તાજેતરમાં, સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ડાયરેક્ટ ટેક્સિસ (CBDT)એ ઘણા વચેટિયાઓ (intermediaries) સામે કાર્યવાહી કરી છે, જેઓ આવકવેરા અધિનિયમ હેઠળ કપાત અને મુક્તિના બોગસ દાવાઓ સાથે આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવામાં સામેલ હતા. આ કવાયતથી જાણવા મળ્યું કે કેટલાક વચેટિયાઓએ કમિશનના ધોરણે ખોટા દાવાઓ સાથે રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે સમગ્ર ભારતમાં તેમના એજન્ટોનું નેટવર્ક સ્થાપિત કર્યું છે. એવું અવલોકન કરવામાં આવ્યું હતું કે નોંધાયેલ અમાન્ય રાજકીય પક્ષો (Registered Unrecognised Political Parties - RUPPs) અથવા ધર્માદા સંસ્થાઓને દાનના નામે મોટી રકમના બોગસ દાવાઓ કરવામાં આવ્યા છે અને તેમની કર જવાબદારીઓ ઘટાડવામાં આવી છે અને બોગસ રિફંડનો દાવો પણ કરવામાં આવ્યો છે. એન્ફોર્સમેન્ટ કાર્યવાહીમાંથી એકત્ર કરાયેલા પુરાવા દર્શાવે છે કે RUPPs, જેમાંથી ઘણા નોન-ફાઇલર હતા, તેમના નોંધાયેલા સરનામાઓ પર બિન-કાર્યકારી હતા, અને કોઈ રાજકીય પ્રવૃત્તિમાં રોકાયેલા ન હતા, તેનો ઉપયોગ ભંડોળને રૂટ કરવા, હવાલા વ્યવહારો, સરહદ પારના રેમિટન્સ અને દાન માટે બોગસ રસીદો જારી કરવા માટે માધ્યમ તરીકે કરવામાં આવતો હતો. CBDT એ આમાંના કેટલાક RUPPs અને ટ્રસ્ટો સામે ફોલો-અપ સર્ચ હાથ ધર્યા અને વ્યક્તિઓ દ્વારા બોગસ દાન અને કંપનીઓ દ્વારા બોગસ CSR (કોર્પોરેટ સોશિયલ રિસ્પોન્સિબિલિટી) સંબંધિત ગુનાહિત પુરાવા એકત્ર કર્યા.

CBDTએ શંકાસ્પદ દાવાઓની વહેલી તપાસ અને ઉચ્ચ-જોખમની વર્તણૂક પદ્ધતિઓની ઓળખ માટે તેના ડેટા-આધારિત અભિગમને મજબૂત બનાવ્યો છે. આવો જ એક જોખમની પદ્ધતિ કરદાતાઓ માટે ઓળખવામાં આવી છે જેમણે આવકવેરા અધિનિયમ, 1961 ની કલમ 80GGC અથવા 80G હેઠળ દાવા કર્યા છે. ડેટા વિશ્લેષણ (data analytics) એ સંકેત આપ્યો કે ઘણા કરદાતાઓ શંકાસ્પદ સંસ્થાઓને કરેલા દાન માટે કપાતનો દાવો કરવામાં અથવા સંસ્થાઓની પ્રામાણિકતાની ખાતરી કરવા માટે સંબંધિત માહિતી પ્રદાન ન કરવામાં સામેલ હોવાની શંકા છે. મોટી સંખ્યામાં કરદાતાઓએ ચાલુ આકારણી વર્ષ 2025-26 માટે તેમના આવકવેરા રિટર્ન પહેલેથી જ સુધારી દીધા છે અને પાછલા વર્ષો માટે અપડેટેડ ITRs ફાઇલ કર્યા છે.

એક કરદાતા-મૈત્રીપૂર્ણ પગલા તરીકે એક લક્ષિત NUDGE (નજ) ઝુંબેશ શરૂ કરવામાં આવી છે, જે તેમને તેમના ITRs ને અપડેટ કરવાની અને જો કોઈ ખોટા દાવા હોય તો પાછા ખેંચવાની તક પૂરી પાડે છે. આવા કરદાતાઓને તેમના નોંધાયેલા મોબાઇલ નંબર અને ઇમેઇલ્સ પર 12મી ડિસેમ્બર 2025 થી SMS અને ઇમેઇલ સલાહ (advisories) જારી કરવામાં આવી રહી છે.

દરેક કરદાતાને સલાહ આપવામાં આવે છે કે તેઓ ડિપાર્ટમેન્ટ સાથેની તેમની ફાઇલિંગમાં સાચા મોબાઇલ અને ઇમેઇલ આઈડી નો ઉલ્લેખ કરે તેની ખાતરી કરે જેથી તેઓ કોઈપણ સંચાર ચૂકી ન જાય.

કપાતની જોગવાઈઓ અને અપડેટેડ રિટર્ન ફાઇલ કરવા અંગેની વધારાની માહિતી http://www.incometax.gov.in/ પર ઉપલબ્ધ છે.