যিটো সময়ত জীৱাষ্ম ইন্ধনৰ ভাণ্ডাৰ খালি হৈ পৰাৰ আশংকাত ভোগা পৃথিৱীয়ে বিকল্প নিকা ইন্ধনৰ সন্ধানত প্ৰয়াস আৰম্ভ কৰি সেই মুহূৰ্তত কৃষ্ণা-গোদাবৰী(কেজি) উপত্যকাৰ পৰা আমাৰ বাবে শুভ-সংবাদ আহিছে। এই উপত্যকাত উভৈনদী হৈ জমা হৈ থকা ‘মিথেন-হাইদ্ৰেট’-য়ে অন্যতম প্ৰকৃতিক গেছ, মিথেনৰ পৰ্যাপ্ত যোগান নিশ্চিত কৰিব।

মিথেন এবিধ কম ব্যয় সাপেক্ষ আৰু নিকা ইন্ধন। ধাৰণা কৰা অনুসৰি এক ঘন মিটাৰ পৰিমাণৰ ‘মিথেন হাইদ্ৰেট’-ত ১৬০-১৮০ ঘন মিটাৰ পৰিমাণৰ মিথেন জমা হৈ থাকে। একেবাৰে কমকৈ কৰা অনুমানৰ ভিত্তিতো ন-দি ক’ব পাৰি যে এই মুহূৰ্তত পৃথিৱী জুৰি উপলব্ধ জীৱাষ্ম ইন্ধনৰ মুঠ পৰিমাণৰ দুগুন পৰিমাণৰ ‘মিথেন-হাইদ্ৰেট’ কৃষ্ণা-গোদাবৰী উপত্যকাত জমা হৈ আছে।

ভাৰত চৰকাৰৰ ‘বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি বিভাগ’ৰ অধীনস্থ এক স্বতন্ত্ৰ প্ৰতিষ্ঠান ‘আগাৰকাৰ গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠান’(এআৰআই)ৰ এটা গৱেষকৰ দলে চলোৱা অনুসন্ধানত এই কথা নিশ্চিত কৰা হৈছে যে কৃষ্ণা-গোদাবৰী উপত্যকাত পৰ্যাপ্ত পৰিমাণে জমা হৈ থকা ‘মিথন-হাইদ্ৰেট’খিনি জৈৱিক প্ৰক্ৰিয়াৰে উত্পন্ন হোৱা বিধৰ। ‘ডিএছটি-এছইআৰবি’ যুৱ-বিজ্ঞানী প্ৰকল্প’ৰ অংশ হিচাপে সম্পন্ন কৰা এই অনুসন্ধানৰ শীৰ্ষক আছিল ‘এলুচিডেটিং দ্যা কমিউনিটী ষ্ট্ৰাকচাৰ অব মিথেন’জেনিক আৰকেই ইন মিথেন-হাইদ্ৰেট’। প্ৰণিধান যোগ্য যে, সাধাৰণতে মহাসাগৰত উচ্চ চাপ আৰু কম উষ্ণতাত হাইদ্ৰোজেন যুক্ত পানী মিথেন গেছৰ সংস্পৰ্শ আহিলেই ‘মিথেন-হাইদ্ৰেট’ উত্পন্ন হয়।

‘মেৰাইন জিন’মিক’ নামৰ জাৰ্ণেলখনে প্ৰকাশৰ বাবে গ্ৰহণ কৰা অধ্যয়নটোৰ প্ৰতিবেদনখনত উল্লেখ কৰা অনুসৰি ‘এআৰআই’-ৰ  অনুসন্ধানকাৰী গোটটোৱে জৈৱিক ভাবে উত্পাদিত মিথেন উত্পন্নকাৰী ‘মিথেন’জেন’সমূহক ‘মিথেন-হাইদ্ৰেট’ৰ ৰূপত চিনাক্ত কৰিছে।

ইফালে, কৃষ্ণা-গোদাবৰী উপত্যকা আৰু আন্দামান আৰু মহানদীৰ উপকূলবৰ্তী অঞ্চলত জমা হৈ থকা জৈৱিক ভাবে উতপাদিত ‘মিথেন হাইদ্ৰেট’-ৰ বিশাল পৰিমাণৰ ভাণ্ডাৰে ‘মিথেন’জেনিক সম্প্ৰাদয়’ সম্পৰ্কীয় অধ্যয়নৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ সৃষ্টি কৰাইছে বুলি মন্তব্য কৰিছে অধ্যয়নকাৰী দলৰ প্ৰধান অনুসন্ধানকাৰী ড০ বিক্ৰম বি লাঞ্জেকাৰে।

*****

NB/KGS/(DST Media Cell)/KB