કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે ગુજરાતના ગાંધીનગરમાં 102મા આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારી દિવસ નિમિત્તે આયોજિત 'સહકાર સે સમૃદ્ધિ' (સહકાર દ્વારા સમૃદ્ધિ) કાર્યક્રમને સંબોધન કર્યું હતું. આ પ્રસંગે ગુજરાતનાં મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલ અને સહકાર મંત્રાલયનાં સચિવ સહિત અનેક મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યાં હતાં.

શ્રી અમિત શાહે પોતાનાં સંબોધનમાં જણાવ્યું હતું કે, આજે ડૉ. શ્યામા પ્રસાદ મુખર્જીની જન્મજયંતી છે અને આજે બંગાળ અને કાશ્મીરને ભારતનાં અભિન્ન અંગ બનાવવા માટે અમે તેમનાં ઋણી છીએ. તેમણે કહ્યું કે તે ડૉ. મુખર્જીએ જ બે કાયદાઓ, બે માથાઓ ટોચ પર અને એક દેશમાં બે ધ્વજ હોવા સામે આંદોલનનું નેતૃત્વ કર્યું હતું અને આ હેતુ માટે લડતા લડતા પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યું હતું. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, આજે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં નેતૃત્વમાં બે ખરડાઓ (વિધાન), બે માથાં ટોચનાં સ્થાને (પ્રધાન) અને બે ધ્વજ (નિશાન)ની દ્વૈતતા કાશ્મીરમાં સમાપ્ત થઈ ગઈ છે અને ત્યાં ગર્વ સાથે તિરંગો ઊંચે ઊડી રહ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે આજે બાબુ જગજીવન રામજીની પુણ્યતિથિ પણ છે, જેમણે દેશના દલિતો માટે અનેક વિકાસકાર્યક્રમોની શરૂઆત કરી અને આગળ વધારી અને સામાજિક સમરસતાનો પાયો નાખ્યો અને ધર્મ પરિવર્તનનો વિરોધ કર્યો.

કેન્દ્રીય સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે આજનો દિવસ સહકારી ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલા તમામ લોકો અને કામદારો માટે ઘણી રીતે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ દિવસ છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, આ દિવસે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સહકારનાં સ્વતંત્ર મંત્રાલયની સ્થાપના કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે અગાઉની સરકારોએ અલગ સહકાર મંત્રાલયની માંગ પર ક્યારેય ધ્યાન આપ્યું ન હતું. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, ગુજરાતની ધરતી પરથી આવેલા નરેન્દ્ર મોદીએ પ્રધાનમંત્રી બન્યા બાદ આજના સમયમાં સહકારની જરૂરિયાત સમજીને સહકારનું સ્વતંત્ર મંત્રાલય સ્થાપ્યું હતું.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, આજે ગુજરાત સરકારે અતિ મહત્ત્વપૂર્ણ નિર્ણય લીધો છે અને નેનો-યુરિયા અને નેનો-ડીએપી પર 50 ટકા સબસિડી આપવાની જાહેરાત કરી છે. તેમણે આ નિર્ણય બદલ ગુજરાત સરકારનો આભાર માન્યો હતો અને કહ્યું હતું કે, ખેડૂતોએ માત્ર એક જ વખત નેનો-યુરિયાનો છંટકાવ કરવાની જરૂર છે અને પાકના વિકાસ દરમિયાન પાછળથી ખેતરોમાં યુરિયા ઉમેરવાની જરૂર નથી. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, ખેતરમાં નેનો-યુરિયા અને નેનો-ડીએપીનો છંટકાવ ઉત્પાદન વધારવા માટે પર્યાપ્ત છે અને તેનાથી જમીનની બચત પણ થશે. તેમણે કહ્યું કે મોદી સરકારે તેમને સસ્તા કર્યા છે અને ખેડૂતોએ તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, ભારત સરકારે ઓર્ગેનિક ઉત્પાદનોને પ્રોત્સાહન આપવા અને જૈવિક ખેતી કરતા ખેડૂતોને તેમનાં ઉત્પાદનોની વાજબી કિંમત સુનિશ્ચિત કરવા નેશનલ કોઓપરેટિવ ઓર્ગેનિક લિમિટેડ (એનસીએલ)ની સ્થાપના કરી છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, આજે એનસીએલ દ્વારા ભારત ઓર્ગેનિક આટાનું પણ લોન્ચિંગ કરવામાં આવ્યું છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, અમૂલે દિલ્હીમાં ઓર્ગેનિક ઉત્પાદનોની દુકાન પણ શરૂ કરી છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, ભારત ઓર્ગેનિક અને અમૂલ બંને વિશ્વસનિય છે અને 100 ટકા ઓર્ગેનિક બ્રાન્ડ છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, ઓર્ગેનિક ઉત્પાદનો પર વિશ્વની સૌથી આધુનિક ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને તેનું પરીક્ષણ કર્યા પછી જ ભારત બ્રાન્ડ સ્ટેમ્પ લગાવવામાં આવે છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે ભારતમાં સહકાર એ કોઈ નવો વિચાર નથી અને આપણા પૂર્વજોએ 125 વર્ષ જૂના આ વિચારને અપનાવ્યો હતો. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, સરદાર પટેલ, મહાત્મા ગાંધી, ગાડગિલજી, વૈકુંઠભાઇ મહેતા અને ત્રિભુવનદાસ પટેલ જેવી અનેક મહાન વિભૂતિઓએ તેની શરૂઆત કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે એક સમય એવો આવ્યો જ્યારે આ વિચાર ધીમે ધીમે નબળો પડવા લાગ્યો. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી મોદીએ સહકારની પ્રાસંગિકતાને ઓળખીને નવા અને સ્વતંત્ર સહકાર મંત્રાલયની સ્થાપના કરી હતી. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આજે આપણે એક મહત્ત્વપૂર્ણ વળાંક પર છીએ અને 125 વર્ષ જૂનું સહકારી આંદોલન દેશનાં વિવિધ ક્ષેત્રોમાં મોટું પ્રદાન કરી રહ્યું છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે સહકારી ક્ષેત્ર કૃષિ લોનના વિતરણમાં 20 ટકા, ખાતરના વિતરણમાં 35 ટકા અને ઉત્પાદનમાં 21 ટકા, ખાંડના ઉત્પાદનમાં 31 ટકા, ઘઉંની ખરીદીમાં 13 ટકા અને ડાંગરની ખરીદીમાં 20 ટકા યોગદાન આપી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે સહકારી ક્ષેત્ર ગ્રામીણ અને કૃષિ અર્થતંત્રમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, આપણે આગામી 5 વર્ષમાં સહકારનો આટલો મજબૂત પાયો નાખવાનો છે, જેથી આગામી 125 વર્ષ સુધી દરેક ગામ અને ઘર સુધી સહકાર પહોંચી શકે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, મોદી સરકાર સહકારી મંડળીઓ મારફતે બે નવી યોજનાઓ લઈને આવી છે. તેમણે કહ્યું કે ઇથેનોલને પ્રોત્સાહન આપવા અને મકાઈનું ઉત્પાદન કરતા ખેડુતોની સમૃદ્ધિ માટે સરકારે મહત્વપૂર્ણ પગલા લીધા છે. તેમણે કહ્યું કે સરકારે એવી વ્યવસ્થા કરી છે કે સરકારની બે મોટી સહકારી સંસ્થાઓ ખેડૂતો દ્વારા ઉત્પાદિત મકાઈને લઘુતમ ટેકાના ભાવ (એમએસપી) પર ઓનલાઇન ખરીદશે અને તેમાંથી ઇથેનોલ બનાવવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું હતું કે, તેનાથી ખેડૂતોને માત્ર સમૃદ્ધ જ નહીં પરંતુ પેટ્રોલની આયાત ઘટાડીને દેશના વિદેશી મુદ્રા ભંડારને વધારવામાં પણ મદદ મળશે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, એ જ રીતે હવે નેશનલ એગ્રિકલ્ચરલ કોઓપરેટિવ માર્કેટિંગ ફેડરેશન ઑફ ઇન્ડિયા (નાફેડ) અને કન્ઝ્યુમર કોઓપરેટિવ સંસ્થાઓ પણ 100 ટકા એમએસપી પર 4 પ્રકારનાં કઠોળની ખરીદી કરશે. તેમણે કહ્યું હતું કે, આપણે સહકારી સંસ્થાઓ વચ્ચે સહકારને પ્રોત્સાહન આપવું જોઈએ. તેમણે કહ્યું હતું કે, જો આપણે સહકારી ક્ષેત્રના તમામ આર્થિક વ્યવહારો સહકારી ક્ષેત્રની અંદર જ કરીએ છીએ, તો આપણે સહકારી ક્ષેત્રની બહારથી એક પૈસો પણ લાવવાની જરૂર રહેશે નહીં. સહકારિતા મંત્રીએ નેશનલ બેંક ફોર એગ્રિકલ્ચર એન્ડ રૂરલ ડેવલપમેન્ટ (નાબાર્ડ) અને દેશભરની તમામ રાજ્ય સહકારી બેંકોને અનુરોધ કર્યો હતો કે દરેક પ્રાથમિક કૃષિ ક્રેડિટ સોસાયટી (પીએસીએસ) અને અન્ય સહકારી સંસ્થાઓએ જિલ્લા સહકારી બેંક અથવા સ્ટેટ કોઓપરેટિવ બેંકમાં પોતાનું ખાતું ખોલાવવું જોઈએ, જેનાથી સહકારી ક્ષેત્ર મજબૂત બનશે એટલું જ નહીં પરંતુ મૂડી અને આત્મવિશ્વાસમાં પણ વધારો થશે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ દેશના સહકારી ક્ષેત્રને 'સહકાર સે સમૃદ્ધિ'નો નારો આપ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે છેલ્લા 10 વર્ષોમાં પ્રધાનમંત્રી મોદીએ 30 કરોડ લોકોને ગરીબીમાંથી મુક્ત કર્યા અને તેમને તેમની દૈનિક જરૂરિયાતોની ચિંતાઓથી મુક્ત કર્યા. તેમણે કહ્યું કે પીએમ મોદીએ દેશના કરોડો ગરીબોને ઘર, વીજળી, શૌચાલય, પીવાનું પાણી, 5 કિલો મફત અનાજ અને ગેસ સિલિન્ડર જેવી સુવિધાઓ પૂરી પાડી છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, હવે આ કરોડો ગરીબ લોકો દેશનાં વિકાસમાં યોગદાન આપવા ઇચ્છે છે, પણ તેમની પાસે મૂડી નથી. તેમણે કહ્યું કે દેશના વિકાસમાં યોગદાન આપવાનો અને મૂડી વિના પોતાનો વિકાસ કરવાનો એકમાત્ર રસ્તો સહકાર છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ 'સહકારથી સમૃદ્ધિ'નાં મંત્રની પાછળનો એકમાત્ર ઉદ્દેશ આઝાદીનાં 75 વર્ષ પછી પણ પછાત એવા આ 30 કરોડ લોકોનાં જીવનમાં આત્મવિશ્વાસ, આનંદ અને સમૃદ્ધિ લાવવાનો છે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, કેન્દ્રીય સહકાર મંત્રાલયે સહકારી ક્ષેત્ર માટે અનેક મહત્ત્વપૂર્ણ પગલાં લીધા છે. તેમણે કહ્યું કે સરકારે એક લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે કે દેશમાં એવું કોઈ રાજ્ય કે જિલ્લો ન હોવો જોઈએ જ્યાં વ્યવહારિક જિલ્લા સહકારી બેંક અને એક સધ્ધર જિલ્લા દૂધ ઉત્પાદક સંઘ ન હોય. તેમણે કહ્યું હતું કે, આવું કરવાથી જ આપણે સહકારી ક્ષેત્રનો વિસ્તાર કરી શકીશું અને દરેક ગ્રામીણ અને ગરીબ વ્યક્તિને સમૃદ્ધ બનાવી શકીશું. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, આ માટે અમે સહકારી પંચાયતની કલ્પના કરી છે. તેમણે કહ્યું કે આજે પણ દેશમાં 2 લાખ પંચાયતો એવી છે જ્યાં એક પણ સહકારી સંસ્થા નથી. તેમણે કહ્યું કે અમે એક લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે કે આગામી 5 વર્ષમાં અમે આ બે લાખ પંચાયતોમાં બહુહેતુક પીએસીએસ બનાવવા માટે કામ કરીશું. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, સરકારે PACS માટે મોડલ બાયલોઝ પણ બનાવ્યાં છે અને PACS રાજ્યનો વિષય હોવા છતાં કાશ્મીરથી કન્યાકુમારી અને આસામથી દ્વારકા સુધીનાં દરેક રાજ્યોએ આ મોડલ બાયલોઝનો સ્વીકાર કર્યો છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, સરકારે પીએસીએસને બહુહેતુક બનાવવાની દિશામાં પણ કામ કર્યું છે અને અત્યારે દેશમાં કાર્યરત 65,000 પેક્સમાંથી 48,000 લોકોએ પોતાનાંમાં કેટલીક નવી પ્રવૃત્તિ ઉમેરીને વ્યવહારિક બનવાની દિશામાં પહેલ કરી છે.

કેન્દ્રીય સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે કેન્દ્ર સરકારે ત્રણ બહુ-રાજ્ય સહકારી સંસ્થાઓ - ઓર્ગેનિક કમિટી, નિકાસ સમિતિ અને બીજ સમિતિની પણ રચના કરી છે, જેના દ્વારા ખેડૂતોના જીવનને સમૃદ્ધ બનાવવાનો માર્ગ મોકળો કરવામાં આવ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે સરકાર ટૂંક સમયમાં રાષ્ટ્રીય સહકારી નીતિ લાવશે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, દેશમાં 1100 નવા ફાર્મર પ્રોડ્યુસર ઓર્ગેનાઇઝેશન (એફપીઓ)ની રચના થઈ છે, 1 લાખથી વધારે પેક્સે નવા બાયલોઝને સ્વીકાર્યા છે અને હવે નેશનલ કોઓપરેટિવ ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન (એનસીડીસી)ને રૂ. 2,000 કરોડનાં મૂલ્યનાં બોન્ડ ઇશ્યૂ થવાથી આ સંસ્થા વધારે સહકારી સંસ્થાઓનાં કલ્યાણ માટે કામ કરવા સક્ષમ બનશે. આ સાથે શહેરી સહકારી બેંકોને નવી શાખાઓ ખોલવાનો લક્ષ્યાંક મળ્યો છે, સહકારી બેંકો દ્વારા આપવામાં આવતી પર્સનલ હાઉસિંગ લોનની મર્યાદા બમણી કરી દેવામાં આવી છે, આવકવેરાના લાભો અને રોકડ ઉપાડની મર્યાદા બંનેમાં વધારો કરવામાં આવ્યો છે અને પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ કાયદો બનાવીને ખાંડ સહકારી મિલોની 15000 કરોડની આવકવેરાની જવાબદારી રદ કરવાનું કામ કર્યું છે. આઇટી જવાબદારી ઘણા વર્ષોથી બાકી હતી.

શ્રી અમિત શાહે દેશભરમાં સહકારી ક્ષેત્રના કામદારોને આહવાન કર્યું હતું અને સહકારી સંસ્થાઓને દેશના અર્થતંત્રનો મજબૂત આધારસ્તંભ બનાવવા જણાવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે, આપણે સહકારી સંસ્થાઓને મજબૂત આધારસ્તંભ બનાવવાની સાથે-સાથે આ ક્ષેત્ર મારફતે દેશનાં કરોડો ગરીબ લોકોનાં જીવનમાં સુવિધાઓ, સમૃદ્ધિ અને આત્મવિશ્વાસ સ્થાપિત કરવા માટે પણ કામ કરવાનું છે. શ્રી શાહે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, જે દિવસે વર્ષ 2029માં આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારી દિવસની ઉજવણી થશે, તે દિવસે દેશમાં એક પણ એવી પંચાયત નહીં હોય કે જ્યાં પીએસીએસ ન હોય. તેમણે કહ્યું હતું કે, આપણે સૌએ સાથે મળીને પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનું સ્વપ્ન સાકાર કરવું પડશે અને ગરીબોની સેવા કરવા સહકારી મંડળીઓને આગળ વધારવી પડશે.

AP/GP/JD