ഗോവയിൽ നടന്ന 56-ാമത് അന്താരാഷ്ട്ര ചലച്ചിത്രമേളയുടെ സമാപന ചടങ്ങ് വൈകാരികവും ചിന്തോദ്ദീപകവുമായ ഒരു ചടങ്ങായി മാറി. ഇന്ത്യൻ സിനിമ, സംഗീതം, നാടകം അടക്കമുള്ള സർഗ്ഗാത്മക കലാരംഗങ്ങളിലെ കഴിഞ്ഞ വർഷം വിടവാങ്ങിയ മഹത്തായ പ്രതിഭകളെ മേള അനുസ്മരിച്ചു. രാജ്യത്തിന്റെ സാംസ്കാരിക ഭൂമികയിൽ ശാശ്വതമുദ്ര പതിപ്പിച്ച ഈ കലാകാരന്മാർക്കും അവരുടെ അമൂല്യ സംഭാവനകൾക്കും ആദരമർപ്പിച്ചുകൊണ്ട് പ്രത്യേകം ക്യൂറേറ്റ് ചെയ്ത ഒരു വീഡിയോയും പ്രദർശിപ്പിച്ചു.  

നവംബർ 24-ന് 56-ാമത് IFFI നടക്കുന്നതിനിടെ നമ്മെ വിട്ടുപിരിഞ്ഞ ഇതിഹാസ നടൻ ധർമ്മേന്ദ്രയുടെ അനുസ്മരണം അത്യന്തം വികാരഭരിതമായിരുന്നു. അഭിനേതാക്കൾ, സംവിധായകർ, സംഗീതജ്ഞർ, നാടക പ്രവർത്തകർ, സർഗ്ഗപ്രതിഭകൾ അടക്കമുള്ളവരെക്കുറിച്ചുള്ള  IFFI യുടെ അനുസ്മരണം ഇത്തവണ വൈവിധ്യമാർന്ന മേഖലകളിലേക്ക് വ്യാപിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ കലാപാരമ്പര്യത്തിന്റെ ആഴവും പരപ്പും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതും, ജീവിതാന്ത്യം വരെ നീണ്ട അഭിനിവേശം, സമർപ്പണം, സർഗ്ഗാത്മക മികവ് എന്നിവയുടെ പ്രതീകവുമായിരുന്നു അനുസ്മരിക്കപ്പെട്ട ഓരോ വ്യക്തിത്വങ്ങളും.

ചടങ്ങിൽ ആദരിക്കപ്പെട്ട കലാപ്രതിഭകളുടെ പട്ടിക താഴെ ചേർക്കുന്നു :

ധർമ്മേന്ദ്ര

ഇന്ത്യൻ ചലച്ചിത്ര മേഖല കണ്ട മഹദ് പ്രതിഭയായ ധർമ്മേന്ദ്ര, റൊമാൻസ്, ഡ്രാമ, ആക്ഷൻ അടക്കമുള്ള വ്യത്യസ്ത ശാഖകളിൽ അസാധാരണമായ  മികവ് പുലർത്തി. മേളയ്ക്കിടെയുണ്ടായ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിയോഗം ഇന്ത്യൻ ചലച്ചിത്രലോകത്തെ ദുഃഖത്തിലാഴ്ത്തി.

കാമിനി കൗശൽ

ഹിന്ദി സിനിമയുടെ സുവർണ്ണ കാലഘട്ടത്തിലെ പ്രശസ്തയായ ഒരു നടിയായിരുന്നു അവർ. ആഴമുള്ള കഥാപാത്രാവിഷ്കാരങ്ങൾക്കും സ്ഥിരതയാർന്ന സ്ക്രീൻ സാന്നിധ്യത്തിനും പേരുകേട്ടു. ഏഴ് പതിറ്റാണ്ടിലേറെ നീണ്ടുനിന്ന കരിയർ, അനന്തര തലമുറകളിലെ അഭിനേതാക്കളെ സാദാ പ്രചോദിപ്പിക്കുന്നു.
 
സുലക്ഷണ പണ്ഡിറ്റ്

അവിസ്മരണീയമായ നിരവധി ഹിന്ദി ചലച്ചിത്ര ഗാനങ്ങൾക്ക് അവരുടെ ശ്രുതിമധുരമായ ശബ്ദം  ആകർഷകത്വം പകർന്നു. പ്രതിഭാധനയായ ഒരു ഗായികയായിരുന്നു അവർ.  1970-കളിലും 1980-കളിലും ഒരു അഭിനേത്രി എന്ന നിലയിലും ഏറ്റെടുത്ത കഥാപാത്രങ്ങൾക്ക് വികാരപരമായ ആഴം സമ്മാനിച്ചു.

 സതീഷ് ഷാ

ചലച്ചിത്രമേഖലയ്ക്കും ഇന്ത്യൻ ടെലിവിഷൻ ലോകത്തിലും ഒരുപോലെ  പ്രിയങ്കരനായിരുന്ന അദ്ദേഹം. കുറ്റമറ്റ കോമിക് സമയക്ലിപ്തതയ്ക്കും അവിസ്മരണീയ പ്രകടനങ്ങൾക്കും പ്രശസ്തിയാർജ്ജിച്ചു. വിവിധ തലമുറകളിലെ പ്രേക്ഷകരടക്കം അദ്ദേഹത്തിന്റെ സൃഷ്ടികളെ ഇപ്പോഴും വിലമതിക്കുന്നു.

പീയൂഷ് പാണ്ഡെ

ഇന്ത്യൻ പരസ്യ ലോകത്തെ അതികായനായിരുന്ന അദ്ദേഹം മുൻനിര പ്രചാരണങ്ങളിലൂടെയും  കുറ്റമറ്റ സർഗ്ഗാത്മക ശബ്ദത്തിലൂടെയും വ്യവസായത്തെ രൂപപ്പെടുത്തി.

ഋഷഭ് ഠണ്ടൻ

ഊർജ്ജസ്വല സംഗീത പ്രതിഭയായിരുന്ന അദ്ദേഹം, ഭാവാത്മകമായ ശബ്ദത്തിനും സമകാലിക സർഗ്ഗാത്മക ശൈലിക്കും പ്രശസ്തിയാർജ്ജിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അപ്രതീക്ഷിത നിര്യാണം സ്വതന്ത്ര സംഗീത ലോകത്ത് നികത്താനാവാത്ത ശൂന്യത സൃഷ്ടിച്ചു.

ഗോവർദ്ധൻ അസ്രാനി

അസ്രാനി എന്നറിയപ്പെടുന്ന അദ്ദേഹം ഇന്ത്യൻ സിനിമയിലെ ഏറ്റവും വൈവിധ്യമാർന്ന ശൈലി കാത്തു സൂക്ഷിച്ച കലാകാരന്മാരിൽ ഒരാളായിരുന്നു. ഹാസ്യ വേഷങ്ങളും ഗൗരവമേറിയ വേഷങ്ങളും അനായാസം പകർന്നാടി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സംവിധാന സംരംഭങ്ങൾ  ബഹുമുഖമായ കരിയറിന്റെ ആഴം വർദ്ധിപ്പിച്ചു.
 
പങ്കജ് ധീർ

ഇന്ത്യൻ ടെലിവിഷനിലും സിനിമയിലും ഇതിഹാസതുല്യമായ വേഷങ്ങൾക്ക് പേരുകേട്ട അദ്ദേഹം, അവതരിപ്പിച്ച ഓരോ കഥാപാത്രത്തിനും ഗാംഭീര്യവും ആഭിജാത്യവും പകർന്നു നൽകി.

വരീന്ദർ സിംഗ് ഘുമാൻ

പ്രൊഫഷണൽ ബോഡിബിൽഡറായി തുടങ്ങിയ വരീന്ദർ സിംഗ് ഘുമാൻ, ശക്തമായ സ്ക്രീൻ സാന്നിധ്യം കൊണ്ടും വ്യത്യസ്തമായ വ്യക്തിത്വം കൊണ്ടും പ്രശസ്തനായി.

 
സുബീൻ ഗാർഗ്

ഐതിഹാസിക ശബ്ദമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റേത്. വ്യത്യസ്തമായ ആലാപനത്തിലൂടെയും സംഗീതത്തിലൂടെയും ദേശീയ പ്രശസ്തി നേടി. അസമീസ്, ഇന്ത്യൻ പോപ്പ് സംഗീതത്തിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്വാധീനം സമാനതകളില്ലാത്തതാണ്.

ബാൽ കാർവെ

മറാത്തി നാടക, ചലച്ചിത്ര രംഗങ്ങളിലെ ആദരണീയ കലാകാരനായ അദ്ദേഹം സൂക്ഷ്മമായ അഭിനയ ശൈലിക്കും അവിസ്മരണീയമായ നാടക വേഷങ്ങൾക്കും പ്രശസ്തി നേടി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സംഭാവനകൾ പ്രാദേശിക കഥാകഥന പാരമ്പര്യങ്ങളെ സമ്പന്നമാക്കി.
 
ജസ് വിന്ദർ ഭല്ല

പഞ്ചാബി സിനിമയിലെ ഇതിഹാസ പ്രതിഭയായ ജസ് വിന്ദർ ഭല്ല, നിഷ്‌ക്കളങ്കമായ ഹാസ്യ പ്രകടനങ്ങളുടെയും പ്രേക്ഷകരുമായി എളുപ്പത്തിൽ ബന്ധം സ്ഥാപിക്കുന്ന കഥാപാത്രങ്ങങ്ങളുടെയും പേരിലാണ് ആരാധനാപാത്രമായത്
 

ജ്യോതി ചന്ദേക്കർ

ചലച്ചിത്ര, നാടക രംഗങ്ങളിലെ അനുഭവസമ്പന്നയായ അഭിനേത്രി ജ്യോതി ചന്ദേക്കർ, മറാത്തി സിനിമയിൽ വൈകാരിക പ്രകടനങ്ങളിലൂടെ പ്രശംസയും ആദരവും നേടി.
 

രത്തൻ തിയാം

മണിപ്പൂരി നാടകരംഗത്തെ ആഗോള വ്യക്തിത്വമായിരുന്ന അദ്ദേഹം പരമ്പരാഗത രൂപങ്ങളെ സമകാലിക ആവിഷ്കാരവുമായി സമന്വയിപ്പിക്കുന്നതിൽ പ്രശസ്തനായിരുന്നു.

ബി. സരോജ ദേവി

ദക്ഷിണേന്ത്യൻ സിനിമയിലെ പ്രമുഖ താരങ്ങളിലൊരാളായ അവർ കന്നഡ, തമിഴ്, തെലുങ്ക്, ഹിന്ദി സിനിമകളിൽ പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്.

ഷെഫാലി ജരിവാല

ജനപ്രിയ സംഗീത വീഡിയോകളിലും ടെലിവിഷനിലും ശ്രദ്ധേയമായ വേഷങ്ങൾ അവതരിപ്പിച്ചതിലൂടെ പ്രശസ്തയായ അവർ ഇന്ത്യൻ പോപ്പ് സംസ്കാരത്തിന്റെ പരിചിതമായ മുഖമായി തുടർന്നു.

പാർത്ഥോ ഘോഷ്

1990 കളിലും 2000 ത്തിന്റെ തുടക്കത്തിലും നിരവധി പ്രധാന ഹിന്ദി സിനിമകൾ അദ്ദേഹം സംവിധാനം ചെയ്തു, വാണിജ്യ ചലച്ചിത്രനിർമ്മാണ മേഖലയിലെ അദ്വിതീയ വ്യക്തിത്വം.

വിഭു രാഘവേ

യുവ വാഗ്ദാനമായ  ടെലിവിഷൻ നടനായിരുന്ന അദ്ദേഹം, തന്റെ ഊഷ്മളമായ സ്‌ക്രീൻ സാന്നിധ്യത്തിനും  ആകർഷകമായ പ്രകടനങ്ങൾക്കും പ്രശംസിക്കപ്പെട്ടു.

ചന്ദ്രകാന്ത്

തെലുങ്ക് ടെലിവിഷനിൽ പരിചിത മുഖമായ ചന്ദ്രകാന്ത്, സ്ഥിരതയാർന്ന പ്രകടനങ്ങൾക്കും  കലാപരമായ സമർപ്പണത്തിനും അറിയപ്പെടുന്നു.

ഷാജി എൻ. കരുൺ

മലയാള സിനിമയിലെ ഒരു മുൻനിര ശബ്ദമായിരുന്ന അദ്ദേഹം, കാവ്യാത്മകമായ ദൃശ്യ കഥാകഥനത്തിന് അന്താരാഷ്ട്ര പ്രശംസ നേടി.

മനോജ് കുമാർ

ദേശസ്നേഹപരമായ വേഷങ്ങളിലൂടെ പ്രശസ്തനായ അദ്ദേഹം ഇന്ത്യൻ ദേശീയ ചലച്ചിത്ര മേഖലയ്ക്ക് നൽകിയ സംഭാവനകൾക്ക് പ്രശസ്തനാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സിനിമകൾ അഭിമാനവും സാംസ്കാരിക സ്വത്വവും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു.

അലോക് ചാറ്റർജി

ഇന്ത്യൻ നാടകരംഗത്തെ അതികായനായ അദ്ദേഹം നാടകവേദിയോടുള്ള പ്രതിബദ്ധത പ്രകടമാക്കി എണ്ണമറ്റ കലാകാരന്മാരെ പരിശീലിപ്പിക്കുകയും പ്രചോദിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു.
 
ശ്യാം ബെനഗൽ

ഇന്ത്യൻ സമാന്തര സിനിമ കണ്ട മഹദ് വ്യക്തിത്വമായിരുന്ന അദ്ദേഹം, വിപ്ലവകരമായ ആഖ്യാനങ്ങളിലൂടെയും ചലച്ചിത്ര ഭാഷയിലൂടെയും ആധുനിക ഇന്ത്യൻ ചലച്ചിത്രനിർമ്മാണത്തെ രൂപപ്പെടുത്തി.

സാക്കിർ ഹുസൈൻ

ലോകപ്രശസ്തനായ താളവാദ്യ വിദ്വാനായിരുന്ന അദ്ദേഹം, തബലയെ ആഗോള അംഗീകാരത്തിലേക്ക് ഉയർത്തിയതിലൂടെ ആഘോഷിക്കപ്പെട്ടു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കലാപരമായ പ്രതിഭ സംസ്കാരങ്ങളെ ബന്ധിപ്പിക്കുകയും ഇന്ത്യൻ ശാസ്ത്രീയ സംഗീതത്തെ അന്താരാഷ്ട്രതലത്തിൽ പുനർനിർവ്വചിക്കുകയും ചെയ്തു.

****