પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ નિયામક બોર્ડ (PNGRB) એ કુદરતી ગેસ પાઇપલાઇન્સ (NGPL) નાખવા, બાંધકામ, સંચાલન અને વિસ્તરણ માટે સંસ્થાઓને અધિકૃતતા આપવા માટેની સત્તા છે. સમગ્ર દેશમાં કુદરતી ગેસની ઉપલબ્ધતા વધારવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે, PNGRB એ વિવિધ સંસ્થાઓને દેશભરમાં કોમન કેરિયર, સ્પર લાઇન, ટાઇ-ઇન કનેક્ટિવિટી અને સમર્પિત પાઇપલાઇન સહિત આશરે 34,233 કિમી લાંબા NGPL નેટવર્કને અધિકૃત કર્યું છે, જેમાંથી જૂન 2025 સુધીમાં 25,429 કિમી કાર્યરત કરવામાં આવ્યું છે. 10,459 કિમી લંબાઈની પાઇપલાઇન્સ નિર્માણના વિવિધ તબક્કામાં છે.

સરકારે 'એક રાષ્ટ્ર, એક ગેસ ગ્રીડ' (One Nation, One Gas Grid)ને અમલમાં મૂકવા માટે વિવિધ પગલાં લીધાં છે, જેમાં મુખ્ય ટ્રંક પાઇપલાઇન્સને મંજૂરી આપવી, ઓછા-માગવાળા વિસ્તારોમાં સદ્ધરતા ગેપ ફંડિંગ (viability gap funding) પૂરું પાડવું, યુનિફાઇડ ટેરિફ રજૂ કરવું, CGD નેટવર્કના વિસ્તરણને વેગ આપવો, લિક્વિફાઇડ નેચરલ ગેસ (LNG) ટર્મિનલ્સની સ્થાપના કરવી, ઉચ્ચ દબાણ/ઉચ્ચ તાપમાનવાળા વિસ્તારો, ડીપ વોટર અને અલ્ટ્રા-ડીપ વોટર તેમજ કોલસાના થરોમાંથી ઉત્પાદિત ગેસ માટે મહત્તમ કિંમત સાથે માર્કેટિંગ અને કિંમત નિર્ધારણની સ્વતંત્રતા આપવી, બાયો-CNG ને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સસ્ટેનેબલ ઓલ્ટરનેટિવ ટુવર્ડ્સ અફોર્ડેબલ ટ્રાન્સપોર્ટેશન (SATAT) પહેલ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

સરકાર પડકારોને ઉકેલવા અને રાષ્ટ્રીય ગેસ ગ્રીડના નિર્માણને ઝડપી બનાવવા માટે સંબંધિત રાજ્ય સરકારો અને અમલ કરતી એજન્સીઓ સાથે સતત સમીક્ષા અને સંકલન કરે છે.

ગેસ પાઇપલાઇન નેટવર્ક્સનું વિસ્તરણ સ્વચ્છ, વિશ્વસનીય અને પોષાય તેવી ઊર્જાની સુધારેલી પહોંચ પ્રદાન કરે છે, જે ગ્રામીણ વિસ્તારો, ઔદ્યોગિક ક્લસ્ટર્સ અને સિટી ગેસ ડિસ્ટ્રિબ્યુશન (CGD) નેટવર્ક્સમાં ઘરગથ્થુ સગવડમાં સુધારો કરે છે અને પરંપરાગત ઇંધણ પરની નિર્ભરતા ઘટાડે છે. ઔદ્યોગિક વિસ્તારોમાં, સ્પર્ધાત્મક ભાવો પર ગેસનો ખાતરીપૂર્વકનો પુરવઠો ઉત્પાદનની સ્પર્ધાત્મકતાને મજબૂત કરે છે, નવા રોકાણોને આકર્ષે છે, સંચાલન ખર્ચ ઘટાડે છે અને રોજગાર સર્જનને પ્રોત્સાહન આપે છે. CGD નેટવર્ક્સની અંદર, CNG અને PNGની ઉપલબ્ધતા સ્વચ્છ ગતિશીલતા (mobility) અને ઘરેલુ ઊર્જાના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપે છે, જેનાથી હવાની ગુણવત્તામાં સુધારો થાય છે અને વધુ પર્યાવરણીય ટકાઉપણું આવે છે.

આ માહિતી પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ મંત્રાલયના રાજ્ય મંત્રી શ્રી સુરેશ ગોપી દ્વારા આજે રાજ્યસભામાં લેખિત જવાબમાં આપવામાં આવી હતી.

SM/DK/GP/JD