NITI Aayog
Pyllait ka NITI Aayog ia ka bynta kaba ar jong ka North Eastern Region District SDG Index (2023-24)
85% na ki distrik ki don ka jingkiew ha ka kyrdan
Baroh ki distrik jong ka Mizoram ha ryngkat ka Sikkim bad Tripura ki la ioh ka ka kyrdan nongialam
Ka Hnahthial ha Mizoram ka la long ka distrik kaba la trei bha tam ha ka thain Shatei Lammihngi
Nagaland (3 tylli ki distrik) ka la poi sha ki 10 tylli ki kyrdan kiba halor tam ha ka rukom treikam
Ka koit ka khiah bad ka bha ka miat ki la kiew ha 93 tylli ki distrik.
Ka Sikkim ka la long kaba ryntih tam ha ka rukom treikam ha baroh ki distrik
Baroh ki distrik ha Assam ki la kiew ha ka Jingpynduh ia ka jingthngan, ka pule puthi kaba bha, ka um kaba khuid bad ka jingkhuid jingsuba bad ka kamai kaba don burom bad ka jingkiew ka ioh ka kot
Posted On:
07 JUL 2025 8:49PM by PIB Shillong
Ka bynta kaba ar jong ka North Eastern Region (NER) District Sustainable Development Goals (SDG) Index Report (2023-24) ka dei kaba la pyllait da ka NITI Aayog mynta ka sngi. Kane ka Index ka dei kaba la pynkhreh da ka NITI Aayog bad ka tnad Development of North Eastern Region (DoNER), ha ryngkat ka jingioh jingkyrshan na ka UNDP ha kaba iadei bad ki kam teknikal. Ka Index, kaba rah shakhmat ia ka jingjop jong ka bynta kaba nyngkong kaba la pyllait ha ka 26 tarik u Nailar 2021, ka thew ia ka rukom treikam ki distrik ha ki phra tylli ki jylla ka thain shatei lammihngi ha kaba iadei bad ki SDG.
Ka (2023-24) Index ka dei ka mawjam kaba kongsan ha ka jingpynbha ia ka jingpeit bniah ha ka thain. Ka index ka pyni ia ka jingkular ban weng ia ki jingeh ha ka roi ka par ha kylleng ki bynta jong ka imlang sahlang, ka ioh ka kot, bad ka mariang katba ka pynthikna ba ym don mano mano ba sahdien ha ka thain shatei lammihngi. Da kaba pynshong nongrim ha ka rukom treikam jong ka NITI Aayog ka SDG India Index, ka long kum ka atiar ba kongsan na ka bynta ban buddien ïa ka jingïaid shaphrang kaba ïadei bad ka roi ka par ha ki distrik ha ka thaiñ ka ban ialam lynti ia ka rukom shim ia ki rai.
U Suman Bery, Vice Chairman, NITI Aayog; B.V.R. Subrahmanyam, CEO, NITI Aayog; Chanchal Kumar, Secretary, ka tnad Development of North Eastern Region; bad Dr. Angela Lusigi, UNDP Resident Representative, India; ki la pyllait paidbah ia kane ka kaiphod ha ka jingdon lang u Rajib Kumar Sen, Programme Director (SDGs), NITI Aayog, bad kiwei kiwei ki ophisar.
Hapoh ka nongrim jong ka jingiatreilang hapdeng ka Sorkar Pdeng bad ki Sorkar Jylla, kane ka sienjam ka wanrah lang ia ki phra tylli ki jylla ka thain shatei lammihngi, ka NITI Aayog, bad ka tnad DoNER ha ka jingiatrei lang na ka bynta ka roi ka par kaba pura bad kaba ai bynta lang ia baroh.
Ha ka jingai jingkren jong u, u Vice Chairman ka NITI Aayog, Suman Bery, u la ban jur ba katba ka India ka dang iaid sha ka thong Viksit Bharat @2047, ka jingpynurlong ia ki thong ba mynta kum ki SHG shuwa u 2030 ka long kaba kongsan bha.
U B. V. R. Subrahmanyam, CEO, NITI Aayog, u la kdew sha ki kyntien jong u Myntri Rangbah Duh da kaba ong ba kane ka thain ka dei ka Ashta Lakshmi jong ki phra tylli ki jylla bad u la kdew sha ka jingkongsan jong ka roi ka par bad ka jingkiew shaphrang jong ki.
U Chanchal Kumar, Secretary, ka tnad DoNER u la ban jur halor ka bynta jong ka index kum ka atiar ban shem ia ki jing duna, ai ia ki jingmut ban wanrah ia ki sienjam bad ka jingpyndonkam ia ki jingdon jingem ha ka rukom kaba seisoh.
Ka Dr. Angela Lusigi, Resident Representative, UNDP ka la ong ba ka kam kaba kongsan tam ka dei ban pynthikna ba baroh ki mat jong ka data ki kylla sha ki sienjam kiba don jingmut kaba kyntiew ia ka roi ka par.
Ka rukom treikam ka thain shatei lammihngi:

Ka rukom treikam ki dsitrik katkum ki Jylla ha kine ki ar bynta ba la dep:

Ki resol bad ki jingshem
Ki kyrdan na ka bynta ki 121 tylli ki distrik ki long naduh ka 58.71 ha Longding, Arunachal Pradesh sha ka 81.43 ha Hnahthial, Mizoram. Ia ki distrik la buh ha saw tylli ki thup: i) Achiever: Ka kyrdan ka long 100 (la kot ia ki thong ba la buh ha ki phang ba la jied); ii) Front Runner: Kyrdan hapdeng 65 bad 99 (ba lait na ka 100); iii) Performer: Ka kyrdan hapdeng 50 bad 65 (lait na ka 65); bad iv) Aspirant: Ka kyrdan kaba hapoh ka 50.
Ki 10 tylli ki distrik kiba halor tam ha ka NER District SDG Index 2023-24:

Baroh ki District ha Mizoram, Sikkim bad Tripura ki la ioh ia ka kyrdan Front Runner, ha kaba ym don kawei ruh ka District kaba hap ha ka kyrdan Aspirant lane Achiever. Ka jylla Mizoram ka dei ka distrik kaba ioh bun tam ha baroh kawei ka thain shatei lammihngi (Hnahthial kaba 81.43) bad ka Arunachal Pradesh ka dei kaba duna tam ha baroh kawei ka thain (Longding kaba 58.71).
Ka Sikkim ka don ia ka jingiapher kyrdan kaba rit tam (5.5 point) ha kaba iadei bad ka jingkhein jong ka distrik kaba heh bad kaba rit, kaba pyni ia ka jingtreikam kaba ryntih bha ha kylleng ki distrik jong ka. Ka Tripura ka don ki distrik ba ïoh bun poiñ tam bad ka jingïapher hapoh ka jylla kaba duna tam (6.5 poiñ). Ka Mizoram bad Nagaland ki don katto katne na ki district kiba ioh bun tam ki score hynrei ki pyni ruh ia ka jingpher (ki jingthew kiba long 13.72 bad 15.07).
Ki jingkhein ba heh bad duna tam katkum ki distrik ha ki jylla:
- Arunachal Pradesh: Lower Dibang Valley (73.36) to Longding (58.71)
- Assam: Dibrugarh (74.29), South Salmara-Mankachar (59.71)
- Manipur: Imphal West (73.21), Pherzawl (59.71)
- Meghalaya: East Khasi Hills (73.00), East Jaintia Hills (63.00)
- Mizoram: Hnahthial (81.43), Lawngtlai (67.71)
- Nagaland: Mokokchung (78.43), Zunheboto (63.36)
- Sikkim: Gangtok (76.64), Gyalshing (71.14)
- Tripura: Gomati (78.79), Dhalai (72.29)
Ka NER District SDG Index 2023-24 ka long ka atiar kaba kongsan na ka bynta ki polisi ban pynkhreh kam katkum ki sakhi, ka jingpynbiang ia ki jingdon jingem bad ka jingpeit ia ki sienjam ban wanrah ia ka roi ka par. Ka jingkiew kaba paw ha ka jingtreikam jong ki distrik ka pyni ia ka jingktah jong ki skhim ba kyrpang jong ka ri ryngkat bad ki jingpyrshang ban pynkylla ia ka jaka lyngba ki jingthmu kum ka Prokram Aspirational Distrik. Ka kaiphod index ka ai ia ka jingbishar bniah ha ki distrik bad ki jingai jingmut na ka bynta ban pynsted ia ka jingpynurlong ia ki SDG ha u snem 2030, ban pynthikna ba ym don kawei ruh ka distrik kaba sahdien ha ka jingiaid lynti sha ka roi ka par jong ka thain.
*****
(Release ID: 2143059)