મણિપુર વિશ્વવિદ્યાલયે રાષ્ટ્રીય માનવ અધિકાર પંચ (એનએચઆરસી)ના સહયોગથી 30 ઓગસ્ટ, 2024ના રોજ 'ભારતમાં માનવાધિકાર પર બે દિવસીય તાલીમ કાર્યક્રમ'નું સફળતાપૂર્વક સમાપન કર્યું. મણિપુર યુનિવર્સિટીના કોર્ટ હોલમાં આયોજિત આ કાર્યક્રમમાં 100થી વધુ કાનૂની નિષ્ણાતો, શિક્ષણવિદો, હ્યુમન રાઇટ્સ ડિફેન્ડર્સ અને વિદ્યાર્થીઓએ ભાગ લીધો હતો.

કાર્યક્રમનું સમાપન એનએચઆરસીના મહાસચિવ શ્રી ભરતલાલે કરેલા સમાપન સંબોધન સાથે કરવામાં આવ્યું હતું. શ્રી લાલે પોતાનાં સંબોધનમાં પ્રસ્તાવનાનાં સાચા અર્થ, મૂળભૂત અધિકારો અને રાજ્યની નીતિનાં માર્ગદર્શક સિદ્ધાંતોનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે ન્યાય મેળવવા માટે નાગરિકોને ઉપલબ્ધ બંધારણીય અને કાનૂની આશ્રય પર પણ વાત કરી હતી, ખાસ કરીને ન્યાય મેળવવા માટે કલમ 32. તેમણે નાગરિક, રાજકીય, સાંસ્કૃતિક અને સામાજિક-આર્થિક અધિકારો જાળવવાની સરકારની જવાબદારીનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.

શ્રી લાલે બંધારણમાં જણાવ્યા મુજબ લોકો વચ્ચે બંધુત્વને પ્રોત્સાહન આપવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો અને ન્યાય પ્રાપ્ત કરવા હિંસાને બદલે બંધારણીય અને કાનૂની જોગવાઈઓ પર આધાર રાખવાની અપીલ કરી હતી. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, માનવાધિકારોનું સમર્થન કરવું એ આંતરિક પ્રતિબદ્ધતા હોવી જોઈએ, નહીં કે બાહ્ય રીતે લાદવામાં આવેલી ફરજ.

શ્રી ભરતલાલે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, બંધારણની આત્મા એવી પ્રસ્તાવનામાં સમાનતા, ન્યાય, સ્વતંત્રતા અને બંધુત્વનાં હાર્દરૂપ આદર્શો સમાયેલાં છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, કોઈ પણ પ્રકારની હિંસા મૂળભૂત રીતે માનવાધિકારોનું ઉલ્લંઘન છે, જે દર્શાવે છે કે, યુદ્ધ, આતંકવાદ અને હિંસા માનવજીવન અને ગરિમા માટે સૌથી મોટા જોખમોમાંનાં એક છે. શ્રી લાલે પોતાનાં સંબોધનમાં વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકોને તમામ માનવજાતનાં માનવ અધિકારો માટે શાંતિ અને સન્માનને સક્રિયપણે પ્રોત્સાહન આપવા અપીલ કરી હતી અને યુવા પેઢી માટે સમૃદ્ધિ અને ઉજ્જવળ ભવિષ્ય સુનિશ્ચિત કરવા માટે આ પ્રયાસો આવશ્યક છે એ વાત પર ભાર મૂક્યો હતો.

તેમણે ગુવાહાટીમાં એનએચઆરસીની તાજેતરની શિબિર પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જ્યાં મણિપુરમાં માનવાધિકારોના કથિત ઉલ્લંઘનના 25 કેસોને સંબોધિત કરવામાં આવ્યા હતા. શ્રી લાલે તમામ માટે માનવાધિકારોનું રક્ષણ કરવા અને તેને પ્રોત્સાહન આપવા માટે એનએચઆરસીની પ્રતિબદ્ધતાની પુનઃપુષ્ટિ કરી હતી, સંયુક્તપણે સંકલ્પ અને માનવ અધિકારોનું સન્માન કરવું એ જીવનપદ્ધતિ બની જાય એ સુનિશ્ચિત કરવા સતત પ્રયાસો કરવા અપીલ કરી હતી. તેમણે જીવન સુધારવા અને દરેક માટે ગૌરવ સુનિશ્ચિત કરવા માટે ભાગીદારીને પ્રોત્સાહિત કરીને સમાપન કર્યું.

આ કાર્યક્રમમાં માનવાધિકારના નિર્ણાયક પાસાઓને ધ્યાનમાં રાખીને આઠ મુખ્ય સત્રોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. આ કાર્યક્રમમાં કાનૂની નિષ્ણાતો, શિક્ષણવિદો અને માનવાધિકાર કાર્યકરો સહિત 100થી વધુ સહભાગીઓ એકઠા થયા હતા. તેના પ્રથમ દિવસે, ભૂતપૂર્વ ડીન પ્રો. રમેશચંદ્ર બોરપાત્રગોહેને માનવ અધિકારના સિદ્ધાંતો અને પ્રથાઓની ઝાંખી સાથે સત્રોની શરૂઆત કરી હતી, ત્યારબાદ ડો. એન. પ્રમોદ સિંઘ, એસોસિએટ પ્રોફેસર ધનમજુરી યુનિવર્સિટી, જેમણે ભારતમાં માનવાધિકાર સંસ્થાઓની ભૂમિકાની ચર્ચા કરી હતી. આદરણીય ન્યાયમૂર્તિ કે. નોબીન સિંઘે માનવ અધિકારો અને ફોજદારી ન્યાય વ્યવસ્થાના આંતરછેદની શોધ કરી હતી, ત્યારે એમસીપીસીઆરના માનનીય અધ્યક્ષ શ્રી કીશમ પ્રદિપકુમારે મણિપુરમાં બાળ અધિકારોના પડકારોનું સમાધાન કર્યું હતું. મહિલા એક્શન ફોર ડેવલપમેન્ટના સચિવ શ્રીમતી સોબિતા મંગસાતાબામે લિંગ ન્યાયમાં એનજીઓની ભૂમિકા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને મણિપુરના હ્યુમન રાઇટ્સ લો નેટવર્કના ડિરેક્ટર શ્રી મેઇહૌબામ રાકેશે ધરપકડ અને અટકાયત અંગેની બંધારણીય સલામતીઓની તપાસ કરી હતી. ઇમ્ફાલ ટાઇમ્સના ચીફ એડિટર શ્રી રિંકુ ખુમુકચમે માનવાધિકારોને પ્રોત્સાહન આપવા અને તેનું રક્ષણ કરવામાં મીડિયાની ભૂમિકા અંગે ચર્ચા કરી હતી.

આ કાર્યક્રમ ઉત્તર-પૂર્વમાં માનવ અધિકાર શિક્ષણ અને હિમાયતને આગળ વધારવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે, જેમાં માનવ અધિકારોના આદર અને સમજણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે એનએચઆરસી તરફથી સતત પ્રતિબદ્ધતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે. એનએચઆરસી કેન્દ્ર અને વિવિધ રાજ્ય સરકારો, તેમની પેરાસ્ટેટલ સંસ્થાઓ, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ, એનજીઓ, માનવ અધિકાર રક્ષકો, ખાસ કરીને યુવાનો અને મહિલાઓ, ખાસ કરીને યુવાનો અને મહિલાઓ સાથે ભાગીદારીમાં નવા જોમ સાથે કામ કરવાનું ચાલુ રાખે છે, જેથી માનવ અધિકારોનું રક્ષણ કરી શકાય અને તેને પ્રોત્સાહન આપી શકાય તથા દરેક માનવી સાથે સન્માન અને ગરિમા સાથે વ્યવહાર કરી શકાય.

AP/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com