2024-25 కేంద్ర బడ్జెట్లో , గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖకు మొత్తం వ్యయం సుమారు రూ .13,000 కోట్లు, ఇది గత సంవత్సరం సవరించిన అంచనా (ఆర్ఇ) తో పోలిస్తే 73.60% గణనీయమైన పెరుగుదలను సూచిస్తుంది.

ప్రధాన మంత్రి జనజాతియఉన్నత్ గ్రామ్ అభియాన్

కేంద్ర ఆర్థిక, కార్పొరేట్ వ్యవహారాల మంత్రి శ్రీమతి నిర్మలా సీతారామన్ బడ్జెట్ ను ప్రవేశపెడుతూ గిరిజన వర్గాల సామాజిక- ఆర్థిక పరిస్థితులను మెరుగుపరచడానికి ప్రధాన మంత్రి జనజాతియ ఉన్నత్ గ్రామ్ అభియాన్ ను ప్రకటించారు. 63,000 గ్రామాలను కవర్ చేస్తూ, 5 కోట్ల గిరిజన ప్రజలకు ప్రయోజనం చేకూర్చడం ద్వారా గిరిజన మెజారిటీ గ్రామాలు , ఆకాంక్షిత జిల్లాల్లోని గిరిజన కుటుంబాలకు సంతృప్త కవరేజీని అందించడం ఈ కార్యక్రమం లక్ష్యం.

కేంద్ర గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రి శ్రీ జువల్ ఓరమ్ మాట్లాడుతూ, "ప్రధాన మంత్రి జనజాతియఉన్నత్ గ్రామ్ అభియాన్ ప్రకటించినందుకు ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ కి,  ఆర్థిక మంత్రి శ్రీమతి నిర్మలా సీతారామన్ కు కృతజ్ఞతలు తెలిపారు. భారతదేశం అంతటా గిరిజన వర్గాల అభ్యున్నతి కోసం సమీకృత సామాజిక-ఆర్థిక వృద్ధి, మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి , ఆర్థిక అవకాశాల కల్పన పట్ల ప్రభుత్వ నిబద్ధతకు ఈ చొరవ నిదర్శనం.

గిరిజన అభివృద్ధికి పెరిగిన కేటాయింపులు

షెడ్యూల్డ్ తెగల అభివృద్ధి కోసం మొత్తం విధానం, ప్రణాళిక , కార్యక్రమాల సమన్వయానికి గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ నోడల్ మంత్రిత్వ శాఖగా పనిచేస్తుంది. దీని కార్యక్రమాలు , పథకాలు ఇతర కేంద్ర మంత్రిత్వ శాఖలు, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు , స్వచ్ఛంద సంస్థల ప్రయత్నాలకు ఆర్థిక సహాయాన్ని అందించడం ద్వారా , షెడ్యూల్డ్ తెగల అవసరాల ఆధారంగా క్లిష్టమైన అంతరాలను పరిష్కరించడం ద్వారా మద్దతు ఇస్తాయి. ఈ లక్ష్యాలను చేరుకోవడానికి, గిరిజన మంత్రిత్వ శాఖకు బడ్జెట్ కేటాయింపులు 2014-15 లో రూ .4,497.96 కోట్ల నుండి 2024-25 లో రూ .13,000 కోట్లకు గణనీయంగా పెరిగాయి, ఇది సుమారు 189.02% అధికం. 

ప్రస్తుతం షెడ్యూల్డ్ తెగల అభివృద్ధి కార్యాచరణ ప్రణాళిక (డిఎపిఎస్.టి) అని వ్యవహరిస్తున్న గిరిజన ఉప ప్రణాళిక (టిఎస్.పి) కింద, 42 మంత్రిత్వ శాఖలు / విభాగాలు విద్య, ఆరోగ్యం, వ్యవసాయం, నీటిపారుదల, రోడ్లు, గృహనిర్మాణం, విద్యుదీకరణ, ఉపాధి కల్పన , నైపుణ్య అభివృద్ధి వంటి రంగాలలో గిరిజన అభివృద్ధి ప్రాజెక్టులకు ప్రతి సంవత్సరం వారి మొత్తం పథకం కేటాయింపులలో 4.3 నుండి 17.5 శాతం వరకు నిధులను కేటాయిస్తాయి. 2013-14లో రూ.21,525.36 కోట్లు (వాస్తవ వ్యయం) ఉన్న డిఎపిఎస్.టి నిధుల కేటాయింపులు 2024-25 నాటికి రూ.1,24,908.00 కోట్లకు పెరిగాయి.

ఎస్టీలను దేశంలోని ఇతర వర్గాలతో సమానంగా తీసుకురావడమే లక్ష్యంగా వారి సమగ్రాభివృద్ధిపై ప్రభుత్వం దృష్టి సారించింది. 2024-25 సంవత్సరానికి పథకాల వారీగా కేటాయింపులు ఇలా ఉన్నాయి.

కేంద్ర రంగ పథకాలు పథకం పేరు

కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకాలు

ఇతర గ్రాంట్లు/ బదిలీలు 

***