ਬਿਜਲੀ ਮੰਤਰਾਲਾ
azadi ka amrit mahotsav

ਬਿਜਲੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਿਜਲੀ ਖੇਤਰ ਲਈ ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਅਧਾਰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ 'ਇੰਡੀਆ ਐਨਰਜੀ ਸਟੈਕ' ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ

Posted On: 28 JUN 2025 4:20PM by PIB Chandigarh

ਇੰਡੀਆ ਐਨਰਜੀ ਸਟੈਕ (ਆਈਈਐੱਸ) ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ, ਡਿਸਕੌਮ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ, ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਜਰੂਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਤਿਆਰ ਬਿਜਲੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗਾ: ਸ਼੍ਰੀ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ

ਬਿਜਲੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇੰਡੀਆ ਐਨਰਜੀ ਸਟੈਕ (ਆਈਈਐੱਸ) ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇੰਡੀਆ ਐਨਰਜੀ ਸਟੈਕ ਇੱਕ ਮੋਹਰੀ ਪਹਿਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਊਰਜਾ ਖੇਤਰ ਲਈ ਇੱਕ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਡਿਜੀਟਲ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।

ਹੁਣ ਜਦਕਿ ਭਾਰਤ 5 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਨ ਦੀ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਜ਼ੀਰੋ ਨਿਕਾਸੀ (ਨੈੱਟ ਜ਼ੀਰੋ) ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਵਚਨਬੱਧਤਾਵਾਂ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਬਿਜਲੀ ਖੇਤਰ ਬੇਮਿਸਾਲ ਮੌਕਿਆਂ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਵਾਧਾ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਖੰਡਿਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸਹਿਜ ਡਿਜੀਟਲ ਏਕੀਕਰਣ ਦੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਮੁੱਖ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਬਿਜਲੀ ਮੰਤਰਾਲਾ ਇੰਡੀਆ ਐਨਰਜੀ ਸਟੈਕ - ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਜਨਤਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ (ਡੀਪੀਆਈ) ਰਾਹੀਂ ਖੇਤਰ ਦੀ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਡਿਜੀਟਲ ਨੀਂਹ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਪਾਵਰ ਵੈਲਿਊ ਚੇਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਆਰੀ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਪਲੈਟਫਾਰਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗੀ।

ਆਈਈਐੱਸ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰੇਗਾ:

  • ਖਪਤਕਾਰਾਂ, ਸੰਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਵਿਲੱਖਣ ਆਈਡੀ

  • ਅਸਲ ਅਤੇ ਸਹਿਮਤੀ-ਅਧਾਰਿਤ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ

  • ਸਹਿਜ ਸਿਸਟਮ ਏਕੀਕਰਣ ਲਈ ਓਪਨ ਏਪੀਆਈ

  • ਖਪਤਕਾਰ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ, ਮਾਰਕੀਟ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਲਈ ਸਾਧਨ

ਇਸ ਕਦਮ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਮਾਣਯੋਗ ਬਿਜਲੀ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਖੱਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮੰਗ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ, ਗਰਿੱਡ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬਿਜਲੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਡਿਜੀਟਲ ਜਨਤਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਲੋੜ ਹੈ। ਇੰਡੀਆ ਐਨਰਜੀ ਸਟੈਕ (ਆਈਈਐੱਸ) ਵਰਗੇ ਡੀਪੀਆਈ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ, ਡਿਸਕੌਮਜ਼ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ, ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਤਿਆਰ ਬਿਜਲੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣਗੇ। ਪਹਿਚਾਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਧਾਰ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਵਿੱਚ UPI ਨੇ ਜੋ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਇੰਡੀਆ ਐਨਰਜੀ ਸਟੈਕ ਬਿਜਲੀ ਖੇਤਰ ਲਈ ਵੀ ਉਹੀ ਉਪਲਬਧੀ ਹਾਸਲ ਕਰੇਗਾ - ਹਰੇਕ ਨਾਗਰਿਕ ਨੂੰ ਸਹਿਜ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਊਰਜਾ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ।"

ਆਈਈਐੱਸ ਨੂੰ ਸੰਕਲਪਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੰਤਰਾਲਾ ਚੋਣਵੇਂ ਉਪਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵਾਸਤਵਿਕ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਆਈਈਐੱਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਸਬੰਧੀ ਸੰਕਲਪ ਦਾ 12 ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ (ਪੀਓਸੀ) ਤਿਆਰ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਯੂਆਈਪੀ ਸਹੂਲਤ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਪਲੈਟਫਾਰਮ (ਯੂਆਈਪੀ) ਨੂੰ ਸੰਚਾਲਿਤ  ਕਰਨਾ, ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ, ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਇਨਸਾਈਟਸ ਅਤੇ ਸਮਾਰਟ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਆਈਈਐੱਸ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਮੌਡਿਊਲਰ, ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਸੰਚਾਲਿਤ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਉਪਰੋਕਤ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ, ਬਿਜਲੀ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਡੋਮੇਨਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਕਾਸ, ਪਾਇਲਟ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇੰਡੀਆ ਐਨਰਜੀ ਸਟੈਕ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਗੀਆਂ।

ਇਹ ਪਹਿਲ ਬਿਜਲੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਲੋੜੀਂਦੇ ਮੁੱਖ ਨਤੀਜੇ:

  • ਜਨਤਕ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਲਈ ਇੰਡੀਆ ਐਨਰਜੀ ਸਟੈਕ ਵ੍ਹਾਈਟ ਪੇਪਰ

  • ਮੁੰਬਈ, ਗੁਜਰਾਤ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਡਿਸਕੌਮਜ਼ ਨਾਲ ਯੂਟਿਲਿਟੀ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਪਲੈਟਫਾਰਮ ਦੀ ਪਾਇਲਟ ਟੈਸਟਿੰਗ

  • ਇੰਡੀਆ ਐਨਰਜੀ ਸਟੈਕ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੋਡਮੈਪ

ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵੇਰਵੇ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ

****************

ਐੱਸਕੇ


(Release ID: 2140562)