ਕੇਂਦਰੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਸ੍ਰੀ ਮੁਖਤਾਰ ਅੱਬਾਸ ਨਕਵੀ ਨੇ ਅੱਜ ਇਥੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਜ 2021 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਕੌਮੀ-ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗਾ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਹਜ 2021 ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਬੈਠਕ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਦਿਆਂ ਸ੍ਰੀ ਨਕਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਜ 2021 ਜੂਨ-ਜੁਲਾਈ 2021 ਨੂੰ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਪਰ ਹੱਜ 2021 ਬਾਰੇ ਅੰਤਮ ਫੈਸਲਾ ਸਉਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦਿਆਂ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਤੇ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਸ੍ਰੀ ਨਕਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਜ ਕਮੇਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਹਜ 2021 'ਤੇ ਸਉਦੀ ਅਰਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਜ 2021 ਅਰਜ਼ੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਬੰਧਤ ਤਿਆਰੀਆਂ ਦਾ ਰਸਮੀ ਤੌਰ' ਤੇ ਐਲਾਨ ਕਰੇਗੀ।

ਸ੍ਰੀ ਨਕਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਰੀ ਹਜ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਤਬਦੀਲੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸਉਦੀ ਅਰਬ ਵਿਚ ਰਿਹਾਇਸ਼, ਆਵਾਜਾਈ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ।

ਸ੍ਰੀ ਨਕਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਯਾਤਰੂਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਰਜੀਹ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਗੀਆਂ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਹਜ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ।

ਸ੍ਰੀ ਨਕਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਡਿਜੀਟਲ ਹਜ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਜ 2020 ਰੱਦ ਹੋਣ ਤੇ 1 ਲੱਖ 23,000 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਟੌਤੀ ਦੇ 2100 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਡੀਬੀਟੀ ਮੋਡ ਰਾਹੀਂ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਉਦੀ ਅਰਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟੇਸ਼ਨ ਸੰਬੰਧੀ ਵੀ 100 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਾਪਸ ਕੀਤੇ ਹਨ।

ਸ੍ਰੀ ਨਕਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸਿਰਫ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਡਿਜੀਟਲ ਹਜ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਾਰਨ ਹੀ ਪਿਛਲੇ 3 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹਜ ਯਾਤਰੂਆਂ ਦੀ ਲਗਭਗ 514 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਾਧੂ ਰਕਮ ਵੀ ਇਸ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿਚ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਜ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।

ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲਾ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਸ੍ਰੀ ਪੀ ਕੇ ਦਾਸ ਅਤੇ ਮੰਤਰਾਲਾ ਦੇ ਹੋਰ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ; ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ, ਸ੍ਰੀ ਵਿਪੁਲ; ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ ਸ੍ਰੀ ਐਸ ਕੇ ਮਿਸ਼ਰਾ ਸਮੀਖਿਆ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਉਦੀ ਅਰਬ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਦੂਤ ਡਾ: ਅਸਾਫ ਸਈਦ; ਸ੍ਰੀ ਵਾਈ. ਸਾਬੀਰ, ਜੇਦਾਹ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕੌਂਸਲ ਜਨਰਲ; ਸ੍ਰੀ ਐਮ ਏ ਖਾਨ, ਸੀਈਓ ਹਜ ਕਮੇਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ, ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲਾ ਅਤੇ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਆਦਿ ਦੇ ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।

*****

ਐਨ ਬੀ / ਕੇਜੀਐਸ