ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଉପଭୋକ୍ତା ବ୍ୟାପାର ବିଭାଗ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ମାନକ ବ୍ୟୁରୋ (ବିଆଇଏସ) ସାରା ଦେଶର ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କୁ କେବଳ ବିଆଇଏସ-ପ୍ରମାଣିତ ହେଲମେଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି। ଏହା ସହିତ, ବିଭାଗ ବିଆଇଏସ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ବିନା ହେଲମେଟ୍ ନିର୍ମାଣ କିମ୍ବା ବିକ୍ରୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ କଠୋର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଆହ୍ୱାନ କରିଛି।

ଭାରତୀୟ ରାସ୍ତାରେ ୨୧ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଦୁଇଚକିଆ ଯାନ ଚାଲୁଥିବାରୁ, ଆରୋହୀଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ମୋଟର ଯାନ ଆଇନ, ୧୯୮୮ ଅନୁଯାୟୀ ହେଲମେଟ୍ ପିନ୍ଧିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଗୁଣବତ୍ତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ନିମ୍ନମାନର ହେଲମେଟ୍ ସୁରକ୍ଷାକୁ ବିପଦରେ ପକାଏ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପୂରଣ କରିବାରେ ବିଫଳ ହୁଏ। ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ, ୨୦୨୧ରୁ ଏକ ଗୁଣବତ୍ତା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଆଦେଶ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ଅନୁଯାୟୀ ସମସ୍ତ ଦୁଇଚକିଆ ଯାନ ଆରୋହୀଙ୍କ ପାଇଁ ବିଆଇଏସ ମାନକ (ଆଇଏସ୍ ୪୧୫୧:୨୦୧୫) ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରମାଣିତ ଆଇଏସଆଇ-ଚିହ୍ନିତ ହେଲମେଟ୍ ପିନ୍ଧିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ।

ଜୁନ୍ ୨୦୨୫ ସୁଦ୍ଧା, ସାରା ଭାରତରେ ୧୭୬ ନିର୍ମାତାଙ୍କ ପାଖରେ ସୁରକ୍ଷାମୂଳକ ହେଲମେଟ୍ ପାଇଁ ବୈଧ ବିଆଇଏସ ଲାଇସେନ୍ସ ଅଛି। ବିଭାଗ ଜାଣିପାରିଛି ଯେ ରାସ୍ତା ପାର୍ଶ୍ୱରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥିବା ଅନେକ ହେଲମେଟରେ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ବିଆଇଏସ୍ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ନାହିଁ, ଯାହା ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କୁ ବଡ଼ ବିପଦରେ ପକାଇଥାଏ ଏବଂ ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ଅନେକ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟାଉଥାଏ। ତେଣୁ, ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଗମ୍ଭୀରତାର ସହିତ ଦେଖିବାର ଜରୁରୀ ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।

ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନଦଣ୍ଡକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ, ବିଆଇଏସ୍ ନିୟମିତ ଭାବରେ କାରଖାନା ଏବଂ ବଜାର ତଦାରଖ କରେ। ଗତ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ, ବିଆଇଏସ୍ ମାନଦଣ୍ଡର ଅପବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ୫୦୦ରୁ ଅଧିକ ହେଲମେଟ୍ ନମୁନା ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ବିଆଇଏସ୍ ମାନଦଣ୍ଡର ଅପବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ୩୦ରୁ ଅଧିକ ସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଜବତ ଅଭିଯାନ କରାଯାଇଥିଲା। ଦିଲ୍ଲୀରେ ଏକ ଅଭିଯାନରେ, ନଅଟି ନିର୍ମାତାଙ୍କଠାରୁ ୨୫୦୦ରୁ ଅଧିକ ଅଣ-ଅନୁପାଳନକାରୀ ହେଲମେଟ୍ ଜବତ କରାଯାଇଥିଲା ଯାହାର ଲାଇସେନ୍ସର ମିଆଦ ଶେଷ ହୋଇଯାଇଥିଲା କିମ୍ବା ବାତିଲ କରାଯାଇଥିଲା। ୧୭ଟି ଖୁଚୁରା ଏବଂ ରାସ୍ତାପାର୍ଶ୍ୱ ସ୍ଥାନରେ ସମାନ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଫଳରେ ପ୍ରାୟ ୫୦୦ ନିମ୍ନମାନର ହେଲମେଟ୍ ଜବତ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆଇନଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଚାଲିଛି।

ସଡ଼କ ସୁରକ୍ଷା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ନିମ୍ନମାନର ହେଲମେଟରୁ ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ, ଉପଭୋକ୍ତା ବ୍ୟାପାର ବିଭାଗ ଜିଲ୍ଲାପାଳ ଏବଂ ଜିଲ୍ଲା ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟମାନଙ୍କୁ ଚିଠି ଲେଖି ଦୁଇଚକିଆ ଯାନ ଆରୋହୀଙ୍କ ପାଇଁ ଅନୁପାଳନକାରୀ ହେଲମେଟ୍ ବିକ୍ରୟ କରୁଥିବା ନିର୍ମାତା ଏବଂ ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ କରି ଏକ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲା। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ବଜାରରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେଲମେଟର ଗୁଣବତ୍ତା ଏବଂ ଜୀବନ ସୁରକ୍ଷାରେ ସେମାନଙ୍କର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଉପରେ ବଢ଼ୁଥିବା ଚିନ୍ତାର ଏକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଥିଲା।

ବିଭାଗ ଜିଲ୍ଲା କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଏହି ବିଷୟରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆଗ୍ରହ ଦେଖାଇ ଗୁଣବତ୍ତା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଆଦେଶ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲା, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଏହି ଅଭିଯାନକୁ ବର୍ତ୍ତମାନର ସଡ଼କ ସୁରକ୍ଷା ଅଭିଯାନ ସହିତ ସମନ୍ୱିତ କରାଯାଇ ଏହାର ପ୍ରଭାବକୁ ସର୍ବାଧିକ କରାଯାଇପାରିବ। ଏହି ଅଭିଯାନକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରଶାସନ ଏବଂ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ସହିତ ନିରନ୍ତର ଜଡିତ ରହିବାକୁ ବିଆଇଏସ୍ ଶାଖା କାର୍ଯ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହାର ଫଳାଫଳ ଉତ୍ସାହଜନକ ରହିଛି, ବିଶେଷକରି ଦିଲ୍ଲୀ ଏନସିଆର ଅଞ୍ଚଳରେ ଏବଂ ଏହି ଅଭିଯାନ ଅନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପିବାରେ ଲାଗିଛି।

ଚଳିତ ବର୍ଷ ଆରମ୍ଭରେ, ବିଆଇଏସ୍ ଚେନ୍ନାଇ ଦଳ ଆଇଏସଆଇ-ଚିହ୍ନିତ ହେଲମେଟ ବଣ୍ଟନ ପାଇଁ ଏକ ସଫଳ ରୋଡଶୋ କରିଥିଲା ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ଟ୍ରାଫିକ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ସହଭାଗୀତାରେ ସୁରକ୍ଷା ନିୟମ ପାଳନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ସଚେତନତା ଅଭିଯାନ ଚଳାଇଥିଲା। ଏହି ଅଭିଯାନକୁ ବିଭିନ୍ନ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଚ୍ୟାନେଲ, ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଏବଂ ନାଗରିକ ସମାଜ ସହିତ ସହଯୋଗ ମାଧ୍ୟମରେ ଆହୁରି ବ୍ୟାପକ କରାଯାଇଛି, ଆଇଏସଆଇ-ଚିହ୍ନିତ ସୁରକ୍ଷାମୂଳକ ହେଲମେଟ ମାଧ୍ୟମରେ ସୁରକ୍ଷା ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଛି।

ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସୁବିଧାଜନକ କରିବା ପାଇଁ, ବିଆଇଏସ୍ ବିଆଇଏସ୍-କେୟାର ଆପ୍ ଏବଂ ବିଆଇଏସ୍ ପୋର୍ଟାଲରେ ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯୋଡିଛି ଯାହା ହେଲମେଟ ନିର୍ମାତାଙ୍କ ପାଖରେ ଲାଇସେନ୍ସ ଅଛି କି ନାହିଁ ତାହା ଯାଞ୍ଚ କରିବ ଏବଂ ବ୍ୟବହାରକାରୀମାନଙ୍କୁ ବିଆଇଏସ୍ କେୟାର ଆପ୍ ରେ ଅଭିଯୋଗ ଦାଖଲ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଅନୁମତି ଦେବ। ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଗ୍ରାହକ ସଚେତନତା ପଦକ୍ଷେପର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ, ବିଆଇଏସ୍ କ୍ୱାଲିଟି କନେକ୍ଟ ଅଭିଯାନ ଆୟୋଜନ କରୁଛି, ଯେଉଁଠାରେ 'ଷ୍ଟାଣ୍ଡାର୍ଡ ମିତ୍ର' ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକମାନେ ହେଲମେଟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉତ୍ପାଦ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ବିଷୟରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କ ସହିତ ସିଧାସଳଖ ସଂଯୋଗ ସ୍ଥାପନ କରୁଛନ୍ତି।

ଉପଭୋକ୍ତା ବ୍ୟାପାର ବିଭାଗ ଗ୍ରାହକ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସଡ଼କ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରତି ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ରେଖାଙ୍କିତ କରୁଛି। ବଜାରରୁ ନିମ୍ନମାନର ଗୁଣବତ୍ତା ହେଲମେଟକୁ ହଟାଇ, ବିଭାଗ ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣା ମୃତ୍ୟୁକୁ ରୋକିବା ଏବଂ ଉଚ୍ଚମାନର ଉତ୍ପାଦର ବିକ୍ରୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି।

TKM