જળ શક્તિ મંત્રાલય દ્વારા 6 સપ્ટેમ્બર, 2024ના રોજ શરૂ કરાયેલ જળ સંચય જન ભાગીદારી (JSJB) પહેલ, પાણી સંરક્ષણને એક જન ચળવળ બનાવવા માટે રચાયેલ એક અભિયાન છે. JSJB સમગ્ર સમાજના અભિગમને અનુસરે છે, સમુદાયો અને ખાનગી ભાગીદારોને ઓછા ખર્ચે કૃત્રિમ પાણી રિચાર્જ માળખાં બનાવવા માટે એકત્ર કરે છે - જેમ કે છત પર વરસાદી પાણી સંગ્રહ પ્રણાલીઓ, રિચાર્જ ખાડાઓ અને નિષ્ક્રિય બોરવેલનું પુનર્જીવન - શહેરી અને ગ્રામીણ ભારતમાં વૈજ્ઞાનિક ટેકનોલોજી અને પરંપરાગત પદ્ધતિઓના સંયોજનનો ઉપયોગ કરીને, પરોપકારી યોગદાન, કોર્પોરેટ સામાજિક જવાબદારી, સમુદાય ભાગીદારી અને સ્વૈચ્છિક શ્રમને પ્રોત્સાહન આપે છે. આ માળખાં MGNREGA, જિલ્લા ખનિજ ભંડોળ, CAMPA ભંડોળ, સમુદાય ભાગીદારી, CSR અને પરોપકાર જેવી હાલની યોજનાઓના સંકલન દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. આમ, આ યોજના વિસ્તાર-કેન્દ્રિત છે, જેમાં સ્થાનિક વહીવટીતંત્ર કાર્યના કેન્દ્રમાં છે.

અમલીકરણનું નિરીક્ષણ JSJB ડેશબોર્ડ દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે એક ઓનલાઈન પ્લેટફોર્મ છે જે GIS કોઓર્ડિનેટ્સ, જીઓ-ટેગ કરેલા ફોટોગ્રાફ્સ અને નાણાકીય નિવેદનોનો ઉપયોગ કરીને દરેક રિચાર્જ સ્ટ્રક્ચરને ટ્રેક કરે છે. જિલ્લાઓ દ્વારા સબમિટ કરાયેલી એન્ટ્રીઓ જિલ્લા અધિકારીઓ અને મંત્રાલય દ્વારા બહુ-સ્તરીય ચકાસણીમાંથી પસાર થાય છે, ગુણવત્તા અને અધિકૃતતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે ઓછામાં ઓછા એક ટકા કાર્યો સ્વતંત્ર રીતે ફીલ્ડમાં ચકાસવામાં આવે છે અને બાકીના 99% ડેસ્ક કોઈપણ હેરફેરને રોકવા માટે ચકાસવામાં આવે છે. આ ચકાસાયેલ એન્ટ્રીઓના આધારે જળ શક્તિ મંત્રાલયે 18 નવેમ્બર, 2025ના રોજ વિજ્ઞાન ભવનમાં પ્રથમ JSJB એવોર્ડ્સ રજૂ કર્યા હતા, જેમાં જિલ્લાઓ, NGO, વ્યક્તિગત પરોપકારીઓ અને ઉદ્યોગ સંગઠનોને અનુકરણીય જળ સંરક્ષણ પ્રયાસો માટે સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. પૂરા પાડવામાં આવેલા પ્રોત્સાહનોનું પાણી સંરક્ષણ પ્રવૃત્તિઓમાં ફરીથી રોકાણ કરવું જોઈએ, જે મિશનના ઉદ્દેશ્યોને વધુ મજબૂત બનાવે છે.

તાજેતરમાં, કેટલીક સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટ્સમાં એવો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે કે રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કારો AI-જનરેટેડ અથવા ડુપ્લિકેટ ઈમેજ, ઈન્વિટેશન કાર્ડ અપલોડ કરીને અથવા નાના ખાબોચિયાને મોટા જળસ્ત્રોત તરીકે દર્શાવીને જીતવામાં આવ્યા હતા. કેટલીક પોસ્ટ્સમાં કેચ ધ રેઈન (CTR) પોર્ટલના સ્ક્રીનશોટ અને જૂની, અપ્રસ્તુત ઈમેજ પણ ફરતી કરવામાં આવી છે જેથી સૂચવી શકાય કે આ ઈમેજ્સના આધારે પુરસ્કારો આપવામાં આવ્યા હતા. આ આરોપો સંપૂર્ણપણે ખોટા અને ભ્રામક છે. JSJB એવોર્ડ્સ માટે મૂલ્યાંકન ફક્ત JSJB ડેશબોર્ડ પરની એન્ટ્રીઓ પર આધારિત છે.

CTR પોર્ટલ એક સંપૂર્ણપણે અલગ પ્લેટફોર્મ છે અને ત્યાં પોસ્ટ કરાયેલી ઈમેજ્સને પુરસ્કારો માટે ધ્યાનમાં લેવામાં આવતી નથી. જોકે CTR પોર્ટલ પર થોડી સંખ્યામાં AI-જનરેટેડ અથવા ડુપ્લિકેટ ઈમેજ્સ મળી આવી હતી, તેમનો JSJB એવોર્ડ પ્રક્રિયા સાથે કોઈ સંબંધ નથી અને સંબંધિત જિલ્લાઓ દ્વારા તેને સંબોધવામાં આવી છે. જિલ્લા વહીવટીતંત્રે સ્પષ્ટતા કરી છે કે પ્રશ્નમાં રહેલી ઈમેજ્સ CTR પોર્ટલની હતી અને ક્યારેય એવોર્ડ સબમિશનનો ભાગ નહોતી. રાષ્ટ્રીય જળ મિશને પણ સોશિયલ મીડિયા પર ફરતી ઈમેજ્સની ચકાસણી કરી છે અને પુષ્ટિ કરી છે કે તે JSJB ના કાર્ય સાથે સંબંધિત નથી.

તેથી, જળ શક્તિ મંત્રાલય JSJB એવોર્ડ્સમાં ઈમેજ્સ સાથે છેડછાડ અથવા દુરુપયોગના દાવાઓને સ્પષ્ટપણે નકારી કાઢે છે. આવી ખોટી માહિતી જનતાને ગેરમાર્ગે દોરે છે, ક્ષેત્ર અધિકારીઓ અને સમુદાય સ્વયંસેવકોનું મનોબળ ઘટાડે છે અને ભારતની જળ સુરક્ષા વધારવા માટેના મુખ્ય રાષ્ટ્રીય પ્રયાસને નબળી પાડે છે. મંત્રાલય પારદર્શિતા અને જવાબદારી, કાર્યોનું કડક નિરીક્ષણ અને જ્યાં પણ અનિયમિતતા જોવા મળે છે ત્યાં સુધારાત્મક કાર્યવાહી માટે પ્રતિબદ્ધ છે.

SM/DK/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com