‘‘ଜାନୁଆରୀ ୧୩ରୁ ଫେବୃଆରୀ ୨୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୪୫ ଦିନ ପାଇଁ ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ମହାକୁମ୍ଭ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ଏହି ସମୟରେ ଭାରତ ଆସିବାର ଅନେକ କାରଣ ରହିଛି, ଯାହା ପ୍ରବାସୀ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଭାରତ ଆସିବାକୁ ଅନୁପ୍ରାଣିତ କରିବ। ପ୍ରଥମେ ପ୍ରବାସୀ ଭାରତୀୟ ଦିବସ, ତା’ପରେ ମହା କୁମ୍ଭ ଏବଂ ତା’ପରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ, ଏହା ଏକ ପ୍ରକାରର ତ୍ରିବେଣୀ ଅଟେ, ଭାରତର ବିକାଶ ଏବଂ ଐତିହ୍ୟ ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହେବାର ଏହା ଏକ ମହାନ ସୁଯୋଗ।’’

• ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ସରକାର ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ୨୦୨୫ ମହାକୁମ୍ଭକୁ ଏକ ଭବ୍ୟ, ସୁରକ୍ଷିତ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିଛନ୍ତି। ସାରା ବିଶ୍ୱରୁ ୪୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଭକ୍ତଙ୍କ ଆଗମନ ହେବା ନେଇ ଆଶା କରାଯାଉଥିବା ଏହି ୪୫ଦିନିଆ ଉତ୍ସବ ଜାନୁଆରୀ ୧୩ରୁ ଫେବୃଆରୀ ୨୬ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତର ସମୃଦ୍ଧ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପରମ୍ପରାକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିବ।

କୁମ୍ଭମେଳା ପାଇଁ ୯୨ଟି ରାସ୍ତାର ନବୀକରଣ ଏବଂ ୧୭ଟି ରାସ୍ତାର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକରଣ କରାଯାଇଛି। ସେହିପରି ୩,୩୦୮ଟି ପୌଣ୍ଟୁନ୍‌ ଉପଯୋଗ କରି ୩୦ଟି ସେତୁ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ୨୮ଟି ଶେଷ ହୋଇସାରିଛି । ୮୦୦ ବହୁ ଭାଷୀ ସାଇନେଜ୍‌ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ୪୦୦ ସଂଯୋଗ କରାଯାଇଛି । ମେଳା ସ୍ଥାନରେ ୨,୬୯,୦୦୦ ପ୍ଲେଟ୍‌ ବିଛାଯାଇଛି ।

କୁମ୍ଭ ମେଳା ପାଇଁ ଅସ୍ଥାୟୀ ସହର ମହାକୁମ୍ଭ ନଗର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଉଛି । ମହାକୁମ୍ଭ ନଗରକୁ ହଜାର ହଜାର ତମ୍ବୁ ଏବଂ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳ ସହିତ ଏକ ଅସ୍ଥାୟୀ ସହରରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରାଯାଉଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଆଇ.ଆର୍.ସି.ଟି.ସି.ର "ମହାକୁମ୍ଭ ଗ୍ରାମ" ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ତମ୍ବୁ ସହର ପରି ସୁପର ଡିଲକ୍ସ ଆବାସ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଯାହା ଆଧୁନିକ ସୁବିଧା ସହିତ ଡିଲକ୍ସ ତମ୍ବୁ ଏବଂ ଭିଲା ଭଳି ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରେ।

କୁମ୍ଭ ମେଳାର ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନରେ ୩୪୦ରୁ ଅଧିକ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ସହ ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ସହାୟତାରେ ଭିଡ଼ ଉପରେ ନଜର ରଖାଯିବ । ଆକାଶ ମାର୍ଗରୁ ନଜର ରଖିବା ପାଇଁ ହଜାର ହଜାର ସିସିଟିଭି କ୍ୟାମେରା ଏବଂ ଡ୍ରୋନ୍ ମୁତୟନ କରାଯିବ। ୩୫ ମିଟର ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ, ୩୦ ମିଟର ଓସାର ବିଶିଷ୍ଟ ଅଗ୍ନି ନିର୍ବାପକ କ୍ଷମତା ସମ୍ପନ୍ନ ଚାରୋଟି ଆର୍ଟିକୁଲେଟିଂ ୱାଟର ଟାୱାର (ଏଡବ୍ଲୁଟି) କୁ ନିୟୋଜିତ କରାଯାଇଛି । ଅଗ୍ନି ନିରାପତ୍ତା ବିଭିନ୍ନ ପଦକ୍ଷେପ ପାଇଁ ୧୩୧ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଛି। ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ଘଟଣାକୁ ରୋକିବା ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଭିଡିଓ ଏବଂ ଥର୍ମାଲ୍ ଇମେଜିଂ ସିଷ୍ଟମ୍ ସମେତ ଉନ୍ନତ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ସହିତ ଏ.ଡବ୍ଲ୍ୟୁ.ଟି.ଗୁଡ଼ିକ ସଜ୍ଜିତ ହୋଇଛି। ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ, ୧୦୦ମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଡାଇଭ୍ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ଅଣ୍ଡରୱାଟର ଡ୍ରୋନ୍ ସଙ୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦିନରାତି ପହରା ପ୍ରଦାନ କରିବ। ୫୬ଜଣ ସାଇବର ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଏକ ଦଳ ଅନଲାଇନ ବିପଦ ଉପରେ ନଜର ରଖିବେ। ସମସ୍ତ ପୁଲିସ ଷ୍ଟେସନରେ ସାଇବର ହେଲ୍ପ ଡେସ୍କ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଉଛି।

ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରସ୍ତୁତିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ବହୁ-ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ମୁକାବିଲା ଯାନ ନିୟୋଜିତ କରାଯାଇଛି। ଏହା ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପରିସ୍ଥିତିର ମୁକାବିଲା କରିବାରେ ସକ୍ଷମ। ଏଥିରେ ୧୦ ରୁ ୨୦ ଟନ୍ କ୍ଷମତା ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ଲିଫ୍ଟିଂ ବ୍ୟାଗ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଯାହା ଭଗ୍ନାବଶେଷ ତଳେ ଚାପି ହୋଇ ରହିଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବାରେ ସକ୍ଷମ। ଏଥିରେ ୧.୫ ଟନ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଜନର ଭାରୀ ଜିନିଷ ଉଠାଇବା ଏବଂ ଘୁଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମେସିନ୍ ସାମିଲ ରହିଛି ।

ବାସ୍ତବ ସମୟରେ ନଜର ରଖିବା ପାଇଁ ଏଆଇ କ୍ଷମତା ବିଶିଷ୍ଟ ୨୭୦୦ କ୍ୟାମେରା ନିୟୋଜିତ କରାଯାଇଛି । ପାଣିତଳେ ନିୟୋଜିତ ହେବାକୁ ଥିବା ଡ୍ରୋନ ୧୦୦ ମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଭୀର ସ୍ଥାନକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିପାରିବ । ୫୦ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଅର୍ଦ୍ଧସାମରିକ ବଳ ମେଳା ସ୍ଥଳରେ ନିୟୋଜିତ ରହିବେ ।

ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ଏବଂ ନିଦାନ ସୁବିଧା ସହିତ ସଜ୍ଜିତ ଅସ୍ଥାୟୀ ଡାକ୍ତରଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି । ‘‘ଭୀଷ୍ମ କ୍ୟୁବ୍’’କୁ ନିୟୋଜିତ କରାଯାଇଛି ଯାହା ଏକକାଳୀନ ୨୦୦ ଲୋକଙ୍କୁ ଚିକିତ୍ସା କରିବାରେ ସକ୍ଷମ। ଏକ ‘‘ନେତ୍ର କୁମ୍ଭ’’ ଶିବିର ଆୟୋଜନ କରାଯିବ, ଯାହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ୫ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀଙ୍କ ଆଖି ଯାଞ୍ଚ କରିବା ଏବଂ ଗିନିଜ ୱାର୍ଲ୍ଡ ରେକର୍ଡ ସ୍ଥାପନ କରିବା ଦିଗରେ ୩ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଚଷମା ବଣ୍ଟନ କରିବା। ବୟସ୍କ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀ ଏବଂ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଶିବିର ମେଳା ସ୍ଥଳରେ ଗତିଶୀଳ ସହାୟତା, ଜଳସେଚନର ସହାୟତା ଏବଂ ଜରୁରୀକାଳୀନ ଯତ୍ନ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବ।

ଗଙ୍ଗା ଏବଂ ଯମୁନା ନଦୀରେ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଜଳ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ୩ଟି ଅସ୍ଥାୟୀ ସିୱେଜ୍ ଟ୍ରିଟମେଣ୍ଟ ପ୍ଲାଣ୍ଟ (ଏସ୍.ଟି.ପି.) ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଉଛି। ଆଲୋକୀକରଣ ପାଇଁ ସୌର ଶକ୍ତିର ଉପଯୋଗ, ପୁନଃବ୍ୟବହାରଯୋଗ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ଏକକ-ବ୍ୟବହାର ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଉପରେ ନିଷେଧାଦେଶ ଜାରି କରାଯାଇଛି । ଭିଡ଼ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେବା ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଆପ୍ ଜରୁରୀକାଳୀନ ଆଲର୍ଟ, ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଏବଂ ଆବାସ ବିବରଣୀ ଉପରେ ରିଅଲ୍ ଟାଇମ୍ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ଅସ୍ଥାୟୀ ୱାଇ-ଫାଇ ଜୋନ୍ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସୁଗମ ଯାତାୟାତ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ। ମହାକୁମ୍ଭ ସହର ମଧ୍ୟରେ ଯାତାୟାତ ପାଇଁ ଏହାକୁ ଗୁଗୁଲ୍ ମ୍ୟାପ୍ ସହିତ ଏକୀକରଣ କରାଯାଇଛି।

ଭାରତର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଐତିହ୍ୟ ଉପରେ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତ, ନୃତ୍ୟ ଏବଂ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ରାଜ୍ୟର ସାଂସ୍କୃତିକ ସମୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିବା ଲାଗି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି । ଡାଏରୀ, କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର, ଝୋଟ ବ୍ୟାଗ ଏବଂ ଷ୍ଟେସନାରୀ ପରି ମହାକୁମ୍ଭ-ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକର ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମହାକୁମ୍ଭ ସ୍ଥାନୀୟ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛି। ଦକ୍ଷ ବ୍ରାଣ୍ଡିଂ କାରଣରୁ ବିକ୍ରି ୨୫ ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।

ଭାରତର ବିବିଧତାକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରୁଥିବା ବହୁଭାଷୀ ସଙ୍କେତ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସହିତ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି। ଏହି ବ୍ୟାପକ ପ୍ରୟାସ ମାଧ୍ୟମରେ, ୨୦୨୫ ମହାକୁମ୍ଭ କେବଳ ଏକ ଧାର୍ମିକ ସମାବେଶ ନୁହେଁ, ବରଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା, ସଂସ୍କୃତି, ସୁରକ୍ଷା, ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଆଧୁନିକତାର ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ଉତ୍ସବ ହେବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି।

******

P.S.