કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે નવી દિલ્હીમાં એન્ટી-નાર્કોટિક્સ ટાસ્ક ફોર્સ (ANTF) રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના વડાઓના બીજા રાષ્ટ્રીય પરિષદના ઉદ્ઘાટન સત્રને સંબોધિત કર્યું હતું. આ પ્રસંગે, શ્રી અમિત શાહે નાર્કોટિક્સ કંટ્રોલ બ્યુરો (NCB) ના વાર્ષિક અહેવાલ-2024નું વિમોચન કર્યું હતું અને ઓનલાઈન ડ્રગ ડિસ્પોઝલ ઝુંબેશનો પ્રારંભ કર્યો હતો. 16 અને 17 સપ્ટેમ્બરના રોજ યોજાનારી આ પરિષદમાં 36 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના ANTF વડાઓ સાથે અન્ય સરકારી વિભાગોના હિસ્સેદારો ભાગ લઈ રહ્યા છે. કાર્યક્રમમાં કેન્દ્રીય ગૃહ સચિવ, ગુપ્તચર બ્યુરોના ડિરેક્ટર અને NCBના ડિરેક્ટર જનરલ સહિત અનેક મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

આ પ્રસંગે, કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનો ડ્રગ-મુક્ત ભારતનો સંકલ્પ અને ડ્રગ્સ સામેની આપણી લડાઈ ત્યારે જ સફળ થઈ શકે છે જ્યારે NCB અને કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલય, ભારત સરકાર, રાજ્ય સરકારોના તમામ વિભાગો અને ANTF ટીમો પણ તેને પોતાનો સંકલ્પ બનાવે. તેમણે કહ્યું હતું કે પ્રધાનમંત્રી મોદીએ 2047માં એક મહાન અને વિકસિત ભારતની કલ્પના કરી છે અને આવા ભારતનું નિર્માણ કરવા માટે, આપણી યુવા પેઢીને ડ્રગ્સથી બચાવવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે કોઈપણ દેશનો પાયો તેની યુવા પેઢી છે અને જો આપણી ભાવિ પેઢીઓ ખોખલી થઈ જશે, તો આપણે ખોટા માર્ગે જઈશું.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું હતું કે મોદી સરકાર નાના ડ્રગ ડીલરોની સાથે સાથે મોટા ડ્રગ કાર્ટેલ્સ સામે પણ નિર્દય કાર્યવાહી કરી રહી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે હવે ડ્રગ્સ સામેની લડાઈમાં કાર્યવાહી અને અમલીકરણના ધોરણમાં ફેરફાર કરવાનો સમય આવી ગયો છે. તેમણે કહ્યું હતું કે દેશમાં ડ્રગ્સના પ્રવેશ, વિતરણ અને સ્થાનિક વેચાણથી લઈને તેમના મુખ્ય ગુનેગારોને કડક ફટકો આપવામાં આવી રહ્યો છે. હવે આપણી લડાઈ છૂટક વેપારીઓને પકડીને ડ્રગના વેપારને ઘટાડવાને બદલે ત્રણ પ્રકારના કાર્ટેલ્સ સામે છે. તેમણે કહ્યું હતું કે દેશના તમામ પ્રવેશ બિંદુઓ પર કાર્યરત કાર્ટેલ્સ, પ્રવેશ બિંદુથી રાજ્યમાં વિતરણ કરતા કાર્ટેલ્સ અને રાજ્યોમાં નાના સ્થળોએ ડ્રગ્સ વેચતા કાર્ટેલ્સને કડક ફટકો આપવાનો સમય આવી ગયો છે. તેમણે કહ્યું હતું કે દરેક રાજ્યએ ત્રણેય પ્રકારના કાર્ટેલ પર ઉચ્ચ સ્તરીય રણનીતિ બનાવવી જોઈએ અને રાજ્ય, ખાસ કરીને જિલ્લા પોલીસને તેમાં સામેલ કરવી પડશે. તેમણે કહ્યું હતું કે કાર્ટેલને કાબૂમાં લેવા માટે ડાર્કનેટ, ક્રિપ્ટો કરન્સી, કોમ્યુનિકેશન પેટર્ન, લોજિસ્ટિક્સ, નાણાકીય પ્રવાહનું વિશ્લેષણ, મેટા ડેટા વિશ્લેષણ અને મશીન લર્નિંગ મોડેલ જેવી ટેકનોલોજી અપનાવવી પડશે. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે આ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે આ અભિયાન સાથે સંકળાયેલા બધા લોકો નક્કી કરે કે આ લડાઈ આપણી પોતાની લડાઈ છે. તેમણે કહ્યું હતું કે દરેકે નક્કી કરવું પડશે કે વર્ષમાં 12 દિવસ આ લડાઈ માટે અનામત રાખવામાં આવશે અને જ્યાં સુધી આપણે આ સંકલ્પ સાથે આગળ ન વધીએ ત્યાં સુધી આપણે સ્કેલ બદલવાની કલ્પના પણ કરી શકતા નથી.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું હતું કે નશા મુક્ત ભારત અભિયાન આજે દેશના 372 જિલ્લાઓમાં ચાલી રહ્યું છે અને 10 કરોડ લોકો અને 3 લાખ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ તેની સાથે સંકળાયેલી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે આ પૂરતું નથી, આ અભિયાન દરેક જિલ્લામાં ચાલવું જોઈએ અને આપણી પાસે દરેક શૈક્ષણિક સંસ્થા સુધી પહોંચ હોવી જોઈએ. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે પાછલા વર્ષોમાં, NCB એકમોએ ડ્રગ્સ નેટવર્ક ચાર્ટ તૈયાર કર્યો હતો છે જેનો ઉપયોગ રાજ્યો કરી શકે છે. એ જ રીતે, દેશભરની યુનિવર્સિટીઓ અને સંસ્થાઓમાં મિશન ડ્રગ્સ ફ્રી કેમ્પસ ઝુંબેશ પણ ચાલી રહી છે. આ સાથે, ડાર્ક નેટ, ક્રિપ્ટો અને માનસ હેલ્પલાઇનના ઉપયોગ અંગે તાલીમ વધારવા માટે પણ એક ઝુંબેશ ચલાવવામાં આવી રહી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે NIA એ PIT-NDPS એક્ટ (નાર્કોટિક ડ્રગ્સ અને સાયકોટ્રોપિક સબસ્ટન્સમાં ગેરકાયદેસર ટ્રાફિક નિવારણ અધિનિયમ) હેઠળ 18 કેસ નોંધ્યા છે અને તેમની 360 ડિગ્રી તપાસ શરૂ કરી છે. એ જ રીતે, નાર્કોટિક્સ કંટ્રોલ બ્યુરોએ રાજ્યોમાંથી પ્રાપ્ત થયેલા 35 થી વધુ કેસોમાં 360 ડિગ્રી તપાસ શરૂ કરી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે અમે હજારો લોકોને તાલીમ કાર્યક્રમોમાં તાલીમ આપી છે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું હતું કે નશા મુક્ત ભારત અભિયાનમાં ANTF અને નાર્કો કોઓર્ડિનેશન સેન્ટર (NCORD) ની નિર્ણાયક ભૂમિકા છે અને જ્યાં સુધી દરેક જિલ્લો, તેની પોલીસ, શિક્ષણ અધિકારીઓ આ અભિયાન પ્રત્યે સંવેદનશીલ ન હોય ત્યાં સુધી આ અભિયાન સફળ થઈ શકે નહીં. તેમણે કહ્યું હતું કે જિલ્લાના ધાર્મિક નેતાઓ અને યુવા સંગઠનોને પણ આ અભિયાન સાથે જોડવા પડશે. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે NCORD ની જિલ્લા સ્તરની બેઠકોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે પરંતુ આજે પણ દેશમાં 272 જિલ્લાઓ એવા છે જ્યાં NCORD ની એક પણ બેઠક યોજાઈ નથી. તેમણે કહ્યું હતું કે તમામ ANTF વડાઓએ તેમના રાજ્યોમાં કલેક્ટરોને NCORD બેઠકોનું આયોજન કરવા માટે પ્રેરિત કરવા જોઈએ અને આ સુનિશ્ચિત કરવા માટે મુખ્ય સચિવ સાથે પણ વાત કરવી જોઈએ.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું હતું કે ભાગેડુઓનું દેશનિકાલ અને પ્રત્યાર્પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેમણે કહ્યું હતું કે હવે સમય આવી ગયો છે કે વિદેશમાં બેસીને અહીં ડ્રગ્સનો વેપાર કરનારાઓને ભારતીય કાયદાના કબજામાં લાવવામાં આવે. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે સીબીઆઈએ આ દિશામાં ખૂબ સારું કામ કર્યું હતું છે. તેમણે ANTF વડાઓને સીબીઆઈ ડિરેક્ટરનો સંપર્ક કરવા અને પ્રત્યાર્પણ માટે એક ખાતરીપૂર્વકની વ્યવસ્થા બનાવવા કહ્યું જે માત્ર ડ્રગ્સ માટે જ નહીં, પરંતુ આતંકવાદ અને ગેંગ માટે પણ અસરકારક સાબિત થાય. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું હતું કે જેમ પ્રત્યાર્પણ જરૂરી છે, તેવી જ રીતે વ્યવહારુ અભિગમ સાથે દેશનિકાલ પણ જરૂરી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે દેશનિકાલની પ્રક્રિયા પ્રત્યે ઉદાર અભિગમ અપનાવવો જોઈએ અને ગુનેગારોને દેશનિકાલ કરવાની વ્યવસ્થા માટે એક માર્ગ સુનિશ્ચિત કરવો જોઈએ. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે ડ્રગ્સની હેરાફેરી સાથે સંકળાયેલા વિદેશી ગુનેગારો અને ભાગેડુઓને પાછા લાવવા માટે NCB, CBI અને રાજ્ય પોલીસનું સંયુક્ત તંત્ર બનાવવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

ગૃહમંત્રીએ કહ્યું હતું કે આવનારા દિવસોમાં સિન્થેટિક ડ્રગ્સ અને લેબ્સનું ચલણ વધશે. તેમણે કહ્યું હતું કે દરેક રાજ્યના ANTF વડાએ આવી લેબ્સ અથવા સિન્થેટિક ડ્રગ્સને ઓળખવા અને નાશ કરવા માટે કડક નજર રાખવી જોઈએ અને કાર્યવાહી કરવી જોઈએ. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે છેલ્લા એક વર્ષમાં આ દિશામાં ઘણું સારું કામ થયું છે, પરંતુ આપણે આ દિશામાં કામ કરવું પડશે જેથી લેબ્સ અથવા સિન્થેટિક ડ્રગ્સ ન બને. તેમણે કહ્યું હતું કે જ્યારે ડ્રગ્સની ઉપલબ્ધતા સમાપ્ત થશે ત્યારે જ ડ્રગ વ્યસની તબીબી સહાય માટે આગળ આવશે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું હતું કે આજે દેશભરમાં 11 સ્થળોએ લગભગ 4800 કરોડ રૂપિયાની કિંમતની લગભગ એક લાખ 37 હજાર 917 કિલો ડ્રગ્સનો નાશ કરવામાં આવ્યો છે. તેમણે કહ્યું હતું કે આપણે દર ત્રણ મહિને દરેક રાજ્યમાં જપ્ત કરાયેલ ડ્રગ્સનો વૈજ્ઞાનિક રીતે નાશ કરવાની પરંપરા બનાવવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું હતું કે પોલીસ કસ્ટડીમાં રહેલા ડ્રગ્સ પણ આપણા માટે ખતરનાક છે. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે ડ્રગ્સના દુરુપયોગની સમસ્યાના ઉકેલ માટે ઉપરથી નીચે અને નીચેથી ઉપર સુધીનો અભિગમ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું હતું કે અમારો ઉદ્દેશ્ય આંકડા બનાવવાનો નથી, પરંતુ એક એવું ભારત બનાવવાનો છે જ્યાં ફક્ત આંકડા જ બનાવવામાં ન આવે, પરંતુ ફક્ત આંકડા પણ બનાવવામાં ન આવે. તેમણે કહ્યું હતું કે આ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે આપણે ઉપરથી નીચે અને નીચેથી ઉપર સુધીનો અભિગમ અપનાવીએ.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું હતું કે સામાન્ય માળખું અને કાર્યકારી એકરૂપતા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. રાજ્યની પરિસ્થિતિ અનુસાર શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓના આદાનપ્રદાન અને તેને ખુલ્લા મનથી સ્વીકારવાના આધારે SOP બનાવવી જોઈએ અને રાષ્ટ્રીય SOP આ SOPનો એક ભાગ હોવો જોઈએ. તેમણે કહ્યું હતું કે આવી પદ્ધતિ બનાવ્યા વિના, આપણે આ લડાઈમાં ઘણા પાછળ રહી જઈશું. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે ઓછામાં ઓછા માદક દ્રવ્યોના દરેક મોટા કેસમાં, આપણે NATGRID નો ઉપયોગ કરીને સમગ્ર નેટવર્ક શોધવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ, જે ફક્ત આપણો કેસ મજબૂત બનાવશે નહીં પરંતુ આપણે સમગ્ર નેટવર્કનો નાશ કરવામાં પણ સફળ થઈશું. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું હતું કે મોદી સરકાર ડ્રગ્સના દુરુપયોગ સામેની લડાઈમાં રાજ્યોને મદદ કરવામાં કોઈ કસર છોડી રહી નથી. તેમણે તમામ NTF વડાઓને એક માદક દ્રવ્ય વિરોધી કાર્યવાહી ચેકલિસ્ટ તૈયાર કરવા વિનંતી કરી, જેમાં કેસની તપાસ કેવી રીતે કરવામાં આવી અને કેસ ઓળખ્યા પછી જિલ્લા પોલીસે કેટલા પ્રયત્નો કર્યા તેની માહિતી શામેલ હોવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું હતું કે દર ત્રણ મહિને તેની સમીક્ષા કરવાથી, આ લડાઈ આપમેળે તળિયે પહોંચી જશે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું હતું કે દરેક રાજ્યએ નાણાકીય ટ્રેઇલ, હવાલા લિંક્સ, ક્રિપ્ટો ટ્રાન્ઝેક્શન અને સાયબર ચેક માટે એક ખાસ ટુકડી બનાવવી જોઈએ, તો જ આપણે આ લડાઈ મજબૂત રીતે લડી શકીશું. તેમણે કહ્યું હતું કે દરેક રાજ્યમાં નાર્કોટિક્સ-કેન્દ્રિત ફોરેન્સિક લેબનું એકમ પણ હોવું જોઈએ, જેથી ગુનેગારને સરળતાથી જામીન ન મળે. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે બધા પાત્ર કેસોમાં PTNDPS લાગુ કરવામાં કોઈ ખચકાટ ન હોવો જોઈએ અને NCBના ઓનલાઈન પોર્ટલ પર આપવામાં આવેલા કેસોનો અભ્યાસ કરીને દરેક રાજ્યમાં કાર્યવાહી પ્રણાલીમાં સુધારો કરવો પડશે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું હતું કે રાજ્ય સ્તરીય NCORD મીટિંગના રિપોર્ટિંગને પોર્ટલ પર સુધારવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું હતું કે આપણે MANAS હેલ્પલાઈન નંબર 1933નો ઉપયોગ શક્ય તેટલો વધારવો જોઈએ. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે આપણે દવાઓની સપ્લાય ચેઇન તોડવા માટે ક્રૂર અભિગમ, માંગ ઘટાડવામાં વ્યૂહાત્મક અભિગમ અને નુકસાન ઘટાડવામાં માનવ અભિગમ જેવી ત્રણ-પાંખીય વ્યૂહરચના હેઠળ પગલાં લેવા પડશે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે વર્ષ 2004 થી 2013 દરમિયાન જપ્ત કરાયેલા ડ્રગ્સનો જથ્થો 26 લાખ કિલોગ્રામ હતો, જેની કિંમત 40 હજાર કરોડ રૂપિયા હતી, જે 2014થી 2025 સુધીમાં વધીને 1 કરોડ કિલોગ્રામ થયુ, જેની કિંમત 1 લાખ 65 હજાર કરોડ રૂપિયા છે. તેમણે કહ્યું હતું કે જ્યારે સંકલિત પ્રયાસો થાય છે, ત્યારે સફળતા પણ મળે છે. આપણે વ્યૂહાત્મક અભિગમ સાથે આપણા પ્રયાસોને વધુ તીવ્ર બનાવવા પડશે, તો જ આપણે ડ્રગમુક્ત ભારતના સ્વપ્નની ખૂબ નજીક પહોંચી શકીશું.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે 2004થી 2014 દરમિયાન 3 લાખ 63 હજાર કરોડ રૂપિયાના ડ્રગ્સનો નિકાલ કરવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે 2014થી 2025 દરમિયાન 35 લાખ 21 હજાર કરોડ રૂપિયાના ડ્રગ્સનો નિકાલ કરવામાં આવ્યો હતો. 2004 થી 2014 દરમિયાન નિકાલ કરાયેલા ડ્રગ્સની કિંમત 8 હજાર 150 કરોડ રૂપિયા હતી, જ્યારે 2014થી 2025 દરમિયાન નિકાલ કરાયેલા ડ્રગ્સની કિંમત 71 હજાર 600 કરોડ રૂપિયા છે. તેમણે કહ્યું હતું કે 2020માં 10700 એકર, 2021માં 11 હજાર એકર, 2022માં 13 હજાર એકર અને 2023માં 31 હજાર 761 એકર ડ્રગ્સ ઉત્પાદક જમીનનો નાશ કરવામાં આવ્યો હતો. એ જ રીતે, ગાંજો ઉત્પન્ન કરતી જમીનનો નાશ 21 હજાર એકરથી વધીને ૩૪ હજાર એકર થયો છે. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે 2004 થી 2014 દરમિયાન 1 લાખ 73 હજાર લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી જ્યારે 2014થી 2025 દરમિયાન 7 લાખ 61 હજાર લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે આપણી સમસ્યા સામે આ સિદ્ધિ ખૂબ જ નાની છે અને આપણે તેને અનેક ગણી વધારવી પડશે, તો જ આપણે સફળ થઈશું.