નેટવર્ક પ્લાનિંગ ગ્રુપ (NPG)ની 99મી બેઠક, આજે રોડ, ટ્રાન્સપોર્ટ અને હાઇવેના ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે બોલાવવામાં આવી હતી. આ બેઠકમાં પીએમ ગતિશક્તિ નેશનલ માસ્ટર પ્લાન (PMGS NMP) સાથે સંરેખણમાં મલ્ટિમોડલ કનેક્ટિવિટી અને લોજિસ્ટિક્સ કાર્યક્ષમતા વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું હતું.

NPG એ રોડ, ટ્રાન્સપોર્ટ અને હાઇવે મંત્રાલય (MoRTH)ના 01 રોડ/હાઇવે પ્રોજેક્ટ અને રેલવે મંત્રાલય (MoR)ના 03 રેલ પ્રોજેક્ટ્સ સહિત 04 પ્રોજેક્ટ્સનું મૂલ્યાંકન કર્યું, જેમાં 02 બ્રાઉનફિલ્ડ, 01 ગ્રીનફિલ્ડ અને 01 ગ્રીનફિલ્ડ + બ્રાઉનફિલ્ડ પ્રોજેક્ટ્સનો સમાવેશ થાય છે. આ મૂલ્યાંકન પીએમ ગતિશક્તિના સિદ્ધાંતોનું પાલન સુનિશ્ચિત કરવા માટે કરવામાં આવ્યું હતું. જેમાં સંકલિત મલ્ટિમોડલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, આર્થિક અને સામાજિક નોડ્સ સાથે છેલ્લા માઇલ કનેક્ટિવિટી અને 'સંપૂર્ણ સરકાર' અભિગમનો સમાવેશ થાય છે. આ પહેલો લોજિસ્ટિક્સ કાર્યક્ષમતામાં વધારો કરશે, મુસાફરીનો સમય ઘટાડશે અને પ્રોજેક્ટ્સના કેચમેન્ટ વિસ્તારોમાં નોંધપાત્ર સામાજિક-આર્થિક લાભો પહોંચાડશે તેવી અપેક્ષા છે. આ બેઠકની અધ્યક્ષતા શ્રી પંકજ કુમાર, સંયુક્ત સચિવ, લોજિસ્ટિક્સ, ડિપાર્ટમેન્ટ ફોર પ્રમોશન ઓફ ઇન્ડસ્ટ્રી એન્ડ ઇન્ટરનલ ટ્રેડ (DPIIT) દ્વારા કરવામાં આવી હતી. આ પ્રોજેક્ટ્સના મૂલ્યાંકન અને અપેક્ષિત અસરો નીચે મુજબ છે:

રેલવે મંત્રાલય (MoR)

બારામુલ્લાથી ઉરી સુધીની નવી બ્રોડ ગેજ (BG) લાઇન: રેલવે મંત્રાલયે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં બારામુલ્લા અને ઉરી વચ્ચે 40.2 કિમી લાંબી નવી રેલવે લાઇન બનાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે, જે પાંચ હાલના સ્ટેશનોને જોડશે. આ પ્રોજેક્ટ કઠોર હવામાન દરમિયાન રોડ મુસાફરીમાં વારંવાર આવતા અવરોધોને દૂર કરીને, બધા હવામાનમાં, વિશ્વસનીય રેલ કનેક્ટિવિટી પ્રદાન કરશે. કમાન પોસ્ટ પર અંકુશ રેખાની નજીક સ્થિત ઉરી પહેલાથી જ સરહદી પ્રવાસન સ્થળ તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. નવી રેલવે લાઇન સાથે, પ્રદેશમાં પ્રવાસનને નોંધપાત્ર વેગ મળવાની અપેક્ષા છે. આ પ્રોજેક્ટ વ્યૂહાત્મક રીતે પણ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે બારામુલ્લા અને ઉરી તહસીલમાં ભારતીય સૈન્યના મુખ્ય મથકો છે અને તે સરહદની નજીક આવેલું છે. પ્રસ્તાવિત રેલવે લાઇનમાં 3 રોડ અંડર બ્રિજ (RUB) અને 9 રોડ ઓવર બ્રિજ (ROB) સામેલ હશે અને તેને એક નવી સિંગલ બ્રોડ-ગેજ લાઇન તરીકે વિકસાવવામાં આવશે, જેના માટે નવી જમીન સંપાદનની જરૂર પડશે.

કાઝીગુંડથી બડગામનું ડબલિંગ: રેલવે મંત્રાલયે કાઝીગુંડ-બડગામ રેલવે લાઇનને ડબલ કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે, જે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં 73.50 કિલોમીટરના પટને આવરી લે છે. હાલમાં, કાઝીગુંડ-બારામુલ્લા લાઇન એક જ ટ્રેક તરીકે કાર્ય કરે છે. 2025 માં કટરા-બનિહાલ સેક્શનના કમિશનિંગ સાથે, કોરિડોર ભારતીય રેલવે નેટવર્ક સાથે સંપૂર્ણપણે સંકલિત થઈ જશે, જે મુસાફરો અને માલવાહક ટ્રાફિક માટે વિશાળ સંભાવના પ્રદાન કરશે. ડબલિંગ પ્રોજેક્ટ વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ છે, જે આર્મી કર્મચારીઓ, સાધનો અને પુરવઠાને વહન કરતી લશ્કરી વિશેષ ટ્રેનોની સરળ હિલચાલને સક્ષમ બનાવે છે. તે મુજબ, તેને હિલ અને સ્ટ્રેટેજિક કોરિડોર હેઠળ નિયુક્ત કરવામાં આવ્યું છે. મુખ્ય હાઇલાઇટ્સ: (a) 10 સ્ટેશનો (9 ક્રોસિંગ સ્ટેશન અને 1 હોલ્ટ), જે બધા જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં અસ્તિત્વમાં છે, તેને આવરી લેવામાં આવશે. (b) નવી ગોઠવણી હાલની લાઇનની સમાંતર ચાલશે. (c) ડબલિંગ ક્ષમતામાં વધારો કરશે, વિલંબ ઘટાડશે અને સમગ્ર ખીણમાં કનેક્ટિવિટી મજબૂત કરશે. આ પ્રોજેક્ટ પ્રવાસન અને સ્થાનિક આર્થિક પ્રવૃત્તિને પણ વેગ આપશે, જ્યારે સંરક્ષણ જરૂરિયાતો માટે ઝડપી, સલામત અને વિશ્વસનીય લોજિસ્ટિક્સ સુનિશ્ચિત કરશે. આ દરખાસ્ત જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં સ્થિતિસ્થાપક અને વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ રેલવે નેટવર્ક બનાવવા તરફ વધુ એક પગલું દર્શાવે છે.

અંબાલા - જલંધર વચ્ચે પ્રસ્તાવિત ત્રીજી અને ચોથી લાઇન: રેલવે મંત્રાલયે લુધિયાણા - જલંધર કેન્ટ વચ્ચે ત્રીજી લાઇન અને અંબાલા કેન્ટ - સાહનેવાલ વચ્ચે ચોથી લાઇન વિકસાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે, જે બ્રોડ ગેજ (1676 મીમી) પર 138 કિમી આવરી લે છે. આ ગોઠવણી પંજાબના મુખ્ય જિલ્લાઓ (પટિયાલા, ફતેહગઢ સાહિબ, લુધિયાણા, કપૂરથલા, જલંધર) અને હરિયાણાના અંબાલા જિલ્લામાંથી પસાર થાય છે. આ પ્રોજેક્ટ મુસાફરીનો સમય ઘટાડશે, ભીડ ઓછી કરશે અને પેસેન્જર અને માલવાહક ટ્રેનો બંને માટે ક્ષમતા વધારશે. તે અંબાલા કેન્ટ, પટિયાલા, લુધિયાણા, કપૂરથલા અને જલંધર સહિત 21 સ્ટેશનોને આવરી લેશે અને સલામત અને સરળ કામગીરી માટે 44 રોડ અંડર બ્રિજ (RUB) અને 1 રોડ ઓવર બ્રિજ (ROB)નો સમાવેશ કરશે. આ વિભાગ અંબાલા-લુધિયાણા-જલંધર-અમૃતસર કોરિડોરનો એક ભાગ બનાવે છે, જે હાલમાં દરરોજ લગભગ 92 ટ્રેનોનું સંચાલન કરે છે. વધારાની લાઇનો મહત્વપૂર્ણ ક્ષમતા વૃદ્ધિ પ્રદાન કરશે, જેનાથી આ ક્ષેત્રમાં કૃષિ, વેપાર, પર્યટન અને ઉદ્યોગને ફાયદો થશે. વ્યૂહાત્મક રીતે, આ પ્રોજેક્ટ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા માટે અપવાદરૂપ મહત્વ ધરાવે છે, કારણ કે આ કોરિડોર જમ્મુ અને કાશ્મીર માટે સૌથી ટૂંકી અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ રેલ લિંક તરીકે સેવા આપે છે, જેનાથી સંરક્ષણ કર્મચારીઓ, લોજિસ્ટિક્સ અને સરહદી વિસ્તારોમાં પુરવઠાની ઝડપી અવરજવર શક્ય બને છે.

માર્ગ, પરિવહન અને ધોરીમાર્ગ મંત્રાલય (MoRTH)

ખાગરિયાથી પૂર્ણિયા સુધી 4-લેન વિભાજિત કેરેજવેનું બાંધકામ: માર્ગ, પરિવહન અને ધોરીમાર્ગ મંત્રાલયે બિહારમાં ખાગરિયાથી પૂર્ણિયા વચ્ચેના હાલના બે-લેન વિભાજિત કેરેજવેને ચાર-લેન વિભાજિત કેરેજવેમાં અપગ્રેડ કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. આ રસ્તો NH-31 (કિમી 270.0–384.200) અને NH-231 (કિમી 384.200–410.0)ના ભાગને આવરી લેશે. NH-31 એ ભારતના મુખ્ય ધોરીમાર્ગોમાંનો એક છે, જે ઉત્તર પ્રદેશમાં ઉન્નાવ નજીકથી શરૂ થાય છે અને વારાણસી, ગાઝીપુર, છાપરા, પટણા, બેગુસરાય, ખાગરિયા, ભાગલપુર અને કટિહાર જેવા મુખ્ય શહેરોમાંથી પસાર થાય છે અને પછી પશ્ચિમ બંગાળના પાંડુઆમાં સમાપ્ત થાય છે. આ પટ્ટો સીમાંચલ ક્ષેત્રના ખાગરિયા અને કટિહાર જેવા દૂરના જિલ્લાઓને પટના અને અન્ય મહત્વપૂર્ણ શહેરી કેન્દ્રો સાથે જોડશે, જે સુનિશ્ચિત કરશે કે અવિકસિત વિસ્તારોના લોકોને નોકરીઓ, બજારો, આરોગ્યસંભાળ અને સેવાઓની વધુ સારી પહોંચ મળશે. તે રાજ્યના આર્થિક કેન્દ્રો સાથે હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયેલા સમુદાયોને જોડીને સમાવિષ્ટ વિકાસને વેગ આપવા માટે મદદ કરશે. પ્રોજેક્ટ હાઇલાઇટ્સ: 5 મુખ્ય પુલ, 6 નાના પુલ, 4 રેલવે ક્રોસિંગ/ROB, 2 ટોલ પ્લાઝા, 4 ટ્રક લે બે. કનેક્ટિવિટી લાભો: (a) પટના-પૂર્ણિયા એક્સપ્રેસવે (NH-27 દ્વારા) સાથે સીધો જોડાણ. (b) ખાગરિયા, ભાગલપુર, કટિહાર અને પૂર્ણિયા રેલવે સ્ટેશનો સુધી સરળ પહોંચ. (c) પૂર્ણિયા એરપોર્ટ (NH-231 અને NH-27 દ્વારા) સાથે વધુ સારી જોડાણ. એકવાર પૂર્ણ થયા પછી, હાઇવે ઝડપી, સલામત મુસાફરી પ્રદાન કરશે, મુસાફરીનો સમય ઘટાડશે અને માલ અને મુસાફરોની અવરજવરમાં સુધારો કરશે. તે સીમાંચલ ક્ષેત્રમાં પ્રાદેશિક વેપાર, કૃષિ, પર્યટન અને એકંદર વિકાસ માટે મુખ્ય ચાલક બનવાની અપેક્ષા છે.

SM/IJ/GP/JD