સમૃદ્ધ અને એકબીજા સાથે સંકળાયેલા દરિયાઈ ઇતિહાસ ધરાવતાં બે દેશો ભારત અને વિયેતનામ, ગુજરાતનાં લોથલમાં નેશનલ મેરિટાઇમ હેરિટેજ કોમ્પ્લેક્સ (એનએમએએચસી) વિકસાવવા માટે એકબીજા સાથે જોડાઈ રહ્યાં છે. સદીઓ જૂના દરિયાઈ જોડાણોના મૂળમાં રહેલી આ ભાગીદારી, બંને દેશો વચ્ચેના સ્થાયી જોડાણ અને તેમના સહિયારા વારસાની જાળવણી અને ઉજવણી માટેની તેમની પ્રતિબદ્ધતાને ઉજાગર કરે છે. આજે ભારત અને વિયેતનામ વચ્ચે નવી દિલ્હીમાં હૈદરાબાદ હાઉસમાં પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી અને વિયેતનામનાં પ્રધાનમંત્રી શ્રી ફામ મિન્હ ચિન્હની હાજરીમાં એક સમજૂતીકરાર (એમઓયુ) પર હસ્તાક્ષર થયાં હતાં. આ એમઓયુ એનએમએએચસીને જીવંત કરવા, બંને દેશો વચ્ચે વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીને વધુ મજબૂત કરવા સહિયારા પ્રયાસોમાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.

એન.એમ.એચ.સી. પરના સહયોગમાં બંને દેશોના દરિયાઇ વારસાને પ્રદર્શિત કરવાના હેતુથી વિવિધ પાસાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવશે. આ સંકુલ ભારત અને વિયેતનામ વચ્ચે ઐતિહાસિક અને સાંસ્કૃતિક સંબંધો પર ભાર મૂકશે, જે તેમના સહિયારા દરિયાઈ ઇતિહાસની નિકટતા અને દીર્ધાયુષ્ય પર પ્રકાશ પાડશે. બંને દેશો કલાકૃતિઓ, પ્રતિકૃતિઓ, પેઇન્ટિંગ્સ, આર્કાઇવ્ડ ડેટા અને તેમના દરિયાઇ ઇતિહાસ સાથે સંબંધિત અન્ય પ્રાચીન વસ્તુઓના વિનિમય અને લોન પર સાથે મળીને કામ કરશે. કલાકૃતિના આદાન-પ્રદાન ઉપરાંત આ જોડાણ ડિઝાઇન, ટેકનોલોજીકલ અમલીકરણ અને જાળવણીમાં કુશળતાની વહેંચણી માટે પણ વિસ્તૃત થશે. તેનો ઉદ્દેશ એન.એમ.એચ.સી. ખાતે શૈક્ષણિક અને મનોરંજક જગ્યા બનાવવાનો છે જે નવીનતમ તકનીકનો ઉપયોગ કરે છે.

'લોથલમાં નેશનલ મેરિટાઇમ હેરિટેજ કોમ્પ્લેક્સમાં ભારત અને વિયેતનામ વચ્ચેનો સહયોગ આપણા સમૃદ્ધ દરિયાઇ ઇતિહાસને જાળવવા અને તેની ઉજવણી કરવાની આપણી સહિયારી કટિબદ્ધતામાં નોંધપાત્ર સીમાચિહ્નરૂપ છે. આ ભાગીદારી આપણાં બંને દેશો વચ્ચેનાં ઊંડાં મૂળિયાં ધરાવતાં જોડાણોને પ્રદર્શિત કરવાની સાથે-સાથે ભવિષ્યમાં સાંસ્કૃતિક આદાન-પ્રદાન અને વ્યૂહાત્મક સહકાર માટેનો તખ્તો પણ તૈયાર કરે છે. એમઓપીએસડબલ્યુના કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી સર્વાનંદ સોનોવાલે જણાવ્યું હતું કે, આપણે સાથે મળીને એક સેતુનું નિર્માણ કરી રહ્યા છીએ, જે આપણા ભૂતકાળનું સન્માન કરે છે અને સાથે સાથે સમૃદ્ધ ભવિષ્યનો માર્ગ મોકળો કરે છે.

વિયેતનામ અને ભારત દરિયાઇ વારસા પર કેન્દ્રિત આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવા, ડિઝાઇન જાણકારી વહેંચવા અને દરિયાઇ વારસા અને સંરક્ષણ પ્રયોગશાળા વિકસાવવા જોડાણ પણ કરશે. એનએમએએચસી શૈક્ષણિક કાર્યક્રમો અને પ્રદર્શનો પર ભાર મૂકવાની સાથે સાંસ્કૃતિક આદાનપ્રદાન, સંશોધન અને શિક્ષણ માટેનાં કેન્દ્ર સ્વરૂપે કામ કરશે. આ પહેલ ભારત અને વિયેતનામના સમૃદ્ધ દરિયાઇ ઇતિહાસને જાળવવાની સાથે-સાથે બંને દેશો વચ્ચે વધુ સમજણ અને સહકારને પણ પ્રોત્સાહન આપશે, જે તેમની વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીને વધુ મજબૂત બનાવશે.

ગુજરાત સરકારે એન.એમ.એચ.સી. માટે સરગવાલા ગામમાં ૪૦૦ એકર જમીન ફાળવી છે અને આ પ્રોજેક્ટ માટે બાહ્ય માળખાગત સુવિધાઓનો વિકાસ પણ હાથ ધર્યો છે.

ફેઝ1એનું નિર્માણ પૂરજોશમાં ચાલી રહ્યું છે અને 55 ટકાથી વધુ શારીરિક પ્રગતિ થઈ ચૂકી છે. આગામી વર્ષમાં આ પ્રોજેક્ટને લોકો માટે ખુલ્લો મૂકવામાં આવશે. આ દરિયાઈ સંકુલમાં વિશ્વના સૌથી ઊંચા દીવાદાંડી સંગ્રહાલયોમાંનું એક, વિશ્વની સૌથી મોટી ખુલ્લી જળચર ગેલેરી અને ભારતનું સૌથી ભવ્ય નૌકા સંગ્રહાલય હશે, જે તેને એક મહત્વપૂર્ણ આંતરરાષ્ટ્રીય પર્યટન સ્થળ બનાવશે.

માર્ચ, 2022માં શરૂ થયેલા આ પ્રોજેક્ટને આશરે રૂ. 4500 કરોડનાં ખર્ચે વિકસાવવામાં આવી રહ્યો છે અને તેમાં કેટલીક નવીન અને વિશિષ્ટ ખાસિયતો સામેલ હશે. તેમાં હડપ્પીય સ્થાપત્ય અને જીવનશૈલીની નકલ કરવા માટે લોથલનું લઘુ મનોરંજન, ચાર થીમ પાર્ક (મેમોરિયલ થીમ પાર્ક, મેરિટાઇમ અને નેવી થીમ પાર્ક, ક્લાઇમેટ થીમ પાર્ક અને એડવેન્ચર એન્ડ એમ્યુઝમેન્ટ થીમ પાર્ક), અને હડપ્પીયન સમયથી અત્યાર સુધીના ભારતના દરિયાઇ વારસાને દર્શાવતી ચૌદ ગેલેરીઓ સામેલ છે. આ ઉપરાંત ભારતનાં રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોનાં વિવિધ દરિયાઈ વારસાને પ્રદર્શિત કરતું દરિયાકિનારાનાં રાજ્યોનું પેવેલિયન પણ હશે.

AP/GP/JD