୋଇପାରିଛି ।

ବନ୍ଧୁଗଣ, ଗୁରୁନାନକ ଦେବ ହିଁ ଲଙ୍ଗର ପରମ୍ପରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଆଜି ଆମେ ଦେଖିଲୁ ଯେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଶିଖ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କିପରି କରୋନା ସମୟରେ ଲୋକଙ୍କୁ  ଖାଇବାକୁ ଦେବାର ପରମ୍ପରା ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି, ମାନବତାର ସେବା କରୁଛନ୍ତି – ଏହି ପରମ୍ପରା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ନିରନ୍ତର ପ୍ରେରଣା ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ । ମୋର ଇଚ୍ଛା, ଯେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ସେବକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଜାରି ରଖିବା । ଗୁରୁ ସାହେବ ଏହିଭଳି ମୋଠାରୁ ଏବଂ ଦେଶବାସୀଙ୍କଠାରୁ ସେବା ଗ୍ରହଣ କରୁଥାନ୍ତୁ । ପୁଣିଥରେ, ଗୁରୁ ନାନକ ଜୟନ୍ତୀ ଉପଲକ୍ଷେ ମୋର ବହୁତ ବହୁତ ଶୁଭକାମନା ।

ମୋର ପ୍ରିୟ ଦେଶବାସୀଗଣ, ଅତୀତରେ ମୁଁ ଦେଶର ଅନେକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ସହିତ କଥା ହେବାର, ସେମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଯାତ୍ରାର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଛି । ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ମାଧ୍ୟମରେ ମୁଁ ଆଇଆଇଟି-ଗୌହାଟି, ଆଇଆଇଟି-ଦିଲ୍ଲୀ, ଗାନ୍ଧୀନଗରସ୍ଥିତ ଦୀନଦୟାଲ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ଦିଲ୍ଲୀର ଜେଏନୟୁ, ମହୀଶୂର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ନୌ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହେଲି । ଦେଶର ଯୁବକମାନଙ୍କ ଗହଣରେ ରହିବା ନିଜକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସତେଜ ଏବଂ ଶକ୍ତିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଥାଏ । ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ କ୍ୟାମ୍ପସଗୁଡ଼ିକ ଏକପ୍ରକାର ମିନି ଇଣ୍ଡିଆ ଭଳି । ଗୋଟିଏ ପଟେ, ଯେଉଁଠାରେ ଏହି କ୍ୟାମ୍ପସରେ ଭାରତର ବିବିଧତା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ, ଅନ୍ୟପଟରେ ନବଭାରତର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ବଡ଼ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନର ମଧ୍ୟ ଏକ ଆବେଗ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । କରୋନା ପୂର୍ବରୁ, ଯେତେବେଳେ ମୁଁ କୌଣସି ଏକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ଇଭେଂଟକୁ ଯାଉଥିଲି, ସେତେବେଳେ ମୁଁ ନିକଟସ୍ଥ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଗରିବ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସେହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଉପରେ ଜୋର ଦେଉଥିଲି । ଏହି ପିଲାମାନେ ମୋର ବିଶେଷ ଅତିଥି ଭାବରେ ସେହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ଆସିଛନ୍ତି । ସେଭଳି ଭବ୍ୟ ସମାରୋହରେ ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ପିଲା ଯଦି କୌଣସି ଯୁବ ଡାକ୍ତର, ଇଞ୍ଜିନିୟର, ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କୁ ପଦକ ନେଉଥିବାର ଦେଖନ୍ତି, ତା’ ଭିତରେ ନୂତନ ସ୍ୱପ୍ନ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ – ମୁଁ ମଧ୍ୟ ଏହା କରିପାରେ, ଏହି ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ସଂକଳ୍ପ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ମିଳେ ।

ବନ୍ଧୁଗଣ, ଏହାବ୍ୟତୀତ, ମୁଁ ସର୍ବଦା ଆଉ ଏକ ଜିନିଷ ଜାଣିବାକୁ ଆଗ୍ରହୀ ଯେ ସେହି ଅନୁଷ୍ଠାନର ପୁରାତନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ (ଆଲୁମିନି) କେଉଁମାନେ, ସେହି ଅନୁଷ୍ଠାନର ଏହାର ଆଲୁମିନି ସହିତ ନିୟମିତ ଯୋଗାଯୋଗର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି କି? ତାଙ୍କର ଆଲୁମିନି ନେଟୱାର୍କ କେତେ ଜୀବନ୍ତ?

ମୋର ଯୁବବନ୍ଧୁଗଣ, ଆପଣ ସେହିପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ଏକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ଯେଉଁପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆପଣ ସେଠି ପଢ଼ୁଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ ସେଠାକାର ପୁରାତନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଏବଂ ଆପଣ ସାରାଜୀବନ ଅନୁଷ୍ଠାନ ସହ ଯୋଡ଼ିହୋଇ ରହୁଛନ୍ତି । ସ୍କୁଲ କଲେଜରୁ ବାହାରିବା ପରେ ଦୁଇଟି କଥା କେବେ ଶେଷ ହୁଏନାହିଁ; ପ୍ରଥମ: ଆପଣଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଭାବ, ଦ୍ୱିତୀୟ: ଆପଣଙ୍କ ନିଜର ସ୍କୁଲକଲେଜ ସହ ଭାବଗତ ସମ୍ପର୍କ । ଯେତେବେଳେ ବି ସହପାଠୀମାନେ ନିଜ ଭିତରେ କଥାବାର୍ତା କରନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ସ୍କୁଲ କଲେଜର ସ୍ମୃତିରେ, ବହି ଓ ପାଠପଢ଼ା ଅପେକ୍ଷା କ୍ୟାମ୍ପସ୍ରେ ବିତାଇଥିବା ସମୟ ଓ ସାଙ୍ଗସାଥୀଙ୍କ ଗହଣରେ କାଟିଥିବା ମୂହୂର୍ତ୍ତ ବେଶୀ ସ୍ଥାନ ପାଏ । ଆଉ ଏହି ସ୍ମୃତି ଭିତରୁ ଜନ୍ମନିଏ ଅନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ କିଛି କରିବାର ଭାବନା । ଯେଉଁଠି ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱର ବିକାଶ ହୋଇଛି, ସେଠାକାର ବିକାଶ ପାଇଁ ଆପଣ କିଛି କରିବେ ତା’ଠୁ ବଡ଼ ଖୁସି ଆଉ କ’ଣ ହୋଇପାରେ? ମୁଁ ଏପରି କେତେକ ପ୍ରୟାସ ସମ୍ପର୍କରେ ପଢ଼ିଛି, ଯେଉଁଠି ପୂର୍ବତନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ନିଜର ପୁରାତନ ଅନୁଷ୍ଠାନକୁ ବହୁତ କିଛି ଦେଇଛନ୍ତି । ଆଜିକାଲି ପୁରାତନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଏହାକୁ ନେଇ ବହୁତ ସକ୍ରିୟ ଅଛନ୍ତି । ଆଇଆଇଟିଆନ୍ ନିଜ ଅନୁଷ୍ଠାନକୁ Conference Centres, Management Centres, Incubation Centres ଭଳି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିଜେ ତିଆରି କରି ଦେଇଛନ୍ତି । ଏସବୁ ପ୍ରୟାସ ବର୍ତ୍ତମାନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଅଭିଜ୍ଞତାକୁ ଅଧିକ ବଢ଼ାଉଛି । ଆଇଆଇଟି ଦିଲ୍ଲୀ ଏକ endowment fund ବା ବୃତିଦାନ ପାଣ୍ଠି ଆରମ୍ଭ କରିଛି, ଯାହା ଏକ ଚମତ୍କାର ଆଇଡିଆ । ବିଶ୍ୱର ଜଣାଶୁଣା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଏପରି endowments ତିଆରି କରିବାର ସଂସ୍କୃତି ରହିଛି, ଯାହା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ମୋତେ ଲାଗୁଛି ଯେ ଭାରତର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଏପରି ସଂସ୍କୃତିକୁ ସାଂଗଠନିକ ଭାବେ ଆପଣାଇବାରେ ସକ୍ଷମ ଅଟନ୍ତି ।

ଯେତେବେଳେ କିଛି ଫେରାଇବା କଥା ଆସେ, ସେତେବେଳେ କିଛି ବି ଛୋଟ ବା ବଡ଼ ହୋଇନଥାଏ । ଅତି ଛୋଟିଆ ସାହାଯ୍ୟର ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରୟାସ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ପ୍ରାୟତଃ ପୂର୍ବତନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ନିଜ ଅନୁଷ୍ଠାନର technology upgradationରେ, ବିଲ୍ଡିଂ ନିର୍ମାଣରେ, ପୁରସ୍କାର ଓ ସ୍କଲାର୍ସିପ୍ ଆରମ୍ଭ କରିବାରେ, ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ କରିବାରେ ଖୁବ୍ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ତୁଲାଇଥାନ୍ତି । କେତେକ ସ୍କୁଲର ପୁରାତନ ଛାତ୍ରସଂଘ mentorship programmes ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ଏଥିରେ ସେମାନେ ଅଲଗା ଅଲଗା ବ୍ୟାଚ୍ର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ guide କରନ୍ତି । ଏଥିସହ education prospect ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରନ୍ତି । କେତେ ସ୍କୁଲରେ, ବିଶେଷକରି boarding ସ୍କୁଲର ପୁରାତନ ଛାତ୍ରସଂଘ ବହୁତ ଶକ୍ତିଶାଳୀ, ଯାହା କ୍ରୀଡ଼ା ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଓ community service ଭଳି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଆୟୋଜନ କରିଥାନ୍ତି । ମୁଁ ପୂର୍ବତନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ କହିବାକୁ ଚାହୁଁଛି ଯେ ସେମାନେ ଯେଉଁଠି ପାଠ ପଢ଼ିଛନ୍ତି, ସେହି ଅନୁଷ୍ଠାନ ସହ ନିଜର ସମ୍ପର୍କକୁ ଅଧିକ ମଜଭୁତ କରନ୍ତୁ, ତାହା ସ୍କୁଲ ହେଉ, କଲେଜ ହେଉ ବା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ହେଉ । ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ମୁଁ କହିବାକୁ ଚାହୁଁଛି ଯେ ପୁରାତନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ମିଳାମିଶାର ନୂଆ ଓ ସୃଜନାତ୍ମକ ମାଧ୍ୟମ ଉପରେ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ । ଏପରି ସୃଜନାତ୍ମକ ମଞ୍ଚ ତିଆରି କରନ୍ତୁ, ଯେପରିକି ପୁରାତନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ । କେବଳ ବଡ଼ କଲେଜ ବା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ନୁହେଁ, ଆମ ଗାଁଗହଳିରେ ଥିବା ସ୍କୁଲଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସକ୍ରିୟ ପୁରାତନ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ଗୋଷ୍ଠୀସଂଘ ତିଆରି ହେଉ ।

ମୋର ପ୍ରିୟ ଦେଶବାସୀଗଣ, 5 ଡିସେମ୍ବରରେ ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦଙ୍କ ପୂଣ୍ୟ ତିରୋଧାନ ଦିବସ । ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦଙ୍କୁ ଆମେ ଯେତେ ଯେତେ ପଢ଼ୁ, ସେତିକି ସେତିକି ତାଙ୍କ ଗଭୀରତାକୁ ବୁଝିପାରୁ । ମୋର ଯୁବସାଥୀ ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦଙ୍କୁ ଯେତିକି ଜାଣିବେ, ସେତିକି ନିଜେ ନିଜକୁ ଜାଣିପାରିବେ, ନିଜକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିପାରିବେ । ଜୀବନର ଯେଉଁ ଭାବ ଅବସ୍ଥାରେ ଆପଣ ଅଛନ୍ତି, ଯେଉଁ ସଂକଳ୍ପକୁ ସିଦ୍ଧ କରିବା ପାଇଁ ଆପଣ ପ୍ରୟାସରତ, ତା’ରି ଭିତରେ ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦ ଆପଣଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ଏକ ନୂଆ ପ୍ରେରଣା ଦେଉଥିବେ, ଏକ ନୂଆ ରାସ୍ତା ଦେଖାଉଥିବେ । ଯେପରିକି, ଆଜି ଯେତେବେଳେ ଆମେ “ଲୋକାଲ ପାଇଁ ଭୋକାଲ୍” ଅଭିଯାନ ସହ ଆଗେଇ ଚାଲିଛୁ, ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦଙ୍କ ସ୍ୱଦେଶୀ ଦର୍ଶନ ଆମକୁ ବାଟ ଦେଖାଉଛି । ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାରେ ଏକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କବିତା ରହିଛି ।

“ଛୁଇ ଶୁତୋ ପାୟ-ମାନ୍ତୋ ଆଶେ ତୁଂଗ ହୋତେ ।

ଦିୟ-ଶଲାଇ କାଠି, ତାଉ ଆସେ ପୋତେ ।

ପ୍ରୋ-ଦୀପ୍ତି ଜାଲିତେ ଖେତେ, ଶୁତେ, ଯେତେ ।

କିଛୁତେ ଲୋକ ନଁୟ ସ୍ୱାଧୀନ ।

ଅର୍ଥାତ, ଆମର ଏଠି ଛୁଞ୍ଚି ଓ ଦିଆସିଲି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଲାତରୁ ଜାହାଜରେ ଆସେ । ଖାଇବା ପିଇବାଠାରୁ ଶୋଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେଉଁଥିରେ ବି ଲୋକେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ନୁହନ୍ତି ।

ସେ କହୁଥିଲେ ଯେ ସ୍ୱଦେଶୀର ଅର୍ଥ ଆମେ ଆପଣା ଭାରତୀୟ କାରିଗରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବା । ଏପରି ନୁହେଁ ଯେ ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦ ବିଦେଶରୁ କିଛି ଶିଖିବାକୁ କେବେ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ । ଯେଉଁଠି ଯାହା ନୂଆ ହୋଇଛି, ସେଠାରୁ ଆମେ ଶିଖିବା । ଯାହା ଆମ ଦେଶରେ ଭଲ ହୋଇପାରିବ, ସେଥିରେ ଆମେ ସହଯୋଗ ଓ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଗାଇବା, ଏହାହିଁ ତ ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ ଅଭିଯାନରେ “ଭୋକାଲ୍ ଫର୍ ଲୋକାଲ୍” ମନ୍ତ୍ରର ଭାବନା । ବିଶେଷ କରି ସ୍ୱଦେଶୀ ଆପଣାଇବା ପାଇଁ ସେ ଯାହା କିଛି କହିଛନ୍ତି, ତାକୁ ଆଜି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦେଶବାସୀ ପଢ଼ିବା ଉଚିତ । ବନ୍ଧୁଗଣ, ସେହିପରି ଶିକ୍ଷାକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦଙ୍କ ବିଚାର ବହୁତ ସ୍ପଷ୍ଟ ଥିଲା । ସେ ଶିକ୍ଷାକୁ କେବଳ ପୁସ୍ତକଗତ ଜ୍ଞାନ, ଡିଗ୍ରୀ ଆଉ ଚାକିରି ଭିତରେ ସୀମିତ ବୋଲି ଭାବୁନଥିଲେ । ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦ କହୁଥିଲେ ଆମର ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା, ଆମର ଯୁବପିଢ଼ିର ମନ ଓ ମସ୍ତିଷ୍କର ତାଲିମ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ, ଅର୍ଥାତ ମସ୍ତିଷ୍କର ବୈଜ୍ଞାନିକ ବିକାଶ ହେବ ଏବଂ ହୃଦୟରେ ଭାରତୀୟ ଭାବନା ହେବ, ସେତେବେଳେ ହିଁ ଜଣେ ଯୁବା ଦେଶର ଉତମ ନାଗରିକ ହୋଇପାରିବ । ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାକୁ ନେଇ ଯେଉଁ କଥାଟି କହିଥିଲେ, ଯେଉଁ ଆଶା କରିଥିଲେ ଆଜି ଦେଶ ତାକୁ ନୂତନ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଜରିଆରେ ପୂରଣ କରୁଛି ।

ମୋର ପ୍ରିୟ ଦେଶବାସୀଗଣ, ଭାରତରେ ଚାଷ ଓ ତା’ସହ ସଂପୃକ୍ତ ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ସହ ନୂଆ କଥା ଯୋଡ଼ି ହୋଇଯାଉଛି । ନିକଟ ଅତୀତରେ ହୋଇଥିବା କୃଷି ସଂସ୍କାର ଚାଷୀଙ୍କ ପାଇଁ ନୂଆ ସଂଭାବନାର ଦ୍ୱାର ଖୋଲିଛି । ବର୍ଷବର୍ଷ ଧରି ଚାଷୀଙ୍କର ଯେଉଁ ଦାବି ରହିଥିଲା, ଯେଉଁ ଦାବିର ପୂରଣ ପାଇଁ ମଝିମଝିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜନୀତିକ ଦଳ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଉଥିଲେ, ସେହି ଦାବି ପୂରଣ ହୋଇଛି । ବହୁ ବିଚାରବିମର୍ଶ ପରେ ଭାରତୀୟ ସଂସଦ କୃଷି ସଂସ୍କାରକୁ ଆଇନର ରୂପ ଦେଇଛି । ଏହି ସଂସ୍କାର ଦ୍ୱାରା ନା କେବଳ ଚାଷୀଙ୍କର ଅନେକ ବାଧାର ଅନ୍ତ ଘଟିଛି, ବରଂ ସେମାନଙ୍କୁ ନୂଆ ଅଧିକାର ମଧ୍ୟ ମିଳିଛି, ନୂଆ ସୁଯୋଗ ମଧ୍ୟ ମିଳିଛି । ଏହି ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକ ବହୁତ କମ ସମୟ ଭିତରେ, ଚାଷୀଙ୍କର ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ କମ୍ କରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଦେଇଛି । ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଧୁଲେ ଜିଲାର ଚାଷୀ ଜିତେନ୍ଦ୍ର ଭୋଇ ନୂଆ କୃଷି ଆଇନର ପ୍ରୟୋଗ କିପରି କରିଛନ୍ତି, ସେ ବିଷୟରେ ଆପଣ ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଜିତେନ୍ଦ୍ର ଭୋଇ ମକା ଚାଷ କରିଥିଲେ ଓ ଉଚିତ ଦାମ ପାଇବା ପାଇଁ ସେ ବେପାରୀଙ୍କୁ ବିକିବାକୁ ସ୍ଥିର କଲେ । ଫସଲର ମୋଟ ମୂଲ୍ୟ ସ୍ଥିର ହେଲା ପ୍ରାୟ ତିନି ଲକ୍ଷ ବତିଶ ହଜାର ଟଙ୍କା । ଜିତେନ୍ଦ୍ର ଭୋଇଙ୍କୁ ପଚିଶ ହଜାର ଟଙ୍କା ଆଗତୁରା ମିଳିଗଲା । ସ୍ଥିର ହୋଇଥିଲା ଯେ ବାକି ଟଙ୍କା ତାଙ୍କୁ ପନ୍ଦର ଦିନ ଭିତରେ ଦିଆଯିବ । ମାତ୍ର ପରେ ପରିସ୍ଥିତି ଏପରି ହେଲା ଯେ ତାଙ୍କୁ ବାକି ଟଙ୍କା ମିଳିଲା ନାହିଁ । ଚାଷୀଙ୍କଠାରୁ ଫସଲ କିଣିନିଅ, ମାସମାସ ଧରି ପେମେଣ୍ଟ କରନି, ସମ୍ଭବତଃ ମକା କ୍ରେତାମାନେ ବର୍ଷବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଆସିଥିବା ସେହି ପରମ୍ପରାକୁ ହିଁ ଅନୁସରଣ କରୁଥିଲେ । ଏହିପରି ଭାବେ ଚାରି ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜିତେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଟଙ୍କା ମିଳିଲା ନାହିଁ । ଏହି ସ୍ଥିତିରେ ତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କଲା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସରେ ପାସ୍ ହୋଇଥିବା ନୂଆ କୃଷି ଆଇନ । ତାହା ତାଙ୍କର କାମରେ ଆସିଲା । ଏହି ଆଇନରେ ଏହା ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ଫସଲ କିଣିବାର ତିନିଦିନ ଭିତରେ ହିଁ ଚାଷୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ ପ୍ରାପ୍ୟ ଦେବାକୁ ପଡିବ ଓ ଯଦି ଟଙ୍କା ନ ମିଳିଲା, ତେବେ ଚାଷୀ ଅଭିଯୋଗ କରିପାରିବେ । ଆଇନରେ ଆଉ ଗୋଟିଏ ବଡ଼ କଥା ଅଛି । ଏହି ଆଇନରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ଯେ ଅଂଚଳର ଏସଡିଏମଡିକୁ ମାସେ ଭିତରେ ହିଁ ଚାଷୀଙ୍କ ଅଭିଯୋଗର ଶୁଣାଣି କରିବାକୁ ହେବ । ଏବେ ଯେତେବେଳେ ଏହିପରି ଆଇନର ଶକ୍ତି ଆମ ଚାଷୀଭାଇଙ୍କ ପାଖରେ ଥିଲା, ତ ତାଙ୍କ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ହେବା ନିଶ୍ଚିତ ଥିଲା । ସେ ଅଭିଯୋଗ କଲେ ଓ ଅଳ୍ପଦିନ ଭିତରେ ହିଁ ତାଙ୍କ ବକେୟା ଟଙ୍କା ମିଳିଗଲା । ଅର୍ଥାତ ଆଇନ ବିଷୟରେ ଠିକ୍ ଓ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନ ହିଁ ଜିତେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଶକ୍ତି ପାଲଟିଲା । ଯେଉଁ ଅଂଚଳ ହେଉନା କାହିଁକି, ସବୁ ପ୍ରକାରର ଭ୍ରମ ଓ ଗୁଜବଠୁ ଦୂରରେ ରହି ଠିକ୍ ସୂଚନା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ପାଇଁ ବଡ଼ ସମ୍ବଳ ହୋଇଥାଏ । ଚାଷୀଙ୍କ ଭିତରେ ଏପରି ସଚେତନତା ବଢ଼ାଇବାର କାମ କରୁଛନ୍ତି ରାଜସ୍ଥାନର ବାରାଂ ଜିଲାରେ ରହୁଥିବା ମହମ୍ମଦ ଅସଲମ । ସେ ଜଣେ କୃଷକ ଉତ୍ପାଦକ ସଂଘର ସିଇଓ ବା ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଅଧିକାରୀ । ଆଜ୍ଞା ହଁ, ଆପଣ ଠିକ୍ ଶୁଣିଛନ୍ତି, କୃଷକ ଉତ୍ପାଦକ ସଂଘର ସିଇଓ । ଆଶା ଯେ, ବଡ଼ ବଡ଼ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକର ସିଇଓମାନଙ୍କୁ ଏହା ଶୁଣି ଭଲ ଲାଗିବ ଯେ ଏବେ ଦେଶର ଉପାନ୍ତ ଅଂଚଳଗୁଡ଼ିକରେ କାମ କରୁଥିବା କୃଷକ ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ ସିଇଓ କାର୍ଯ୍ୟ କଲେଣି । ତ ବନ୍ଧୁଗଣ, ମହମ୍ମଦ ଅସଲମ ନିଜ ଅଂଚଳର ଅନେକ ଚାଷୀଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ ହ୍ୱାଟ୍ସଆପ୍ ଗ୍ରୁପ୍ ତିଆରି କରିଛନ୍ତି । ଏହି ଗ୍ରୁପରେ ସେ ପ୍ରତିଦିନ ଆଖପାଖ ବଜାରରେ କି ଦର ରହିଛି, ତା’ର ସୂଚନା ଚାଷୀଙ୍କୁ ଦେଇଥାନ୍ତି । ତାଙ୍କ ନିଜର FPO ମଧ୍ୟ ଚାଷୀଙ୍କଠାରୁ ଫସଲ କିଣେ; ତେଣୁ ଏହି ପ୍ରୟାସ ଦ୍ୱାରା ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ ମିଳିଥାଏ ।

ବନ୍ଧୁଗଣ, ସଚେତନତା ହିଁ ତ ଜୀବନ୍ତତା । ନିଜ ସଚେତନତାରୁ ହଜାର ହଜାର ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରିଥିବା ଜଣେ କୃଷିଉଦ୍ୟୋଗୀ ହେଉଛନ୍ତି ଶ୍ରୀ ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଯାଦବ । ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଯାଦବ ଏକଦା ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରେ ରହୁଥିଲେ । ଦୁଇବର୍ଷ ତଳେ ହିଁ ସେ ଭାରତ ଆସିଲେ ଏବଂ ଏବେ ହରିଆଣାର କୈଥଲରେ ରହୁଛନ୍ତି । ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଭଳି ତାଙ୍କପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଚାଷ ପରେ ବାହାରୁଥିବା ନଡ଼ା ତାଙ୍କର ଏକ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ପାଲଟିଥିଲା । ଏହାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ବହୁ ସ୍ତରରେ ବ୍ୟାପକ କାମ ଚାଲିଛି, କିନ୍ତୁ ଆଜି ‘ମନ୍ କୀ ବାତ୍’ରେ ମୁଁ ବୀରେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ କଥା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାବେ କହୁଛି, କାରଣ ତାଙ୍କର ପ୍ରୟାସ ଏକ ଭିନ୍ନ ଧରଣର, ଯାହାକି ଏକ ନୂତନ ଦିଗ ଦେଖାଇଥାଏ । ନଡ଼ାର ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ବୀରେନ୍ଦ୍ର ପାଳର ଗଣ୍ଠି ତିଆରି କରୁଥିବା straw baler ମେସିନ୍ କିଣିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ କୃଷି ବିଭାଗରୁ ଆର୍ଥିକ ସାହାଯ୍ୟ ମିଳିଲା । ଏହି ମେସିନରେ ସେ ନଡ଼ାର ଗଣ୍ଠିଲି ତିଆରି କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଏହାପରେ ସେହି ନଡ଼ାକୁ Agro Energy Plant ଓ Paper Millକୁ ବିକିଦେଲେ । ଆପଣ ଜାଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ ଯେ ବୀରେନ୍ଦ୍ର କେବଳ ନଡ଼ାରୁ ହିଁ ଦୁଇବର୍ଷ ଭିତରେ ଦେଢ଼ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ କାରବାର କରିଛନ୍ତି ଆଉ ସେଥିରୁ ପ୍ରାୟ 50 ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ଲାଭ ପାଇଛନ୍ତି । ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଯେଉଁ ଚାଷୀଙ୍କ ଖେତରୁ ନଡ଼ା ନିଅନ୍ତି, ସେହି ଚାଷୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଏଥିରୁ ଲାଭବାନ ହେଉଛନ୍ତି । ଆମେ ‘ଆବର୍ଜନାରୁ ସୁନା’ କଥା ବହୁତ ଶୁଣିଛୁ, କିନ୍ତୁ ନଡ଼ାବିକି ଟଙ୍କା ଆଉ ପୂଣ୍ୟ ଅର୍ଜନ କରିବାର ଏହା ଏକ ନିଆରା ଉଦାହରଣ । ମୋର ଯୁବବନ୍ଧୁଗଣ, ବିଶେଷତଃ କୃଷିବିଜ୍ଞାନ ପଢ଼ୁଥିବା ଲକ୍ଷଲକ୍ଷ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ମୁଁ କହିବାକୁ ଚାହେଁ ଯେ ସେମାନେ ନିଜ ଆଖପାଖ ଗାଁକୁ ଯାଇ ଚାଷୀଙ୍କୁ ଆଧୁନିକ କୃଷି ସମ୍ପର୍କରେ, ନିକଟରେ ହୋଇଥିବା କୃଷି ସଂସ୍କାର ବିଷୟରେ ସଚେତନ କରାନ୍ତୁ । ଏପରି କରି ଆପଣ ଦେଶରେ ହେଉଥିବା ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନର ସହଭାଗୀ ହେବେ ।

ମୋର ପ୍ରିୟ ଦେଶବାସୀଗଣ, ‘ମନ୍ କୀ ବାତ୍’ରେ ଆମେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଅଲଗା ଅଲଗା ଅନେକ ବିଷୟ ଉପରେ କଥା ହେଉ; କିନ୍ତୁ ଏପରି ଗୋଟିଏ କଥାକୁ ବି ଏକବର୍ଷ ହେବାକୁ ଯାଉଛି ଯାହାକୁ ଆମେ କେବେ ଖୁସିରେ ମନେ ପକାଇବାକୁ ଚାହିଁବା ନାହିଁ । ପ୍ରାୟ ପ୍ରାୟ ବର୍ଷେ ହୋଇଯିବ, ଯେତେବେଳେ ଦୁନିଆରେ କରୋନାର ପ୍ରଥମ ମାମଲା ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବାକୁ ମିଳିଥିଲା ସେହିଦିନଠାରୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ଅନେକ ଉତ୍ଥାନ-ପତନ ଦେଖିଛି । ଲକଡାଉନ କାଳରୁ ବାହାରିଆସି ଏବେ ଟିକା ଉପରେ ଆଲୋଚନା ହେଉଛି । କିନ୍ତୁ କରୋନାକୁ ନେଇ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଅସାବଧାନତା ଏବେ ମଧ୍ୟ ଖୁବ୍ ଘାତକ ହୋଇପାରେ । ଆମକୁ କରୋନା ବିରୋଧରେ ନିଜ ଲଢ଼େଇକୁ ଆହୁରି ଜୋରଦାର କରି ଜାରି ରଖିବାକୁ ପଡିବ ।

ବନ୍ଧୁଗଣ, କିଛିଦିନ ପରେ ହିଁ 6 ଡିସେମ୍ବରରେ ବାବା ସାହେବ ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ପୂଣ୍ୟ ତିରୋଧାନ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯିବ । ଏହି ଦିନ ବାବାସାହେବଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଦେବା ସହିତ ଦେଶ ପ୍ରତି ନିଜର ସଂକଳ୍ପକୁ ପୁନଃସ୍ମରଣ କରିବା ଏବଂ ଆମକୁ ସମ୍ବିଧାନ ଜଣେ ନାଗରିକ ଭାବେ ନିଜର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ତୁଲାଇବାର ଯେଉଁ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଛନ୍ତି, ତାକୁ ଦୋହରାଇବାର ଦିନ । ଦେଶର ଅଧିକାଂଶ ଭାଗରେ ଶୀତ ଜୋର୍ରେ ପଡିଲାଣି । କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ବରଫପାତ ହେଉଛି । ଏହି ଋତୁରେ ଆମେ ପରିବାରର ଶିଶୁ ଓ ବୃଦ୍ଧବୃଦ୍ଧା, ରୋଗୀମାନଙ୍କର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଧ୍ୟାନ ରଖିବା ଆବଶ୍ୟକ; ନିଜେ ମଧ୍ୟ ସତର୍କ ରହିବାର ଅଛି । ଲୋକେ ନିଜ ଆଖପାଖରେ ରହୁଥିବା ଅଭାବୀ ଲୋକଙ୍କର ଚିନ୍ତା କରୁଥିବା ଦେଖିଲେ ମୋତେ ଖୁବ୍ ଖୁସି ଲାଗେ । ଗରମ ପୋଷାକ ଦେଇ ସେମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି । ବେସାହାରା ପଶୁଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଥଣ୍ଡାଦିନ ବହୁତ କଷ୍ଟଦାୟକ ହୋଇଥାଏ । ସେମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଲୋକ ଆଗେଇ ଆସନ୍ତି । ଆମର ଯୁବପିଢ଼ି ଏପରି କାମରେ ବେଶ୍ ସକ୍ରିୟ ହୋଇଥାନ୍ତି । ବନ୍ଧୁଗଣ, ଆସନ୍ତା ଥର ଯେତେବେଳେ ଆମେ ‘ମନ୍ କୀ ବାତ୍’ରେ ଭେଟିବା, ସେତେବେଳେ 2020ର ବର୍ଷ ଶେଷ ହେବାକୁ ଯାଉଥିବ । ନୂଆ ଆଶା, ନୂଆ ବିଶ୍ୱାସ ସହ ଆମେ ଅଗ୍ରସର ହେବା । ଏବେ ଯାହା ବି ପରାମର୍ଶ ଅଛି, ideas ଅଛି, ତାକୁ ମୋ ସହ ନିଶ୍ଚୟ ବାଂଟନ୍ତୁ । ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ବହୁତ ବହୁତ ଶୁଭକାମନା । ଆପଣ ସମସ୍ତେ ସୁସ୍ଥ ରହନ୍ତୁ, ଦେଶ ପାଇଁ ସକ୍ରିୟ ରହନ୍ତୁ । ବହୁତ ବହୁତ ଧନ୍ୟବାଦ ।

**********