ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ
ಸಂಸತ್ತು ಸಂವಿಧಾನ (ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ) ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಆದೇಶ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆ, 2024 ಅನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು
ಸಂಸತ್ತು ಸಂವಿಧಾನ (ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡ) ಆದೇಶ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆ, 2024 ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನ (ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು) ಆದೇಶಗಳು (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆ, 2024 ಅನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದೆ
7 ಪಿವಿಟಿಜಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ 50 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಮುದಾಯಗಳು; ಅನೇಕ ಧ್ವನಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು / ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದಗಳು; ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಹೊಸ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾದ ಎಸ್ಟಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲು ಸಜ್ಜಾಗಿದೆ
ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ ಅವರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಬದ್ಧವಾಗಿದೆ: ಶ್ರೀ ಅರ್ಜುನ್ ಮುಂಡಾ
ಈ ಮಸೂದೆಗಳು ದುರ್ಬಲ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುತ್ತವೆ: ಡಾ.ಭಾರತಿ ಪ್ರವೀಣ್ ಪವಾರ್
Posted On:
11 FEB 2024 9:43AM by PIB Bengaluru
ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ ಅವರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಬದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕೇಂದ್ರ ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವರು ಹೇಳಿದರು; ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೈತರ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವ ಶ್ರೀ ಅರ್ಜುನ್ ಮುಂಡಾ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಈಡೇರಿಸಲು ಸಂಸತ್ತು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ಮೂರು ಮಸೂದೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ.
'ಪಹರಿ ಜನಾಂಗೀಯ ಗುಂಪು, ಪಡ್ಡಾರಿ ಬುಡಕಟ್ಟು, ಕೋಲಿ ಮತ್ತು ಗಡ್ಡ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ' ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಎಸ್ಟಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲು ಸಂವಿಧಾನ (ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ) ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಆದೇಶ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆ, 2024 ಅನ್ನು ಸಂಸತ್ತು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು. ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸಂವಿಧಾನ (ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ) ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಆದೇಶ, 1989 ಅನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲು ರಾಜ್ಯಸಭೆ 2024 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 9 ರಂದು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು.
(ಲಿಂಕ್: https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2003288).
ಈ ಹಿಂದೆ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸಂವಿಧಾನ (ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು) ಆದೇಶ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆ, 2024 ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸಂವಿಧಾನ (ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು) ಆದೇಶಗಳು (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆ, 2024 ಅನ್ನು ಲೋಕಸಭೆ 2024ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 8 ರಂದು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು. ಕೇಂದ್ರ ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವ; ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವೆ ಡಾ.ಭಾರತಿ ಪ್ರವೀಣ್ ಪವಾರ್ ಅವರು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದರು. ಈ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಈಹಿಂದೆ ಫೆಬ್ರವರಿ 6 , 2024 ರಂದು ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು.
ದೇಶದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರ ಬದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಚಿವರು ಹೇಳಿದರು. ಈ ಮಸೂದೆಯೊಂದಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದುರ್ಬಲ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ನ್ಯಾಯ ಸಿಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ಸಂವಿಧಾನ (ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡ) ಆದೇಶ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆ, 2024 ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸಲು ಸಂವಿಧಾನ (ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು) ಆದೇಶ, 1950 ಅನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದೆ. ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಸೇರ್ಪಡೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುವುದು:-
- ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದುರ್ಬಲ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳ (ಪಿವಿಟಿಜಿ) 'ಬೊಂಡೊ ಪೊರ್ಜಾ' ಮತ್ತು 'ಖೋಂಡ್ ಪೊರ್ಜಾ' ಅನ್ನು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಎಸ್ಟಿ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 25 ನೇ ಪ್ರವೇಶದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.
- ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದುರ್ಬಲ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳ (ಪಿವಿಟಿಜಿ) 'ಕೊಂಡ ಸವರ'ರನ್ನು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಎಸ್ಟಿ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 28 ನೇ ಪ್ರವೇಶದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು .
ಒಡಿಶಾಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸಲು ಸಂವಿಧಾನ (ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು) ಆದೇಶ, 1950 ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನ (ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು) ಆದೇಶ, 1950 ಅನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲು ಸಂವಿಧಾನ (ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು) ಆದೇಶ, 2024 ಅನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲು ಸಂವಿಧಾನ (ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು) ಆದೇಶಗಳು (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆ, 2024 ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದೆ. ಒಡಿಶಾದ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು / ಸೇರ್ಪಡೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುವುದು:-
I. ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿರುವ ನಾಲ್ಕು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದುರ್ಬಲ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳು (ಪಿವಿಟಿಜಿಗಳು ):
- ಪೌರಿ ಭುಯಾನ್, ಪೌಡಿ ಭುಯಾನ್ ಎಂಬ ಪದಗಳು ಭುಯಿಯಾ ಪದದ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದಗಳಾಗಿದ್ದು, ಭುಯಾನ್ ಎಂಬ ಪದಗಳು 6ನೇ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿವೆ.
- ಚುಕ್ತಿಯಾ ಭುಂಜಿಯಾ ಎಂಬುದು 9ನೇ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಭುಂಜಿಯಾ ಪದದ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದವಾಗಿದೆ.
- ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಉಪ-ಪ್ರವೇಶವಾಗಿ ಬೊಂಡೊ "ಬೊಂಡೊ ಪೊರಾಜಾ, ಬೋಂಡಾ ಪರೋಜಾ. ಸ.ನಂ.13ರಲ್ಲಿ ಬಂಡಾ ಪರೋಜಾ; ಮತ್ತು,
- ಮಂಕಿಡಿಯಾ ಎಂದರೆ Sl.No ರಲ್ಲಿ ಎಸ್ಟಿ "ಮನ್ಕಿರ್ಡಿಯಾ" ಗೆ ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಾಗಿದೆ. 47.
II. ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಎರಡು ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಕೈಬಿಡುವುದು
- ಸ.ನಂ.87ರಲ್ಲಿ ತಮಡಿಯಾ; ಮತ್ತು
- ತಮುಡಿಯಾ ಸ.ನಂ.88ರಲ್ಲಿ.
III. ಸಮುದಾಯಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು :
- ತಮಡಿಯಾ*, ತಮಾರಿಯಾ, ತಮುಡಿಯಾ*, ತಮೋಡಿಯಾ ಭೂಮಿಜ್, ತಮುಡಿಯಾ ಭೂಮಿಜ್, ತಮುಡಿಯಾ ಭೂಮಿಜ್, ತಮುಲಿಯಾ ಭೂಮಿಜ್, ತಮುಲಿಯಾ ಭೂಮಿಜ್, ತಮಡಿಯಾ ಭೂಮಿಜ್ ಅವರು ಸ.ನಂ.8 ರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ನಮೂದು "ಭೂಮಿಜ್" ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಉಪ ನಮೂದು ಆಗಿ.
(*ಈ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಕೈಬಿಡಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.)
- ಬಂಡಾ ಪರಾಜ, ಬೋಂಡಾ ಪರಾಜ, ಬೋಂಡಾ, ಬಂಡಾಗಳನ್ನು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಉಪ-ಪ್ರವೇಶವಾಗಿ "ಬೊಂಡೋ ಪೊರಜಾ, ಬೋಂಡಾ ಪರೋಜಾ. ಸ.ನಂ.13ರಲ್ಲಿ ಬಂಡಾ ಪರೋಜಾ.
- ದುರುವಾ, ಧುರುವಾ, ಧುರುವಾ, ಧುರುವಾ, ಧುರ್ವಾ ಎಂಬ ಉಪ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ಸ.ನಂ. 17ರಲ್ಲಿ.
- ಕೌರ್, ಕುನ್ವರ್, ಕೌನ್ರ್, ಕುವಾನ್ರ್, ಕೊನ್ವಾರ್, ಕುವಾನಾರ್, ಕಾನರ್, ಕೊನ್ರ್, ಕುವಾನ್ವಾರ್ ಅನ್ನು ಎಸ್ಟಿ "ಕವಾರ್, ಕನ್ವರ್" ಎಂಬ ಪದದ ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಾಗಿ ಸ.ನಂ 28 ರಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.
- ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡದ ಖೋಂಡ್ ಮತ್ತು ಕಂದಾ ಕುಂಬಾರ ಸಮುದಾಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕುಯಿ (ಕಂಧಾ) ಅನ್ನು ಹೊಸ ಉಪ-ಪ್ರವೇಶವಾಗಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಸ.ನಂ. 31 ರಲ್ಲಿ ಕಂದಾ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡದ ಉಪವರ್ಗವಾಗಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.
- ಉರಾಮ್, ಓರಮ್, ಉರಾನ್, ಧಂಗರಾ ಮತ್ತು ಒರಾನ್ ಮುಡಿ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಒರಾನ್ ನ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದಗಳಾಗಿ ಸಂಖ್ಯೆ 53 ರಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
- ಬರೆಂಗ್ ಜೋಡಿಯಾ ಪರೋಜಾ, ಪೆಂಗಾ ಪರೋಜಾ, ಪೆಂಗು ಪರೋಜಾ, ಪೊರ್ಜಾ, ಸೆಲಿಯಾ ಪರೋಜಾ, ಎಸ್ ಟಿ ಪರೋಜಾ ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ಎಸ್ ಟಿ ಪರೋಜಾ ಎಂಬ ಪದದ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದವಾಗಿ ಸ.ನಂ. 55ರಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.
- ರಾಜುವಾಲ್, ರಾಜುದ್ ಎಂಬುದು ಎಸ್.ಟಿ.ರಾಜುವಾರ್ ನ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದವಾಗಿದ್ದು, ಸ.ನಂ.57ರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
- ಸಾವೋರಾ, ಸಾವರ್, ಸೌರಾ, ಸಹಾರಾ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಾರಾ ಎಂಬ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದವನ್ನು ಸ.ನಂ. 59 ರಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
IV. ಹೊಸ ಪ್ರವೇಶದ ಮೂಲಕ ಸಮುದಾಯಗಳ ಸೇರ್ಪಡೆ:
- ಮುಕಾ ಡೋರಾ, ಮೂಕಾ ಡೋರಾ, ನುಕಾ ಡೋರಾ, ನೂಕಾ ಡೋರಾ (ಅವಿಭಜಿತ ಕೊರಪುಟ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ಕೊರಾಪುಟ್, ನೌರಂಗಾಪುರ, ರಾಯಗಡ ಮತ್ತು ಮಲ್ಕನ್ಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ) ಸ.ನಂ.63 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರದೇಶ ನಿರ್ಬಂಧದೊಂದಿಗೆ.
- ಕೊಂಡಾ ರೆಡ್ಡಿ, ಕೊಂಡಾ ರೆಡ್ಡಿ ಸ.ನಂ.64.
ಮಸೂದೆಗಳು ಕಾಯ್ದೆಯಾದ ನಂತರ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾದ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಪರಿಷ್ಕೃತ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾದ ಸಮುದಾಯಗಳ ಸದಸ್ಯರು ಸರ್ಕಾರದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಯೋಜನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಎಸ್ಟಿಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವು ನಡೆಸುವ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ನಂತರದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಗರೋತ್ತರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ ಯೋಜನೆಗಳು, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮದಿಂದ ರಿಯಾಯಿತಿ ಸಾಲಗಳು, ಎಸ್ಟಿ ಹುಡುಗರು ಮತ್ತು ಬಾಲಕಿಯರ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ ಸೇರಿವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಅವರು ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಿಗೆ ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.
(Release ID: 2005009)
Visitor Counter : 216