2024-ലെ പരിസ്ഥിതി, വനം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന മന്ത്രാലയത്തിൻ്റെ പ്രധാന സംരംഭങ്ങളും നേട്ടങ്ങളും പോയിൻ്റ് ആയി സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.

1."ഏക് പേഡ് മാ കെ നാം" കാമ്പയിൻ

2024 ജൂൺ 5-ന് ആഘോഷിക്കുന്ന 'ലോക പരിസ്ഥിതി ദിന'ത്തിൽ, സ്വന്തം അമ്മയോടുള്ള സ്‌നേഹത്തിൻ്റെയും ആദരവിൻ്റെയും അടയാളമായും ഭൂമി മാതാവിനെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും കാത്തു സൂക്ഷിക്കുന്നതിനുമായി മരങ്ങൾ നട്ടുപിടിപ്പിക്കാൻ ജനങ്ങളെ ഉദ്‌ബോധിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് പ്രധാനമന്ത്രി 'ഏക് പേഡ് മാ കേ നാം/ പ്ലാൻ്റ് 4 മദർ' എന്ന കാമ്പയിൻ ആരംഭിച്ചു. . 2025 മാർച്ചോടെ 140 കോടി മരങ്ങൾ നട്ടുപിടിപ്പിക്കുമെന്ന് ഉറപ്പാക്കാൻ കേന്ദ്ര ​ഗവൺമെന്റ് മന്ത്രാലയങ്ങൾ/വകുപ്പുകൾ, സംസ്ഥാന ഗവൺമെൻ്റുകൾ, സ്ഥാപനങ്ങൾ, ഓർഗനൈസേഷനുകൾ എന്നിവയുമായി MoEFCC എത്തിയിട്ടുണ്ട്. 'ഏക് പേഡ് മാ കേ നാം'/അമ്മയ്ക്കായി ഒരു മരം'. എന്ന കാമ്പെയ്‌നിന് കീഴിൽ ഇന്നുവരെ 102 കോടിയിലധികം മരങ്ങൾ നട്ടുപിടിപ്പിച്ചു. 

2. ഇക്കോ-മാർക്ക് സ്കീം 

'ലൈഫ്' (പരിസ്ഥിതിക്കുള്ള ജീവിതശൈലി) യുമായി യോജിച്ച്, MoEFCC 2024 സെപ്റ്റംബർ 26-ന് ഇക്കോ-മാർക്ക് നിയമങ്ങൾ വിജ്ഞാപനം ചെയ്തു. ഇത് 1991-ലെ ഇക്കോ-മാർക്ക് സ്കീമിന് പകരമായി. പരിസ്ഥിതി സൗഹൃദ ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ ആവശ്യകതയെ ഈ പദ്ധതി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കും. 'ലൈഫ്' തത്വങ്ങൾ, കുറഞ്ഞ ഊർജ്ജ ഉപഭോഗം, വിഭവശേഷി, ചാക്രിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ എന്നിവ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു. കൃത്യമായ ലേബലിംഗ് ഉറപ്പാക്കാനും ഉൽപ്പന്നങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള തെറ്റിദ്ധരിപ്പിക്കുന്ന വിവരങ്ങൾ തടയാനും സ്കീം ശ്രമിക്കുന്നു.

3.ക്ലൈമേറ്റ് ആക്ഷൻ, നെറ്റ് സീറോ, ഡി-കാർബണൈസേഷൻ, ഗ്രീൻ ഹൈഡ്രജൻ ആൻഡ് കാർബൺ ക്യാപ്ചർ യൂട്ടിലൈസേഷൻ ആൻഡ് സ്റ്റോറേജ് (CCUS)

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിൻ്റെ ആഗോള വെല്ലുവിളിയെ നേരിടാൻ ​ഗവൺമെന്റ് പ്രതിജ്ഞാബദ്ധമാണ്. ഇന്ത്യയുടെ കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെ നയിക്കുന്നത് അതിൻ്റെ ദേശീയതലത്തിൽ പുതുക്കി  നിശ്ചയിക്കപ്പെട്ട സംഭാവന (NDC) 2070-ഓടെ നെറ്റ്-സീറോയിലെത്താനുള്ള ദീർഘകാല തന്ത്രവുമാണ്. ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 17% ഇന്ത്യയിലാണ് താമസിക്കുന്നത്, എന്നാൽ അതിൻ്റെ സഞ്ചിത സംഭാവന 4% ൽ താഴെയാണ്.

2005-നും 2019-നും ഇടയിൽ നമ്മുടെ ജി ഡി പിയുടെ പുറന്തള്ളൽ തീവ്രത 33% കുറഞ്ഞു. അതിനാൽ, എമിഷൻ തീവ്രത കുറയ്ക്കുന്നതിനുള്ള ലക്ഷ്യം ഷെഡ്യൂളിനേക്കാൾ വളരെ മുമ്പേ കൈവരിക്കാൻ കഴിഞ്ഞു. 31.10.2024-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, ഫോസിൽ ഇതര ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളിൽ നിന്നുള്ള ക്യുമുലേറ്റീവ് ഇലക്‌ട്രിക് പവർ സ്ഥാപിത ശേഷി മൊത്തം ക്യുമുലേറ്റീവ് ഇലക്ട്രിക് പവർ സ്ഥാപിത ശേഷിയുടെ 46.52% ആണ്. 2030-ഓടെ, ഫോസിൽ ഇതര ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളിൽ നിന്ന് പുറന്തള്ളൽ തീവ്രതയിൽ 45% കുറയ്ക്കാനും 50% ക്യുമുലേറ്റീവ് ഇലക്‌ട്രിക് പവർ സ്ഥാപിത ശേഷിയിലേക്കും NDC ലക്ഷ്യങ്ങൾ അപ്ഡേറ്റ് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ആഗോള പ്രതിബദ്ധതകൾ നിറവേറ്റുന്നതിനുള്ള പാതയിലാണ് ഇന്ത്യ.

വ്യാവസായിക, ഊർജ മേഖലയെ കാർബണൈസ് ചെയ്യുന്നതിൽ കാർബൺ ക്യാപ്‌ചർ യൂട്ടിലൈസേഷൻ ആൻഡ് സ്‌റ്റോറേജ് (CCUS) നിർണായകവും സുപ്രധാനവുമായ പങ്ക് വഹിക്കുന്നുണ്ട്. ഇന്ത്യയിൽ സുസ്ഥിരമായ വികസനവും വളർച്ചയും ഉറപ്പാക്കുന്നതിന് CCUS പ്രധാനമാണ്, പ്രത്യേകിച്ച് ശുദ്ധമായ ഉൽപന്നങ്ങളുടെയും ഊർജ്ജത്തിൻ്റെയും ഉൽപ്പാദനത്തിന്, ഇത് ഒരു ആത്മനിർഭർ ഭാരതിലേക്ക് നയിക്കുന്നു.

4. നാഷണൽ ക്ലീൻ എയർ പ്രോഗ്രാം

വായുവിന്റെ ഗുണനിലവാരത്തിൽ ഗണ്യമായ പുരോഗതി കൈവരിക്കുക, 2017-18 നെ അപേക്ഷിച്ച് 2025-26 ഓടെ മലിനീകരണത്തിന് കാരണമാകുന്ന അന്തരീക്ഷത്തിലെ സൂക്ഷ്മ പദാർത്ഥങ്ങളുടെ അളവ് 40% വരെ കുറയ്ക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ 2019 ൽ ആരംഭിച്ച ദേശീയ ക്ലീൻ എയർ പ്രോഗ്രാം 24 സംസ്ഥാനങ്ങളിലെയും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലെയും 130 നഗരങ്ങളെ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. 2023-2024 വരെ 55 നഗരങ്ങളിൽ സൂക്ഷ്മ പദാർത്ഥങ്ങളുടെ അളവ് 20 ശതമാനവും 23 നഗരങ്ങളിൽ 40 ശതമാനവും കുറയ്ക്കാൻ സാധിച്ചു. നിരന്തര ശ്രമങ്ങൾ കാരണം, മേൽപ്പറഞ്ഞ നഗരങ്ങളിൽ 18 എണ്ണം ദേശീയ എയർ ആംബിയൻ്റ് എയർ നിലവാര നിലവാരം പുലർത്തുന്നു. അന്തരീക്ഷ മലിനീകരണം കുറക്കുന്നതിനുള്ള നടപടികൾക്കായി ഈ നഗരങ്ങൾക്ക് മൊത്തം 11,200 കോടി രൂപ അനുവദിച്ചിട്ടുണ്ട്. വായു ഗുണനിലവാര ഡാറ്റ തത്സമയം അപ്‌ഡേറ്റ് ചെയ്യുന്നതിനായി ഒരു പ്രാണ പോർട്ടൽ ആരംഭിച്ചു.

5. സർക്കുലർ എക്കണോമിയും എക്സ്റ്റൻഡഡ് പ്രൊഡ്യൂസർ റെസ്പോൺസിബിലിറ്റി (ഇപിആർ) ചട്ടക്കൂട്

വിവിധ മാലിന്യ സ്ട്രീമുകളിൽ സർക്കുലർ ഇക്കോണമിക്കുള്ള നിയന്ത്രണ ചട്ടക്കൂട് പരിസ്ഥിതി, വനം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന മന്ത്രാലയം വിജ്ഞാപനം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. വിപുലീകൃത ഉത്പാദക ഉത്തരവാദിത്ത വ്യവസ്ഥയിലൂന്നി  മാലിന്യങ്ങൾ പുനരുപയോഗം ചെയ്യാൻ നിർമ്മാതാക്കളെ നിർബന്ധിതരാക്കിയിട്ടുണ്ട്. പ്ലാസ്റ്റിക് മാലിന്യങ്ങൾ, ടയർ മാലിന്യങ്ങൾ, ബാറ്ററി മാലിന്യങ്ങൾ, ഉപയോഗിച്ച എണ്ണ മാലിന്യങ്ങൾ, ഇ-മാലിന്യം എന്നിവയ്ക്ക് ഇപിആർ നിയമങ്ങൾ വിജ്ഞാപനം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. കൂടാതെ, സ്ക്രാപ്പ് മെറ്റലുകൾ, കാലാവധി പൂർത്തിയായ വാഹനങ്ങൾ, ഖരമാലിന്യവും ദ്രവമാലിന്യവും, നിർമ്മാണ മെഖലയിലെ മാലിന്യങ്ങൾ ഇവയെല്ലാം ഇപിആർ ചട്ടക്കൂടിന്റെ സജീവ പരിഗണനയിലാണ്. EPR ചട്ടക്കൂട് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലെ ചാക്രികത വർദ്ധിപ്പിക്കുക മാത്രമല്ല, പാരിസ്ഥിതികമായ രീതിയിൽ മാലിന്യങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യും. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് സംഭാവന നൽകിക്കൊണ്ട് ശക്തമായ റീസൈക്ലിംഗ് വ്യവസായം ലക്ഷക്കണക്കിന് തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കും.

6. ഇന്ത്യ കൂളിംഗ് ആക്ഷൻ പ്ലാൻ

ഇന്ത്യാ കൂളിംഗ് ആക്ഷൻ പ്ലാൻ (ICAP) സാമൂഹ്യ-സാമ്പത്തിക സഹ-പ്രയോജനങ്ങൾ പരമാവധിയാക്കുന്നതിന് നിലവിലുള്ള ഗവൺമെൻ്റ് പ്രോഗ്രാമുകളുമായും പദ്ധതികളുമായും സമന്വയിപ്പിക്കാൻ ശുപാർശ ചെയ്യുന്നു. ഐസിഎപിയിൽ നൽകിയിരിക്കുന്ന ശുപാർശകൾ പ്രവർത്തനക്ഷമമാക്കുന്നതിന് ഇന്ത്യാ ഗവൺമെൻ്റ് നിരവധി നടപടികൾ സ്വീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇന്ത്യ കൂളിംഗ് ആക്ഷൻ പ്ലാനിൻ്റെ (ICAP) നിർദ്ദേശങ്ങൾ പ്രവർത്തനക്ഷമമാക്കുന്നതിന്, തീമാറ്റിക് ഏരിയകൾക്കുള്ള പ്രവർത്തന പദ്ധതികൾ, അതായത്, (i) കെട്ടിടങ്ങളിലെ സ്പെയ്സ് കൂളിംഗ് (ii) കോൾഡ് ചെയിൻ (iii) ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദന, ഉൽപ്പാദന മേഖല - ഇതര റഫ്രിജറൻ്റുകളും സാങ്കേതികവിദ്യകളും (iv ) ഗവേഷണവും വികസനവും (v) സേവന മേഖല (vi) ഗതാഗത എയർ കണ്ടീഷനിംഗ്  എന്നിവ ICAP-ൽ നൽകിയിരിക്കുന്ന ശുപാർശകളുടെ മാപ്പിം​ഗിന് ശേഷം, നിലവിലുള്ള ഗവൺമെൻ്റ് പ്രോഗ്രാമുകൾ/സ്കീമുകൾക്കൊപ്പം തീർച്ചപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. 

മോൺട്രിയൽ പ്രോട്ടോക്കോൾ റിഡക്ഷൻ ഷെഡ്യൂൾ പ്രകാരം 2020-24 കാലയളവിൽ ഹൈഡ്രോ ക്ലോറോഫ്ലൂറോകാർബണുകളുടെ (എച്ച്‌സിഎഫ്‌സി) ഘട്ടംഘട്ടമായുള്ള 35% കുറയ്ക്കൽ ലക്ഷ്യത്തിൽ നിന്ന്, ഉപഭോഗ മേഖലയിൽ ഇന്ത്യ ഹൈഡ്രോ ക്ലോറോഫ്ലൂറോകാർബണുകളുടെ 50% കുറയ്ക്കൽ കൈവരിച്ചു. പുതിയ ഉപകരണങ്ങളുടെ നിർമ്മാണത്തിൽ HCFC-കളുടെ ഉപയോഗം 31.12.2024 മുതൽ ഘട്ടം ഘട്ടമായി നിർത്തലാക്കും.

7. കടൽത്തീര ആവാസവ്യവസ്ഥയ്ക്കും പ്രത്യക്ഷമായ വരുമാനത്തിനും വേണ്ടിയുള്ള കണ്ടൽക്കാടുകളുടെ പദ്ധതി (MISHTI)

കണ്ടൽക്കാടുകളെ സവിശേഷവും പ്രകൃതിദത്തവുമായ ഒരു പരിസ്ഥിതി വ്യവസ്ഥയായി പുനഃസ്ഥാപിക്കുന്നതിനും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും തീരദേശ ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ സുസ്ഥിരത സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനുമായി 2024 ജൂൺ 5-ന് 'കണ്ടൽക്കാടുകൾക്കായുള്ള ആവാസവ്യവസ്ഥയ്ക്കും പ്രത്യക്ഷ വരുമാനത്തിനും (MISHTI)' എന്ന പദ്ധതി ആരംഭിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ തീരത്ത് കണ്ടൽ വനനശീകരണം/വനവൽക്കരണ നടപടികൾ സ്വീകരിച്ച് കണ്ടൽക്കാടുകൾ പുനഃസ്ഥാപിക്കുക എന്നതാണ് MISHTI യുടെ ലക്ഷ്യം. പദ്ധതിയുടെ പ്രാരംഭ പദ്ധതി വിഹിതമായി നഷ്ടപരിഹാര വനവൽക്കരണ ഫണ്ട് മാനേജ്‌മെൻ്റ് ആൻഡ് പ്ലാനിംഗ് അതോറിറ്റി (കാമ്പ) വഴി 100 കോടി രൂപ അനുവദിച്ചു. ഏകദേശം 22561 ഹെക്ടർ കണ്ടൽക്കാടുകൾ 13 സംസ്ഥാനങ്ങളിലും കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലും പുനഃസ്ഥാപിക്കുകയും 6 സംസ്ഥാനങ്ങൾ/ കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലായി 3836 ഹെക്ടറിൻ്റെ പുനരുദ്ധാരണത്തിനായി 17.96 കോടി രൂപ അനുവദിക്കുകയും ചെയ്തു.

8. വനസംരക്ഷണം

ഭോപ്പാലിലെ ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഫോറസ്റ്റ് മാനേജ്‌മെൻ്റ് (ഐഐഎഫ്എം)യുമായി ചേർന്ന് എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളുമായും/ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളുമായും സഹകരിച്ച് പരിസ്ഥിതി മന്ത്രാലയം 2024 ഓഗസ്റ്റ് 21, 22 തീയതികളിൽ ഭോപ്പാലിലെ ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഫോറസ്റ്റ് മാനേജ്‌മെൻ്റിൽ (IIFM) "ഇന്ത്യയിലെ ഫോറസ്റ്റ് ആൻഡ് വൈൽഡ് ലൈഫ് മാനേജ്‌മെൻ്റിൽ ബഹിരാകാശ സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ പ്രയോഗം" എന്ന വിഷയത്തിൽ ദ്വിദിന ദേശീയ ശിൽപശാല സംഘടിപ്പിച്ചു.
 
കഴിഞ്ഞ തീപിടിത്ത സീസണിൽ (നവംബർ, 2023-ജൂൺ 2024), 24 മണിക്കൂറിനുള്ളിൽ കെടുത്തിയ വലിയ കാട്ടുതീ യുടെ ശതമാനം മുൻ കാട്ടുതീ സീസണിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയ 33% ൽ നിന്ന് 67% ആയി വർദ്ധിച്ചു. താഴേത്തട്ടിൽ വിവരങ്ങൾ കൈമാറുന്നതിന്റേയും ഏകോപനത്തിൻ്റെയും വേഗത വർധിച്ചതിലൂടെയാണ് ഇത് സാധ്യമായത്.

9. ജൈവവൈവിധ്യം

ജൈവ വൈവിധ്യ (ഭേദഗതി) നിയമം, 2023, 2024 ഏപ്രിൽ 1-ന് നിലവിൽ വന്നു.

2024 ഒക്‌ടോബർ-നവംബർ മാസങ്ങളിൽ കൊളംബിയയിലെ കാലിയിൽ നടന്ന ബയോളജിക്കൽ കൺവെൻഷനിലേക്കുള്ള പാർട്ടികളുടെ കോൺഫറൻസിൽ പരിസ്ഥിതി, വനം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സഹമന്ത്രി ശ്രീ കീർത്തി വർധൻ സിംഗിൻ്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള  ഇന്ത്യൻ പ്രതിനിധി സംഘം പങ്കെടുത്തു.

2024 സെപ്തംബർ 10-ന് ദേശീയ ജൈവവൈവിധ്യ  തന്ത്രത്തിനും ആക്ഷൻ പ്ലാനിനും കീഴിൽ ഇന്ത്യ ദേശീയ ലക്ഷ്യങ്ങൾ സമർപ്പിച്ചു, കൂടാതെ 2024 ഒക്ടോബർ 31-ന് COP-16-ൻ്റെ കൺവെൻഷനിൽ ജൈവ വൈവിധ്യ യോഗങ്ങളിൽ ദേശീയ ജൈവവൈവിധ്യ തന്ത്രവും പ്രവർത്തന പദ്ധതിയും സമർപ്പിച്ചു. ദേശീയ ജൈവവൈവിധ്യ ലക്ഷ്യങ്ങളും പ്രവർത്തന പദ്ധതിയും കുൻമിംഗ്-മോൺട്രിയൽ ഗ്ലോബൽ ബയോഡൈവേഴ്‌സിറ്റി ചട്ടക്കൂടിന് കീഴിലുള്ള ലക്ഷ്യങ്ങളും ലക്ഷ്യങ്ങളുമായി യോജിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.

ബയോളജിക്കൽ ഡൈവേഴ്‌സിറ്റി റൂൾസ്, 2024, 2024 ഒക്ടോബർ 22-ന് ഇന്ത്യൻ ഗസറ്റിൽ വിജ്ഞാപനം ചെയ്‌തു.

10. നാഷണൽ ഫോറസ്റ്റേഷൻ ആൻഡ് ഇക്കോ ഡെവലപ്‌മെൻ്റ് ബോർഡ് (NAEB) 

വനങ്ങൾക്കും പച്ചപ്പിനും പുറത്തുള്ള മരങ്ങളുടെ എണ്ണം വർധിപ്പിക്കുക, ജൈവവൈവിധ്യം വർധിപ്പിക്കുക,  നഗരവാസികളുടെ ജീവിതനിലവാരം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് പുറമേ നഗരവാസികൾക്കും, ന​ഗരത്തിന് ചുറ്റുമുള്ളവർക്കും പാരിസ്ഥിതിക നേട്ടങ്ങൾ ഉറപ്പാക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ ദേശീയ വനവത്കരണ പരിസ്ഥിതി വികസന ബോർഡ് (NAEB) 2020-21 മുതൽ 2026-27 വരെയുള്ള കാലയളവിൽ രാജ്യത്ത് 600 നഗർ വാനുകളും 400 നഗർ വാടികകളും വികസിപ്പിക്കാൻ വിഭാവനം ചെയ്യുന്ന നഗർ വാൻ യോജന (NVY) നടപ്പിലാക്കുന്നു.  കാമ്പയുടെ ദേശീയ അതോറിറ്റിയുടെ കീഴിലുള്ള ഫണ്ടുകളിൽ നിന്നുള്ള കേന്ദ്ര ഗ്രാൻ്റുകൾ പ്രധാനമായും ഫെൻസിങ്, മണ്ണ്-ഈർപ്പം സംരക്ഷണ നടപടികൾ, അനുബന്ധ പ്രവർത്തനങ്ങൾ, ഭരണപരമായ പ്രവർത്തനങ്ങൾ, തോട്ടം പരിപാലനം എന്നിവയുടെ ചെലവുകൾക്കായി നൽകുന്നു.

2024-25 വർഷത്തിൽ 125 പദ്ധതികൾക്ക് 9 സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങൾക്കുമായി പദ്ധതി പ്രകാരം 106.38 കോടി അനുവദിച്ചു.  4 സംസ്ഥാനങ്ങളിലും കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലും 86 പദ്ധതികൾക്കായി രണ്ടാം ഗഡുവായി 26.40 കോടി അനുവദിച്ചു.

ഈ നഗര വനങ്ങളുടെ നിർമ്മാണത്തിനും പരിപാലനത്തിനുമായി ഹെക്ടറിന് 4 ലക്ഷം രൂപ വീതം പദ്ധതി ധനസഹായം നൽകുന്നു, ഈ ഹരിത ഇടങ്ങളുടെ നിർമ്മാണത്തിലും പരിപാലനത്തിലും പൗരന്മാരുടെയും വിദ്യാർത്ഥികളുടെയും മറ്റ് പങ്കാളികളുടെയും പങ്കാളിത്തം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു. നഗർ വാൻ പ്രദേശങ്ങൾ കുറഞ്ഞത് 10 ഹെക്ടർ മുതൽ 50 ഹെക്ടർ വരെയാണ്.

11.കാർബൺ വിപണിയുടെ നേട്ടങ്ങൾ: (ജനുവരി-2024 മുതൽ നവംബർ-2024 വരെ)

പാരീസ് ഉടമ്പടിയുടെ (NDAIAPA) ആർട്ടിക്കിൾ 6 നടപ്പിലാക്കുന്നതിനുള്ള ദേശീയ നിയുക്ത അതോറിറ്റിയെ, 2022 മെയ് 30-ലെ ഗസറ്റ് വിജ്ഞാപനം പ്രകാരം, MoEFCC സെക്രട്ടറി ചെയർപേഴ്‌സണായി ഇന്ത്യ നിയോ​ഗിച്ചു.

ഉഭയകക്ഷി / സഹകരണ സമീപനങ്ങൾക്ക് കീഴിൽ അന്താരാഷ്ട്ര കാർബൺ ക്രെഡിറ്റുകളുടെ വ്യാപാരത്തിനായി പരിഗണിക്കേണ്ട ജിഎച്ച്ജി ലഘൂകരണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ, ഇതര വസ്തുക്കൾ, നീക്കംചെയ്യൽ പ്രവർത്തനങ്ങൾ എന്നിവയ്ക്ക് കീഴിലുള്ള 14 പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ പട്ടിക എൻഡിഎഐഎപിഎ കമ്മിറ്റി യഥാക്രമം ആർട്ടിക്കിൾ 6.2 സംവിധാനത്തിനും 6.4 സംവിധാനത്തിനും കീഴിൽ അപ്ഡേറ്റ് ചെയ്യുകയും അന്തിമമാക്കുകയും ചെയ്തു.

സിഎംഎ തീരുമാനങ്ങൾക്കനുസൃതമായി പ്രോജക്‌റ്റുകളുടെ/പ്രോഗ്രാം ഓഫ് ആക്‌റ്റിവിറ്റികളുടെ ആവശ്യകതകൾ നിറവേറ്റുന്നതിനും സുസ്ഥിര വികസനത്തിന് ഉയർന്ന സംഭാവന നൽകുന്ന പ്രവർത്തനങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും സഹായിക്കുന്ന കരട് സുസ്ഥിര വികസന മൂല്യനിർണ്ണയ ചട്ടക്കൂടിന് (എസ്‌ഡിഇഎഫ്) NDAIAPA തത്വത്തിൽ അംഗീകാരം നൽകിയിട്ടുണ്ട്.

ആർട്ടിക്കിൾ 6 മെക്കാനിസങ്ങൾക്ക് കീഴിൽ അനുമതിയുടേയും അംഗീകാരത്തിൻ്റെയും ആവശ്യകതകൾ നിറവേറ്റുന്നതിനുള്ള സ്ഥാപനപരമായ സംവിധാനവും പ്രക്രിയകളും നിർവചിക്കുന്ന കരട് ഓതറൈസേഷൻ ആൻഡ് അപ്രൂവൽ മാനദണ്ഡവും തത്വത്തിൽ അംഗീകരിച്ചു.

ഇന്ത്യയുടെ കാർബൺ വിപണി സ്ഥാപിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ, ഊർജ്ജ സംരക്ഷണ നിയമം, 2001 (ഭേദഗതി, 2022) പ്രകാരം 2023 ജൂൺ 28-ന് ഇന്ത്യാ ഗവൺമെൻ്റ് കാർബൺ ക്രെഡിറ്റ് ട്രേഡിംഗ് സ്കീം (CCTS) പ്രഖ്യാപിച്ചു.

ഇന്ത്യൻ കാർബൺ മാർക്കറ്റിൻ്റെ (ഐസിഎം) മേൽനോട്ടത്തിനായി സിസിടിഎസിന് കീഴിൽ നാഷണൽ സ്റ്റിയറിംഗ് കമ്മിറ്റി ഫോർ ഇന്ത്യൻ കാർബൺ മാർക്കറ്റ് (എൻഎസ്‌സി-ഐസിഎം) രൂപീകരിച്ചു.  MoEFCC സെക്രട്ടറി,  MoP സെക്രട്ടറി എന്നിവർ NSC-ICM-ൻ്റെ അധ്യക്ഷന്മാരാണ്.

അലൂമിനിയം, ക്ലോർ ആൽക്കലി, സിമൻ്റ്, വളം, ഇരുമ്പ് & സ്റ്റീൽ, പൾപ്പ് & പേപ്പർ, പെട്രോകെമിക്കൽസ്, പെട്രോളിയം റിഫൈനറി, ടെക്സ്റ്റൈൽ എന്നിങ്ങനെ 9 സെക്ടറുകൾ സിസിടിഎസിന് കീഴിൽ കംപ്ലയൻസ് മെക്കാനിസത്തിന് കീഴിൽ NSC-ICM അന്തിമമാക്കിയിട്ടുണ്ട്.

ഓഫ്‌സെറ്റ് മെക്കാനിസത്തിന് കീഴിൽ, ഊർജ്ജം, വ്യവസായങ്ങൾ, മാലിന്യ സംസ്‌കരണം, കൃഷി, വനം, ഗതാഗതം, നിർമ്മാണം, ഫ്യൂജിറ്റീവ് എമിഷൻ, ലായക ഉപയോഗം, CCUS എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന പത്ത് മേഖലകൾക്ക് NSC-ICM നിലവിൽ അംഗീകാരം നൽകിയിട്ടുണ്ട്.

12.നാഷണൽ ടൈഗർ കൺസർവേഷൻ അതോറിറ്റി

നാഷണൽ ടൈഗർ കൺസർവേഷൻ അതോറിറ്റിയുടെ (NTCA) ഉപദേശപ്രകാരം, 1972-ലെ വന്യജീവി (സംരക്ഷണ) നിയമത്തിലെ സെക്ഷൻ 38 V പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്ന കടുവ സംരക്ഷണ കേന്ദ്രങ്ങൾ വിജ്ഞാപനം ചെയ്തു, ഇത് രാജ്യത്തെ കടുവ സംരക്ഷണ കേന്ദ്രങ്ങളുടെ എണ്ണം 57 ആയി ഉയർത്തി.

എ. ഗുരു ഘാസിദാസ്-തമോ പിംഗ്ല ടൈഗർ റിസർവ്:

കോർ : 2049.232 ച.കി.മീ

ബഫർ : 780.155 ചതുരശ്ര കി.മീ

ആകെ : 2829.387 ച.കി.മീ

ബി. രതപാനി ടൈഗർ റിസർവ്:

കോർ : 763.812 ച.കി.മീ

ബഫർ : 507.653 ച.കി.മീ

ആകെ : 1271.465 ച.കി.മീ

മധ്യപ്രദേശിലെ മാധവ് നാഷണൽ പാർക്ക് യഥാക്രമം 375.23 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററും 1276.15 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററും കോർ, ബഫർ ഏരിയ എന്നിവയുള്ള ഒരു കടുവ സംരക്ഷണ കേന്ദ്രമായി വിജ്ഞാപനത്തിന് NTCA അന്തിമ അനുമതി നൽകി.

കടുവ സംരക്ഷണ ശൃംഖലയ്ക്ക് കീഴിലുള്ള പ്രദേശം ഇപ്പോൾ 82,836.45 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററാണ്, ഇത് രാജ്യത്തിൻ്റെ മൊത്തം ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ വിസ്തൃതിയുടെ ഏകദേശം 2.5% ആണ്.

വന്യജീവി സംരക്ഷണ മേഖലയിൽ സംയുക്തമായി സഹകരിക്കാൻ കെനിയ സർക്കാരുമായി എൻടിസിഎ വഴി ഇന്ത്യാ ഗവൺമെൻ്റ് ഉയർന്ന തലത്തിൽ ചർച്ചകൾ നടത്തി, "വന്യജീവി സംരക്ഷണത്തിൻ്റെയും മാനേജ്മെൻ്റിൻ്റെയും മേഖലയിലെ സഹകരണം" എന്ന ധാരണാപത്രവും പരിഗണനയിലാണ്.

"കടുവയുടെയും അതിന്റെ ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെയും ജൈവവൈവിധ്യ സംരക്ഷണത്തിലും സുസ്ഥിര വന്യജീവി മാനേജ്മെന്റ് വീണ്ടെടുക്കൽ തന്ത്രത്തിലും സഹകരണം" എന്ന തലക്കെട്ടിൽ ഇരു രാജ്യങ്ങളും ഒപ്പുവെച്ച ധാരണാപത്രത്തിന് കീഴിലാണ് എൻടിസിഎയുടെ ഒരു പ്രതിനിധി സംഘം കംബോഡിയയിലെ ഏലം മഴക്കാടുകൾ സന്ദർശിക്കുകയും വിവിധ തീമാറ്റിക് മേഖലകളിൽ പ്രധാന പരിശീലനം നൽകുകയും ചെയ്തത്. 

ആഗോള കടുവ ദിനത്തിൽ, അധിനിവേശ സസ്യങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു വെബ് പോർട്ടൽ ആരംഭിച്ചു. പ്രകൃതി സംരക്ഷണത്തിനായി സംരക്ഷണ നിക്ഷേപങ്ങൾക്ക് മുൻഗണന നൽകാൻ ഇത് സഹായിക്കും. കടുവയുടെ പേരിൽ, ഇന്ത്യ വിശാലമായ ആവാസവ്യവസ്ഥകളെ നിരീക്ഷിക്കുന്നു.

ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെയും കെനിയയിലെയും ഉദ്യോഗസ്ഥർ മധ്യപ്രദേശിലെ കുനോ നാഷണൽ പാർക്കും ഗാന്ധിസാഗർ വന്യജീവി സങ്കേതവും സന്ദർശിക്കുകയും ചീറ്റ പദ്ധതിക്ക് കീഴിലുള്ള സംരംഭങ്ങളെ അറിയിക്കുകയും ചെയ്തു. ബോമകളും കൺട്രോൾ റൂമും വരാനിരിക്കുന്ന വെറ്ററിനറി സൗകര്യങ്ങളും സന്ദർശിച്ചപ്പോൾ വിലപ്പെട്ട ഉൾക്കാഴ്ചകൾ പങ്കുവെച്ചു.

ഇന്ത്യ ഇൻ്റർനാഷണൽ ബിഗ് ക്യാറ്റ് അലയൻസ് (ഐബിസിഎ) സ്ഥാപിക്കുകയും ചട്ടക്കൂട് കരാറിൽ ഒപ്പുവെച്ചുകൊണ്ട് ഔദ്യോഗികമായി അംഗമാവുകയും ചെയ്തു.

കേന്ദ്രാവിഷ്‌കൃത പദ്ധതിയായ 'വന്യജീവി ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ സംയോജിത വികസനം' പദ്ധതി ടൈഗർ ഘടകത്തിന് 15-ാം ധനകാര്യ കമ്മീഷൻ സൈക്കിളിനായി ഇന്ത്യാ ഗവൺമെൻ്റ് അംഗീകാരം നൽകി.

13. സുസ്ഥിര തീരപരിപാലനം

MoEFCC 2024 ഫെബ്രുവരിയിൽ ന്യൂഡൽഹിയിലെ ഗുരു ഗോവിന്ദ് സിംഗ് ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥ സർവകലാശാലയിൽ (GGSIPU) 9-ാമത് അന്താരാഷ്ട്ര നൈട്രജൻ കോൺഫറൻസ് സ്പോൺസർ ചെയ്തു.

‘സ്വച്ഛതാ ഹി സേവ’ കാമ്പെയ്‌നിൻ്റെ പരിധിയിൽ, അന്താരാഷ്‌ട്ര തീരദേശ ശുചീകരണ ദിനത്തോടനുബന്ധിച്ച് 21.9.2024-ന് അതത് സംസ്ഥാന ഗവൺമെൻ്റുകൾ/കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശ അഡ്മിനിസ്‌ട്രേഷനുകളുടെ സഹകരണത്തോടെ തീരദേശ സംസ്ഥാനങ്ങൾ/കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങൾ എന്നിവിടങ്ങളിൽ വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന 22 ബീച്ചുകളിൽ ബീച്ച് ക്ലീനിംഗ് ഡ്രൈവ് സംഘടിപ്പിച്ചു. മഹാരാഷ്ട്രയിലെ മുംബൈയിലെ ജുഹു ബീച്ചിൽ ബീച്ച് ശുചീകരണത്തിൻ്റെ ഒരു മെഗാ ഇവൻ്റും സംഘടിപ്പിച്ചു.

പരിസ്ഥിതി, വനം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന മന്ത്രിയുടെ അധ്യക്ഷതയിൽ 4.9.2024 ന് സുസ്ഥിര തീരദേശ മാനേജ്‌മെൻ്റിൽ നിന്നുള്ള ദേശീയ കേന്ദ്രത്തിൻ്റെ (NCSCM) രണ്ടാമത്തെ ജനറൽ ബോഡി യോഗം ചേർന്നു. കണ്ടൽ മേഖല അറ്റ്‌ലസിൻ്റെ ഡിജിറ്റൽ കോപ്പി 4.9.2024-ന് പരിസ്ഥിതി, വനം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന മന്ത്രി പ്രകാശനം ചെയ്തു.

2024-2025 സീസണിൽ 6 സംസ്ഥാനങ്ങളിലും 3 കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലുമായി 13 ബീച്ചുകൾ ബ്ലൂ ഫ്ലാഗ് സർട്ടിഫിക്കേഷൻ നേടിയിട്ടുണ്ട്.

ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് മുഖേനയുള്ള എക്സ്റ്റേണൽ എയ്ഡഡ് എൻഹാൻസിങ് കോസ്റ്റൽ റെസിലൻസ് ഓഫ് ഇന്ത്യൻ കോസ്റ്റൽ കമ്മ്യൂണിറ്റീസ് (ഇസിആർഐസിസി) പദ്ധതിക്കായി അഡാപ്റ്റീവ് മാനേജ്മെൻ്റ് പ്ലാൻ തയ്യാറാക്കിയിട്ടുണ്ട്.

14. അമൃത് ധരോഹർ

2023 ജൂൺ 5-ന് ആരംഭിച്ച അമൃത് ധരോഹർ നടപ്പാക്കൽ തന്ത്രം, നാല് പ്രധാന ഘടകങ്ങളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു, അതായത് സ്പീഷീസുകളും ആവാസവ്യവസ്ഥയും സംരക്ഷണം, പ്രകൃതി ടൂറിസം, തണ്ണീർത്തടങ്ങളുടെ ഉപജീവനമാർഗങ്ങൾ, തണ്ണീർത്തട കാർബൺ.

75 റാംസർ സൈറ്റുകളിലെ സസ്യജന്തുജാലങ്ങളുടെ വിശദാംശങ്ങൾ ബയോളജിക്കൽ സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യയും (ബിഎസ്ഐ) സുവോളജിക്കൽ സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യയും (സെഡ്എസ്ഐ) പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്, അതോടൊപ്പം ഈ സൈറ്റുകളുടെ പീപ്പിൾസ് ബയോഡൈവേഴ്‌സിറ്റി രജിസ്‌റ്ററുകൾ (പിബിആർ) ബയോഡൈവേഴ്‌സിറ്റി മാനേജ്‌മെൻ്റ് കമ്മിറ്റികൾ (ബിഎംസി) വഴി അപ്‌ഡേറ്റ് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. .

ഉയർന്ന മൂല്യമുള്ള പ്രകൃതി ടൂറിസം വികസനത്തിനായി പരിസ്ഥിതി മന്ത്രാലയം ടൂറിസം മന്ത്രാലയവുമായി സഹകരിച്ച് പ്രവർത്തിക്കുന്നു. സുൽത്താൻപൂർ നാഷണൽ പാർക്ക് (ഹരിയാന), ഭിതാർകനിക കണ്ടൽക്കാടുകൾ, ചിലിക തടാകം (ഒഡീഷ), സിതാർപൂർ വെറ്റ്ലാൻഡ്, യശ്വന്ത് സാഗർ (മധ്യപ്രദേശ്) തുടങ്ങിയ റാംസർ സൈറ്റുകളിൽ ഇതര ഉപജീവന പരിപാടികൾ (എഎൽപി) ഉൾപ്പെടെയുള്ള പരിശീലന പരിപാടികൾ നടത്തി. കൂടാതെ, പര്യാവരൺ നാവിക് സർട്ടിഫിക്കറ്റ് (പിഎൻസി) പരിശീലന പരിപാടികൾ ഭിതാർകനിക കണ്ടൽക്കാടുകളിലും ചിലിക തടാകത്തിലും നടന്നിട്ടുണ്ട്. ഗ്രീൻ സ്‌കിൽ ഡെവലപ്‌മെൻ്റ് പ്രോഗ്രാമിന് (ജിഎസ്‌ഡിപി) കീഴിൽ നേച്ചർ ഗൈഡുകൾക്കായി ഒരു സമഗ്ര പരിശീലന മൊഡ്യൂളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്.

തണ്ണീർത്തടങ്ങളിലെ കാർബൺ സ്റ്റോക്ക് വിലയിരുത്തുന്നതിന് പരിസ്ഥിതി മന്ത്രാലയം ഒരു സ്റ്റാൻഡേർഡ് ഓപ്പറേറ്റിംഗ് പ്രൊസീജ്യർ (SOP) പുറത്തിറക്കി. വെറ്റ്‌ലാൻഡ്സ് ഇൻ്റർനാഷണൽ സൗത്ത് ഏഷ്യ (WISA), GIZ തുടങ്ങിയ വിജ്ഞാന പങ്കാളികളുമായി ചേർന്ന് കാലാവസ്ഥാ സഹ-പ്രയോജനങ്ങൾ വിലയിരുത്തുന്നതിനുള്ള ഒരു രീതിശാസ്ത്രം വികസിപ്പിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. പീറ്റ്‌ലാൻഡുകളുടെ ഉയർന്ന കാർബൺ സംഭരണ ​​ശേഷി കണക്കിലെടുത്ത്, ഈ പങ്കാളികളുടെ പിന്തുണയോടെ ഒരു പീറ്റ്‌ലാൻഡ് ഇൻവെൻ്ററി ആൻഡ് അസസ്‌മെൻ്റ് സംരംഭം ആരംഭിച്ചു.

15. സംരക്ഷിത പ്രദേശങ്ങൾ

വന്യജീവികളുടെയും അവയുടെ ആവാസ വ്യവസ്ഥകളുടെയും സംരക്ഷണം പുരാതന കാലം മുതൽ സാംസ്കാരിക ധാർമ്മികതയിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന ഒന്നാണ്. ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ 48-എ പ്രകാരം പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനും രാജ്യത്തെ വനത്തെയും വന്യജീവികളെയും സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും മന്ത്രാലയം നിർബന്ധിതമാണ്. ഇന്ത്യയിലെ സംരക്ഷണ ആസൂത്രണം എല്ലാ ആവാസവ്യവസ്ഥകളിലുമുള്ള പ്രാതിനിധ്യമുള്ള വന്യ ആവാസ വ്യവസ്ഥകളെ തിരിച്ചറിയുകയും സംരക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന തത്വശാസ്ത്രത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.

2014-ൽ 745 ആയിരുന്ന രാജ്യത്തെ സംരക്ഷിത പ്രദേശങ്ങളുടെ എണ്ണം 1022 ആയി ഉയർന്നു. ഇത് രാജ്യത്തിൻ്റെ മൊത്തം ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ വിസ്തൃതിയുടെ 5.43% വരും. ജനങ്ങളുടെ പങ്കാളിത്തം കൂടുതൽ ഊർജം പകരുന്നു. കമ്മ്യൂണിറ്റി റിസർവുകളുടെ സ്ഥാപനത്തിൽ ഗണ്യമായ വർദ്ധനവുണ്ടായി. രാജ്യത്തെ കമ്മ്യൂണിറ്റി റിസർവുകളുടെ എണ്ണം 2014-ൽ 43 ആയിരുന്നത് ഇന്നുവരെ 220 ആയി ഉയർന്നു.

സംരക്ഷിത പ്രദേശങ്ങൾക്ക് പുറമേ, കടുവകളുടെയും അവയുടെ ആവാസ വ്യവസ്ഥയുടെയും സംരക്ഷണത്തിന് പ്രധാന ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചുകൊണ്ട് 1972 ലെ വന്യജീവി (സംരക്ഷണ) നിയമത്തിന് കീഴിൽ വിജ്ഞാപനം ചെയ്ത 57 കടുവ സംരക്ഷണ കേന്ദ്രങ്ങളും രാജ്യത്തുണ്ട്. ആനകൾക്ക് സുരക്ഷിതമായ ആവാസ വ്യവസ്ഥ ഒരുക്കുന്നതിനായി സംസ്ഥാനങ്ങൾ 33 ആന സംരക്ഷണ കേന്ദ്രങ്ങളും പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്.

2014 മുതൽ, 59 തണ്ണീർത്തടങ്ങൾ റാംസർ സൈറ്റുകളുടെ പട്ടികയിൽ ചേർത്തു, ഇത് 1.35 ദശലക്ഷം ഹെക്ടർ വിസ്തൃതിയുള്ള രാജ്യത്ത് 85 ആയി. ഏഷ്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ റാംസർ സൈറ്റ് ശൃംഖലയും സൈറ്റുകളുടെ എണ്ണത്തിൽ ലോകത്തിലെ മൂന്നാമത്തെ വലിയ സൈറ്റും ഇന്ത്യയ്ക്കുണ്ട്.

ഓൾ ഇന്ത്യ ടൈഗർ എസ്റ്റിമേഷൻ 2022 റിപ്പോർട്ട് അനുസരിച്ച്, ഇന്ത്യയിലെ ഏകദേശ കടുവ ജനസംഖ്യ 3,682 ആണ്, ഇത് ലോകത്തിലെ കാട്ടു കടുവകളുടെ 70% വരും.

16. ഇൻ്റർനാഷണൽ ബിഗ് ക്യാറ്റ് അലയൻസ് (ഐബിസിഎ)

ഇന്ത്യ 2023 ഏപ്രിൽ 9-ന് ഇൻ്റർനാഷണൽ ബിഗ് ക്യാറ്റ് അലയൻസ് (ഐബിസിഎ) ആരംഭിക്കുകയും ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 7 കാട്ടുപൂച്ച വർ​ഗങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു പ്രകടമായ ചുവടുവെപ്പ് സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇന്ത്യ, നിക്കരാഗ്വ, ഈശ്വതിനി, സൊമാലിയ, ലൈബീരിയ എന്നീ അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ ചട്ടക്കൂട് കരാറിൽ (എഫ്എ) ഒപ്പുവെച്ച് ഐബിസിഎയിൽ അംഗങ്ങളായി. ലോകത്തിലെ ഏഴ് വലിയ പൂച്ച വർ​ഗങ്ങളുടെ സംരക്ഷണത്തിനും സംരക്ഷണത്തിനുമുള്ള പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളെ കൂട്ടായി അഭിമുഖീകരിക്കുന്നതിന് IFCA സ്ഥാപിക്കുന്നതിനാണ് ഫ്രെയിംവർക്ക് കരാർ ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്. ഈ കരാറിലെ കക്ഷികളെ ഐബിസിഎയ്ക്ക് കീഴിലുള്ള കൂട്ടായ പ്രവർത്തനത്തിൻ്റെ പ്രയോജനങ്ങൾ തേടി ഏഴ് വലിയ പൂച്ച വർ​ഗങ്ങളുടെ സംരക്ഷണത്തിനും സംരക്ഷണത്തിനുമുള്ള ഏകോപിത പ്രവർത്തന തത്വങ്ങളാൽ നയിക്കപ്പെടും.

17. 1986ലെ പരിസ്ഥിതി (സംരക്ഷണ) നിയമത്തിലെ ക്രിമിനൽ നടപടിക്രമം ഒഴിവാക്കൽ

പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണവും മെച്ചപ്പെടുത്തലും ലക്ഷ്യമിട്ട് 1986-ൽ പരിസ്ഥിതി (സംരക്ഷണ) നിയമം (ഇപിഎ) നിലവിൽ വന്നു.

2023ലെ ജൻ വിശ്വാസ് (നിയമഭേദഗതി) നിയമത്തിൻ്റെ ഭാഗമായി 1986-ലെ പരിസ്ഥിതി (സംരക്ഷണ) നിയമത്തിലെ ശിക്ഷാ വ്യവസ്ഥകളിൽ സർക്കാർ ഭേദഗതി വരുത്തി. 2024 ഏപ്രിൽ 1 മുതൽ ഇത് പ്രാബല്യത്തിൽ വന്നു.

EPA-യിലെ ഭേദഗതികളുടെ പ്രധാന സവിശേഷതകൾ ഇനിപ്പറയുന്നവയാണ്:-

1986-ലെ ഇപിഎ പ്രകാരം പരാമർശിച്ചിരിക്കുന്ന ശിക്ഷാ വ്യവസ്ഥ പൂർണമായും ക്രിമിനൽ നടപടിക്രമങ്ങൾ ഒഴിവാക്കിയിരിക്കുന്നു.

1986-ലെ ഇപിഎ പ്രകാരം പിഴകൾ നിർണയിക്കുന്നതിന് നിർദ്ദേശിച്ചിട്ടുള്ള അഡ്ജുഡിക്കേറ്റിംഗ് ഓഫീസറുടെ നിയമനം.

ശേഖരണത്തിനായി ഫണ്ട് സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനും പിഴയിൽ നിന്ന് ശേഖരിക്കുന്ന ഫണ്ടിൻ്റെ ശരിയായ വിനിയോഗത്തിനും വേണ്ടിയുള്ള വ്യവസ്ഥകൾ.

18. മിഷൻ ലൈഫ് (പരിസ്ഥിതിക്കുള്ള ജീവിതശൈലി)

പരിസ്ഥിതിയെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനായി ബോധപൂർവമായ ഉപഭോഗത്തിലൂടെ സുസ്ഥിരമായ ജീവിതശൈലി വളർത്തിയെടുക്കാൻ ലക്ഷ്യമിട്ട് 2022 ഒക്ടോബറിൽ ഇന്ത്യ ആരംഭിച്ച ആഗോള സംരംഭമാണ് മിഷൻ ലൈഫ്. 2021-ൽ ഗ്ലാസ്‌ഗോയിലെ COP-26-ൽ അവതരിപ്പിച്ചതിന് ശേഷം, മിഷൻ ലൈഫ് വ്യക്തികളെയും കമ്മ്യൂണിറ്റികളെയും പരിസ്ഥിതി സൗഹൃദമായ പെരുമാറ്റങ്ങൾ സ്വീകരിക്കാൻ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു. ഈ സംരംഭം ഏഴ് പ്രധാന തീമുകളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു: വെള്ളം ലാഭിക്കൽ, ഊർജ്ജ സംരക്ഷണം, മാലിന്യം കുറയ്ക്കൽ, ഇ-മാലിന്യം കൈകാര്യം ചെയ്യുക, ഒറ്റത്തവണ ഉപയോഗിക്കാവുന്ന പ്ലാസ്റ്റിക്കുകൾ ഒഴിവാക്കുക, സുസ്ഥിര ഭക്ഷണ സംവിധാനങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക, ആരോഗ്യകരമായ ജീവിതശൈലി സ്വീകരിക്കുക. ദേശീയമായി നിശ്ചയിക്കപ്പെട്ട സംഭാവനകൾക്ക് (NDCs) കീഴിലുള്ള നോൺ-ക്വണ്ടിഫൈയബിൾ ഇൻഡിക്കേറ്ററുകളായി മിഷൻ ലൈഫ് ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.

UNEA പ്രമേയം: ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ പരിസ്ഥിതി അസംബ്ലി (UNEA), 2024 മാർച്ച് 1-ന് കെനിയയിലെ നെയ്‌റോബിയിൽ നടന്ന ആറാം സെഷനിൽ, സുസ്ഥിര ജീവിതശൈലി സംബന്ധിച്ച പ്രമേയം ഏകകണ്ഠമായി അംഗീകരിച്ചു. മിഷൻ ലൈഫിൻ്റെ പ്രമാണങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള പ്രമേയം ഇന്ത്യ നീക്കി ശ്രീലങ്കയും ബൊളീവിയയും സഹകരിച്ചു, മിഷൻ ലൈഫ് അല്ലെങ്കിൽ ലൈഫ് സ്റ്റൈൽ ഫോർ എൻവയോൺമെൻ്റ് (ലൈഫ്) എന്ന ആശയത്തിൻ്റെ ആഗോളവൽക്കരണത്തിലെ സുപ്രധാന ചുവടുവയ്പ്പാണിത്.

19. 10 വർഷത്തെ ചട്ടക്കൂട് പ്രോഗ്രാമിൽ (10YFP) ഇന്ത്യയുടെ അംഗത്വം

സുസ്ഥിര ഉപഭോഗത്തിനും ഉൽപ്പാദന പാറ്റേണുകൾക്കുമുള്ള പ്രോഗ്രാമുകളുടെ ബോർഡ് ഓഫ് 10 വർഷത്തെ ചട്ടക്കൂടിൽ ഇന്ത്യ ബോർഡ് അംഗമായി സ്ഥാനം നേടി, ഇത് ഇന്ത്യയുടെ നേതൃത്വത്തിനും സുസ്ഥിര ജീവിതശൈലി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ശ്രമങ്ങൾക്കുമുള്ള ആഗോള അംഗീകാരമാണ്. 10YFP സുസ്ഥിര വികസനത്തിനായുള്ള 2030 അജണ്ടയുടെ ഭാഗമാണ്, "ഉത്തരവാദിത്തപരമായ ഉപഭോഗവും ഉൽപാദനവും" എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 12-ൽ പ്രതിഫലിക്കുന്നതുപോലെ, പാരിസ്ഥിതിക തകർച്ചയിൽ നിന്ന് സാമ്പത്തിക വളർച്ചയെ വേർപെടുത്തുന്നതിനുള്ള ഒരു ചട്ടക്കൂടായി ഇത് പ്രവർത്തിക്കുന്നു.

20. ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ഉച്ചകോടിയുടെ മൂന്നാം ശബ്ദം

2024 ഓഗസ്റ്റ് 17-ന് "ഒരു സുസ്ഥിരമായ ഭാവിക്കായി ഒരു ശാക്തീകരിക്കപ്പെട്ട ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്" എന്ന പ്രമേയവുമായി 3-ആം വോയ്സ് ഓഫ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ഉച്ചകോടിക്ക് ഇന്ത്യ ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു.

​ഗ്ലോബൽ സൗത്തിലെ രാജ്യങ്ങൾ ഒന്നിക്കാനും ഒരു ശബ്ദത്തിൽ ഒരുമിച്ച് നിൽക്കാനും പരസ്പരം ശക്തിയായി മാറാനുമുള്ള നിലപാടിൽ ഇന്ത്യ ഊന്നൽ നൽകി. പരിസ്ഥിതി മന്ത്രിമാരുടെ സെഷനിൽ 18 രാജ്യങ്ങളും ഗ്ലോബൽ സൗത്തിൽ നിന്നുള്ള ഒരു ബാങ്കും പങ്കെടുത്തു. സുസ്ഥിര ഉപഭോഗവും ഉൽപ്പാദന രീതിയും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും സുസ്ഥിരമായ ജീവിതശൈലി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും മാലിന്യങ്ങൾ കുറയ്ക്കുന്നതിനും പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും ബഹുമാനിക്കുന്നതിനുമുള്ള ഒരു സംസ്കാരം വളർത്തിയെടുക്കുന്നതിൻ്റെ പ്രാധാന്യം ഇന്ത്യ ഊന്നിപ്പറയുന്നു. കാലാവസ്ഥാ നീതിക്കുവേണ്ടിയുള്ള ആഹ്വാനവും കാലാവസ്ഥാ ധനകാര്യം, സാങ്കേതിക കൈമാറ്റം, ശേഷി വർദ്ധിപ്പിക്കൽ എന്നിവയ്ക്കുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ആവശ്യവും ചർച്ചകൾ ഉയർത്തിക്കാട്ടി.

പങ്കെടുത്തവർ ഇക്വിറ്റി, പൊതുവായ എന്നാൽ വ്യത്യസ്തമായ ഉത്തരവാദിത്തങ്ങൾ, യഥാക്രമം കഴിവുകൾ (CBDR-RC) എന്നിവയുടെ തത്വങ്ങൾ വീണ്ടും ഉറപ്പിച്ചു.

21. ഗംഗാ നദിയിലെ ആദ്യത്തെ ഡോൾഫിൻ ടാഗിംഗ്

ആദ്യമായി ഗംഗാ നദി ഡോൾഫിൻ (Platanista gangetica) ആസാമിൽ ടാഗ് ചെയ്യപ്പെട്ടു. വൈൽഡ് ലൈഫ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഇന്ത്യ (WII) അസം ഫോറസ്റ്റ് ഡിപ്പാർട്ട്‌മെൻ്റിൻ്റെയും ആരണ്യകിൻ്റെയും സഹകരണത്തോടെ നാഷണൽ കാമ്പ അതോറിറ്റിയുടെ ധനസഹായത്തോടെയാണ് ഈ സംരംഭം നടപ്പിലാക്കിയത്. ഇത് ഇന്ത്യയിൽ മാത്രമല്ല, ഈ പ്രത്യേക ജീവിവർഗത്തിനു വേണ്ടിയുള്ള ആദ്യത്തെ ടാഗിംഗ് ആണ്.  ഈ നാഴികക്കല്ല്, പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദിയുടെ ദീർഘവീക്ഷണമുള്ള നേതൃത്വത്തിന് കീഴിലുള്ള പ്രോജക്ട് ഡോൾഫിൻ്റെ ഒരു സുപ്രധാന മുന്നേറ്റമാണ്. .

22. വനവും  വൃക്ഷ വിസ്തൃതിയും:

21.12.2024-ന് പുറത്തിറങ്ങിയ ഫോറസ്റ്റ് സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ ഏറ്റവും പുതിയ ഇന്ത്യൻ സ്റ്റേറ്റ് ഓഫ് ഫോറസ്റ്റ് റിപ്പോർട്ട് ISFR 2023 പ്രകാരം, പരിസ്ഥിതിയുടെയും വനസംരക്ഷണത്തിൻ്റെയും കാര്യത്തിൽ രാജ്യത്തിൻ്റെ പ്രധാന നേട്ടങ്ങൾ താഴെപ്പറയുന്നവയാണ്:

* 7,15,343 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ (21.76%) വനമേഖലയും 1,12,014 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ (3.41%) വൃക്ഷവിസ്തൃതിയും ഉൾപ്പെടുന്ന രാജ്യത്തിന്റെ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ വിസ്തീർണ്ണത്തിന്റെ 25.17 ശതമാനമാണ് രാജ്യത്തെ  8,27,357 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ വരുന്ന വനവും വൃക്ഷവിസ്തൃതിയും.

* 2021 ലെ വിലയിരുത്തലുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ, രാജ്യത്തിൻ്റെ വനമേഖലയിലും മരങ്ങളുടെ വ്യാപനത്തിലും 1445 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ വർധനവുണ്ടായി, അതിൽ വനവിസ്തൃതിയിൽ 156 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ വർധനയും മരങ്ങളുടെ വ്യാപനത്തിൽ 1289 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ വർധനവുമുണ്ട്.

* 19 സംസ്ഥാനങ്ങൾ/കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങൾ എന്നിവയിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ വിസ്തൃതിയുടെ 33 ശതമാനത്തിന് മുകളിൽ വനമേഖലയാണ്. ഇതിൽ മിസോറാം, ലക്ഷദ്വീപ്, എ & എൻ ഐലൻഡ്, അരുണാചൽ പ്രദേശ്, നാഗാലാൻഡ്, മേഘാലയ, ത്രിപുര, മണിപ്പൂർ എന്നീ എട്ട് സംസ്ഥാനങ്ങൾ/കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളിൽ 75 ശതമാനത്തിലധികം വനമേഖലയുണ്ട്.

* ഇന്ത്യയിലെ കാടുകളുടെയും വനങ്ങൾക്ക് പുറത്തുള്ള വൃക്ഷ വിസ്തൃതിയുടേയും  ആകെ ശേഖരം 6430 ദശലക്ഷം ക്യുബിക് മീറ്റർ ആയി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു, അതിൽ 4479 ദശലക്ഷം ക്യുബിക് മീറ്റർ വനങ്ങൾക്കുള്ളിലും 1951 ദശലക്ഷം ക്യുബിക് മീറ്റർ വനമേഖലയ്ക്ക് പുറത്തുമാണ്. വനത്തിനുള്ളിൽ 91 ദശലക്ഷം ക്യുബിക് മീറ്റർ, വനമേഖലയ്ക്ക് പുറത്ത് 171 ദശലക്ഷം ക്യുബിക് മീറ്റർ എന്നിവയുടെ വർദ്ധനവ് ഉൾപ്പെടുന്ന മുൻ വിലയിരുത്തലുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ മൊത്തം വളരുന്ന സ്റ്റോക്കിൻ്റെ 262 ദശലക്ഷം ക്യുബിക് മീറ്റർ വർധനവുണ്ട്. 

* രാജ്യത്തെ മുളകൾ വളരുന്ന വിസ്തീർണ്ണം 1,54,670 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. 2021ൽ നടത്തിയ അവസാന വിലയിരുത്തലുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ മുളയുടെ വിസ്തൃതിയിൽ 5,227 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ വർധനവുണ്ടായി.
വനത്തിനു പുറത്തുള്ള മരങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള തടിയുടെ വാർഷിക ഉൽപ്പാദനം 91.51 ദശലക്ഷം ക്യുബിക് മീറ്റർ ആയി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

* നിലവിലെ വിലയിരുത്തലിൽ, രാജ്യത്തെ വനത്തിലെ മൊത്തം കാർബൺ സ്റ്റോക്ക് 7,285.5 ദശലക്ഷം ടൺ ആണെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. രാജ്യത്തെ കാർബൺ സ്റ്റോക്കിൽ കഴിഞ്ഞ വിലയിരുത്തലിനെ അപേക്ഷിച്ച് 81.5 ദശലക്ഷം ടണ്ണിൻ്റെ വർധനവുണ്ട്.

* കാർബൺ വേർതിരിക്കലുമായി ബന്ധപ്പെട്ട NDC യുടെ കീഴിലുള്ള ലക്ഷ്യം കൈവരിക്കുന്നതിൻ്റെ സ്ഥിതി സംബന്ധിച്ച്, നിലവിലെ വിലയിരുത്തൽ കാണിക്കുന്നത് ഇന്ത്യയുടെ കാർബൺ സ്റ്റോക്ക് 30.43 ബില്യൺ ടൺ CO2 ന് തുല്യമായി എത്തിയിരിക്കുന്നു എന്നാണ്; 2005-ലെ അടിസ്ഥാന വർഷവുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ, 2030-ഓടെ 2.5 മുതൽ 3.0 ബില്യൺ ടൺ വരെ കാർബൺ സിങ്ക് കൈവരിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യമിട്ട ഇന്ത്യ ഇതിനകം 2.29 ബില്യൺ ടൺ അധിക കാർബൺ സിങ്കിൽ എത്തിയിട്ടുണ്ടെന്ന് ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

***

SK