AVGC-XR માટે નેશનલ સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સ (NCoE) ને ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ક્રિએટિવ ટેકનોલોજીસ (IICT) તરીકે કાર્યરત કરવામાં આવ્યું છે. તે મુંબઈમાં સ્થિત સર્જનાત્મક તકનીકો માટેની અગ્રણી સંસ્થા છે.

IICT ને ₹391.15 કરોડના કુલ ફાળવણી સાથે વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે અને તેને સર્જનાત્મક તકનીકો (AVGC-XR સહિત) માટે IIT અને IIM ની જેમ તૈયાર કરવામાં આવી છે. તેણે મુંબઈમાં NFDC કેમ્પસમાંથી કામ કરવાનું શરૂ કર્યું છે.

તે વૈશ્વિક શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ સાથે સુસંગત ઉદ્યોગ-લક્ષી અભ્યાસક્રમનું પાલન કરે છે અને હબ-એન્ડ-સ્પોક ફ્રેમવર્ક હેઠળ રાષ્ટ્રીય હબ તરીકે જાહેર-ખાનગી ભાગીદારી (PPP) મોડેલ પર કાર્ય કરે છે.

IICT વિશિષ્ટ તાલીમ કાર્યક્રમો, ઉદ્યોગને અનુરૂપ અભ્યાસક્રમો અને પ્રાયોગિક સંશોધન અને વિકાસ દ્વારા વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટી (VR), ઓગમેન્ટેડ રિયાલિટી (AR) અને 3D મોડેલિંગમાં કૌશલ્યની ઉણપને દૂર કરી રહી છે.

સંસ્થાએ ગેમિંગ, પોસ્ટ-પ્રોડક્શન, એનિમેશન, કોમિક્સ અને XR માં 17 વિશિષ્ટ શૈક્ષણિક કાર્યક્રમો શરૂ કર્યા છે. વધુ વિગતો https://iict.org/academics/programs પરથી મેળવી શકાય છે.

અભ્યાસક્રમ સહ-વિકાસ, અદ્યતન સાધનોની પહોંચ, માર્ગદર્શન અને ઉદ્યોગ સહયોગ માટે તે Google, Meta, NVIDIA, Microsoft, Apple, Adobe અને WPP જેવી અગ્રણી વૈશ્વિક કંપનીઓ સાથે ભાગીદારી ધરાવે છે.

IICT સ્ટાર્ટઅપ ઇન્ક્યુબેશન અને IP સર્જનને પણ સમર્થન આપે છે, જે ભારતના સર્જનાત્મક તકનીકી સ્ટાર્ટઅપ્સને વૈશ્વિક સ્ટુડિયો, રોકાણકારો અને બજારો સાથે જોડાવામાં મદદ કરે છે, જેનાથી 'ક્રિએટ ઇન ઇન્ડિયા' અને 'બ્રાન્ડ ઇન્ડિયા' ના ઉદ્દેશ્યોને આગળ વધારી શકાય છે.

સરકારે AVGC નિકાસ સહિત સર્જનાત્મક તકનીકોમાં વૃદ્ધિ માટે વિવિધ પગલાં લીધાં છે જેમ કે:

કેન્દ્રીય બજેટની જાહેરાત પછી એપ્રિલ 2022 માં માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય દ્વારા AVGC પ્રમોશન ટાસ્ક ફોર્સની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. તેણે એનિમેશન, VFX, ગેમિંગ અને કોમિક્સમાં ભારત કઈ રીતે કૌશલ્ય, નોકરીઓ અને રોકાણને વધારી શકે અને દેશને M&E (મીડિયા અને એન્ટરટેઈનમેન્ટ) ઉદ્યોગ માટે વૈશ્વિક હબ તરીકે કેવી રીતે સ્થાપિત કરી શકે તેની રૂપરેખા તૈયાર કરવા માટે ઉદ્યોગ અને સરકારને સાથે લાવ્યા હતા.

ટાસ્ક ફોર્સે ડિસેમ્બર 2022 માં તેનો અહેવાલ સુપરત કર્યો હતો, જેમાં નેશનલ AVGC મિશન, સેન્ટર્સ ઓફ એક્સેલન્સ, મજબૂત ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને ભારતીય IP અને નિકાસ માટે સમર્પિત સમર્થનની ભલામણ કરવામાં આવી હતી.

હાઇ-એન્ડ તાલીમ અને સંશોધનને મજબૂત કરવા માટે IICT મુંબઈની સ્થાપના કરવામાં આવી છે અને તેને વિશિષ્ટ સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સ તરીકે વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે.

ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળી ઉત્પાદન ક્ષમતાના વિસ્તરણ, પ્રતિભાના વિકાસ અને આંતરરાષ્ટ્રીય બજારોમાં પહોંચ સુધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા સાથે, સમગ્ર મીડિયા અને એન્ટરટેઈનમેન્ટ ક્ષેત્ર માટે વૈશ્વિક પ્લેટફોર્મ તરીકે મે 2025 માં WAVES 2025 નું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.

વધુમાં, WAVES નીચેના ત્રણ વર્ટિકલ્સ દ્વારા AVGC ક્ષેત્ર અને સ્ટાર્ટઅપ્સને સમર્થન આપે છે:

1. WAVES બજાર (WAVES Bazaar): ભારતના મીડિયા અને એન્ટરટેઈનમેન્ટ ક્ષેત્ર માટે વર્ષભર ચાલતું હાઇબ્રિડ વૈશ્વિક માર્કેટપ્લેસ છે. તે વ્યવસ્થિત B2B મીટિંગ્સ, સહ-ઉત્પાદનની તકોની સુવિધા આપે છે અને આંતરરાષ્ટ્રીય ખરીદદારોને ભારતીય ફિલ્મો, એનિમેશન, ગેમિંગ, VFX અને XR સામગ્રી પ્રદર્શિત કરે છે.
2. WAVEX: તે AVGC-XR અને ઉભરતી મીડિયા તકનીકો માટે સમર્પિત સ્ટાર્ટઅપ એક્સિલરેટર અને ઇન્ક્યુબેટર છે. તે માર્ગદર્શન, અદ્યતન ઉત્પાદન અને ઇમર્સિવ-ટેક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની પહોંચ અને ક્યુરેટેડ રોકાણકાર જોડાણો પૂરા પાડે છે. WAVES સમિટ 2025 માં, તેણે Microsoft અને યુનિકોર્ન ઇન્ડિયા વેન્ચર્સ જેવા રોકાણકારોને 30 સ્ટાર્ટઅપ્સ દ્વારા પિચિંગ (રજૂઆત) કરવાની સુવિધા આપી હતી અને 100 થી વધુ સ્ટાર્ટઅપ્સને પ્રદર્શન માટે જગ્યા પૂરી પાડી હતી. T-Hub અને IICT સાથેની ભાગીદારી દ્વારા, WAVEX ઇન્ક્યુબેશન, સરકારી પાઇલોટ્સ, ભાષાસેતુ જેવા ઇનોવેશન ચેલેન્જીસ અને IFFI જેવા પ્લેટફોર્મ દ્વારા વૈશ્વિક એક્સપોઝરને સમર્થન આપે છે, જે સ્ટાર્ટઅપ્સને વિદેશી રોકાણ સુરક્ષિત કરવામાં અને ભારતીય IP ને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે માન્યતા અપાવવામાં મદદ કરે છે.
3. ક્રિએટોસ્ફિયર (Creatosphere): એ 'ક્રિએટ ઇન ઇન્ડિયા' પ્રતિભા-શોધ પહેલ છે જે એનિમેશન, ગેમિંગ, વેબટૂન્સ અને ડિજિટલ સ્ટોરીટેલિંગમાં વાર્ષિક 30-35 રાષ્ટ્રીય સ્પર્ધાઓ યોજે છે. તે નવા સર્જકોને માર્ગદર્શન, ઇન્ક્યુબેશન અને ઉદ્યોગની તકો સાથે જોડીને તેમને તૈયાર કરે છે.

આ માહિતી માહિતી અને પ્રસારણ રાજ્ય મંત્રી ડૉ. એલ. મુરુગન દ્વારા આજે રાજ્યસભામાં ડૉ. પરમાર જશવંતસિંહ સલામસિંહ અને શ્રી કેસરીદેવસિંહ ઝાલા દ્વારા પૂછવામાં આવેલા પ્રશ્નોના જવાબમાં રજૂ કરવામાં આવી હતી.

SM/IJ/GP/JD