વિજ્ઞાન ભવનમાં આયોજિત 8મા "રાષ્ટ્રીય અનુભવ પુરસ્કારો" સમારોહ અને 57મા પૂર્વ-નિવૃત્તિ કાઉન્સેલિંગ વર્કશોપમાં, વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી રાજ્યમંત્રી (સ્વતંત્ર હવાલો); પૃથ્વી વિજ્ઞાન અને પીએમઓ, પરમાણુ ઉર્જા વિભાગ, અવકાશ, કર્મચારી, જાહેર ફરિયાદ અને પેન્શન રાજ્યમંત્રી ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે નિવૃત્ત સરકારી કર્મચારીઓના જ્ઞાન અને અનુભવનો ઉપયોગ કરવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો, તેમને "નિવૃત્તિ પછી પણ રાષ્ટ્ર નિર્માણમાં ભાગીદાર" ગણાવ્યા હતા.

સભાને સંબોધતા ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે કહ્યું કે 2015માં શરૂ કરાયેલ અનુભવ પુરસ્કારોની કલ્પના ફક્ત નિવૃત્ત અધિકારીઓનું સન્માન કરવા માટે જ નહીં પરંતુ તેમના રેકોર્ડ કરેલા અનુભવો દ્વારા શાસનની સંસ્થાકીય યાદશક્તિ બનાવવા માટે પણ કરવામાં આવી હતી. તેમણે ભાર મૂક્યો કે નિવૃત્ત કર્મચારીઓ તરફથી સ્પષ્ટ પ્રતિસાદ પારદર્શિતા, નાગરિક-કેન્દ્રિત શાસન અને માનવ સંસાધન વ્યવસ્થાપન સુધારવા માટે મૂલ્યવાન આંતરદૃષ્ટિ પ્રદાન કરે છે. "જેઓ નિવૃત્તિ પછી ઓછા હિસ્સા ધરાવે છે તેઓ વધુ હિંમતભેર, વધુ સ્પષ્ટપણે બોલી શકે છે. તેમના અવલોકનો આપણને આપણી નીતિઓને સુધારવામાં અને વધુ સારી સેવા વિતરણ સુનિશ્ચિત કરવામાં મદદ કરે છે," તેમણે નોંધ્યું હતું.

મંત્રીએ સંસ્થાકીય શિક્ષણ સાથે ટેકનોલોજીને સંકલિત કરવાના પ્રયાસો પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે અનુભવ પોર્ટલ પર સબમિટ કરાયેલા સંસ્મરણોનું વિશ્લેષણ કરવા માટે કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તાનો ઉપયોગ વધુને વધુ કરવામાં આવશે, જે ટ્રાન્સફર, પ્રમોશન અને ફરિયાદ નિવારણ જેવા ક્ષેત્રોમાં પ્રણાલીગત અંતરને ઓળખવામાં મદદ કરશે. "આપણે એક હાઇબ્રિડ મોડેલ તરફ આગળ વધી રહ્યા છીએ, જ્યાં માનવ બુદ્ધિ અને AI મળીને નીતિગત સુધારાઓનું માર્ગદર્શન કરશે," ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે ટિપ્પણી કરી હતી.

આ વર્ષના પુરસ્કારો પહેલના એક દાયકાને ચિહ્નિત કરે છે, જેમાં અનુભવ પોર્ટલ પર અત્યાર સુધીમાં 12,500થી વધુ સંસ્મરણો પ્રકાશિત થયા છે. 11 મંત્રાલયો અને વિભાગોના પંદર પુરસ્કાર વિજેતાઓને સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં જાહેર ક્ષેત્રની બેંક અને કેન્દ્રીય જાહેર ક્ષેત્રના સાહસના અધિકારીઓનો સમાવેશ થાય છે.

"રાષ્ટ્રીય અનુભવ પુરસ્કાર"ના વિજેતાઓમાં એમ. વેંકટેશન, જેમણે 35 વર્ષ સુધી સિવિલ સેવક તરીકે સેવા આપ્યા બાદ નિવૃત્તિ લીધી હતી, 2014ના કાશ્મીર પૂર અને 2022ના યુક્રેન સ્થળાંતર સહિતના મુશ્કેલ સમયમાં તેમની સેવાઓનું દસ્તાવેજીકરણ કર્યું હતું. હુકુમ સિંહ મીણા, જેમણે 6.4 લાખથી વધુ ગામડાઓમાં જમીન રેકોર્ડના ડિજિટાઇઝેશનનું નેતૃત્વ કર્યું હતું; SBIના શાલિની કાકર, જેમણે બેંકિંગમાં ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર, પેન્શન સુધારા અને ડિજિટલ લાઇફ સર્ટિફિકેટ ઝુંબેશ ચલાવી હતી.

પોસ્ટ વિભાગના ઓ. વિરુપક્ષપ્પા, જેમણે ગ્રામીણ સમુદાયોમાં પોસ્ટલ બચત અને વીમા યોજનાઓનો વિસ્તાર કર્યો હતો અને CRPFના સાજુ પી.કે., જેમણે આસામથી પુલવામા સુધીના સંવેદનશીલ ઓપરેશનલ વિસ્તારોમાં સેવા આપી હતી. જ્યુરી એવોર્ડ વિજેતાઓમાં જય પ્રકાશ શ્રીવાસ્તવ (BHEL), વિનોદ પી. અને ડૉ. સાબુ સેબેસ્ટિયન (DRDO), ડૉ. જોલી ધર (ISRO), સુનિતા ચેરોદથ (ટેલિકોમ), એસ. મીનાક્ષી સુંદરમ અને બલમ સિંહ રાવત (CRPF), વેલાગા કુમારી (CWC), શીલા રાની પોદ્દાર (CRPF) અને સંતોષ ગવળી (ITBP)નો સમાવેશ થાય છે, જે સેવાઓની વિશાળ શ્રેણીનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.

આ સમારોહમાં વરિષ્ઠ અધિકારીઓમાં વી. શ્રીનિવાસ, સચિવ (પેન્શન), શ્રી વિતુલ કુમાર, સ્પેશિયલ ડીજી, CRPF, શ્રીમતી રોલી સિંહ, અધિક સચિવ અને ડીજી, CGHS, શ્રી રાજ કુમાર અરોરા, CGDA અને શ્રી ધ્રુવજ્યોતિ સેનગુપ્તા, સંયુક્ત સચિવ (પેન્શન), વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહ સાથે પુરસ્કાર વિજેતાઓનું સન્માન કરવામાં અને રાષ્ટ્રવ્યાપી ડિજિટલ લાઇફ સર્ટિફિકેટ ઝુંબેશ 4.0 માટેની માર્ગદર્શિકા અને સ્પેશિયલ ઝુંબેશ 2.0 ની સફળતાની વાર્તાઓની કોફી ટેબલ ઇ-બુક જેવી નવી પહેલોનું વિમોચન કરવામાં જોડાયા હતા. નોંધપાત્ર રીતે, આ વર્ષે પુરસ્કાર વિજેતાઓમાં એક તૃતીયાંશ મહિલાઓ હતી, જે શાસનમાં મહિલા અધિકારીઓની વધતી હાજરીને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે પુરસ્કાર વિજેતાઓને નિવૃત્તિને તેમની સેવાનો અંત નહીં પરંતુ એક નવા અધ્યાયની શરૂઆત તરીકે ગણવા માટે વિનંતી કરી હતી. તેમણે ખાદ્ય અને કૃષિ ક્ષેત્રમાં સફળ સ્ટાર્ટ-અપ્સનું નેતૃત્વ કરતા વરિષ્ઠ નાગરિકોના ઉદાહરણો ટાંક્યા, નિવૃત્ત લોકોને તેમની કુશળતાને ઉદ્યોગસાહસિકતા, સલાહકાર ભૂમિકાઓ અથવા સામાજિક સેવામાં વાપરતા પ્રોત્સાહિત કર્યા હતા. "તમે કાગળ પર નિવૃત્ત થઈ શકો છો, પરંતુ તમે રાષ્ટ્રની સેવા કરવાથી ક્યારેય નિવૃત્ત થતા નથી," તેમણે કહ્યું હતું.

દિવસભર ચાલેલા આ કાર્યક્રમમાં પેન્શન પ્રક્રિયાઓ, આરોગ્ય લાભો, રોકાણ વિકલ્પો અને આવકવેરાના મુદ્દાઓ પર નિવૃત્તિ પૂર્વેના કાઉન્સેલિંગ સત્રોનો પણ સમાવેશ થતો હતો, જેનો હેતુ ટૂંક સમયમાં નિવૃત્ત થનારા કર્મચારીઓને સરકારી સેવા પછીના જીવન માટે સજ્જ કરવાનો હતો.

અનુભવ પુરસ્કારો તેના દસમા વર્ષમાં પ્રવેશ કરી રહ્યા છે તેમ, આ પહેલ સતત વિકસિત થઈ રહી છે, જેમાં પ્રતિસાદ-આધારિત મૂલ્યાંકન માપદંડો અને જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો અને સાહસોનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં વ્યાપક ભાગીદારીનો આધાર છે. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે પુરસ્કારો શાસનના પાઠનો ભંડાર બની ગયા છે, જે જાહેર વહીવટના ભૂતકાળ અને ભવિષ્યને જોડે છે.

SM/IJ/GP/JD