2025માં રોકાણ અને જાહેર સંપત્તિ વ્યવસ્થાપન વિભાગ (DIPAM) અસરકારક મૂડી વ્યવસ્થાપન, વ્યૂહાત્મક વિનિવેશ અને કેન્દ્રિત ક્ષમતા-નિર્માણ પહેલ દ્વારા જાહેર નાણાંને મજબૂત બનાવવામાં, કેન્દ્રીય જાહેર ક્ષેત્રના સાહસો (CPSEs)માં મૂલ્ય નિર્માણ વધારવા અને બજાર-લક્ષી સુધારાઓને વધુ ગાઢ બનાવવા માટે મુખ્ય ભૂમિકા ભજવવાનું ચાલુ રાખશે.

CPSEs તરફથી ઉચ્ચ ડિવિડન્ડ પ્રાપ્તિ

ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ દ્વારા CPSEમાં સરકારી હિસ્સામાં સતત ઘટાડો થયો હોવા છતાં, નાણાકીય વર્ષ 2020-21થી ડિવિડન્ડ ચૂકવણીમાં સતત વધારો થયો છે. આ વૃદ્ધિ સરકારની કાર્યક્ષમ મૂડી વ્યવસ્થાપન નીતિઓ, સુધારેલી જવાબદારી પ્રણાલીઓ અને ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ વ્યવહારોના યોગ્ય સમયને આભારી છે.

CPSEમાંથી ડિવિડન્ડ બિન-કર આવકનો એક મહત્વપૂર્ણ સ્ત્રોત છે. હાલમાં CPSE માંથી કેપિટલ મેનેજમેન્ટ અને ડિવિડન્ડ મોનિટરિંગ કમિટી (CMCDC) નામના આંતર-મંત્રી મંચ દ્વારા ડિવિડન્ડ ચૂકવણીની ઔપચારિક રીતે ચર્ચા કરવામાં આવે છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં CPSE માંથી ડિવિડન્ડ ચૂકવણીમાં નોંધપાત્ર સુધારો થયો છે.

છેલ્લા પાંચ નાણાકીય વર્ષોમાં, CPSEમાંથી કુલ ડિવિડન્ડ પ્રાપ્તિમાં સતત વધારો થયો છે, જે દર વર્ષે સંબંધિત સુધારેલા અંદાજ (RE) કરતાં વધુ છે:

નાણાકીય વર્ષ	સુધારેલા અંદાજ (RE) (₹ કરોડ )	વાસ્તવિક ડિવિડન્ડ પ્રાપ્તી (₹ કરોડ )
2020–21	34,717	39,750
2021–22	59,294	46,000
2022–23	43,000	59,533
2023–24	50,000	64,000
2024–25	55,000	74,017

 

આ CPSEs દ્વારા ડિવિડન્ડ ચુકવણીમાં નોંધપાત્ર સુધારો દર્શાવે છે, જે અસરકારક મૂડી વ્યવસ્થાપન અને સુધારેલા નાણાકીય પ્રદર્શનને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

મઝગાંવ ડોક શિપબિલ્ડર્સ લિમિટેડમાં ઓફર ફોર સેલ (OFS) ટ્રાન્ઝેક્શન

DIPAMએ CPSEs માટે મૂલ્ય બનાવવા માટે ઓફર ફોર સેલ (OFS) રૂટનો પણ ઉપયોગ કર્યો. MDLમાં Golના 84.83% શેરહોલ્ડિંગમાંથી Mazgon Dock શિપબિલ્ડર્સ લિમિટેડમાં પેઇડ-અપ ઇક્વિટીના 3.61%નું ડિવેસ્ટમેન્ટ, 4 એપ્રિલ, 2025ના રોજ નોન-રિટેલ કેટેગરી માટે અને 7 એપ્રિલ, 2025ના રોજ રિટેલ કેટેગરી માટે OFS દ્વારા શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. ઓવરસબસ્ક્રિપ્શનને કારણે, નોન-રિટેલ કેટેગરી હેઠળ ગ્રીન શૂ વિકલ્પનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આ ટ્રાન્ઝેક્શનમાંથી Gol ને ₹3,673.42 કરોડ મળ્યા. OFS પછી શેરના બજાર મૂલ્યમાં સામાન્ય રીતે વધારો જોવા મળે છે, જેના પરિણામે રોકાણકારો માટે મૂડી લાભ થાય છે.

CPSEsમાં મૂલ્ય નિર્માણ: નેતૃત્વ અને ક્ષમતા નિર્માણ

મોટા CPSEsમાં મૂલ્ય નિર્માણ પહેલના ભાગ રૂપે, DIPAM એ CPSEsમાં નેતૃત્વ અને સંદેશાવ્યવહાર ક્ષમતાઓને સુધારવા માટે ખાસ પ્રયાસો કર્યા. ક્ષમતા નિર્માણ કમિશન (CBC) સાથે સહયોગમાં, DIPAM એ 17 જાન્યુઆરી, 2025ના રોજ નવી દિલ્હીમાં નેતૃત્વ સંદેશાવ્યવહાર કૌશલ્ય સુધારવા પર એક વર્કશોપનું આયોજન કર્યું. આ વર્કશોપનો ઉદ્દેશ્ય ફાઇનાન્સ, બિઝનેસ ડેવલપમેન્ટ, વ્યૂહરચના અને સંદેશાવ્યવહારમાં સંકળાયેલા CPSE અધિકારીઓને સશક્ત બનાવવાનો હતો, ખાસ કરીને રોકાણકારો અને નાણાકીય વિશ્લેષકો સાથેના તેમના જોડાણમાં. તેણે સહભાગીઓને સંદેશાવ્યવહારના અંતરને ઓળખવામાં અને તાલીમ સત્રો અને વાસ્તવિક દુનિયાના અનુભવોમાં જોડવામાં મદદ કરી.

વિભાગે 29 ઓગસ્ટ, 2025ના રોજ નવી દિલ્હીના ઇન્ડિયા હેબિટેટ સેન્ટર ખાતે અધિકારીઓ અને કર્મચારીઓ માટે NSE દ્વારા આયોજિત નાણાકીય બજારોની મૂળભૂત બાબતો પર ક્ષમતા નિર્માણ કાર્યક્રમનું સફળતાપૂર્વક આયોજન પણ કર્યું.

ડિવિડન્ડ કામગીરીમાં સતત સુધારો, સફળ બજાર-આધારિત વિનિવેશ અને લક્ષિત ક્ષમતા નિર્માણ દ્વારા, 2025માં DIPAMની પહેલોએ નાણાકીય શક્તિમાં વધારો કર્યો છે, રોકાણકારોનો વિશ્વાસ વધાર્યો છે અને CPSEsમાં લાંબા ગાળાના મૂલ્ય નિર્માણને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે.

 

SM/DK/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com

(रिलीज़ आईडी: 2210090) आगंतुक पटल : 14