કેન્દ્રીય રાજ્ય મંત્રી (સ્વતંત્ર હવાલો) વિજ્ઞાન અને પ્રૌદ્યોગિકી; પ્રધાનમંત્રી કાર્યાલય , કાર્મિક, જાહેર ફરિયાદો, પેન્શન, પરમાણુ ઊર્જા અને અંતરિક્ષ રાજ્યમંત્રી ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે ટીમ ઇસરો (ઇન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઇઝેશન)ને 'ઉત્કૃષ્ટ સિદ્ધિ' કેટેગરીમાં વર્ષ 2023 માટે "ઇન્ડિયન ઓફ ધ યર એવોર્ડ" એનાયત કર્યો હતો.

એક રાષ્ટ્રીય ટીવી ચેનલ દ્વારા સ્થાપિત આ એવોર્ડ ઇસરોના ચેરમેન એસ.સોમનાથ અને ચંદ્રયાન-3ના પ્રોજેક્ટ ડાયરેક્ટર ડો.પી.વીરામુથુવેલે નવી દિલ્હીમાં એક ભવ્ય સમારંભમાં આવકાર્યો હતો.

અવકાશ સંશોધનની સીમાઓને આગળ ધપાવવામાં ISRO દ્વારા આપવામાં આવેલા નોંધપાત્ર યોગદાનને આ પુરસ્કાર દ્વારા માન્યતા આપવામાં આવી હતી, એવોર્ડનું અવતરણ વાંચો.

"વર્ષ 2023 નિ:શંકપણે ઇતિહાસના પુસ્તકોમાં એક એવા સમયગાળા તરીકે અંકિત થશે જ્યારે ભારતની અવકાશ એજન્સીએ પડકારોનો સામનો કરવા માટે અપ્રતિમ પરાક્રમ અને સ્થિતિસ્થાપકતા દર્શાવી હતી. 2023માં ઇસરોની સિદ્ધિઓનું શિખર ચંદ્રના વણખેડાયેલા દક્ષિણ ધ્રુવીય ક્ષેત્ર પર ચંદ્રયાન-3 નું સફળ સોફ્ટ લેન્ડિંગ હતું.

ડૉ.જિતેન્દ્ર સિંહે પોતાના સંક્ષિપ્ત વક્તવ્યમાં કહ્યું કે ચંદ્રયાન-3 માત્ર સ્વદેશી જ નહીં, પરંતુ ખૂબ જ સસ્તું મિશન પણ છે, જેનું બજેટ લગભગ 600 કરોડ રૂપિયા છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, દેશમાં પ્રતિભાનો ક્યારેય અભાવ નહોતો, છતાં વાતાવરણને સક્ષમ કરવાની ખૂટતી કડી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં નેતૃત્વમાં ઊભી થઈ હતી.

ડો.જિતેન્દ્રસિંહે જણાવ્યું હતું કે, "સ્પેસ ટેકનોલોજીના "અનલોક" સાથે, દેશની સામાન્ય જનતા ચંદ્રયાન -3 અથવા આદિત્ય જેવા મેગા સ્પેસ ઇવેન્ટ્સના પ્રક્ષેપણને જોવા માટે સક્ષમ છે. 10,000થી વધુ પ્રેક્ષકો, 1,000થી વધુ મીડિયાકર્મીઓ અને મોટી સંખ્યામાં સામાન્ય લોકો આદિત્ય પ્રક્ષેપણને જોવા માટે આવ્યા હતા અને ચંદ્રયાન-3 ના ચંદ્ર પર ઉતરાણ દરમિયાન એટલી જ સંખ્યામાં ત્યાં હતા, "તેમણે જણાવ્યું હતું.

ડો.જિતેન્દ્રસિંહે જણાવ્યું હતું કે, ચંદ્રયાન-3એ જ્યારે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવીય ક્ષેત્ર પર ઐતિહાસિક ઉતરાણ કર્યું ત્યારે પ્રથમ વખત સમગ્ર દેશ તેમાં સામેલ થયો હતો.

"એક રીતે, તેણે રાષ્ટ્રને આ અવકાશ મિશનની માલિકીની લાગણી આપી છે," તેમણે કહ્યું.

ડો.જિતેન્દ્રસિંહે જણાવ્યું હતું કે, ચાર-પાંચ વર્ષ અગાઉ સ્પેસ સેક્ટરમાં અમારી પાસે માત્ર એક જ સ્ટાર્ટઅપ હતું, આજે આ ક્ષેત્રને ખોલ્યા પછી આપણી પાસે 190 પ્રાઇવેટ સ્પેસ સ્ટાર્ટઅપ્સ છે, જ્યારે અગાઉની સ્ટાર્ટઅપ ્સ પણ ઉદ્યોગસાહસિકો બની છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, એપ્રિલથી ડિસેમ્બર 2023 સુધીના ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં ખાનગી સ્પેસ સ્ટાર્ટઅપ્સ દ્વારા રૂ.1,000 કરોડથી વધુનું રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે.

“તેથી, નાણાકીય સંસાધનો તેમજ જ્ઞાન સંસાધન બંનેનું વિશાળ એકત્રીકરણ થઈ રહ્યું છે. અને તે જ છે જેણે હવે ભારતને અગ્ર હરોળના રાષ્ટ્ર તરીકે સ્થાન આપ્યું છે... મને લાગે છે કે આ ત્રણ ક્રમિક સફળતાની વાર્તાઓ, જેને હું ઇસરોની સફળતાની ટ્રાયોલોજી કહીશ, એક યા બીજી રીતે તેમના પ્રકારની પ્રથમ છે," તેમણે કહ્યું.

ડૉ. જિતેન્દ્રસિંહે જણાવ્યું હતું કે, જ્યારે પ્રધાનમંત્રી મોદી અમૃતકાલ અને ભારતના આરોહણની વાત કરે છે, ત્યારે અવકાશ ટેકનોલોજીના માધ્યમથી આરોહણની શરૂઆત થઈ ચૂકી છે.

IotY એવોર્ડ્સ માટેની પ્રતિષ્ઠિત જ્યુરી પેનલમાં ભારતના ભૂતપૂર્વ સોલિસિટર જનરલ હરીશ સાલ્વે, પટકથા લેખક અને ગીતકાર જાવેદ અખ્તર, સુપ્રીમ કોર્ટના નિવૃત્ત જજ જસ્ટિસ ઇન્દુ મલ્હોત્રા, ભૂતપૂર્વ ભારતીય એથ્લીટ અને એથ્લેટિક્સ ફેડરેશન ઓફ ઇન્ડિયાના વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ અંજુ બોબી જ્યોર્જ, આરપી સંજીવ ગોએન્કા ગ્રૂપના ચેરપર્સન અંજુ બોબી જ્યોર્જ અને પર્યાવરણ કાર્યકર અને વકીલ અફરોઝ શાહનો સમાવેશ થાય છે.

YP/JD