પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય કેબિનેટે દેશમાં ઇલેક્ટ્રિક મોબિલિટીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે 'પીએમ ઇલેક્ટ્રિક ડ્રાઇવ રિવોલ્યુશન ઇન ઇનોવેટિવ વ્હિકલ એન્હાન્સમેન્ટ (પીએમ ઇ-ડ્રાઇવ) સ્કીમ' નામની યોજનાનાં અમલીકરણ માટે ભારે ઉદ્યોગ મંત્રાલય (એમએચઆઇ)ની દરખાસ્તને મંજૂરી આપી દીધી છે.

આ યોજનાનો બે વર્ષના ગાળામાં રૂ.૧૦,૯૦૦ કરોડનો ખર્ચ થયો છે.

આ યોજનાના મુખ્ય ઘટકો નીચે મુજબ છે:

ઇ-2ડબલ્યુ, ઇ-3ડબલ્યુ, ઇ-એમ્બ્યુલન્સ, ઇ-ટ્રક અને અન્ય ઉભરતી ઇવીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે રૂ. 3,679 કરોડનાં મૂલ્યની સબસિડી/ડિમાન્ડ ઇન્સેન્ટિવ પ્રદાન કરવામાં આવી છે. આ યોજના 24.79 લાખ ઇ-2ડબ્લ્યુ, 3.16 લાખ ઇ-3ડબલ્યુ અને 14,028 ઇ-બસોને ટેકો આપશે.

એમએચઆઈ આ યોજના હેઠળ માંગ પ્રોત્સાહનો મેળવવા માટે ઇવી ખરીદદારો માટે ઇ-વાઉચર્સ રજૂ કરી રહ્યું છે. ઇવીની ખરીદી સમયે સ્કીમ પોર્ટલ ખરીદદાર માટે આધાર ઓથેન્ટિકેટેડ ઇ-વાઉચર જનરેટ કરશે. ઇ-વાઉચર ડાઉનલોડ કરવાની લિંક ખરીદનારના રજિસ્ટર્ડ મોબાઇલ નંબર પર મોકલવામાં આવશે.

આ ઇ-વાઉચર પર ખરીદનાર દ્વારા સહી કરવામાં આવશે અને આ યોજના હેઠળ ડિમાન્ડ ઇન્સેન્ટિવ મેળવવા માટે ડીલરને સુપરત કરવામાં આવશે. ત્યારબાદ ઇ-વાઉચર પર પણ ડીલર દ્વારા હસ્તાક્ષર કરવામાં આવશે અને પીએમ ઇ-ડ્રાઇવ પોર્ટલ પર અપલોડ કરવામાં આવશે. સહી કરેલ ઇ-વાઉચર ખરીદનાર અને ડીલરને એસએમએસ દ્વારા મોકલવામાં આવશે. આ યોજના હેઠળ માંગ પ્રોત્સાહનોના વળતરનો દાવો કરવા માટે ઓઈએમ માટે હસ્તાક્ષર કરેલું ઇ-વાઉચર આવશ્યક રહેશે.

આ યોજનામાં ઇ-એમ્બ્યુલન્સની તૈનાતી માટે રૂ.500 કરોડની ફાળવણી કરવામાં આવી છે. આરામદાયક દર્દીના પરિવહન માટે ઇ-એમ્બ્યુલન્સના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ભારત સરકારની આ એક નવી પહેલ છે. એમઓએચએફડબ્લ્યુ, એમઓઆરટીએચ અને અન્ય પ્રસ્તુત હિતધારકો સાથે પરામર્શ કરીને ઇ-એમ્બ્યુલન્સની કામગીરી અને સલામતીનાં માપદંડો તૈયાર કરવામાં આવશે.

એસટીયુ/જાહેર પરિવહન એજન્સીઓ દ્વારા 14,028 ઇ-બસોની ખરીદી માટે રૂ.4,391 કરોડની જોગવાઇ કરવામાં આવી છે. દિલ્હી, મુંબઈ, કોલકાતા, ચેન્નાઈ, અમદાવાદ, સુરત, બેંગ્લોર, પૂણે અને હૈદરાબાદમાં 40 લાખથી વધુ વસ્તી ધરાવતા નવ શહેરોમાં સીઈએસએલ દ્વારા ડિમાન્ડ એકત્રીકરણ કરવામાં આવશે. ઇન્ટરસિટી અને ઇન્ટરસ્ટેટ ઇ-બસોને પણ રાજ્યો સાથે પરામર્શ કરીને ટેકો આપવામાં આવશે.

શહેરો/રાજ્યોને બસોની ફાળવણી કરતી વખતે, એમઓઆરટીએચ વ્હીકલ સ્ક્રેપિંગ સ્કીમની માર્ગદર્શિકાને અનુસરીને ઓથોરાઇઝ્ડ સ્ક્રેપિંગ સેન્ટર્સ (આરવીએસએફ) મારફતે જૂની એસટીયુ બસોને સ્ક્રેપ કર્યા પછી ખરીદવામાં આવી રહેલી શહેરો /રાજ્યોની બસોની સંખ્યાને પ્રથમ પ્રાથમિકતા આપવામાં આવશે.

વાયુ પ્રદૂષણમાં ટ્રકોનો મોટો ફાળો છે. આ યોજનાથી દેશમાં ઈ-ટ્રકની તૈનાતીને પ્રોત્સાહન મળશે. ઇ-ટ્રકને પ્રોત્સાહન આપવા માટે રૂ.500 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે. એમઓઆરટીએચ દ્વારા માન્ય વાહનો સ્ક્રેપિંગ સેન્ટર્સ (આરવીએસએફ)માંથી સ્ક્રેપિંગ સર્ટિફિકેટ ધરાવતા લોકોને પ્રોત્સાહનો આપવામાં આવશે.

આ યોજના ઇલેક્ટ્રિક વ્હીકલ પબ્લિક ચાર્જિંગ સ્ટેશનો (ઇવીપીસીએસ)ની સ્થાપનાને મોટા પાયે પ્રોત્સાહન આપીને ઇવી ખરીદનારાઓની રેન્જ ચિંતાને દૂર કરે છે. આ ઇવીપીસીએસ પસંદ કરેલા શહેરોમાં ઉચ્ચ ઇવી પ્રવેશ સાથે અને પસંદ કરેલા હાઇવે પર પણ સ્થાપિત કરવામાં આવશે. આ યોજનામાં ઇ-4 ડબલ્યુ માટે 22,100 ફાસ્ટ ચાર્જર, ઇ-બસ માટે 1800 ફાસ્ટ ચાર્જર્સ અને ઇ-2ડબલ્યુ/3ડબલ્યુ માટે 48,400 ફાસ્ટ ચાર્જર્સ સ્થાપિત કરવાની દરખાસ્ત રજૂ કરવામાં આવી છે. ઇવી પીસીએસ માટે રૂ.2,000 કરોડનો ખર્ચ થશે.

દેશમાં વધતી જતી ઇવી ઇકોસિસ્ટમને ધ્યાનમાં રાખીને, એમએચઆઇની પરીક્ષણ એજન્સીઓને ગ્રીન મોબિલિટીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે નવી અને ઉભરતી તકનીકીઓ સાથે વ્યવહાર કરવા માટે આધુનિક બનાવવામાં આવશે. એમએચઆઈના નેજા હેઠળ રૂ. 780 કરોડના ખર્ચ સાથે પરીક્ષણ એજન્સીઓના અપગ્રેડેશનને મંજૂરી આપવામાં આવી છે.

આ યોજના જાહેર પરિવહનના માધ્યમોને ટેકો આપીને સામૂહિક ગતિશીલતાને પ્રોત્સાહન આપે છે. પીએમ ઇ-ડ્રાઇવ યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ ઇવીની ખરીદી માટે આગોતરા પ્રોત્સાહનો પ્રદાન કરીને તેને ઝડપથી અપનાવવાનો તેમજ ઇવી માટે આવશ્યક ચાર્જિંગ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની સ્થાપનાની સુવિધા પ્રદાન કરવાનો છે. પીએમ ઇ-ડ્રાઇવ યોજનાનો ઉદ્દેશ પરિવહનની પર્યાવરણીય અસરને ઘટાડવા અને હવાની ગુણવત્તામાં સુધારો કરવા ઇવીને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.

આ યોજના કાર્યક્ષમ, સ્પર્ધાત્મક અને સ્થિતિસ્થાપક ઇવી ઉત્પાદન ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપે છે, જેથી ભારતને પ્રોત્સાહન મળે છે. આ લક્ષ્યાંક તબક્કાવાર ઉત્પાદન કાર્યક્રમ (પીએમપી)ને સામેલ કરીને હાંસલ કરવામાં આવશે, જે સ્થાનિક ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપે છે અને ઇવી સપ્લાય ચેઇનને મજબૂત કરે છે.

ભારત સરકારની આ પહેલ પર્યાવરણીય પ્રદૂષણ અને ઇંધણ સુરક્ષા સાથે સંબંધિત ચિંતાઓ દૂર કરવા તેમજ સ્થાયી પરિવહન સમાધાનોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરવા માટે સજ્જ છે. આ યોજના તેના પીએમપી સાથે ઇવી ક્ષેત્ર અને તેની સાથે સંબંધિત સપ્લાય ચેઇનમાં રોકાણને પ્રોત્સાહન આપશે. આ યોજના મૂલ્ય શ્રુંખલાની સાથે રોજગારીની નોંધપાત્ર તકોનું સર્જન કરશે. ચાર્જિંગ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના ઉત્પાદન અને સ્થાપના દ્વારા રોજગાર નિર્માણ પણ થશે.

AP/GP/JD