రాష్ట్రంలో పునరావృతమవుతున్న వరద సంక్షోభాన్ని అధిగమించడానికి రాష్ట్ర వాటర్ గ్రిడ్ ఏర్పాటుకు సవివరమైన ప్రాజెక్ట్ రిపోర్ట్ (డిపిఆర్) తయారీకి చొరవ తీసుకోవాలని కేంద్ర రహదారి రవాణా, రహదారులు, ఎంఎస్‌ఎంఇల మంత్రి శ్రీ నితిన్ గడ్కరీ మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్నికోరారు. ఇది కరువు పీడిత ప్రాంతాల్లో నీటి లభ్యతను నిర్ధారించడానికి మరియు వరద సంక్షోభాన్ని నిర్వహించడానికి వనరులను ఆదా చేయడానికి ప్రభుత్వానికి సహాయపడుతుందని అన్నారు. ముఖ్యమంత్రి శ్రీ ఉదవ్ ఠాక్రే, తన క్యాబినెట్ సహచరులు మరియు ఎంపి శ్రీ శరద్ పవార్ లకు 2020 అక్టోబర్ 14 వ తేదీన రాసిన లేఖలో ఈ విషయంపై రాష్ట్ర ప్రభుత్వం త్వరితగతిన నిర్ణయం, దానిపై తీసుకునే చర్యలను తేల్చాల్సిందిగా సూచించారు. 

మహారాష్ట్రలో ప్రతి సంవత్సరం వరదల వల్ల ప్రాణ నష్టం, ఆస్తి నష్టం సంభవిస్తోందని, అందువల్ల తన లేఖను తీవ్రంగా పరిగణించాలని శ్రీ గడ్కరీ స్పష్టం చేశారు. రాష్ట్రంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో వరదలు తీవ్రమైన సమస్యలను సృష్టిస్తున్నాయని, ఈ ప్రకృతి వైపరీత్యాన్ని ఎదుర్కోడానికి ఒక ప్రణాళికను రూపొందించాల్సిన అవసరం ఉందని ఆయన తెలిపారు. 

నేషనల్ పవర్ గ్రిడ్, హైవే గ్రిడ్ తరహాలో రాష్ట్ర వాటర్ గ్రిడ్ ఏర్పాటు అయ్యేలా ప్రతిష్టాత్మక ప్రాజెక్టును చేపట్టాలని కేంద్ర మంత్రి మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి సూచించారు. రాష్ట్రంలోని కరువు పీడిత ప్రాంతంలో వరద నీటిని ఒక నదీ పరీవాహక ప్రాంతం నుండి మరొక నదీ పరీవాహక ప్రాంతానికి మళ్లించాలనే ఆలోచన ఉంది. నీటి కొరత, తక్కువ వర్షపాతం ఉన్న ప్రాంతాలు గ్రిడ్ ద్వారా ఉపశమనం పొందవచ్చు. ఇది నీటిపారుదల కింద విస్తీర్ణాన్ని పెంచడానికి సహాయపడుతుంది, అదే సమయంలో రైతుల ఆత్మహత్యల సంఖ్య గణనీయంగా తగ్గుతుంది. నీటిపారుదల సౌకర్యాల పరిథి 55% కంటే ఎక్కువ ఉన్న ప్రాంతాల్లో రైతుల ఆత్మహత్య సంఘటనలు తగ్గాయని వివిధ అధ్యయనాలు చూపించాయని లేఖలో శ్రీ గడ్కరీ పేర్కొన్నారు. అది వ్యవసాయ ఉత్పత్తులను పెంచడానికి,  గ్రామీణ మరియు జాతీయ ఆర్థిక వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడానికి కూడా సహాయపడుతుందని మంత్రి పేర్కొన్నారు. మళ్లించిన వరద జలాలు స్థానిక వనరులపై ఒత్తిడిని తగ్గిస్తాయి. నదుల ద్వారా సరుకులు, ప్రయాణీకుల రవాణా (నీటి రవాణా) సమీప భవిష్యత్తులో ప్రారంభించవచ్చు. ఫిషింగ్ మరియు ఇతర వ్యాపారాలు వృద్ధి చెందుతాయి మరియు అటువంటి ప్రాజెక్టును అవసరమైన మౌలిక సదుపాయాలుగా తీసుకుంటే పెద్ద ఉపాధి లభిస్తుంది అని ఆయన వివరించారు. 

హైవేల నిర్మాణానికి నీటి వనరులు, కాలువలు మరియు నదుల నుండి వచ్చే మట్టి / మురుమ్ ఉపయోగించి తన మంత్రిత్వ శాఖ నీటి సంరక్షణ చేస్తున్నట్లు శ్రీ గడ్కరీ తెలియజేశారు. జాతీయ రహదారుల నిర్మాణం, నీటి సంరక్షణ యొక్క ఈ సమకాలీకరణ నీటి నిల్వ సామర్థ్యాన్ని పెంచటమే కాకుండా పర్యావరణాన్ని ఆదా చేస్తుందన్నారు. ప్రారంభంలో ఈ చర్య బుల్ధానా జిల్లాలో పైలట్ ప్రాజెక్టుగా పెద్ద ఎత్తున జరిగింది, అందువల్ల దీనికి 'బుల్ధనా నమూనా' అని పేరు పెట్టారు. మహారాష్ట్రలో ఈ చర్యతో, నీటి వనరులు, కాలువలు మరియు నదుల నుండి సుమారు 225 లక్షల క్యూబిక్ మీటర్ల పదార్థం హైవే పనులలో ఉపయోగించబడింది, దీని ఫలితంగా 22500 టిసిఎమ్ (వెయ్యి క్యూబిక్ మీటర్) నీటి నిల్వ సామర్థ్యం పెరిగిందని, దీని వల్ల `రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి ఏమీ ఖర్చు కాలదు' అని ఆయన తెలిపారు. ఇది భూగర్భజల పట్టికను పెంచుతుంది. నది, కాలువల వల్ల వరదలు తగ్గాయి, లేకపోతే నదులు మరియు కాలువల ఉత్సర్గ సామర్థ్యం తగ్గడం వల్ల సమీప పొలంలో వ్యాపించింది. ఈ కలయికను ఎన్ఐటిఐ ఆయోగ్ ప్రశంసించింది మరియు అంగీకరించింది, ఈ పని ఆధారంగా విధానాన్ని రూపొందించే ప్రక్రియలో ఉంది.

వర్ధా, నాగ్‌పూర్ జిల్లాల్లో స్వీకరించిన తమస్వాడా సరళి వర్షపు నీటి సేకరణ, పరిరక్షణ మరియు భూగర్భ జలాల రీఛార్జికి మరో ప్రయత్నంగా చేపట్టామని మంత్రి తెలిపారు. హైడ్రోజియాలజీ, టోపోగ్రఫీ మరియు సివిల్ ఇంజనీరింగ్ అధ్యయనం ఆధారంగా మినీ-మైక్రో వాటర్‌షెడ్ల సైంటిఫిక్ అండ్ కంప్లీట్ డెవలప్‌మెంట్ ఆధారంగా ఈ పనులు జరుగుతాయి. పని తప్పనిసరిగా పై స్థాయి నుండి కింద స్థాయి వరకు జరుగుతుంది. వృద్ధి చెందిన ఉపరితల వర్షం మరియు భూగర్భజల నిల్వలను సృష్టించడానికి తమస్వాడా సరళి చాలా సహాయపడుతుంది. ఈ రకమైన ప్రయత్నాలు సాంప్రదాయ సహజ నీటి వనరుల సంరక్షణ, పరిరక్షణకు ఉపయోగపడతాయని కేంద్ర మంత్రి తెలిపారు.

***