মহাৰাষ্ট্ৰৰ ৰাজ্যপাল চি পি ৰাধাকৃষ্ণন জী, মুখ্যমন্ত্ৰী শ্ৰী একনাথ সিন্দে জী, উপ-মুখ্যমন্ত্ৰী দেৱেন্দ্ৰ ফাডনাৱীছ জী, অজিত পাৱাৰ জী, কেন্দ্ৰৰ মোৰ সহকৰ্মী, বহু প্ৰজন্মত নিজৰ গায়কীৰে পৰিচয় দাঙি ধৰা আশাতাই জী, সুপৰিচিত অভিনেতা ভাই শচীন জী, নামদেৱ কম্বলে জী, সদানন্দ ম’ৰে জী, মহাৰাষ্ট্ৰ চৰকাৰৰ মন্ত্ৰী ভাই দীপক জী, মংগলপ্ৰভাত লোধা জী, বিজেপি মুম্বাইৰ সভাপতি ভাই আশীষ জী, অন্যান্য বিশিষ্ট ভাই-ভনীসকল!

আৰম্ভণিতে মহাৰাষ্ট্ৰৰ, মহাৰাষ্ট্ৰৰ বাহিৰত আৰু সমগ্ৰ বিশ্বৰ মাৰাঠী ভাষী সমাজে মাৰাঠী ভাষাক অভিজাত ভাষা অৰ্থাৎ ধ্ৰুপদী ভাষা হিচাপে মৰ্যাদা লাভ কৰাৰ বাবে অভিনন্দন জনাইছো।

মাৰাঠী ভাষাক কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে অভিজাত ভাষাৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰিছে। মাৰাঠী ভাষাৰ ইতিহাসত আজি এক সোণালী দিন আৰু ম’ৰে জীয়ে ইয়াৰ সাৰাংশ খুব ভালকৈ কৈছে। মহাৰাষ্ট্ৰৰ জনসাধাৰণে, প্ৰতিজন মাৰাঠী ভাষী ব্যক্তিয়ে দশক দশক ধৰি এই সিদ্ধান্তৰ বাবে, এই মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছিল। মহাৰাষ্ট্ৰৰ এই সপোন পূৰণৰ ক্ষেত্ৰত কিবা এটা কৰাৰ সৌভাগ্য লাভ কৰাত মই সুখী। আজি মই আপোনালোক সকলোৰে মাজত এই সুখৰ মুহূৰ্তটো শ্বেয়াৰ কৰিলো৷ মাৰাঠীৰ লগতে বাংলা, পালি, প্ৰাকৃত আৰু অসমীয়া ভাষাকো ধ্ৰুপদী ভাষাৰ মৰ্যাদা দিয়া হৈছে। এই ভাষাসমূহৰ লগত জড়িত লোকসকলকো অভিনন্দন জনাইছো।

বন্ধুসকল,

মাৰাঠী ভাষাৰ ইতিহাস অতি চহকী হৈ আহিছে। এই ভাষাৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা জ্ঞানৰ ধাৰাবোৰে বহু প্ৰজন্মক পথ প্ৰদৰ্শন কৰি আহিছে আৰু আজিও আমাক পথ প্ৰদৰ্শন কৰি আছে। এই ভাষাৰে সন্ত জ্ঞানেশ্বৰে বেদান্তৰ আলোচনাৰ সৈতে মানুহক সংযোগ কৰিছিল। জ্ঞানেশ্বৰীয়ে গীতাৰ জ্ঞানেৰে ভাৰতৰ আধ্যাত্মিক প্ৰজ্ঞাক পুনৰ জাগ্ৰত কৰিলে। এই ভাষাৰে সন্ত নামদেৱে ভক্তি পথৰ চেতনাক শক্তিশালী কৰি তুলিলে। একেদৰে সন্ত টুকাৰমে মাৰাঠী ভাষাত ধৰ্ম সজাগতাৰ অভিযান আৰম্ভ কৰে। আৰু সন্ত চোখামেলাই সামাজিক পৰিৱৰ্তনৰ আন্দোলনসমূহক শক্তিশালী কৰি তুলিছিল।

আজি মহাৰাষ্ট্ৰ আৰু মাৰাঠী ধৰ্ম বাঢ়িছে

মই মহান সাধুক প্ৰণাম জনাইছো।

সমগ্ৰ দেশৰ বাবে মাৰাঠী ভাষাৰ এই মৰ্যাদা আছে

ছত্রপতি শিৱাজী মহাৰাজৰ ৰাজ অভিষেকত শ্ৰদ্ধাঞ্জলি

তিনিশ পঞ্চাশ বছৰত কৰা সন্মানৰ মুজৰা।

বন্ধুসকল,

ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ ইতিহাস মাৰাঠী ভাষাৰ অৱদানৰ দ্বাৰা সমৃদ্ধ। মহাৰাষ্ট্ৰৰ বহু বিপ্লৱী নেতা আৰু চিন্তাবিদে মাৰাঠী ভাষাক মাধ্যম হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰি জনসাধাৰণক সজাগতা সৃষ্টি আৰু একত্ৰিত কৰিছিল। মাৰাঠী কাকত কেশৰীৰ জৰিয়তে লোকমান্য তিলক বিদেশী শক্তিৰ শিপা কঁপাইছিল। মাৰাঠী ভাষাত দিয়া ভাষণে মানুহৰ স্বৰাজ লাভৰ হেঁপাহ জাগ্ৰত কৰিছিল। ন্যায় আৰু সমতাৰ যুঁজখন আগুৱাই নিয়াত মাৰাঠী ভাষাই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। গোপাল গণেশ আগৰকাৰে তেওঁৰ মাৰাঠী কাকত সুধৰাকৰ জৰিয়তে সমাজ সংস্কাৰৰ অভিযান প্ৰতিটো ঘৰলৈ লৈ যায়। গোপাল কৃষ্ণ গোখলে জীয়েও মাৰাঠী ভাষাক মাধ্যম হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰি স্বাধীনতা সংগ্ৰামক দিশ প্ৰদান কৰিছিল।

বন্ধুসকল,

মাৰাঠী সাহিত্য হৈছে ভাৰতৰ সেই বহুমূলীয়া ঐতিহ্য, য’ত আমাৰ সভ্যতাৰ বিকাশ আৰু সাংস্কৃতিক প্ৰগতিৰ কাহিনীবোৰ সংৰক্ষিত হৈ আছে। মহাৰাষ্ট্ৰত মাৰাঠী সাহিত্যৰ জৰিয়তে স্বৰাজ, স্বদেশী, আত্মভাষা আৰু আত্মসংস্কৃতিৰ চেতনা সম্প্ৰসাৰিত হৈছিল। স্বাধীনতা আন্দোলনৰ সময়ত আৰম্ভ হোৱা গণেশ উৎসৱ আৰু শিৱ জয়ন্তীৰ কাৰ্যসূচী, বীৰ ছাৱাৰকাৰৰ দৰে বিপ্লৱীসকলৰ চিন্তা, বাবা চাহেব আম্বেদকাৰৰ সামাজিক সমতা আন্দোলন, মহৰ্ষী কাৰ্ৱেৰ নাৰী সবলীকৰণ অভিযান, মহাৰাষ্ট্ৰৰ উদ্যোগীকৰণ, কৃষি সংস্কাৰৰ প্ৰচেষ্টা, এই সকলোবোৰৰ জীৱন শক্তি আছিল মাৰাঠী ভাষা। মাৰাঠী ভাষাৰ সৈতে সংযোগ স্থাপন কৰি আমাৰ দেশৰ সাংস্কৃতিক বৈচিত্ৰ্য অধিক চহকী হয়।

বন্ধুসকল,

ভাষা কেৱল যোগাযোগৰ মাধ্যম নহয়। সংস্কৃতি, ইতিহাস, পৰম্পৰা আৰু সাহিত্যৰ লগত ভাষাৰ গভীৰ সম্পৰ্ক আছে। আমি লোকগীত পোৱাড়াৰ উদাহৰণ ল’ব পাৰো। পোৱাড়াৰ জৰিয়তে বহু শতিকাৰ পাছতো ছত্ৰপতি শিৱাজী মহাৰাজ আৰু অন্যান্য বীৰসকলৰ বীৰত্বৰ কাহিনী আমাৰ ওচৰলৈ গৈছে। এয়া আজিৰ প্ৰজন্মলৈ মাৰাঠী ভাষাৰ এক অদ্ভুত উপহাৰ। আজি আমি যেতিয়া গণপতিক পূজা কৰো তেতিয়া এই শব্দবোৰ আমাৰ মনত স্বাভাৱিকতে প্ৰতিধ্বনিত হয়, গণপতি বাপ্পা মৰেয়া। এয়া কেৱল কেইটামান শব্দৰ যোগফল নহয়, ভক্তিৰ এক অসীম প্ৰবাহ। এই ভক্তিই সমগ্ৰ দেশক মাৰাঠী ভাষাৰ সৈতে সংযোগ কৰে। একেদৰে শ্ৰী বিঠালৰ আভং শুনা সকলেও মাৰাঠীৰ লগত স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে সংযোগ স্থাপন কৰে।

বন্ধুসকল,

মাৰাঠী সাহিত্যিক, সাহিত্যিক, কবি আৰু অগণন মাৰাঠী প্ৰেমীয়ে মাৰাঠী ভাষাক এই গৌৰৱ প্ৰদানৰ বাবে দীৰ্ঘদিনীয়া প্ৰচেষ্টা চলাইছে। মাৰাঠী ভাষাই ধ্ৰুপদী ভাষা হিচাপে বহু প্ৰতিভাৱান সাহিত্যিকৰ সেৱা লাভ কৰিছে। ইয়াত বলশাস্ত্ৰী জাম্ভেকাৰ, মহাত্মা জ্যোতিবা ফুলে, সাবিত্ৰীবাই ফুলে, কৃষ্ণজী প্ৰভাকৰ খাদিলকাৰ, কেশৱসুত, শ্ৰীপদ মহাদেৱ মেটে, আচাৰ্য আত্ৰে, শান্তবাই শেলকে, গজানন দিগম্বৰ মদগুলকাৰ, কুসুমগ্ৰজ আদি ব্যক্তিত্বৰ অৱদান অতুলনীয়। মাৰাঠী সাহিত্যৰ পৰম্পৰা কেৱল প্ৰাচীন নহয় বৰঞ্চ বহুমুখী। বিনোৱা ভাবে, শ্ৰীপদ অমৃত ডাংগে, দুৰ্গাবাই ভাগৱত, বাবা আমতে, দলিত সাহিত্যিক দয়া পাৱাৰ, বাবাছাহেব পুৰন্দৰেৰ দৰে বহু ব্যক্তিয়ে মাৰাঠী সাহিত্যলৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছে। আজি পুৰুষোত্তম লক্ষ্মণ দেশপাণ্ডে, ফুল দেশপাণ্ডে, ড° অৰুণা ধেৰে, ড° সদানন্দ মৰে, মহেশ এলকুঞ্চৱাৰ, সাহিত্য অকাডেমী বঁটা বিজয়ী নামদেৱ কম্বলেকে ধৰি সকলো সাহিত্যিকৰ অৱদানৰ কথাও মনত ৰাখিম, যিয়ে মাৰাঠী সেৱা আগবঢ়াইছিল, তেতিয়া মানুহে বুজি পায়। আশা বাগে, বিজয়া ৰাজাধ্যাক্ষ, ড° শৰণকুমাৰ লিম্বলে, নাট্য পৰিচালক চন্দ্ৰকান্ত কুলকাৰ্ণীৰ দৰে বহু বিদগ্ধ পণ্ডিতে বছৰ বছৰ ধৰি এই সপোন দেখিছিল।

বন্ধুসকল,

সাহিত্য-সংস্কৃতিৰ লগতে মাৰাঠী চিনেমাইও আমাক গৌৰৱান্বিত কৰি তুলিছে। আজি ভাৰতত চিনেমাৰ ৰূপৰ ভিত্তি স্থাপন কৰিছিল ভি শান্তৰাম আৰু দাদাচাহেব ফাল্কেৰ দৰে ব্যক্তিত্বই। মাৰাঠী ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰে সমাজৰ শোষিত আৰু বঞ্চিত শ্ৰেণীৰ কণ্ঠ উত্তাল কৰি তুলিছে। মাৰাঠী থিয়েটাৰৰ প্ৰবীণ শিল্পীসকলে প্ৰতিখন মঞ্চতে নিজৰ প্ৰতিভা প্ৰমাণ কৰিছে। মাৰাঠী সংগীত, লোকসংগীত, লোকনৃত্যৰ পৰম্পৰাই নিজৰ লগত চহকী ঐতিহ্য লৈ আগবাঢ়িছে। বালগন্ধৰ্ব, ড° বসন্তৰাও দেশপাণ্ডে, ভীমসেন যোশী, সুধীৰ ফাডকে, মগুবাই কুৰ্দিকাৰ বা পৰৱৰ্তী যুগত লতা দিদী, আশাতাই, শংকৰ মহাদেৱন, অনুৰাধা পড়োৱাল জীৰ দৰে মহান ব্যক্তিয়ে মাৰাঠী সংগীতক এক সুকীয়া পৰিচয় দিছে। মাৰাঠী ভাষাৰ সেৱা কৰা ব্যক্তিত্বৰ সংখ্যা ইমানেই বৃহৎ, সেইবোৰৰ বিষয়ে ক’বলৈ মোৰ গোটেই ৰাতিটো লাগিব৷

বন্ধুসকল,

মোৰ সৌভাগ্য আছিল, ইয়াত মাৰাঠী ক’ব নে হিন্দী ক’ব নে কিছু লোকে দ্বিধাবোধ কৰিছিল, মাজতে ভাঙি পৰিলোঁ, নহ’লে মাৰাঠীৰ পৰা দুই তিনিখন কিতাপ গুজৰাটীলৈ অনুদিত কৰাৰ সৌভাগ্য লাভ কৰিলোঁ৷ এতিয়া যোৱা ৪০ বছৰ ধৰি মোৰ যোগাযোগ হেৰাই গৈছে, নহ’লে মই বহু পৰিমাণে মাৰাঠী ভাষাত আগুৱাই গৈছিলো। কিন্তু তথাপিও মই বিশেষ অসুবিধাৰ সন্মুখীন নহও আৰু ইয়াৰ কাৰণ আছিল যে মই প্ৰাথমিক জীৱনত আহমেদাবাদৰ এটা জগন্নাথ জী মন্দিৰৰ ওচৰতে বাস কৰিছিলো। আৰু ওচৰতে কেলিকো মিল আছিল আৰু কেলিকো মিলৰ শ্ৰমিক কোৱাৰ্টাৰত মহাৰাষ্ট্ৰৰ পৰা অহা এটা পৰিয়াল বাস কৰিছিল আৰু শুকুৰবাৰে তেওঁলোকৰ বন্ধ আছিল। আগতে তেওঁলোক য’ত-ত’ত গৈছিল, সেই সময়ত বিদ্যুতৰ কিছু সমস্যা আছিল, মই কোনো ৰাজনৈতিক মন্তব্য কৰা নাই। কিন্তু সেইবোৰ দিন আছিল। গতিকে শুকুৰবাৰে যেতিয়া তেওঁৰ ছুটী আছিল, মই শুকুৰবাৰে তেওঁৰ ঘৰত লগ কৰিবলৈ গৈছিলোঁ। গতিকে মনত পৰে তেওঁৰ ঘৰৰ চুবুৰীত এজনী সৰু ছোৱালী আছিল। তাই মোৰ লগত মাৰাঠী ভাষাত কথা পাতিছিল। তেওঁ মোৰ গুৰু হৈ মোক মাৰাঠী শিকাইছিল।

বন্ধুসকল,

মাৰাঠীয়ে ধ্ৰুপদী ভাষাৰ মৰ্যাদা পোৱাৰ লগে লগে মাৰাঠী ভাষাৰ অধ্যয়নে এক উদগনি লাভ কৰিব। ইয়াৰ দ্বাৰা গৱেষণা আৰু সাহিত্য সংগ্ৰহৰ প্ৰসাৰ ঘটিব। আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাটো হ’ল ভাৰতৰ বিশ্ববিদ্যালয়সমূহত মাৰাঠী ভাষা অধ্যয়নৰ সুবিধা থাকিব। কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ এই সিদ্ধান্তই মাৰাঠী ভাষাৰ বিকাশৰ বাবে কাম কৰা সংগঠন, ব্যক্তি আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক এক সকাহ দিব। ইয়াৰ দ্বাৰা শিক্ষা আৰু গৱেষণাৰ ক্ষেত্ৰতো নতুন কৰ্মসংস্থাপনৰ সুযোগ সৃষ্টি হ’ব।

বন্ধুসকল,

স্বাধীনতাৰ পিছত প্ৰথমবাৰৰ বাবে দেশত এনে এখন চৰকাৰ গঠন হৈছে যিয়ে মাতৃভাষাত শিক্ষাক গুৰুত্ব প্ৰদান কৰে। মনত আছে, বহু বছৰৰ আগতে এবাৰ আমেৰিকালৈ যোৱাৰ সময়ত এটা পৰিয়ালৰ লগত থাকিব লগা হৈছিল। আৰু সেই পৰিয়ালটোৰ এটা অভ্যাসে মোৰ হৃদয় চুই গৈছিল। তেলেগু পৰিয়াল আছিল যদিও তেওঁলোকৰ ঘৰৰ নিয়ম আছিল যে লাইট আমেৰিকান৷ কিন্তু নিয়মটো আছিল যে যিয়েই নহওক, সন্ধিয়া ৰাতিৰ আহাৰ খোৱাৰ সময়ত পৰিয়ালৰ সকলোৱে একেলগে টেবুলত বহিব আৰু দ্বিতীয়টো আছিল যে সন্ধিয়া ৰাতিৰ আহাৰ খাওঁতে পৰিয়ালৰ এজনো ব্যক্তিয়ে তেলেগু বাদে কোনো ভাষা ক’ব নোৱাৰে৷ তাৰ বাবেই তাত জন্ম হোৱা ল’ৰা-ছোৱালীবোৰেও তেলেগু ভাষা কয়। মই দেখিছোঁ যে আজিও মহাৰাষ্ট্ৰীয় পৰিয়াল এটালৈ গ’লে মাৰাঠী ভাষা সহজেই শুনা যায়। আন মানুহৰ ক্ষেত্ৰত এনে নহয়, আমি এৰি দিওঁ আৰু তাৰ পিছত তেওঁলোকক হেল্ল’ ক’বলৈ মজা লাগে।

বন্ধুসকল,

নতুন ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতিৰ অধীনত এতিয়া মাৰাঠীতো চিকিৎসা আৰু অভিযান্ত্ৰিক অধ্যয়ন সম্ভৱ হৈ উঠিছে। কেৱল ইমানেই নহয়, উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ ন্যায়াধীশসকলৰ সন্মুখত মই অনুৰোধ কৰিছিলোঁ। মই ক’লো, আপোনাৰ ক’ৰ্টলৈ কোনো দুখীয়া মানুহ আহি যদি আপুনি তেওঁক ইংৰাজীত ৰায় দিয়ে, তেন্তে সেই বেচেৰাজনে কি বুজিব, আপুনি তেওঁক কি দিছে? আৰু মই সুখী যে আজি আমাৰ বিচাৰৰ কাৰ্য্যকৰী অংশ মাতৃভাষাত দিয়া হৈছে। মাৰাঠী ভাষাত ৰচিত বিজ্ঞান, অৰ্থনীতি, শিল্প, কবিতা আদি বিষয়ৰ গ্ৰন্থ উপলব্ধ হৈছে আৰু বৃদ্ধি পাইছে। আমি এই ভাষাটোক ধাৰণাৰ বাহন হিচাপে গঢ়ি তুলিব লাগিব, যাতে ই সদায় জীয়াই থাকে। আমাৰ প্ৰচেষ্টা হ’ব লাগে যে মাৰাঠী সাহিত্যৰ ৰচনাসমূহে যিমান পাৰি সিমান মানুহৰ মাজলৈ যাব পাৰে, মই বিচাৰো মাৰাঠী ভাষাই বিশ্ব দৰ্শকৰ মাজলৈ যাওক। আৰু আপোনালোকে হয়তো জানে যে ভাৰত চৰকাৰে আপোনালোকক এই অনুবাদ হিন্দীত দিবলৈ ভাষিণী এপ এটা তৈয়াৰ কৰিছে। নিশ্চয় ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিব। ইয়াৰ দ্বাৰা আপোনালোকে আপোনালোকৰ কথাবোৰ ভাৰতীয় ভাষাত সহজে ব্যাখ্যা কৰিব পাৰিব। অনুবাদৰ এই বৈশিষ্ট্যই ভাষাৰ বাধা দূৰ কৰিব পাৰে। আপুনি মাৰাঠী কয়, যদি মই ভাষিণী এপ লৈ বহি আছো তেন্তে গুজৰাটীত শুনিব পাৰিম। হিন্দীত শুনিব পাৰোঁ। গতিকে প্ৰযুক্তিৰ বাবে এই ব্যৱস্থাটো অতি সহজ হৈ পৰিছে।

বন্ধুসকল,

আজি আমি এই ঐতিহাসিক অনুষ্ঠানটো উদযাপন কৰিছো, এই সুযোগে আমাৰ বাবেও এটা ডাঙৰ দায়িত্ব কঢ়িয়াই আনিছে। এই সুন্দৰ ভাষাটোক আগুৱাই নিয়াত অৰিহণা যোগোৱাটো প্ৰতিজন মাৰাঠী ভাষী ব্যক্তিৰ দায়িত্ব। মাৰাঠী মানুহ যেনেকৈ সহজ-সৰল, একেদৰে মাৰাঠী ভাষাও অতি সহজ। আমি সকলোৱে এনেদৰে চেষ্টা কৰা উচিত যাতে অধিক সংখ্যক লোকে এই ভাষাৰ সৈতে সংযোগ স্থাপন কৰে, ইয়াৰ সম্প্ৰসাৰণ ঘটে আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মই ইয়াৰ প্ৰতি গৌৰৱবোধ কৰে। আপোনালোক সকলোৱে মোক আদৰি লৈ সন্মান জনালে, ৰাজ্য চৰকাৰৰ প্ৰতি মই কৃতজ্ঞ। এইটো এটা কাকতলীয়া কাৰণ আজি ইয়ালৈ আহিব লগা হৈছিল আন এটা অনুষ্ঠানৰ বাবে। কিন্তু হঠাৎ ইয়াত মোৰ সহকৰ্মীসকলে মোক আৰু এঘণ্টা সময় দিবলৈ ক’লে আৰু তাৰ পৰাই এই কাৰ্যসূচী তৈয়াৰ কৰা হ’ল। আৰু আপোনালোক সকলো গণ্যমান্য ব্যক্তি যাৰ জীৱন এইবোৰৰ লগত জড়িত, ইয়াত তেওঁলোকৰ উপস্থিতিয়ে নিজেই মাৰাঠী ভাষাৰ মহত্ত্বক উজ্জ্বল কৰি তুলিছে। ইয়াৰ বাবে আপোনালোক সকলোৰে ওচৰত মই অতিশয় কৃতজ্ঞ। মাৰাঠী ভাষাৰ ধ্ৰুপদী মৰ্যাদা পোৱাৰ বাবে আপোনালোক সকলোকে আকৌ এবাৰ অভিনন্দন জনাইছো।

মহাৰাষ্ট্ৰ আৰু বিশ্বৰ সকলো মাৰাঠী লোকৰ প্ৰতি আন্তৰিক শুভেচ্ছা জ্ঞাপন কৰিলো।

ধন্যবাদ।

***

MJPS/ VJ /VK/DB