ਸਟਾਰਟ ਅੱਪ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਕਰਣਾਂ ਅਤੇ ਐੱਸ ਐਂਡ ਟੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਿਸਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਰ ਐਂਡ ਡੀ, ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

ਡੀਐੱਸਟੀ ਆਪਣੀ ਐੱਫਆਈਐੱਸਟੀ (ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਉੱਚ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਐੱਸ ਐਂਡ ਟੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਫੰਡਾਂ) ਦਾ ਪੁਨਰਗਠਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਉੱਚ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਦੀਆਂ ਉੱਚ-ਪੱਧਰ ਵਾਲੀਆਂ ਐੱਸ ਐਂਡ ਟੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਐੱਫਆਈਐੱਸਟੀ ਅਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਬੋਰਡ ਦੇ ਨਵੇਂ ਚੇਅਰਮੈਨ, ਡਾ. ਸੰਜੇ ਢਾਂਡੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਬਹੁਤ ਸਫਲ ਐੱਫਆਈਐੱਸਆਈਟੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਹੁਣ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਟੀਚੇ ਵੱਲ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਐੱਫਆਈਐੱਸਆਈਐੱਸ 2.0 ਉੱਤੇ ਲਿਆਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਸਿਰਫ ਅਮਲੀ ਕੰਮ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਖੋਜ ਲਈ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸਿਧਾਂਤਕ ਕਾਰਜ, ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉੱਦਮ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਐੱਫਆਈਐੱਸਐੱਸ 2.0 ਲਈ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀਮਾਨ ਬਣਾਏਗਾ। "ਇਹ ਐੱਫਆਈਐੱਸਆਈਟੀ, ਸੋਫੀਸਟੀਕੇਟਿਡ ਐਨਾਲਿਟੀਕਲ ਇੰਸਟਰੂਮੈਂਟ ਫੈਸਲਿਟੀਜ਼ (ਸਾਈਐੱਫ) ਅਤੇ ਸੋਫੀਸਟੀਕੇਟਿਡ ਐਨਾਲਿਟੀਕਲ ਅਤੇ ਟੈਕਨੀਕਲ ਹੈਲਪ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ (ਸਾਥੀ) ਵਰਗੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੇਗਾ, ਸਾਰੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਐੱਸ ਐਂਡ ਟੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ : ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਵਿਭਾਗ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ।

ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲਗਭਗ 8,500 ਖੋਜਕਰਤਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਆਰ ਐਂਡ ਡੀ, ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦ ਵਿਕਾਸ ਅਰੰਭ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ-ਪੱਧਰੀ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਤੋਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣਾ ਪਏਗਾ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਪਕਰਣ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸੀਮਤ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਯੋਗ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਐੱਸ ਐਂਡ ਟੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਸਾਲ 2019 ਤੱਕ, ਲਗਭਗ 2910 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਕੁੱਲ ਨਿਵੇਸ਼ ਨਾਲ ਐੱਫਆਈਐੱਸਟੀ ਅਧੀਨ ਤਕਰੀਬਨ 2910 ਐੱਸ ਐਂਡ ਟੀ ਵਿਭਾਗਾਂ ਅਤੇ ਪੀਜੀ ਕਾਲਜਾਂ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਐੱਸਏਆਈਐੱਫ ਵਿੱਚ, 15 ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਫੰਡ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 'ਸਾਥੀ' ਕੋਲ ਤਿੰਨ ਕੇਂਦਰ ਚਲ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਰ ਐਂਡ ਡੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਭਾਗ ਅਧੀਨ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹਨ।

ਐੱਸ ਐਂਡ ਟੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਨੈਟਵਰਕ ਹੁਣ ਵਧੇਰੇ ਲਾਭਾਰਥੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੇਗਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਟੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਟਾਰਟ ਅੱਪ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਅਨੁਵਾਦ ਖੋਜ ਵੱਲ ਅਲਾਇਨਮੈਂਟ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰੇਗਾ। ਪੁਨਰਗਠਨ ਵੀ ਸੁਧਾਰ (ਟੂਲ-ਫੋਕਸ) ਅਧਾਰਿਤ ਖੋਜ ਨੂੰ ਅੰਤਰ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ-ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕੇਂਦਰਿਤ ਖੋਜ ਵੱਲ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਏਗੀ।

ਇਹ ਨਾ ਕੇਵਲ ਆਲਮੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਐੱਸ ਐਂਡ ਟੀ ਬੇਸ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਹਿਯੋਗੀ ਸਾਂਝੇ ਉਪਕ੍ਰਮਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਾਉਣ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੇਗਾ, ਬਲਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧਾ ਲਾਭ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਯਤਨ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਵੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਨਾਮਜੱਦ ਕਰੇਗਾ।

ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਪ੍ਰੋ. ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਐੱਸ ਐਂਡ ਟੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਇਕ ਵੱਡਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਹੈ, ਜੋ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਈ ਗੁਣਾ ਮੁੱਲ ਲਿਆਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਡੀਐੱਸਟੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਐੱਸ ਐਂਡ ਟੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ, ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਰਤੋਂ, ਸਾਂਝਾਕਰਨ, ਰੱਖ-ਰਖਾਅ, ਹੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਲਈ ਬਿਹਤਰੀਨ ਪਿਰਤਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਨੀਤੀ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। "

                                                                       ****

ਐੱਨਬੀ / ਕੇਜੀਐੱਸ / (ਡੀਐੱਸਟੀ ਮੀਡੀਆ ਸੈੱਲ)