સમગ્ર દેશમાં નાણાકીય સર્વસમાવેશકતાને આગળ ધપાવવામાં મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવનાર ઇન્ડિયા પોસ્ટ પેમેન્ટ્સ બેંક (આઇપીપીબી) આજે ગર્વભેર તેનો સાતમો સ્થાપના દિવસ (આઇપીપીબી દિવસ) ઉજવી રહ્યો છે. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા વર્ષ 2018માં દેશવ્યાપી શરૂ કરવામાં આવ્યાં પછી આઇપીપીબી સુવિધાથી વંચિત અને બેંકિંગ સુવિધાથી વંચિત પરિવારોને તેમનાં ઘરઆંગણે સુલભ, વાજબી અને ભરોસાપાત્ર ડિજિટલ બેંકિંગ સેવાઓ પ્રદાન કરીને ભારતનાં નાણાકીય પરિદ્રશ્યમાં પરિવર્તન લાવવામાં મોખરે છે.

આઇપીપીબીએ છેલ્લાં સાત વર્ષ દરમિયાન ઇન્ડિયા પોસ્ટનાં 1,61,000થી વધારે પોસ્ટલ કર્મચારીઓ અને 1,90,000 પોસ્ટલ કર્મચારીઓનાં વિસ્તૃત નેટવર્કનો લાભ ઉઠાવવામાં નાણાકીય સર્વસમાવેશકતાનાં અંતરને દૂર કરવામાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે. આઇપીપીબીના નવીન અભિગમને કારણે દેશભરમાં, ખાસ કરીને ગ્રામીણ અને અંતરિયાળ વિસ્તારોમાં, લાખો લોકોને આવશ્યક બેંકિંગ સેવાઓ સુલભ થાય તે સુનિશ્ચિત થયું છે, જેથી દરેક પરિવારને ડોરસ્ટેપ ડિજિટલ બેંકિંગ સેવાઓ સાથે સશક્ત બનાવીને રાષ્ટ્રના સામાજિક-આર્થિક વિકાસમાં પ્રદાન કરવામાં આવશે.

ઇન્ડિયા પોસ્ટ પેમેન્ટ્સ બેંક (આઇપીપીબી)ની મુખ્ય ઉપલબ્ધિઓ

• ૯.૮૮ કરોડથી વધુ ગ્રાહકોના ખાતાઓ હસ્તગત કર્યા.
• 12 લાખથી વધુ વેપારીઓને ઓન-બોર્ડ કર્યા હતા.
• વિવિધ સરકારી યોજનાઓ હેઠળ લાભાર્થીઓને પ્રત્યક્ષ લાભ હસ્તાંતરણ (ડીબીટી)માં રૂ. ૪૫,૦ કરોડથી વધુનું સફળતાપૂર્વક વિતરણ કરવામાં આવ્યું.
• ૭.૧૦ કરોડથી વધુ ગ્રાહકો માટે આધારકાર્ડ માટે મોબાઇલ નંબર અપડેટ્સની સુવિધા.
• ૨૦ લાખથી વધુ પેન્શનરો માટે સક્ષમ ડિજિટલ લાઇફ સર્ટિફિકેટ સેવાઓ.

સંચાર મંત્રી શ્રી જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયાએ જણાવ્યું હતું કે, "આપણે ભારતના પછાત સમુદાયોને સશક્ત બનાવવાના સાત વર્ષની ઉજવણી કરી રહ્યા છીએ, ત્યારે આઇપીપીબીએ અત્યાર સુધીમાં જે પ્રભાવ પાડ્યો છે, તેના પર અમને ગર્વ છે. અમારું ધ્યેય હજુ પણ સ્થિર છે – ભારતમાં દરેક ઘરમાં, ખાસ કરીને પૂર્વોત્તર સહિત દેશના દૂરના ખૂણે ખૂણે, બૅન્કિંગને સુલભ બનાવવાનું. અમે નવા જોમ અને નવીનતા સાથે નાણાકીય સર્વસમાવેશકતા તરફની અમારી યાત્રા ચાલુ રાખવા આતુર છીએ."

પોતાના 7માં સ્થાપના દિવસના પ્રસંગે આઇપીપીબી પોતાની પહોંચ વધારવાની અને પોતાના ગ્રાહકોની વિકસતી જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે પોતાની સેવાની તકો વધારવાની પ્રતિબદ્ધતાની પુનઃપુષ્ટિ કરે છે. ડિજિટલ નવીનીકરણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની સાથે આઇપીપીબીનો ઉદ્દેશ દરેક ભારતીય માટે બેંકિંગને વધારે સરળ બનાવવાનો છે, એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે નાણાકીય સર્વસમાવેશકતાની દિશામાં કોઈ પણ વ્યક્તિ પાછળ ન રહી જાય.

ઇન્ડિયા પોસ્ટ પેમેન્ટ બેંક વિશેઃ

ઇન્ડિયા પોસ્ટ પેમેન્ટ્સ બેંક (આઇપીપીબી)ની સ્થાપના સંચાર મંત્રાલયના પોસ્ટ વિભાગ હેઠળ કરવામાં આવી છે, જેમાં ભારત સરકારની માલિકીની 100 ટકા ઇક્વિટી છે. તેને 01 સપ્ટેમ્બર 2018ના રોજ લોન્ચ કરવામાં આવી હતી. આ બેંકની સ્થાપના ભારતમાં સામાન્ય માનવી માટે સૌથી વધુ સુલભ, સસ્તી અને વિશ્વસનીય બેંકનું નિર્માણ કરવાના વિઝન સાથે કરવામાં આવી છે. ઇન્ડિયા પોસ્ટ પેમેન્ટ્સ બેંકની મૂળભૂત કામગીરી બેંકિંગની સુવિધાથી વંચિત અને વંચિતો માટે અવરોધો દૂર કરવાની અને 1,61,000થી વધારે પોસ્ટલ ઓફિસ (ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં 1,43,000) અને 190,000થી વધારે પોસ્ટલ કર્મચારીઓ ધરાવતા પોસ્ટલ નેટવર્કનો લાભ ઉઠાવવા માટે છેલ્લા માઇલ સુધી પહોંચવાનો છે.

આઇપીપીબીની પહોંચ અને તેનું ઓપરેટિંગ મોડલ ઇન્ડિયા સ્ટેકના મુખ્ય આધારસ્તંભો પર નિર્મિત છે - જે સીબીએસ-ઇન્ટિગ્રેટેડ સ્માર્ટફોન અને બાયોમેટ્રિક ઉપકરણ મારફતે ગ્રાહકોના ઘરઆંગણે સરળ અને સુરક્ષિત રીતે પેપરલેસ, કેશલેસ અને હાજરી-રહિત બેંકિંગને સક્ષમ બનાવે છે. કરકસરયુક્ત નવીનતાનો લાભ લઈને અને જનતા માટે બેંકિંગની સરળતા પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને, તે 13 ભાષાઓમાં ઉપલબ્ધ સાહજિક ઇન્ટરફેસ મારફતે સરળ અને સસ્તું બેંકિંગ સોલ્યુશન્સ પ્રદાન કરે છે.

તે ઓછી રોકડ અર્થવ્યવસ્થાને વેગ આપવા અને ડિજિટલ ઇન્ડિયાના દ્રષ્ટિકોણમાં ફાળો આપવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. ભારત સમૃદ્ધ થશે જ્યારે દરેક નાગરિકને નાણાકીય રીતે સુરક્ષિત અને સશક્ત બનવાની સમાન તક મળશે. અમારો મુદ્રાલેખ સાચો છે - દરેક ગ્રાહક મહત્વપૂર્ણ છે, દરેક વ્યવહાર નોંધપાત્ર છે અને દરેક થાપણ મૂલ્યવાન છે.

AP/GP/JD