నాగాలాండ్ రాష్ట్రంలో జల్ జీవన్ మిషన్ పురోగతిపై చర్చించడానికి జల శక్తి మంత్రి శ్రీ గజేంద్ర సింగ్ షేఖావత్, నాగాలాండ్ ముఖ్యమంత్రి శ్రీ నీఫియు రియోతో వీడియో కాన్ఫరెన్స్ నిర్వహించారు. ఇటీవల కోవిడ్ పాజిటివ్ నిర్ధారణ కావడం వల్ల శ్రీ షేఖావత్ ఆసుపత్రి నుండి వీడియో కాన్ఫరెన్స్‌లో పాల్గొన్నారు. తాగునీరు & పారిశుద్ధ్య విభాగం అదనపు కార్యదర్శి,  కార్యదర్శి & మిషన్ డైరెక్టర్, మరియు మంత్రిత్వ శాఖ ఇతర అధికారులు కూడా ఈ సమావేశానికి హాజరయ్యారు.

2024 నాటికి ప్రతి గ్రామీణ కుటుంబానికి 100% ట్యాప్ కనెక్షన్‌ను అందించాలని నాగాలాండ్ యోచిస్తోంది. 2019-20 సంవత్సరానికి రాష్ట్రానికి 56.49 కోట్ల రూపాయల బడ్జెట్ కేటాయించారు, కాని రాష్ట్రం పూర్తి మొత్తాన్ని ఉపయోగించుకోలేకపోయింది. రాష్ట్ర వాటా కింద, తప్పనిసరి సరిపోయే రాష్ట్ర వాటా రూ. 5.65 కోట్లకు గాను రాష్ట్రం రూ.4.67 కోట్లు మాత్రమే ఖర్చు చేయగలిగింది. నాగాలాండ్ కేటాయింపులను రూ. 114.09 కోట్లు పెంచారు. 2020-21లో రూ. 32.95 కోట్ల ప్రారంభ నిల్వ తో కలుపుకుని , నాగాలాండ్‌లో రూ. జెజెఎంకు 147.04 కోట్ల కేంద్ర నిధులు అందుబాటులో ఉన్నాయి. రాష్ట్ర వాటాతో, జెజెఎం అమలు కోసం 2020-21లో రాష్ట్రానికి రూ .163 కోట్లు ఉంటుంది.

ఈ సంవత్సరం ఇప్పటివరకు 1.47 లక్షల లక్ష్యానికి గాను 2,950 గృహాలకు మాత్రమే ట్యాప్ కనెక్షన్లు ఇచ్చారు. కేంద్ర మంత్రి శ్రీ షేఖావత్ పని పురోగతి  నెమ్మదిగా ఉండడంతో పాటు నిధుల వినియోగం సరిగా లేదని ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. అమలు వేగంగ పెంచాలని రాష్ట్రాన్ని కోరారు. అప్పుడు, రాష్ట్రంలో మిషన్ కి సంబంధించిన వివిధ అంశాలను ముఖ్యమంత్రితో సుదీర్ఘంగా చర్చించారు. రాష్ట్ర గ్రామీణ గృహాలకు గృహ ట్యాప్ కనెక్షన్లను వేగవంతంగా అందిస్తామని ముఖ్యమంత్రి హామీ ఇచ్చారు.

గ్రామీణ స్థానిక సంస్థలకు 15 వ ఆర్థిక కమిషన్ నిధుల కింద, నాగాలాండ్‌కు ₹ 125 కోట్లు కేటాయించారు; ఈ మొత్తంలో 50% తాగునీటి సరఫరా, పారిశుద్ధ్యానికి వినియోగించడం తప్పనిసరి. ఏదైనా స్థానిక సంస్థ ఒక క్యాటగిరీ అవసరాలను పూర్తిగా సంతృప్తిపరిచినట్లయితే, ఇంకా నిధులను మరొకదానికి ఉపయోగించుకోవచ్చు. గ్రామస్థాయిలో ప్రణాళికలు రూపొందించాలని కేంద్ర మంత్రి కోరారు, ప్రతి గ్రామానికి చెందిన విలేజ్ యాక్షన్ ప్లాన్ (విఎపి) వివిధ కార్యక్రమాల కలయిక ద్వారా అందుబాటులో ఉన్న అన్ని వనరులను సమ్మిళితం చేసేలా సిద్ధం చేయాలని కోరారు. ఎంజిఎన్‌ఆర్‌ఇజిఎస్, ఎస్‌బిఎం, 15 వ ఫైనాన్స్ కమిషన్ గ్రాంట్లు, కాంపా ఫండ్స్, లోకల్ ఏరియా డెవలప్‌మెంట్ ఫండ్స్ మొదలైనవాటిని సమీకృతంగా వినియోగించవచ్చని ఆయన అన్నారు. 

నాగాలాండ్‌లో, 1,502 గ్రామాలకు గాను 1,351 గ్రామాలలో పిడబ్ల్యుఎస్ పథకాలు ఉన్నాయి, కానీ 3.68 లక్షల గృహాలలో 18,826 గృహాలకే  (5.1%) ట్యాప్ కనెక్షన్ ఉంది. సమాజంలోని పేద, అట్టడుగు వర్గాలకు చెందిన 3.5 లక్షల కుటుంబాలకు వచ్చే 4-6 నెలల్లో ట్యాప్ కనెక్షన్‌లు కల్పించే విధంగా ఈ కార్యక్రమాన్ని ప్రచార రీతిలో చేపట్టాలని కేంద్ర మంత్రి కోరారు. నాగాలాండ్‌లో ఒక ఆకాంక్షహితమైన జిల్లాగా ఉంది, అంటే కిఫైర్, కాబట్టి అన్ని గృహాలకు ట్యాప్ కనెక్షన్ ఉండేలా జిల్లాలో పనులను వేగవంతం చేయాలని కేంద్రం కోరింది.

రాష్ట్రాన్ని '100% ఎఫ్‌హెచ్‌టిసి రాష్ట్రంగా' మార్చడానికి నాగాలాండ్ ముఖ్యమంత్రికి తన పూర్తి సహకారాన్ని హామీ ఇస్తూ, "ప్రతి గ్రామాన్ని" 100% ట్యాప్ కనెక్షన్లతో అందించడానికి, 2024 కంటే ముందే లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి 'హర్ ఘర్ జల్' అనే ప్రచారాన్ని ప్రారంభించాలని కేంద్ర మంత్రి కోరారు. 

                              *****