આ ખરડાઓ પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં લાવવામાં આવેલા સેંકડો પ્રગતિશીલ ફેરફારોની શ્રૃંખલામાં વધુ એક મણકો ઉમેરશે

આ બિલો એવા લોકોને અધિકાર અને ન્યાય પ્રદાન કરશે જેમની સાથે 70 વર્ષ સુધી અન્યાયી વર્તન કરવામાં આવ્યું હતું અને તેમનું અપમાન કરવામાં આવ્યું હતું અને તેમની અવગણના કરવામાં આવી હતી

વિસ્થાપિત કાશ્મીરીઓને અધિકારો અને પ્રતિનિધિત્વ આપવા માટેનું આ બિલ છે

વિસ્થાપિત કાશ્મીરીઓને અનામત આપીને કાશ્મીર વિધાનસભામાં તેમનો અવાજ બુલંદ થશે અને જો ફરી વિસ્થાપનની સ્થિતિ ઊભી થશે તો તેઓ પોતે જ તેને રોકશે

કાશ્મીર અને દેશને પૂર્વ પીએમ જવાહરલાલ નહેરુ દ્વારા વર્ષોથી કરવામાં આવેલી ભૂલોનો ભોગ બનવું પડ્યું

પહેલી ભૂલ એ હતી કે જ્યારે આપણી સેના જીતી રહી હતી ત્યારે પંજાબ પહોંચતા જ યુદ્ધવિરામ કરવામાં આવ્યો હતો અને પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીરનો જન્મ થયો હતો, જો યુદ્ધવિરામ 3 દિવસ મોડો થયો હોત તો પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર આજે ભારતનો ભાગ હોત

બીજી મોટી ભૂલ એ હતી કે જ્યારે તેઓ આ મુદ્દાને યુનાઇટેડ નેશન્સમાં લઈ ગયા

જમ્મુ-કાશ્મીરમાં 45 હજાર લોકોના મોત માટે કલમ 370 જવાબદાર હતી, જેને પ્રધાનમંત્રી મોદીએ રદ કરી હતી

કલમ 370 હટાવવાની સાથે જ અલગાવવાદ ખતમ થઈ ગયો છે અને આતંકવાદમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે

વિસ્થાપિત થયેલા લોકોને તેમના જ દેશના અન્ય ભાગોમાં શરણાર્થી તરીકે રહેવું પડ્યું હતું, 46,631 પરિવારોના લગભગ 1,57,967 લોકો તેમના જ દેશમાં વિસ્થાપિત થયા હતા

1947માં 31,779 પરિવારો પાકિસ્તાનના કબજા હેઠળના કાશ્મીરમાંથી જમ્મુ-કાશ્મીરમાં વિસ્થાપિત થયા હતા, 1965 અને 1971ના યુદ્ધો બાદ 10,065 પરિવારો વિસ્થાપિત થયા હતા

તે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી છે જેમણે સંપૂર્ણ સહાનુભૂતિથી તેમના આંસુ લૂછ્યા

જમ્મુ-કાશ્મીરના ઇતિહાસમાં પ્રથમ વખત અનુસૂચિત જનજાતિ માટે 9 બેઠકો અનામત રાખવામાં આવી છે અને અનુસૂચિત જાતિ માટે પણ બેઠકો અનામત રાખવામાં આવી છે

અગાઉ જમ્મુમાં 37 બેઠકો હતી જે હવે 43 થઈ ગઈ છે, અગાઉ કાશ્મીરમાં 46 બેઠકો હતી જે હવે 47 થઈ ગઈ છે અને 24 બેઠકો પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર માટે અનામત રાખવામાં આવી છે કારણ કે પીઓકે આપણું છે

પહેલા જમ્મુ-કાશ્મીર વિધાનસભામાં 107 સીટો હતી, હવે 114 સીટો છે, પહેલા વિધાનસભામાં 2 નોમિનેટેડ સભ્યો હતા, હવે 5 થશે

આ ખરડાઓ દ્વારા દરેક પીડિત, પછાત અને વિસ્થાપિત કાશ્મીરી લોકસભાના એ પ્રયાસો અને આશીર્વાદને યાદ કરશે કે નરેન્દ્ર મોદી સરકારે પોતાના જ દેશના ભાઈઓ અને બહેનોને ન્યાય અપાવવા માટે 2 બેઠકો અનામત આપી છે, જે છેલ્લા 70 વર્ષથી વિસ્થાપિત થયા છે

આ એક ઐતિહાસિક સત્ય છે કે વિપક્ષી દળે પછાત વર્ગનો સૌથી વધુ વિરોધ કર્યો, શ્રી મોદીએ તેમને સન્માન અને અધિકાર આપ્યા

ગૃહમંત્રાલયે ઝીરો ટેરર પ્લાન અને કમ્પ્લીટ એરિયા ડોમિનેશન પ્લાન બનાવ્યો છે, પહેલા માત્ર આતંકવાદીઓ જ માર્યા જતા હતા, પરંતુ હવે અમે તેની સમગ્ર ઇકોસિસ્ટમને નષ્ટ કરી દીધી છે

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે લોકસભામાં જમ્મુ અને કાશ્મીર અનામત (સંશોધન) બિલ, 2023 અને જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સુધારા) બિલ, 2023 પરની ચર્ચાનો જવાબ આપ્યો હતો. ચર્ચા કર્યા પછી લોકસભાએ જમ્મુ-કાશ્મીર અનામત (સંશોધન) બિલ, 2023 અને જમ્મુ-કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સંશોધન) બિલ, 2023 પસાર કર્યું.

લોકસભામાં શ્રી અમિત શાહે કહ્યું હતું કે, કુલ 29 વક્તાઓએ પોતાના વિચારો વ્યક્ત કર્યા હતા, પરંતુ તમામ ખરડાના ઉદ્દેશો સાથે સંમત થયા હતા. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આ ખરડાઓ પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં નેતૃત્વમાં લાવવામાં આવેલા સેંકડો પ્રગતિશીલ ફેરફારોની શ્રૃંખલામાં વધુ એક મોતી ઉમેરશે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, જેમની સાથે 70 વર્ષ સુધી અન્યાય, અપમાન અને અવગણના કરવામાં આવી છે તેમને આ ખરડાઓ અધિકારો અને ન્યાય પ્રદાન કરશે. જે લોકો તેને માત્ર વોટબેંક તરીકે ઉપયોગ કરીને અને સારા ભાષણો આપીને રાજકારણમાં મત મેળવવાનું સાધન માને છે તેઓ તેનું નામ સમજી શકતા નથી. તેમણે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી એવા નેતા છે જે પોતે ગરીબ પરિવારમાં જન્મ્યા બાદ દેશના પ્રધાનમંત્રી બન્યા છે અને તેમને પછાત અને ગરીબોની પીડાની ખબર છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, જ્યારે આવા લોકોને પ્રોત્સાહન આપવાની વાત આવે છે, ત્યારે મદદ કરતાં મહત્ત્વનું સન્માન વધારે છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે જમ્મુ કાશ્મીરમાં આતંકવાદનો યુગ 1980ના દાયકા પછી શરૂ થયો હતો અને પેઢીઓથી ત્યાં રહેતા લોકો ત્યાંથી સંપૂર્ણપણે વિસ્થાપિત થયા હતા પરંતુ કોઈએ તેમની ચિંતા કરી ન હતી. તેમણે કહ્યું કે, જેમની પાસે આ બધું બંધ કરવાની જવાબદારી હતી તેઓ ઇંગ્લેન્ડમાં રજાઓ ગાળતા હતા. જો તેમણે શરૂઆતમાં વોટબેંકની રાજનીતિ વગર અને ચોક્કસ પગલાં લઈને આતંકવાદનો અંત આણ્યો હોત તો આજે આ બિલ લાવવાની જરૂર જ ન પડી હોત. શ્રી શાહે ઉમેર્યું હતું કે, વિસ્થાપિત થયેલા લોકોને તેમના પોતાના દેશના અન્ય ભાગોમાં શરણાર્થીઓ તરીકે રહેવું પડતું હતું અને વર્તમાન આંકડાઓ અનુસાર, આશરે 46,631 પરિવારોમાંથી 1,57,967 લોકો તેમના જ દેશમાં વિસ્થાપિત થયા હતા. તેમણે કહ્યું કે આ બિલ તેમને અધિકાર અને પ્રતિનિધિત્વ આપવા માટેનું બિલ છે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ 1947માં 31,779 કુટુંબો પાકિસ્તાનનાં કબજા હેઠળનાં કાશ્મીરમાંથી જમ્મુ-કાશ્મીર સુધી વિસ્થાપિત થયાં હતાં અને તેમાંથી 26,319 પરિવારોએ જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં રહેવાનું શરૂ કર્યું હતું તથા 5,460 પરિવારોએ દેશનાં અન્ય વિસ્તારોમાં રહેવાનું શરૂ કર્યું હતું. તેમણે જણાવ્યું હતું કે 1965 અને 1971ના યુદ્ધો પછી, 10,065 પરિવારો વિસ્થાપિત થયા હતા અને એકંદરે, 41,844 પરિવારો વિસ્થાપિત થયા હતા. તેમણે કહ્યું કે 5-6 ઓગસ્ટ, 2019 ના રોજ, પ્રધાનમંત્રી મોદીએ આ વિસ્થાપિત લોકોનો અવાજ સાંભળ્યો હતો, જેના પર અગાઉના દાયકાઓમાં ધ્યાન આપવામાં આવ્યું ન હતું અને તેમને તેમના અધિકારો આપ્યા હતા. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, ન્યાયિક સીમાંકન 5 અને 6 ઓગસ્ટ, 2019નાં રોજ પસાર થયેલા ખરડાનો એક ભાગ છે. તેમણે કહ્યું હતું કે સીમાંકન પંચ, સીમાંકન અને સીમાંકન કરેલી વિધાનસભા લોકશાહી અને જનપ્રતિનિધિઓને ચૂંટવા માટે એકમ નક્કી કરવાની પ્રક્રિયાનું હાર્દ છે. જો સીમાંકનની પ્રક્રિયા જ પવિત્ર ન હોય તો લોકશાહી ક્યારેય પવિત્ર રહી શકે નહીં, તેથી જ આ બિલમાં એવી જોગવાઈ કરવામાં આવી છે કે ન્યાયિક સીમાંકન ફરીથી કરવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે વિસ્થાપિત લોકોના તમામ જૂથોએ સીમાંકન પંચને તેમના પ્રતિનિધિત્વની નોંધ લેવા જણાવ્યું હતું અને આનંદની વાત એ છે કે પંચે એવી જોગવાઈ કરી છે કે વિસ્થાપિત કાશ્મીરી લોકો માટે 2 બેઠકો અનામત રાખવામાં આવશે અને 1 બેઠક પાકિસ્તાનના કબજા હેઠળના કાશ્મીરમાંથી વિસ્થાપિત થયેલા લોકો માટે અનામત રાખવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે, મોદી સરકારે આ વ્યવસ્થાને કાયદાકીય માળખું આપ્યું છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે, જમ્મુ-કાશ્મીરના ઈતિહાસમાં પહેલીવાર અનુસૂચિત જનજાતિ માટે 9 બેઠકો અનામત રાખવામાં આવી છે અને અનુસૂચિત જાતિ માટે પણ બેઠકો અનામત રાખવામાં આવી છે. પહેલા જમ્મુમાં 37 સીટો હતી જે હવે 43 થઈ ગઈ છે, પહેલા કાશ્મીરમાં 46 સીટો હતી જે હવે 47 થઈ ગઈ છે અને 24 સીટો પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર માટે રિઝર્વ રાખવામાં આવી છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, અગાઉ જમ્મુ-કાશ્મીર વિધાનસભામાં 107 બેઠકો હતી, હવે 114 બેઠકો છે, અગાઉ વિધાનસભામાં 2 નામાંકિત સભ્યો હતા, હવે 5 બેઠકો હશે. તેમણે કહ્યું હતું કે, આ બધું એટલા માટે થયું કારણ કે 5થી 6 ઓગસ્ટ, 2019નાં રોજ પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં નેતૃત્વમાં મંત્રીમંડળે એક ઐતિહાસિક ખરડો મંજૂર કર્યો હતો અને પરિધાન દ્વારા પસાર થયા પછી કલમ 370 નાબૂદ કરવામાં આવી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, આ ખરડાઓ મારફતે ઇતિહાસમાં દરેક પીડિત, પછાત અને વિસ્થાપિત કાશ્મીરી લોકસભાના પ્રયાસો અને આશીર્વાદને યાદ રાખશે કે નરેન્દ્ર મોદી સરકારે છેલ્લા 70 વર્ષથી વિસ્થાપિત થયેલા તેમના જ દેશના ભાઈ-બહેનોને ન્યાય અપાવવા માટે 2 બેઠકો અનામત રાખી છે. તેમણે કહ્યું કે વંચિત લોકો માટે નબળા જેવા અપમાનજનક શબ્દોની જગ્યાએ પછાત વર્ગનો બંધારણીય શબ્દ તેમના માટે રાખ્યો હતો.

વિસ્થાપિતોને અનામત આપવાની કાયદેસરતા અંગે વિપક્ષના કેટલાક સભ્યોએ ઉઠાવેલા પ્રશ્નના જવાબમાં શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, કાશ્મીરના વિસ્થાપિતોને અધિકારો અને પ્રતિનિધિત્વ આપવા માટેનું આ બિલ છે. કાશ્મીરી પંડિતોને અનામત આપીને કાશ્મીર વિધાનસભામાં તેમનો અવાજ બુલંદ થશે અને જો ફરી વિસ્થાપનની સ્થિતિ ઊભી થશે તો તેઓ તેને રોકશે. તેમણે કહ્યું કે 5,675 કાશ્મીરી વિસ્થાપિત પરિવારો આજે રોજગાર પેકેજનો લાભ લઈ રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે, આવા કર્મચારીઓ માટે 6000 ફ્લેટ બનાવવાનો પ્રોજેક્ટ છે, જે પૂરો થઇ શક્યો નથી. રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાગૂ થયા બાદ લગભગ 880 ફ્લેટ બનાવવામાં આવ્યા છે અને તેને કર્મચારીઓને સોંપવાની પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે, જ્યારે ખીણમાં આતંકવાદની શરૂઆત થઇ અને લોકોને નિશાન બનાવીને ત્યાંથી ભગાડવામાં આવ્યા, ત્યારથી લઇને અત્યાર સુધી આપણે લોકોને મગરના આંસુઓ વહાવતા જોયા છે, પરંતુ પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ જ પૂરી સહાનુભૂતિથી પોતાના આંસુ લૂછ્યા હતા. તેમણે કહ્યું કે જે લોકોએ પોતાનો જીવ બચાવવા માટે કાશ્મીરમાં પોતાની સંપત્તિનો ત્યાગ કર્યો અને બેંગલુરુ, અમદાવાદ, જમ્મુ કે દિલ્હી જેવા શહેરોમાં જઈને શિબિરોમાં રહેતા હતા, તેમની પીડાની આપણે કલ્પના પણ કરી શકતા નથી. જ્યારે તે લોકો કાશ્મીરમાંથી હિજરત કરી ગયા ત્યારે તેમની સંપત્તિ જપ્ત કરવામાં આવી હતી અને તેમને તેમની જમીન ફેંકી દેવાના ભાવે વેચવાની ફરજ પડી હતી, એક રીતે તેમની સંપત્તિ છીનવી લેવામાં આવી હતી અને વહીવટીતંત્ર મૌન રહ્યું હતું અને કોઈ પગલું ભર્યું ન હતું.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં સરકારે આ બાબતમાં ન્યાય પ્રદાન કરવા નવો કાયદો ઘડ્યો હતો અને પાછલી અસરથી તેનો અમલ કરીને લોકોને તેમની મિલકત પરત આપવામાં આવી હતી. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં સરકારે આશરે 1.6 લાખ લોકોને ડોમિસાઇલ સર્ટિફિકેટ આપવાનું કામ કર્યું છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, નરેન્દ્ર મોદી પ્રધાનમંત્રી બન્યા પછી વ્યક્તિદીઠ રૂ. 3250 અને કુટુંબદીઠ મહત્તમ રૂ. 13,000ની રોકડ સહાયની રકમ આપવામાં આવે છે. તેમણે કહ્યું કે સરકાર દર મહિને વ્યક્તિ દીઠ 9 કિલો ચોખા, 2 કિલો લોટ અને 1 કિલો ખાંડ પૂરી પાડી રહી છે. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં સરકારે પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીરમાંથી આવનારા લોકોને 5.5 લાખ રૂપિયાની મસમોટી રકમ આપવાનું કામ કર્યું છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં કોઈ કામ થયું નથી તેવો દાવો કરનારાઓને કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે, જે લોકો પોતાના મૂળથી કપાઈ ગયા છે તેમને આ પરિવર્તન વિશે કેવી રીતે ખબર પડશે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, જમ્મુ-કાશ્મીરમાં પરિવર્તનનો અનુભવ ઇંગ્લેન્ડમાં રજાઓ માણવાથી થઈ શકતો નથી.

કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે પછાત વર્ગ આયોગની રચના કરવામાં આવી હતી, જેણે સહભાગી અભિગમ સાથે હોદ્દેદારો સાથે અનેક તબક્કાની બેઠકો યોજી હતી. પંચે 750 દિવસમાં 198 પ્રતિનિધિમંડળો અને 16,000 લોકોને મળ્યા હતા. તમામ 20 જિલ્લાઓમાં સુનાવણી હાથ ધરવામાં આવી હતી અને પોસ્ટ દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલી લગભગ 26,000 અરજીઓને પણ ધ્યાનમાં લેવામાં આવી હતી. જમ્મુ-કાશ્મીર આરક્ષણ અધિનિયમમાં સુધારો કરવાનું સૂચન એ તેમનામાં મૂળભૂત તત્વ હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે, આ કાયદો અગાઉ પણ અસ્તિત્વમાં હતો, પણ નબળા વર્ગો માટે હતો, ત્યારે આ વખતે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ તેમને અન્ય પછાત વર્ગોનું બંધારણીય નામ આપીને સન્માન આપ્યું છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, વિરોધ પક્ષે પછાત વર્ગોનો સૌથી વધુ વિરોધ કર્યો છે અને પછાત વર્ગોને અટકાવવાનું કામ કર્યું છે તે ઐતિહાસિક સત્ય છે. તેમણે વિપક્ષને સવાલ કર્યો કે પછાત વર્ગ આયોગને 70 વર્ષ સુધી બંધારણીય દરજ્જો કેમ નથી આપવામાં આવ્યો, જ્યારે આ બંધારણનો આદેશ છે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ તેને બંધારણીય દરજ્જો આપ્યો.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, વિપક્ષી નેતાઓ કે જેઓ જાહેર સભાઓમાં પછાત વર્ગની વાત કરે છે તેમણે જનતાને જણાવવું જોઈએ કે કાકા કાલેલકર કમિશનનો અહેવાલ કોણે અટકાવ્યો હતો. મંડલ કમિશનનો રિપોર્ટ આવ્યા બાદ જ્યાં સુધી તેઓ સત્તામાં ન આવ્યા ત્યાં સુધી તેનો અમલ કરવામાં આવ્યો ન હતો અને પાછળથી તેનો અમલ કરવામાં આવ્યો ત્યારે પણ વિરોધ પક્ષના નેતાએ તેનો વિરોધ કર્યો હતો. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, વિપક્ષે ક્યારેય કેન્દ્રીય પ્રવેશ યોજના હેઠળ પછાત વર્ગોને અનામત પ્રદાન કરી નથી. આ કામ માત્ર પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વવાળી સરકારમાં કરવામાં આવ્યું હતું અને હવે પછાત વર્ગના બાળકોને સૈનિક સ્કૂલ, નીટ અને કેન્દ્રીય વિદ્યાલયોમાં અભ્યાસ કરવાની તક આપવામાં આવી છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, આર્થિક રીતે નબળાં વર્ગ (ઇડબલ્યુએસ)નાં લોકોને અનામત આપવાનો વિચાર ક્યારેય કરવામાં આવ્યો નહોતો. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સૌપ્રથમવાર બિનઅનામત જ્ઞાતિનાં ગરીબ બાળકો માટે 10 ટકા અનામતની જોગવાઈ કરી હતી. કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અને સહકાર પ્રધાને પણ વિપક્ષ દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલા કેટલાક કાનૂની અને બંધારણીય મુદ્દાઓનો વિગતવાર જવાબ આપ્યો હતો.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે, ઘણા સભ્યો જમ્મુ-કાશ્મીરમાં આતંકવાદને લઇને ચિંતિત છે અને તેને સીધી રીતે કલમ 370 હટાવવા સાથે જોડે છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, તેમણે અગાઉ પણ કહ્યું હતું કે, આતંકવાદનાં મૂળમાં અલગતાવાદની ભાવના ઊભી થઈ છે, જે કલમ 370ને કારણે ઊભી થઈ છે અને કલમ 370 દૂર થવાથી અલગતાવાદમાં મોટો ઘટાડો થશે અને એને કારણે આતંકવાદ પણ ઘટશે. તેમણે કહ્યું કે 1994 થી 2004 ની વચ્ચે આતંકવાદની કુલ 40,164 ઘટનાઓ બની હતી, 2004 થી 2014 ની વચ્ચે 7,217 ઘટનાઓ બની હતી જ્યાં નરેન્દ્ર મોદી સરકારના 9 વર્ષની જેમ આ ઘટનાઓ 70 ટકાના ઘટાડા સાથે ઘટીને માત્ર 2,197 પર આવી ગઈ હતી. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, આમાંથી 65 ટકા ઘટનાઓ પોલીસની કામગીરીને કારણે બની છે. તેમણે કહ્યું કે, નરેન્દ્ર મોદી સરકારના 9 વર્ષમાં નાગરિકોના મોતની સંખ્યામાં 72 ટકા અને સુરક્ષા દળોના મોતની સંખ્યામાં 59 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ 2010માં જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં પથ્થરમારાની 2,654 ઘટનાઓ બની હતી, ત્યારે વર્ષ 2023માં એક પણ પથ્થરમારાની ઘટના બની નહોતી. તેમણે કહ્યું કે 2010માં 132 સંગઠિત સ્ટ્રાઈક હતી, જ્યારે 2023માં એક પણ સ્ટ્રાઈક નહોતી થઈ. વર્ષ 2010માં પથ્થરમારામાં 112 નાગરિકોના મોત થયા હતા, જ્યારે 2023માં એક પણ વ્યક્તિનું મોત થયું ન હતું. વર્ષ 2010માં પથ્થરમારામાં 6,235 સુરક્ષાકર્મી ઘાયલ થયા હતા, 2023માં એક પણ ઘાયલ થયો ન હતો. કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે આ જ સદનમાં વિપક્ષે બધી સજાવટ તોડીને કહ્યું કે કલમ 370 હટાવવાથી રક્તપાત થશે, પરંતુ નરેન્દ્ર મોદી સરકારે એવી વ્યવસ્થા કરી છે કે કોઈનામાં એક પણ કાંકરો ફેંકવાની હિંમત નથી. તેમણે કહ્યું કે 2010માં યુદ્ધવિરામ ભંગની 70 ઘટનાઓ બની હતી પરંતુ 2023માં આવી માત્ર 2 ઘટનાઓ બની હતી. વર્ષ 2010માં ઘૂસણખોરીની 489 ઘટનાઓ બની હતી, 2023માં માત્ર 48 ઘટનાઓ બની હતી.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, કેન્દ્ર સરકારે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં નેતૃત્વમાં જમ્મુ અને કાશ્મીરનાં લોકોની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા અને તેમનાં જીવનની ગુણવત્તા સુધારવા અથાગ પ્રયાસો કર્યા છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, ગૃહ મંત્રાલય દર મહિને કાશ્મીરની સુરક્ષાની સ્થિતિની સમીક્ષા કરે છે અને દર ત્રણ મહિને તેઓ પોતે ત્યાં જાય છે અને સુરક્ષાની સ્થિતિની સમીક્ષા કરે છે. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે મોદી સરકારે ઝીરો ટેરર પ્લાન બનાવ્યો છે જે છેલ્લા 3 વર્ષથી લાગુ કરવામાં આવી રહ્યો છે અને 2026 સુધી ઝીરો ટેરર પ્લાનને સંપૂર્ણપણે લાગુ કરી દેવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે આની સાથે જ સંપૂર્ણ એરિયા ડોમિનેશન પ્લાન બનાવવામાં આવ્યો છે જે 2026 સુધી પૂર્ણ થઈ જશે. પહેલાં માત્ર આતંકવાદીઓ જ માર્યા ગયા હતા, પરંતુ હવે અમે તેની સમગ્ર ઇકોસિસ્ટમનો નાશ કર્યો છે. આ સાથે જ એનઆઈએએ ટેરર ફાઈનાન્સ હેઠળ 32 કેસ નોંધ્યા છે અને આ કેસ એટલા માટે નોંધવામાં આવ્યા હતા કારણ કે પાકિસ્તાનથી પૈસા આવી રહ્યા હતા અને નરેન્દ્ર મોદી સરકાર આવું થવા દેશે નહીં. ટેરર ફંડિંગના કુલ 83 કેસ નોંધાયા છે, જેમાં એનઆઈએ દ્વારા 32 કેસ અને એસઆઈએ દ્વારા 51 કેસનો સમાવેશ થાય છે. આશરે ૨૨૯ ધરપકડ કરવામાં આવી છે અને 150 કરોડ રૂપિયાની ૫૭ સંપત્તિઓ જપ્ત કરીને હરાજી કરવાની પ્રક્રિયા કોર્ટમાં ચાલી રહી છે. 134 બેંક ખાતાઓ સીલ કરવામાં આવ્યા હતા જેમાં 122 કરોડ રૂપિયા જપ્ત કરવામાં આવ્યા હતા અને બીજા ૫.૫ કરોડ રૂપિયાની રોકડ જપ્ત કરવામાં આવી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, કલમ 370 નાબૂદ થયા બાદ 30 વર્ષ બાદ વર્ષ 2021માં જમ્મુ-કાશ્મીરમાં પ્રથમ વખત સિનેમા હોલ ખોલવામાં આવ્યા હતા. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, શ્રીનગરમાં મલ્ટિપ્લેક્સ બનાવવામાં આવ્યું હતું, પુલવામા, શોપિયાં, બારામુલ્લા અને હંદવાડામાં 4 નવા થિયેટરો ખોલવામાં આવ્યા હતા અને 100થી વધારે ફિલ્મોનું શૂટિંગ શરૂ થયું હતું. બેંકો દ્વારા લગભગ ૧૦૦ સિનેમા હોલ માટે બેંક લોન દરખાસ્તો વિચારણા હેઠળ છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં 45,000 લોકોનાં મોત માટે કલમ 370 જવાબદાર છે, જેને પ્રધાનમંત્રી મોદીએ નાબૂદ કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, આ દેશમાં માત્ર એક જ પ્રતીક હોવું જોઈએ, માત્ર એક બંધારણ હોવું જોઈએ, એક જ માથું હોવું જોઈએ અને આ ઉદ્દેશ માટે શ્રી શ્યામા પ્રસાદ મુખર્જીજીએ પોતાનું જીવન સમર્પિત કરી દીધું હતું અને આ જ દેશની ઇચ્છા હતી.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે કલમ 370 એક અસ્થાયી જોગવાઈ છે જેને ઘણા સમય પહેલા જ ખતમ કરી દેવી જોઈતી હતી, પરંતુ કોઈની હિંમત ન થઈ. તેમણે કહ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સાહસ દર્શાવ્યું હતું અને કલમ 370ને નાબૂદ કરી હતી. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે, બંધારણની ભાવના અનુસાર કલમ 370 કામચલાઉ છે, પ્રધાનમંત્રી મોદીએ 5 ઓગસ્ટનાં રોજ તેને નાબૂદ કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે પહેલીવાર કાશ્મીરી, ડોગરી, હિન્દી, અંગ્રેજી અને ઉર્દૂને રાજ્યની સત્તાવાર ભાષાઓ બનાવવામાં આવી. તેમણે કહ્યું કે રાઇટ ટુ એજ્યુકેશન એક્ટ, જમીન સંપાદન અને વળતર અધિનિયમ, વન અધિકાર અધિનિયમ, એસસી-એસટી નિવારણ અત્યાચાર અધિનિયમ, વ્હિસલ બ્લોઅર પ્રોટેક્શન એક્ટ, જુવેનાઇલ જસ્ટિસ એક્ટ અને લઘુમતી આયોગ અધિનિયમ, 1992 ને સ્થગિત કરવામાં આવ્યા હતા અને હવે તેનો અમલ કરવામાં આવી રહ્યો છે. અને હવે વિધાનસભાનો સમયગાળો પણ 5 વર્ષનો છે. તેમણે કહ્યું કે હર ઘર તિરંગા અભિયાન અંતર્ગત ઘાટીમાં એક પણ ઘર એવું નહોતું જ્યાં તિરંગો ફરકાવવામાં આવ્યો ન હતો, આ બદલાવ ત્યાં થયો છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આજે લાલ ચોકમાં દરેક તહેવાર આનંદ અને ખુશીથી ઉજવવામાં આવે છે અને દરેક સમાજના લોકો તેમાં ભાગ લે છે. બંધારણની ભાવનાને હવે ત્યાંના તળિયાના સ્તરે લઈ જવામાં આવી છે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, કલમ 370 નાબૂદ થઈ એ અગાઉ જીએસડીપી રૂ. 1 લાખ કરોડ હતી, જે ફક્ત પાંચ વર્ષમાં બમણી થઈને આજે રૂ. 2,27,927 કરોડ થઈ ગઈ છે. પહેલા 94 ડિગ્રી કોલેજ હતી, આજે 147 છે, જમ્મુ-કાશ્મીર આઈઆઈટી, આઈઆઈએમ અને 2 એઈમ્સ ધરાવતું પ્રથમ રાજ્ય બન્યું છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લાં 70 વર્ષમાં માત્ર 4 મેડિકલ કોલેજો હતી, હવે 7 નવી મેડિકલ કોલેજોનું નિર્માણ થયું છે. 15 નવી નર્સિંગ કોલેજોની સ્થાપના કરવામાં આવી છે, અગાઉ મેડિકલ બેઠકો 500 હતી, હવે કલમ 370 નાબૂદ થયા બાદ વધુ 800 બેઠકો ઉમેરવામાં આવી છે. પીજીની બેઠકો 367 હતી, મોદી સરકારે 397 નવી બેઠકો ઉમેરવાનું કામ કર્યું છે. લગભગ 6 લાખ લોકોને મધ્યાહ્ન ભોજન મળતું હતું, હવે 9,13,000 લોકોને મધ્યાહ્ન ભોજન મળે છે. પ્રધાનમંત્રી ગ્રામ સડક યોજનાની સરેરાશ 158 કિલોમીટર હતી, હવે તે દર વર્ષે 8,068 કિલોમીટર થઈ ગઈ છે. 70 વર્ષમાં 24 હજાર ઘર આપ્યા, છેલ્લા 5 વર્ષમાં મોદી સરકારે 1,45,000 લોકોને ઘર આપ્યા છે. 70 વર્ષમાં પહેલાની સરકારોએ 7,82,000 લોકોને પીવાનું પાણી પૂરું પાડ્યું હતું, હવે મોદી સરકારે 13 લાખ પરિવારોને પીવાનું પાણી પૂરું પાડ્યું છે. કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે, મોદી સરકારે શિશુ મૃત્યુદર 22થી ઘટાડીને 14.30 પર લાવવાનું કામ કર્યું, પહેલા 47 જન ઔષધિ કેન્દ્રો હતા, હવે 227 જન ઔષધિ કેન્દ્રો પર લોકોને સસ્તી દવાઓ મળી રહી છે. રમતગમતમાં યુવાનોની ભાગીદારી 2 લાખથી વધીને 60 લાખ થઈ છે. પેન્શન લાભાર્થીઓ 6 લાખથી વધીને 10 લાખ થયા છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, આ તમામ ફેરફારો કલમ 370 નાબૂદ થયા પછી નરેન્દ્ર મોદી સરકારે જ કર્યા છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, કલમ 370 હટાવ્યા બાદ કાશ્મીરમાં આતંકવાદ ઓછો થયો છે જેના કારણે ત્યાં સારું વાતાવરણ ઊભું થયું છે અને ત્યાં ભારે વિકાસ થયો છે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, પંડિત જવાહરલાલ નેહરુએ પ્રધાનમંત્રી તરીકેનાં કાર્યકાળ દરમિયાન કરેલી બે મોટી ભૂલોને કારણે જમ્મુ અને કાશ્મીરને વર્ષો સુધી નુકસાન વેઠવું પડ્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે પંડિત નહેરુની પહેલી ભૂલ એ હતી કે જ્યારે આપણી સેના જીતી રહી હતી, ત્યારે પંજાબ પહોંચતા જ યુદ્ધવિરામ કરવામાં આવ્યો અને પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીરનો જન્મ થયો. તેમણે કહ્યું કે, જો યુદ્ધવિરામ 3 દિવસ મોડો થયો હોત તો પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર આજે ભારતનો હિસ્સો હોત. તેમણે કહ્યું કે બીજી મોટી ભૂલ ત્યારે થઈ જ્યારે તેઓ અમારા મુદ્દાને સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં લઈ ગયા. કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે જ્યારે આ મામલો યુએનમાં મોકલવામાં આવ્યો ત્યારે પણ આ નિર્ણય ખૂબ જ ઉતાવળે લેવામાં આવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે આ મામલો યુએનમાં બિલકુલ ન લઈ જવો જોઈતો હતો અને જો તે લેવામાં આવ્યો હોત તો પણ આ મામલાને આર્ટિકલ 35ના બદલે યુએન ચાર્ટરની કલમ 51 હેઠળ લેવો જોઈતો હતો. કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે રેકોર્ડ પર અનેક લોકોએ સલાહ આપી હોવા છતાં આ મામલાને અનુચ્છેદ 35 હેઠળ સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં લઈ જવામાં આવ્યો. તેમણે કહ્યું કે પૂર્વ પ્રધાનમંત્રી સ્વર્ગીય જવાહરલાલ નહેરુએ લખ્યું હતું કે આ તેમની ભૂલ હતી, પરંતુ આ માત્ર એક ભૂલ નહીં પરંતુ એક ભૂલ હતી. દેશે જમીનનો મોટો હિસ્સો ગુમાવ્યો; તે એક મોટી ભૂલ હતી.

ગૃહમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ 2014માં પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ જમ્મુ અને કાશ્મીરનાં વિકાસ માટે રૂ. 80,000 કરોડનાં ખર્ચે 63 યોજનાઓ શરૂ કરી હતી, જેમાં વીજળી, માળખાગત સુવિધા, સિંચાઈ, શિક્ષણ અને તબીબી સુવિધાઓ સાથે સંબંધિત વિવિધ પ્રોજેક્ટ સામેલ છે. જેમાંથી લગભગ 21 હજાર કરોડ રૂપિયાના ખર્ચવાળા 9 પ્રોજેક્ટ લદ્દાખમાં હતા. 58,477 કરોડ રૂપિયાના મૂલ્યના જમ્મુ-કાશ્મીરના 32 પ્રોજેક્ટ્સ લગભગ પૂર્ણ થઈ ગયા છે અને 58,000 રૂપિયામાંથી 45,800 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લાં 10 વર્ષમાં હાઇડ્રો પ્રોજેક્ટ્સમાં રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે, જેમાં 5000 મેગાવોટનાં લક્ષ્યાંક સાથે રૂ. 4,987 કરોડની કિંમતની 642 મેગાવોટની કિરુ હાઇડ્રો પ્રોજેક્ટ, રૂ. 5,200 કરોડનાં ખર્ચે 540 મેગાવોટની ક્વાર હાઇડ્રો પ્રોજેક્ટ, રૂ. 5,200 કરોડનાં ખર્ચે 850 મેગાવોટની રેટલ હાઇવે પ્રોજેક્ટ, રૂ. 8,112 કરોડનાં ખર્ચે 1000 મેગાવોટની સોપાક ડાલ હાઇડ્રો પ્રોજેક્ટ, રૂ.  2300 કરોડના ખર્ચે 1856 મેગાવોટની સાવલકોટ જળ યોજના અને રૂ.2793 કરોડના ખર્ચે શાહપુર ખાંડી ડેમ સિંચાઈ અને ઊર્જા પરિયોજના. સૌ પ્રથમ વખત ત્યાં 1600 મેગાવોટની સૌર ઊર્જા મેળવવાનો પ્રોજેક્ટ શરૂ કરવામાં આવ્યો છે, 38 ગ્રુપ સ્ટેશન બનાવવામાં આવ્યા છે, 467 કિલોમીટર નવી ટ્રાન્સમિશન લાઇન નાખવામાં આવી છે, 266 અપ સ્ટેશન બનાવવામાં આવ્યા છે અને 11000 સર્કિટ કિલોમીટર એસટી અને આઇટી લાઇનને સુરક્ષિત કરવાની કામગીરી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં સરકાર દ્વારા કરવામાં આવી છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, જ્યાં સુધી સિંચાઈની વાત છે, ત્યાં સુધી 62 કરોડ રૂપિયાની રવિ નહેર પરિયોજના પૂર્ણ થઈ ગઈ છે. 45 કરોડના ખર્ચે તસાર ચાલન તીન તલ સિંચાઈ યોજનાનું કામ પૂર્ણ થયું છે. જેલમ અને સહાયક નદીઓના પૂર વ્યવસ્થાપન માટે રૂ. 399 કરોડની કિંમતનો ત્રીજો તબક્કો પૂર્ણ થઈ ગયો છે. 1632 કરોડ રૂપિયાના મૂલ્યનો બીજો તબક્કો ચાલી રહ્યો છે અને પ્રથમ તબક્કો પૂર્ણ થયા પછી, ટ્રાન્સમિશનની ક્ષમતા 31885 થી વધીને 41000 થઈ ગઈ છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, શાહપુર કાંડી ડેમ પ્રોજેક્ટ પણ પૂર્ણ થઈ ગયો છે. જમ્મુ પ્રાંતની મુખ્ય નહેરોને ઘણા દાયકાઓથી સાફ કરવામાં આવી ન હતી. રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાગૂ કર્યાના 59 દિવસની અંદર 70 વર્ષ બાદ ડિસિલ્ટિંગનું કામ પૂર્ણ થયું હતું. રેલવે નેટવર્ક વિસ્તર્યું છે. 8.45 કરોડ રૂપિયાની કાઝીકુંડ બનિહાલ ટનલનું નિર્માણ અંદાજિત 3127 કરોડના ખર્ચે કરવામાં આવ્યું છે. ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં લગભગ 8000 કિલોમીટર નવા રસ્તા બનાવવામાં આવ્યા છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, જમ્મુ અને કાશ્મીરની 10 ક્રાફ્ટને જીઆઈ ટેગ, ડોડાનાં ગુચ્ચી મશરૂમને જીઆઈ ટેગ, આર એસ પુરાનાં બાસમતી ચોખાને ઓર્ગેનિક સર્ટિફિકેટ આપવામાં આવ્યું હતું અને વિસ્તૃત કૃષિ વિકાસ માટે રૂ. 5013 કરોડની યોજના પૂર્ણ થઈ હતી.

ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે, દેશભરમાં ગરીબ લોકો માટે 5 લાખ રૂપિયા સુધીની સારવારનો સંપૂર્ણ ખર્ચ સરકાર ઉઠાવે છે, પરંતુ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં 5 લાખ રૂપિયા સુધીના તમામ લોકોની સારવારનો ખર્ચ સરકાર ઉઠાવે છે. તેમણે કહ્યું કે સરકારે જમ્મુ-કાશ્મીરને સંપૂર્ણ સંવેદનશીલતા સાથે સંભાળ્યું છે. વર્તમાન સરકાર સત્તામાં આવી તે પહેલાં પ્રવાસીઓનો છેલ્લો ઉપલબ્ધ આંકડો આશરે 14 લાખનો હતો, જ્યારે વર્ષ 2022-23માં 2 કરોડ પ્રવાસીઓ જમ્મુ-કાશ્મીર પહોંચ્યા હતા અને આ વર્ષે જૂન 2023 સુધીમાં એક કરોડનો આંકડો સ્પર્શી ગયો છે. તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં નેતૃત્વમાં સરકારનાં નેતૃત્વમાં 2 કરોડ પ્રવાસીઓનાં આગમનનો રેકોર્ડ આ ડિસેમ્બર સુધીમાં તૂટી જશે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, જમ્મુ અને કાશ્મીર એક એવું સ્થળ બની ગયું છે, જેનું વાતાવરણ અને પ્રકૃતિ વૈશ્વિક અને આધુનિક દૃષ્ટિકોણ ધરાવે છે. રાજ્યમાં હોમ સ્ટે પોલિસી તૈયાર કરવામાં આવી, ફિલ્મ પોલિસી બનાવવામાં આવી, હાઉસ બોટ માટે પોલિસી બનાવવાનું કામ પણ કરવામાં આવ્યું છે, જમ્મુ રોપ-વે પ્રોજેક્ટ 75 કરોડના ખર્ચે પૂર્ણ થયો છે અને ઇન્ડસ્ટ્રીયલ પોલિસી પણ બનાવવામાં આવી છે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, અમે જે બિલ રજૂ કર્યું છે, જે લોકો વર્ષોથી વંચિત રહી ગયા હતા, જેઓ હકથી વંચિત રહ્યા હતા, જેમણે તેમના પોતાના દેશમાં પોતાનો દેશ, રાજ્ય, મકાન, જમીન અને તેમની સંપત્તિ ગુમાવી હતી અને નિરાધાર બન્યા હતા તેમને અધિકારો આપવા માટેનું બિલ છે. તેમણે કહ્યું કે આ પછાત વર્ગના લોકોનું બંધારણીય શબ્દ અધર બેકવર્ડ ક્લાસથી સન્માન કરવા માટેનું બિલ છે. કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાને ગૃહને વિનંતી કરી હતી કે તેઓ આ વિધેયકને પસાર કરવા માટે સહકાર આપે, કારણ કે આ વિધેયકનો હેતુ ખૂબ જ પવિત્ર છે.

CB/GP/JD