ફાઇનાન્સિયલ એક્શન ટાસ્ક ફોર્સ (એફએટીએફ)એ મની લોન્ડરિંગ અને ટેરર ફંડિંગ સહિત ગેરકાયદેસર ફાઇનાન્સને પહોંચી વળવા માટેનાં પગલાંને અમલમાં મૂકવાનાં ભારતનાં પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી છે. નાણાં મંત્રાલયના મહેસૂલ વિભાગના અધિક સચિવ શ્રી વિવેક અગ્રવાલે આજે નવી દિલ્હીમાં પત્રકારો સાથેની વાતચીતમાં જણાવ્યું હતું કે, ભારત માટે 'એન્ટી-મની લોન્ડરિંગ એન્ડ કાઉન્ટર ટેરરિસ્ટ ફાઇનાન્સિંગ પગલાં'ના મ્યુચ્યુઅલ ઇવેલ્યુએશન રિપોર્ટમાં એફએટીએફએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે ભારતે એફએટીએફની ભલામણોમાં ઉચ્ચ સ્તરીય ટેકનિકલ અનુપાલન હાંસલ કર્યું છે. અહેવાલોમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, ભારતે ગેરકાયદેસર નાણાંને પહોંચી વળવા માટેનાં પગલાંનો અમલ કરવા માટે નોંધપાત્ર પગલાં લીધાં છે.

એફએટીએફ-એપીજી-ઇએજીનાં સંયુક્ત મૂલ્યાંકનમાં એવું તારણ કાઢવામાં આવ્યું છે કે ભારતે એન્ટિ-મની લોન્ડરિંગ એન્ડ કાઉન્ટર-ટેરરિસ્ટ ફાઇનાન્સિંગ (એએમએલ/સીએફટી) માળખું અમલમાં મૂક્યું છે, જે સારાં પરિણામો હાંસલ કરી રહ્યું છે. સત્તાવાળાઓ નાણાકીય બુદ્ધિમત્તાનો સારો ઉપયોગ કરે છે અને સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે અસરકારક રીતે સહકાર આપે છે.

શ્રી વિવેક અગ્રવાલે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, આકારણીને પગલે ભારતને "નિયમિત ફોલો-અપ"માં મૂકવામાં આવ્યું છે, જે એફએટીએફ દ્વારા સર્વોચ્ચ રેટિંગ કેટેગરી છે. તેમણે ખુલાસો કર્યો હતો કે, યુકે, ફ્રાન્સ અને ઇટાલી એકમાત્ર એવા જી-20 દેશોમાં સામેલ છે, જેમને ભારત સિવાય આ કેટેગરીમાં મૂકવામાં આવ્યા છે.

અહેવાલમાં એ બાબત પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે કે ભારતે નાણાકીય સર્વસમાવેશકતામાં નોંધપાત્ર પગલાં લીધાં છે, જે બૅન્ક ખાતાંઓ સાથે વસતીના પ્રમાણને બમણાં કરતાં પણ વધારે છે, જે ડિજિટલ પેમેન્ટ સિસ્ટમ પર વધારે નિર્ભરતાને પ્રોત્સાહન આપે છે. આ પ્રયાસોએ નાણાકીય પારદર્શિતાને ટેકો આપ્યો છે, જે એએમએલ/સીએફટીના પ્રયાસોમાં પ્રદાન કરે છે.

ભારતીય વ્યવસ્થાનું કદ અને સંસ્થાકીય જટિલતા હોવા છતાં, ભારતીય સત્તાવાળાઓ નાણાકીય માહિતીના ઉપયોગ સહિત, ગેરકાયદેસર નાણાકીય પ્રવાહ સાથે સંબંધિત બાબતો પર અસરકારક રીતે સહકાર અને સંકલન કરે છે. ભારતે આંતરરાષ્ટ્રીય સહકાર, અસ્કયામતોની વસૂલાત અને પ્રસાર ધિરાણ માટે લક્ષિત નાણાકીય પ્રતિબંધોનો અમલ કરવા માટે સકારાત્મક પરિણામો પણ હાંસલ કર્યા છે.

નાણાકીય ક્ષેત્રમાં, ખાસ કરીને વાણિજ્યિક બેંકો દ્વારા, જોખમ અને નિવારક પગલાંના ઉપયોગની સારી સમજ છે.

ભારતીય સત્તાવાળાઓ મની લોન્ડરિંગ, આતંકવાદ અને પ્રસારના ધિરાણના જોખમો વિશે પણ વિસ્તૃત સમજણ ધરાવે છે, પરંતુ તમામ સંબંધિત હિસ્સેદારોમાં આ જોખમો અંગેની આંતરદૃષ્ટિ વહેંચવા માટે વધુ કરવાની જરૂર છે, એમ અહેવાલમાં જણાવાયું છે.

તેમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે ભારત ગંભીર આતંકવાદ અને આતંકવાદીઓને ભંડોળ પૂરું પાડવાના જોખમોનો સામનો કરી રહ્યું છે, જેમાં આઈએસઆઈએલ અથવા અલ કાયદા સાથે સંબંધિતનો સમાવેશ થાય છે. ભારતે જટિલ નાણાકીય તપાસ હાથ ધરવાની તેની ક્ષમતા દર્શાવી છે, પરંતુ કાર્યવાહી અને દોષિત ઠેરવવા અને આતંકવાદી ફાઇનાન્સરોને યોગ્ય રીતે પ્રતિબંધિત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર છે.

તેમાં વધુમાં ઉમેરવામાં આવ્યું છે કે, દેશે એ સુનિશ્ચિત કરવાની જરૂર છે કે બિન-નફાકારક ક્ષેત્રને આતંકવાદને નાણાકીય સહાય માટે દુરુપયોગ થતો અટકાવવાનાં ઉદ્દેશથી લેવામાં આવેલાં પગલાંનો અમલ જોખમ-આધારિત અભિગમને અનુરૂપ કરવામાં આવે, જેમાં બિન-નફાકારક સંગઠનોને તેમનાં આતંકવાદી નાણાકીય જોખમો પર પહોંચ હાથ ધરવાનો પણ સમાવેશ થાય છે.

નાણાકીય સંસ્થાઓ રાજકીય રીતે ખુલ્લી વ્યક્તિઓ (પીઈપી) પર વિસ્તૃત પગલાં લેવા પગલાં લઈ રહી છે. જો કે, ભારતે ટેકનિકલ અનુપાલનના દ્રષ્ટિકોણથી સ્થાનિક પીઈપીના કવરેજના અભાવના મુદ્દાને ઉકેલવાની જરૂર છે અને એ સુનિશ્ચિત કરવાની જરૂર છે કે રિપોર્ટિંગ એકમો આ જરૂરિયાતોનો સંપૂર્ણ પણે અમલ કરે. બિન-નાણાકીય ક્ષેત્ર અને વર્ચ્યુઅલ એસેટ સર્વિસ પ્રોવાઇડર્સ દ્વારા નિવારક પગલાંનો અમલ અને તે ક્ષેત્રોની દેખરેખ, પ્રારંભિક તબક્કે છે. આ ક્ષેત્રની ભૌતિકતાને ધ્યાનમાં રાખીને ભારતે અગ્રતા તરીકે કિંમતી ધાતુઓ અને પત્થરોના ડીલરો દ્વારા રોકડ પ્રતિબંધોના અમલીકરણમાં સુધારો કરવાની જરૂર છે.

AP/GP/JD

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com