केंद्रीय मत्स्यव्यवसाय, पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय मंत्री श्री परशोत्तम रुपाला 26 नोव्हेंबर 2023 रोजी पशुवैद्यकीय महाविद्यालय मैदान, गुवाहाटी, आसाम येथे राष्ट्रीय गोपाल रत्न पुरस्कार प्रदान करणार आहेत. आसामचे मुख्यमंत्री डॉ.हेमंत बिस्वा् सरमा आणि मत्स्यव्यवसाय, पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय राज्यमंत्री डॉ. संजीव कुमार बाल्यान हे देखील या पुरस्कार सोहळ्याला उपस्थित राहणार आहेत. पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय विभाग राष्ट्रीय दुग्ध दिन- 2023 याचा एक भाग म्हणून राष्ट्रीय गोपाल रत्न पुरस्कार 2023 याचे आयोजन करत आहे.

देशी जनावरांचे संगोपन करणारे शेतकरी, कृत्रिम बुद्धिमत्ता तंत्रज्ञ आणि दुग्ध सहकारी संस्था/दूध उत्पादक कंपनी/दुग्ध उत्पादक शेतकरी यांसारख्या सर्व व्यक्तींची ओळख करून घेणे आणि त्यांना प्रोत्साहित करणे आहे यासाठी राष्ट्रीय गोपाल रत्न पुरस्कार प्रदान केला जातो.  हा पुरस्कार पशुधन आणि दुग्धव्यवसाय क्षेत्रातील सर्वोच्च राष्ट्रीय पुरस्कारांपैकी एक आहे

देशी गायी/म्हशींच्या जातींचे पालन करणारे सर्वोत्तम दुग्ध उत्पादक शेतकरी,

सर्वोत्कृष्ट दुग्ध सहकारी/दूध उत्पादक कंपनी/डेअरी फार्मर प्रोड्युसर ऑर्गनायझेशन),

सर्वोत्कृष्ट कृत्रिम रेतन तंत्रज्ञ (AIT) या तीन श्रेणींमध्ये हे पुरस्कार दिले जातात आणि  प्रथम क्रमांकासाठी 5 लाख, रुपये,द्वितीय क्रमांकासाठी 3 लाख रुपये आणि तृतीय क्रमांकासाठी 2 लाख

रुपये;  रोख रक्कम  सर्वोत्कृष्ट डेअरी फार्मर आणि सर्वोत्कृष्ट DCS/FPO/MPCs या पहिल्या दोन श्रेणींमध्ये गुणवत्तेचे प्रमाणपत्र आणि स्मृतिचिन्ह तर 

सर्वोत्कृष्ट कृत्रिम रेतन तंत्रज्ञ (AIT) श्रेणीच्या बाबतीत गुणवत्तेचे प्रमाणपत्र आणि स्मृतिचिन्ह यांचा  समावेश असे या  राष्ट्रीय गोपाल रत्न पुरस्कार-2023 पुरस्कारांचे स्वरूप आहे.

योग्य प्रक्रियेनंतर, पशुसंवर्धन विभाग प्रत्येक श्रेणीतील विजेते घोषित करत आहे त्यांची नावे पुढीलप्रमाणे..

सदर पुरस्कारांसाठी केंद्रीय गृह व्यवहार मंत्रालयाने विकसित केलेल्या https://awards.gov.in  या पोर्टलवर 15 ऑगस्ट 2023 ते 15 ऑक्टोबर 2023 या कालावधीत  ऑनलाईन अर्ज मागवण्यात आले होते. या पोर्टलवर एकूण 1770 अर्ज सादर करण्यात आले.

कृषी आणि संबंधित क्षेत्रातील जीव्हीएच्या एक तृतीयांश भाग असलेले आणि 8% ची सीएजीआर म्हणजेच वार्षिक चक्रवाढ दर असलेले पशुधन क्षेत्र आज भारतीय अर्थव्यवस्थेसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. त्याचवेळी, देशातील लाखो लोकांना स्वस्त आणि पौष्टिक अन्न पुरवण्यासोबतच पशुपालन, दुग्धविकास आणि मत्स्यव्यवसाय हे उद्योग शेतकऱ्यांसाठी उत्पन्न देणारे स्त्रोत म्हणून अत्यंत महत्त्वाचे आहेत, विशेषतः भूमिहीन, लहान  आणि अल्पभूधारक शेतकरी आणि महिला यांच्यासाठी ते अत्यंत लाभदायक ठरले आहेत.

भारतातील देशी जातींच्या गायी-म्हशी सशक्त आहेत आणि त्यांच्यात राष्ट्रीय अर्थव्यवस्थेमध्ये महत्त्वाची भूमिका निभावण्याची जनुकीय क्षमता आहे. देशी वाणांच्या पशुधनाचा विकास आणि संवर्धन यासाठी कोणताही विशिष्ट कार्यक्रम न राबवल्यामुळे सध्या या वाणांच्या पशूंची संख्या कमी होत चालली आहे आणि सध्या त्यांची उत्पादकता देखील त्यांच्या क्षमतेपेक्षा कमी असल्याचे दिसते आहे. म्हणून देशातील पशुपालन आणि दुग्धविकास क्षेत्रात परिणामकारक विकास घडवून आणण्यासाठी केंद्रीय मत्स्यपालन, पशुपालन आणि दुग्धविकास मंत्रालयाच्या अखत्यारीतील पशुपालन आणि दुग्धविकास विभागातर्फे राष्ट्रीय पशु प्रजनन आणि दुग्धविकास कार्यक्रमाअंतर्गत डिसेंबर 2014  मध्ये “राष्ट्रीय गोकुळ अभियान” सुरु करण्यात आले.

 
**********

NM/Sampada P/ Sanjana C/CYadav

सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा:@PIBMumbai    /PIBMumbai    /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com  /PIBMumbai    /pibmumbai