ਹਾਊਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲੇ ਮੰਤਰਾਲੇ (ਐੱਮਓਐੱਚਯੂਏ) ਨੇ 8 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਭਵਨ ਵਿਖੇ ‘ਅਰਬਨ ਸੌਲਿਊਸ਼ਨ ਟੂ ਕ੍ਰਾਈਸਿਸ’ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਆਵਾਸ ਦਿਵਸ 2025 ਮਨਾਇਆ। ਇਹ ਥੀਮ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਲਚਕੀਲੇ, ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਬਣਨ ਲਈ ਕਿਵੇਂ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ, ਪ੍ਰਵਾਸ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਣ ਸਮੇਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਤੋਖਨ ਸਾਹੂ, ਮਾਨਯੋਗ ਹਾਊਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲੇ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਸਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਕਟੀਕਿਥਲਾ, ਸਕੱਤਰ, ਹਾਊਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲੇ ਮੰਤਰਾਲਾ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਵਧੀਕ ਸਕੱਤਰ ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ,  ਸ਼੍ਰੀ ਕੁਲਦੀਪ ਨਾਰਾਇਣ, ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਨ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਹਾਊਸਿੰਗ ਫਾਰ ਆਲ/ ਹਾਊਸਿੰਗ ਡਿਵੀਜ਼ਨ, ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ੋਂਬੀ ਸ਼ਾਰਪ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ, ਯੂਐੱਨ-ਇੰਡੀਆ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਸੀਐੱਮਡੀ ਵੀ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ, ਹੁਡਕੋ, ਐੱਨਐੱਚਬੀ, ਆਦਿ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।

ਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਮਾਨਯੋਗ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਟਿਕਾਊ ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਯਾਤਰਾ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਜੁੜਾਅ 'ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਰ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਜਨਕ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਮੌਕੇ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਮਾਨਯੋਗ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਨਿਵਾਸ ਦਿਵਸ 2025 ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕੈਲੰਡਰ ਸਾਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਹਿਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਜੋ ਲਚਕੀਲੇ, ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ, ਟਿਕਾਊ ਹੋਣ, ਸੰਕਟਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਉਭਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਲਚਕੀਲੇ, ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਤਿਆਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ 'ਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।  

ਮਾਣਯੋਗ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜੇ ਅਸੀਂ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਵਿੱਚ ਸਮਝਦਾਰੀ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜਨਤਕ-ਨਿੱਜੀ-ਲੋਕ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਕਟਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਗੇ ਸਗੋਂ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਇੰਜਣਾਂ ਵਜੋਂ ਵੀ ਉਭਰਨਗੇ।"

ਹਾਊਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸੰਕਟ ਪ੍ਰਤੀ ਨੀਤੀਗਤ ਪ੍ਰਤਿਕਿਰਿਆ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ, ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਲਚਕੀਲਾ ਅਤੇ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾ ਕੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਵਿਲੱਖਣ ਮੌਕੇ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਦਾ ਇੱਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਚੱਕਰ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਹਾਊਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ,"ਭਾਰਤ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਹੈ।" 

ਪੀਐੱਮਏਵਾਈ-ਸ਼ਹਿਰੀ, ਅਮਰੁਤ (AMRUT), ਪੀਐੱਮ ਸਵਨਿਧੀ ਅਤੇ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਵਰਗੀਆਂ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਐੱਮਓਐੱਚਯੂਏ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਹਾਸ਼ੀਏ 'ਤੇ ਪਏ ਗਏ ਵਰਗਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਕੇ ਸੰਕਲਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਕੱਠੇ ਮਿਲ ਕੇ, ਇਹ ਇੱਕ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਪੱਖੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮਾਵੇਸ਼, ਜਲਵਾਯੂ ਕਾਰਵਾਈ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਹਾਊਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਧੀਨ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਊਸਿੰਗ ਫਾਰ ਆਲ (ਐੱਚਐੱਫਏ) ਡਿਵੀਜ਼ਨ, ਹੁਡਕੋ (HUDCO), ਐੱਨਸੀਐੱਚਐੱਫ, ਐੱਨਐੱਚਬੀ, ਸੀਜੀਈਡਬਲਿਊਐੱਚਓ, ਹੁਡਕੋ, ਅਤੇ ਬੀਐੱਮਟੀਪੀਸੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਐੱਚਐੱਫਏ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਨੇ 'ਕੰਪੇਂਡੀਅਮ ਆਫ ਗੁੱਡ’ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਆਵਾਸ ਯੋਜਨਾ - ਸ਼ਹਿਰੀ (ਪੀਐੱਮਏਵਾਈ-ਯੂ) ਦੇ ਸਫਲ ਲਾਗੂਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾਂ/ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਏ ਗਏ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦਾ ਸਾਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਐੱਨਐੱਚਬੀ, ਸੀਜੀਈਡਬਲਿਊਐੱਚਓ, ਹੁਡਕੋ, ਅਤੇ ਬੀਐੱਮਟੀਪੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਪਾਹਜ ਬੱਚੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਲਈ ਆਯੋਜਿਤ ਪੇਂਟਿੰਗ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਦੇ ਜੇਤੂਆਂ ਲਈ ਇਨਾਮ ਵੰਡ ਸਮਾਰੋਹ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

"ਵਿਕਸਤ ਭਾਰਤ 2047" ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਮਹਾਨਗਰੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕਰਣ," "ਸ਼ਹਿਰੀ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਹੱਲ ਕਰਨਾ," ਅਤੇ "ਬਰਾਬਰੀ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ" ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੈਨਲ ਚਰਚਾਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ, ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ, ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ, ਵਿਸ਼ਾ ਮਾਹਿਰਾਂ, ਰਾਜ/ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਰਚਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ, ਰਹਿਣ ਯੋਗ, ਬਰਾਬਰੀ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਬਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਨਾਗਰਿਕ ਪਿੱਛੇ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਵੇ।

************

ਐੱਸਕੇ