U Myntri Rangbah Duh, Narendra Modi u la plie paidbah ia ka bynta kaba 8 jong ka India Mobile Congress ha ka International Telecommunication Union – World Telecommunication Standardization Assembly (ITU-WTSA) 2024 kaba la long ha Bharat Mandapam ha New Delhi mynta ka sngi. Ka WTSA ka dei ka conference kaba peit ia ka jingpynryntih ia ki kam jong ka International Telecommunication Union, ka United Nations Agency for Digital Technologies, kaba ju pynlong man ka saw snem. Kane ka dei ka sien kaba nyngkong ba la pynlong ia ka ITU-WTSA ha India bad ha ka thain Asia-Pacific. Ka dei ka prokram kaba heh ha ka pyrthei ha kaba la wan iashim bynta da palat 3,000 tylli ki kompani kiba heh ha kane ka kam, ki nongthaw polisi bad ki riewshemphang ha ka kam teknoloji na palat 190 tylli ki ri, kiba mihkhmat na ki kam telecom, digital bad IT.

U Chairman ka Reliance JIO-INFOCOMM Limited, Akash Ambani, u la iaroh ia u Myntri Rangbah Duh, Narendra Modi uba la don ka jingshemphang ha ka rukom ialam lynti jong u, kaba la wanrah ia ka jingkylla kaba khraw ha ki kam digital ha India. U la ong ba ha ka samoi kaba lai, u Modi u la buh ia ka Indian Mobile Congress (IMC) ha ka rynsan kaba heh na ka bynta ka jingsaindur thymmai bad ka jingiatrei lang, kaba wanrah ia ka jingkiew ki kam digital. U Ambani u la ong ba ka India ka la kylla na ka ri kaba iakhun bad ki 2G speed sha ka jingkylla sha ka iew data kaba heh tam ha ka pyrthei. U la ong ba ka jingiaid lynti ka India na ka kyrdan kaba 155 ha ka jingpdiang ia ka mobile broadband sha ka jinglong jingman mynta ka pyni ia ka jingiatrei lang hapdeng ka Sorkar bad kito kiba iadon bynta ha kane ka kam. U la kren ruh shaphang ka jingkynthup ia 530 million ngut ki briew ki bym ju ioh ki jingshakri na ki bank lyngba ki sienjam kum ki Jan Dhan account, ha kaba bun na ki kidei ki longkmie. “Ka jingieng skhem u Modi na ka bynta ka jingsaindur thymmai ka la pynthikna ba ka teknoloji ka poi sha baroh ki bynta jong ka ri jong ngi, ha kaba ym ieh dien iano iano,” la ong u Ambani. U la ong ba dei ban pyndonkam ia ka artificial intelligence (AI) kum ka lad ban wanrah jingkylla ha ki kam bapher bapher, da kaba thmu ban tei ia ka India kaba la kiew shaphrang shuwa u snem 2070 bad u la ong ba dei ban pynthymmai ia ka data center policy khnang ban ioh buh ia ka data jong ka India hapoh ka ri, ka ban wanrah ia ka kam AI kaba khlain bha.

Ha ka jingkdew sha ka jingthmu u Myntri Rangbah Duh, Narendra Modi na ka bynta ka Digital India, u Nongseng bad Chairman jong ka Bharti Airtel, Sunil Bharti Mittal, u la kren shaphang ka jingiaid lynti ka India ha ka kam telecom, da kaba ban jur halor ki jingkylla ha ki jingdon jingem telecom bad ki digital teknoloji. U la ong, “Ka jingkylla kaba shisha ka la sdang ha u 2014 lyngba ka jingthmu jong u Myntri Rangbah Duh na ka bynta ka Digital India, kaba la wanrah ia ka jingkylla sha ka 4G. Kane ka la pynkup bor ia ki million ngut ki briew, ba kynthup ia kito kiba sah ha ki jaka nongkyndong, ba kin ioh ia ki smartphone bad ki jingai jingshakri lyngba ki lad digital.” U la kren shaphang ka jingkylla kaba la wan lyngba ka 4G teknoloji kaba la wanrah ia ki smartphone bad ki jingai jingshakri digital sha kito kiba sah ha ki jaka nongkyndong. U la kren shaphang ki sienjam jong ka Sorkar ban kyntiew ia ka jingshna mar hapoh ri lyngba ka prokram Production Linked Incentives (PLI) kaba la pynkylla ia ka India sha ka ri kaba khlain ban pynmih ia ki mar telecom. “Ngi kut jingmut ban pynduna ia ka jingshaniah jong ngi ha ki mar ba thied nabar ri. “Lyngba ki sienjam kum ka prokram Production Linked Incentive (PLI), ngi dang pynkylla ia ka India sha ka jaka kaba khlain ban pynmih ia ki mar telecom,” u la ong. Ha ka jingkren shaphang ki kam ban dang wan, u Mittal u la ong ba ka India ka la khreh ban long ka nongialam ha ki kam 5G teknoloji, ha kaba la pynkhreh ia ki kam ha ki jaka sor bad ki jaka nongkyndong ha kine ki 12 haduh 18 bnai ban wan. U la kren ruh shaphang ki lad ki lynti kiba don ha ki Low Earth Orbit (LEO) networks, da kaba ong, “Kine ki network kin pyndap ia ki jaka ba suda khamtam ha ki jaka ba kham jynjar ban poi ban kin pynthikna ba baroh ki briew ha India kin ioh ia ka internet kaba sted.”

U Chairman ka Aditya Birla Group, Kumar Mangalam Birla u la kren shaphang ka jingkyrshan jong ka sorkar lyngba ka jingithuh ia ka jingkongsan jong ka jingiasoh digital bad ka jingwanrah ia ki jingpynkylla katba dang iaid ka por ban tei ia ka India kaba kham biang ha ki jingiasoh, ha ka jingpynkupbor bad ki kam digital. U la iaroh ia ka jingpeit bniah ka Sorkar ban pyniar ia ki jingdon jingem digital bad ka jingpynsted ia ka jingpdiang ia ki kam digital da ki briew bad ki kam khaii pateng. U la kdew sha ka jingkren jong u Myntri Rangbah Duh shaphang ki kam MSME ba mut ka jingkyrshan kaba bun tam ia ki micro, small and medium enterprise, u Birla u la ong ba ki ieng skhem ban ai ia ka jingkyrshan kaba bun tam da kaba wanrah ia ka jingkylla sha ki kam digital ia ki kam barit baria jong ka India bad ka jingpynkhreh ia ki na ka bynta ka lawei. U la ban jur halor ka jingpeit bniah ia ki teknoloji kum ka 5G, IoT, AI bad cloud services bad u la ong ba u ngeit ba ka kam digital ba khlain ka lah ban don kaba pynkup bor ia ki MSME jong ka India bad wanrah ia ka jingkiew ka ioh ka kot. U la ong ba ka India ka la ioh ia ka jingjop kaba long 10 klur ki telecommunication consultation ha ka kam tele-medicine bad u la ong ba kane ka dei ka jingsngew sarong kaba khraw ia ki briew ka India. Ha ka jingkren shaphang kawei na ka kam ba kongsan tam ba dang peit da ka Sorkar bad kito kiba iadon bynta ha kane ka kam ha une u snem ba la dep, u Birla u la kren shaphang ka jingtehlakam ia ka spam bad ki jingiada na ki kam thok pisa. Ha ka jingkren shaphang ki lad ki lynti kiba don ia ki kam telecom ha India, u la iaroh ia ka jingshemphang jong u Myntri Rangbah Duh na ka bynta ka digital India. U la ong ba u ngeit skhem ba kin leh ia kaba donkam ban kyrshan ia ka Sorkar bad iarap ban pynurlong ia ka lawei jong ka digital India kumba thmu u Myntri Rangbah Duh. U la ai jingsngewnguh ia ka sorkar, ki nongiatrei lang bad baroh kiba don ha ki kam telecom kiba la pynlong ia une u snem uba la dep kum u snem uba kyrpang.

Ka Secretary General ITU, Doreen Bogdan Martin ka la ong ba ka sngew don burom ban iadon lang ha kane ka prokram bad u Myntri Rangbah duh ha ka 2024 World Telecommunications Standardization Assembly bad India Mobile Congress. Ka la ong ba kane ka dei ka dak jong ka jingiadei kaba jan hapdeng ka ITU bad ka India bad ka la kynmaw ia ka jingiakren bad u Myntri Rangbah Duh ha une u snem ba la dep haba la plie piadbah ia ka ITU Area Office and Innovation Center. Ka la kren shaphang ka jingiatreilang ki nongialam jong ka pyrthei ha kine ki taiew ba la dep ha New York bad ka jingpdiang ia ka Pact of the Future bad ka global digital compact ha kaba la ai ka khubor kaba khlain sha ka pyrthei shaphang ka lawei digital. Ka la kren shaphang ka jingban jur u Myntri Rangbah Duh halor ka jingdonkam ia ka jingpyniaid ia ki kam digital jong ka pyrthei bad kumno u la batai shai ia ki jing thmu jong ka India ba kan long ka nuksa bad iasam ia ki jingdon jingem digital bad ki paidbah bad baroh kawei ka pyrthei. Ha ka jingkren shaphang ka G20 Presidency jong ka India ha kaba ka DPI ka la long kaba kongsan, ka Bogdan Martin ka la ong ba ka sngew kmen bha ba ka ITU ka la long ka nongiatreilang ha kaba iadei bad ki jingnang jingstad. Ka la ong ba ka pyrthei ka don shibun kiei kiei ban nang na ki jingjop ka India ha kaba iadei bad ka unified payments interface. Ka la ong ba kane ka wanrah ia ka jingshaniah bad ba ka long kum ka kor kaba aibor ia kum kine ki rynsan kaba plie lad ia ki ba kin trei ha ka rukom kaba iar bad kaba plie lad ia baroh ki briew jong ka India ban ioh ia ki jingshakri ba wanrah jingkylla ha ka jingim lyngba ka jingpyndonkam ia ki mobile. Ka Bogdan Martin ka la ong ruh ba ka jingshaniah ka wanrah ia ka jingai bynta ia baroh bad ba ka lah ban plie lut ia ki lad digital bad ki teknoloji ba dang mih ia baroh, ba kynthup ruh ia ki briew ki bym pat ioh bynta ha ki kam internet. Ka la ong ba kane ka dei ka sien kaba nyngkong ba kane ka jingialang ka la long ha Asia bad ka la ong ba dei ban don ki sienjam kiba heh bad kiba shlur. Ka la ong ba ka ngeit skhem ba ha kine ki 10 sngi ban wan lah ban pynkhlain ia ki rukom treikam kum ka nongrim jong ki jingpyniaid ka pyrthei ia ki kam digital.  Ka la kren ruh shaphang ka jingpyndonkam ia ka AI kaba don ka jingbahkhlieh bad ka la kyntu ban pyniahap ia ka jingkiew shaphrang ha ka teknoloji bad ka jingai bynta ia baroh ha ki kam digital.

*****