મહાકુંભનું કેન્દ્ર બિંદુ પ્રયાગરાજ ઇતિહાસ અને અધ્યાત્મમાં ડૂબેલું શહેર છે. તીર્થસ્થાન તરીકે આ શહેરનું મહત્વ, જેને યોગ્ય રીતે 'તીર્થરાજ' અથવા યાત્રાધામ સ્થળોનો રાજા નામ આપવામાં આવ્યું છે, તેનું પ્રાચીન ગ્રંથો અને પ્રવાસવર્ણનોમાં સારી રીતે દસ્તાવેજીકરણ કરવામાં આવ્યું છે. 7મી સદીમાં ભારતની મુલાકાતે આવેલા ચીનના પ્રવાસી ઝુઆનઝેંગે પ્રયાગરાજને અપાર પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય, સમૃદ્ધિ અને સાંસ્કૃતિક ઊંડાણનો પ્રદેશ ગણાવ્યો હતો. ત્રિવેણી સંગમ અને ત્યાં કરવામાં આવતી ધાર્મિક વિધિઓ વિશેના તેમના નિરીક્ષણો મહા કુંભના આધ્યાત્મિક ઉત્સાહથી ગુંજી ઉઠે છે.

ઝુઆનઝાંગના લખાણો ત્રિવેણી સંગમને વિશ્વાસ અને સમુદાયના મિલન બિંદુ તરીકે પ્રકાશિત કરે  છે. તેમણે પ્રયાગરાજમાં આયોજિત  ભવ્ય ઉત્સવોનું વર્ણન કર્યું  હતું, જેમાં  શાસકો અને શ્રીમંત વેપારીઓ સહિત 5,00,000 થી વધુ લોકોએ ભાગ લીધો હતો, જેમણે પવિત્ર જળમાં સ્નાન કર્યું હતું અને ઉદારતાથી દાન આપ્યું હતું. આ પરંપરા સતત ખીલી રહી છે, કારણ કે લાખો લોકો સંગમ ખાતે તેમના આત્માને શુદ્ધ કરવા માટે એકઠા થાય છે અને સમયને ઓળંગી જતી પ્રાચીન ધાર્મિક વિધિમાં ભાગ લે છે.

મહા કુંભ 2025 માત્ર એક ધાર્મિક કાર્યક્રમ નથી, પરંતુ તે ભારત માટે એક સાંસ્કૃતિક રાજદૂત છે. આ ઇવેન્ટને "બ્રાન્ડ યુપી" વિઝન સાથે સાંકળીને ઉત્તર પ્રદેશ સરકાર વિદેશી રોકાણને આકર્ષવા, સાંસ્કૃતિક આદાન-પ્રદાનને પ્રોત્સાહન આપવા અને સ્થાયી પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તેના વારસાનો ઉપયોગ કરી રહી  છે. આંતરરાષ્ટ્રીય મેળાઓ દરમિયાન પર્યટન અને આતિથ્ય ક્ષેત્રના મુખ્ય હિસ્સેદારો સાથે ચર્ચા વિચારણાનો ઉદ્દેશ મહા કુંભની આસપાસ જોડાણની વૈશ્વિક ઇકોસિસ્ટમ બનાવવાનો છે. આ સક્રિય અભિગમથી ઉત્તરપ્રદેશની પ્રતિષ્ઠામાં વધારો થવાની અપેક્ષા છે અને તે ઉપરાંત, આધ્યાત્મિકતા અને નવીનતાની ભૂમિ તરીકે ભારતની પ્રતિષ્ઠામાં વધારો થશે, જે યાત્રાળુઓ અને રોકાણકારો બંનેને તેની વિકાસગાથામાં સહભાગી થવા આમંત્રણ આપશે.

પ્રયાગરાજમાં કુંભ મેળા 2019ની સફળતા તેના આધ્યાત્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વને વટાવી ગઈ છે, જેણે વિવિધ મોરચે પ્રશંસા અને પ્રશંસા મેળવી છે. આ ઇવેન્ટ માત્ર લાખો લોકોની ભક્તિનો વસિયતનામું જ નહીં, પરંતુ સંગઠનાત્મક શ્રેષ્ઠતા અને વૈશ્વિક પ્રશંસાનું પ્રદર્શન પણ હતું. કુંભ મેળો ૨૦૧૯ વિવિધ દેશોની સરકારો અને રાજદૂતોની પ્રશંસા આકર્ષિત કરવામાં સફળ રહ્યો.

આ ઉપરાંત, તેણે 3 ગિનિસ વર્લ્ડ રેકોર્ડ્સ બનાવ્યા અને 70 દેશોના મિશનના વડાઓ દ્વારા પ્રશંસા મેળવી.

મહાકુંભ 2025 આ  વખતે ઘણા વિશ્વ વિક્રમો સ્થાપિત કરવા માટે તૈયાર  છે. એક જ કાર્યક્રમમાં સૌથી વધુ સંખ્યામાં ભાવિકો ઉમટી પડે તેવી પ્રબળ સંભાવના સાથે ફેર ઓથોરિટી દ્વારા વિવિધ કેટેગરીમાં જુદા જુદા ચાર વર્લ્ડ રેકોર્ડ હાંસલ કરવાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. તદુપરાંત, આંખના પરીક્ષણો અને ચશ્માના વિતરણ માટેના વિશ્વ  રેકોર્ડની પણ અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે. આવું પહેલીવાર બનશે કે 5 લાખ લોકો માટે  આંખના ટેસ્ટ કરવામાં આવશે અને  એક જ કાર્યક્રમમાં 3 લાખ ચશ્માનું વિતરણ  થશે. આ ઉદ્દેશ માટે નાગવાસુકી નજીક સેક્ટર 5માં અંદાજે 10 એકરમાં ફેલાયેલા એક ભવ્ય  "નેત્ર કુંભ" (નેત્ર મેળો)ની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. અગાઉના નેત્ર કુંભે  તેની સિદ્ધિઓ બદલ લિમ્કા બુક ઓફ રેકોર્ડમાં સ્થાન  મેળવ્યું હતુ. આ વર્ષે નેત્ર કુંભનો હેતુ વધુ ઊંચા બેન્ચમાર્ક સ્થાપિત કરીને ગિનિસ બુક ઓફ વર્લ્ડ રેકોર્ડમાં સ્થાન મેળવવાનો છે.

ઉત્તર પ્રદેશને અગ્રણી વૈશ્વિક પર્યટન સ્થળ તરીકે સ્થાન આપવાના હેતુથી, રાજ્ય સરકાર મેડ્રિડ, સ્પેન અને બર્લિન, જર્મનીમાં પ્રતિષ્ઠિત આંતરરાષ્ટ્રીય પર્યટન વેપાર મેળામાં મહા કુંભ 2025 નું પ્રદર્શન કરી રહી છે.  24-28 જાન્યુઆરી, 2025 ના રોજ યોજાનાર  આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસન વેપાર મેળો (એફઆઇટીયુઆર) અને 4 થી 6 માર્ચ, 2025 દરમિયાન આઇટીબી બર્લિન મેળો, મહા કુંભ અને ઉત્તર પ્રદેશના સાંસ્કૃતિક વારસાને સમર્પિત વિષયગત પેવેલિયનનું આયોજન કરશે. આ 40 ચોરસ મીટરના પેવેલિયનમાં રાજ્યના વારસાના હાર્દને સમાવી લેવામાં આવશે અને વૈશ્વિક પ્રવાસીઓને વિશ્વના સૌથી મોટા ધાર્મિક મેળાવડાની ભવ્યતાના સાક્ષી બનવા આમંત્રણ આપવામાં આવશે. B2B અને B2C સત્રો માટે વીવીઆઈપી લાઉન્જનો સમાવેશ  આંતરરાષ્ટ્રીય હિસ્સેદારો સાથે વ્યૂહાત્મક જોડાણ પર ભાર મૂકે છે. બહુવિધ ભાષાઓમાં પ્રમોશનલ સામગ્રીનું વિતરણ  એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે મહા કુંભનું આધ્યાત્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ વિવિધ પ્રેક્ષકો સાથે ગુંજી ઉઠે છે.

મહાકુંભ એક ઘટનાથી વિશેષ છે, આ એક જીવંત વિરાસત છે, જે પેઢીઓને સહિયારી માન્યતાઓ અને પરંપરાઓથી જોડે છે. તે એક એવો અનુભવ છે જે માત્ર યાત્રાળુઓને જ નહીં, પરંતુ સામૂહિક વિશ્વાસની શક્તિના સાક્ષી એવા નિરીક્ષકોને પણ પરિવર્તિત કરે છે. સદીઓથી પ્રયાગરાજે દુનિયાભરના લોકોને આકર્ષ્યા છે, જેમાં વિદ્વાનો, પ્રવાસીઓ અને આધ્યાત્મિક સાધકોનો પણ સમાવેશ થાય છે. મહાકુંભ 2025નો ઉદ્દેશ્ય  આ ઐતિહાસિક જોડાણને ફરીથી જીવંત કરવાનો છે, જે વિશ્વને શાંતિ, સંવાદિતા અને સહઅસ્તિત્વના સાર્વત્રિક મૂલ્યોને ફરીથી શોધવા માટે આમંત્રણ આપે છે.

મહા કુંભની ઉજવણી કરતી વખતે આપણે ભારતના હાર્દની ઉજવણી કરીએ છીએ – એક એવી ભૂમિ કે જ્યાં પવિત્ર અને બિનસાંપ્રદાયિક સંવાદિતા સાથે સહઅસ્તિત્વ ધરાવે છે, જે વિશ્વને તેની પોતાની શોધની યાત્રા પર આગળ વધવા માટે પ્રેરિત કરે છે.

સંદર્ભો

ઉત્તર પ્રદેશ સરકારના માહિતી અને જનસંપર્ક વિભાગ (ડી.પી.આઈ.આર.)

https://kumbh.gov.in/

https://mobile.x.com/KumbhNetra2025

pdf ફાઇલ જૂઓ

AP/IJ/GP/JD