కేంద్ర ప్రభుత్వం చాలా కీలకంగా భావించే కార్యక్రమం జల్ శక్తి మంత్రిత్వ శాఖ పర్యవేక్షణలో అమలవుతున్నది జల్ జీవన్ మిషన్. రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలతో కలిసి ఈ పథకాన్ని అమలు చేస్తూ, 2024 సంవత్సరానికల్లా దేశంలోని ప్రతి గ్రామీణ గృహానికి రోజుకు కనీసం 55 లీటర్ల రోజువారీ వాడకం నీటిని కుళాయిల ద్వారా అందించాలన్నది లక్ష్యం. గ్రామీణ ప్రజలు, ముఖ్యంగా కష్టాలకు, శ్రమకు ఓడ్చి నీటిని సుదూర ప్రాంతాల నుండి తెచ్చుకునే మహిళలు, పిల్లల కడగండ్లను దూరం చేయాలనే ధ్యేయంతో ఈ కార్యక్రమాన్ని అమలు చేస్తున్నారు. రాష్ట్రాలు తమ వాటాగా ఖర్చు చేసే నిధులు, అందుకు తగ్గట్టుగా క్షేత్ర స్థాయిలో వెలువడే ప్రయోజనాల ఆధారంగా కేంద్రం నిధులను మంజూరు చేస్తోంది. తమ రాష్ట్రంలో ఈ కార్యక్రమం ప్రగతిని వివరించడానికి కేరళ రాష్ట్ర ప్రభుత్వ అధికారులు తమ ప్రణాళిక అమలును కేంద్ర జల్ మిషన్ ముందు వీడియో కాన్ఫరెన్స్ ద్వారా వివరించారు. 

2023-24 నాటికి కేరళ తన రాష్ట్రంలోని అన్ని గ్రామీణ గృహాలకు 100% పంపు నీటి కనెక్షన్లను ఇచ్చేలా ప్రణాళిక చేస్తోంది. రాష్ట్రంలో సుమారు 67.15 లక్షల గ్రామీణ కుటుంబాలు ఉన్నాయి, వీటిలో 49.65 లక్షల గృహాలకు పంపు నీటి కనెక్షన్ ఇంకా ఇవ్వలేదు. 2020-21లో 21.42 లక్షల గృహాలను పంపు నీటి కనెక్షన్లు అందుబాటులో ఉండాలని రాష్ట్రం యోచిస్తోంది. 2,493 ఆవాసాలలో ప్రస్తుతం ఉన్న పైప్డ్ వాటర్ సప్లై (పిడబ్ల్యుఎస్) పథకాలను విశ్లేషించాల్సిన అవసరాన్ని మధ్య-కాల సమీక్ష లో చర్చించారు, ఈ ఆవాసాల్లో ఇంకా ఒక్క కనెక్షన్ కూడా ఇవ్వలేదు. ఒక్క ట్యాప్ కనెక్షన్ కూడా ఇవ్వని 95 గ్రామాల్లో పథకాలను పరిశీలించాలని కేంద్రం కోరింది. 2020 డిసెంబర్ నాటికి 25,452 జనాభా ఉన్న మిగిలిన 14 ఫ్లోరైడ్ ప్రభావిత నివాసాలకు సురక్షితమైన తాగునీరు అందించాలని కేరళ రాష్ట్రం యోచిస్తోంది. ఆకాంక్ష జిల్లాలు;  ఎస్సీ / ఎస్టీ గ్రామాలు, సంసద్ ఆదర్శ్ గ్రామ యోజన (ఎస్ఏజీవై) పరిధిలోని గ్రామాల సార్వత్రిక కవరేజ్ కోసం శ్రద్ధ వహించాలని రాష్ట్రాన్ని కేంద్ర మిషన్ సూచించింది. 

జల్ జీవన్ మిషన్ వికేంద్రీకృత, డిమాండ్ ఆధారిత, సామజిక-నిర్వహణ కార్యక్రమం కాబట్టి, గ్రామాలలో నీటి సరఫరా వ్యవస్థల ప్రణాళిక, అమలు, ఆపరేషన్ , నిర్వహణలో స్థానిక గ్రామ సంఘం / గ్రామ పంచాయతీలు లేదా వినియోగదారు సమూహాలు కీలక పాత్ర పోషించాల్సి ఉంది. దీర్ఘకాలిక స్థిరత్వాన్ని నిర్ధారించాల్సి ఉంటుంది. జల్ జీవన్ మిషన్, నిజంగా ప్రజల ఉద్యమంగా మార్చడానికి అన్ని గ్రామాల్లో కమ్యూనిటీ సమీకరణతో పాటు ఐఇసి ప్రచారాన్ని చేపట్టాలని రాష్ట్రాన్ని కోరింది జాతీయ జల్ జీవన్ మిషన్. గ్రామంలో నీటి సరఫరా మౌలిక సదుపాయాల కల్పనతో పాటు వారి ఆపరేషన్ మరియు నిర్వహణ కోసం సమీకరించటానికి మహిళా స్వయం సహాయక బృందాలు మరియు స్వచ్ఛంద సంస్థలు నిమగ్నమవ్వాలి. ప్రతి ఇంటికి నీటి సరఫరా సార్వత్రిక కవరేజ్ ఈ లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి రాష్ట్ర ప్రభుత్వం తన ప్రయత్నాలలో పూర్తి సహాయం అందించడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం కట్టుబడి ఉంది. 2020-21లో, కేంద్రం జల్ జీవన్ మిషన్ కింద కేరళకు రూ.404.24 కోట్లు కేటాయించింది మరియు ఫ్లోరైడ్ ప్రభావిత నివాసాలకు సురక్షితమైన తాగునీటిని అందించడానికి జాతీయ నీటి నాణ్యత ఉప-మిషన్ కింద ఇప్పటికే రూ.2.15 కోట్లు రాష్ట్రం ఖాతాలో ఉంది. కేంద్ర నిధులను కోల్పోకుండా ఉండటానికి, అమలును వేగవంతం చేయాలని మరియు కేటాయించిన నిధులను పొందటానికి అందుబాటులో ఉన్న నిధులను ఉపయోగించుకోవాలని రాష్ట్రాన్నిజాతీయ మిషన్ కోరింది. 

ఇంకా, పంచాయతీరాజ్ సంస్థలకు 15 వ ఆర్థిక కమిషన్ మంజూరుచేసే నిధుల్లో 50% నిధులు నీరు, పారిశుద్ధ్యం కోసం ఖర్చు చేయాలి. 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరంలో కేరళకు రూ.1,628 కోట్లు ఎఫ్‌సి గ్రాంట్లుగా కేటాయించారు. అంతేకాకుండా, గ్రామ స్థాయిలో సమగ్ర ప్రణాళిక కోసం ఎంజిఎన్ఆర్ఇజిఎస్, జెజెఎం, ఎస్బిఎం (జి), జిల్లా ఖనిజ అభివృద్ధి నిధి, కాంపా, సిఎస్ఆర్ ఫండ్, లోకల్ ఏరియా డెవలప్మెంట్ ఫండ్ మొదలైన వివిధ కార్యక్రమాల సమ్మిళితం చేయడం ద్వారా రాష్ట్రం తమ అందుబాటులో ఉన్న నిధులను సక్రమంగా ఉపయోగించుకోవాలి. 2020 అక్టోబర్ 2 న ప్రారంభించిన ప్రత్యేక 100 రోజుల ప్రచారంలో భాగంగా అన్ని అంగన్వాడీ కేంద్రాలు, ఆశ్రమ శాలాలు మరియు పాఠశాలలకు పైపుల నీటి సరఫరా అందించాలని రాష్ట్రాన్ని కోరడం అయింది, తద్వారా ఈ సంస్థలలో తాగునీరు, వాడకానికి నీరు అందుబాటులో ఉండేలా చర్యలు తీసుకోవాలి. ఈ ప్రచారం ప్రభుత్వ సంస్థలలో సురక్షితమైన నీటిని అందించడానికి ఒక సువర్ణావకాశాన్ని అందిస్తుంది, తద్వారా పిల్లలకు సురక్షితమైన నీరు లభిస్తుంది, ఇది వారి ఆరోగ్యం మరియు శ్రేయస్సును మెరుగుపరుస్తుంది.

*******