વિશ્વ મત્સ્યપાલન દિવસના પ્રસંગે, મત્સ્યોદ્યોગ વિભાગ (ડીઓએફ, જીઓઆઈ)એ 21-22 નવેમ્બર 2023 દરમિયાન ગુજરાત સાયન્સ સિટી, અમદાવાદ, ગુજરાત, ભારત ખાતે ગ્લોબલ ફિશરીઝ કોન્ફરન્સ ઇન્ડિયા 2023નું આયોજન કર્યુ છે. ડીઓએફ (એમઓએફએએચ એન્ડ ડી, જીઓઆઇ) પ્રથમ વખત આ સ્કેલ અને મેગ્નીટ્યુડની ઇવેન્ટનું આયોજન કરે છે. ફ્રાન્સ, ન્યુઝીલેન્ડ, નોર્વે, ઓસ્ટ્રેલિયા, રશિયા, સ્પેન, ઝિમ્બાબ્વે, અંગોલા, બ્રાઝિલ અને ગ્રીસ જેવા આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનો જેવા કે ફૂડ એન્ડ એગ્રિકલ્ચર ઓર્ગેનાઇઝેશન (યુએન-એફએઓ), એશિયન ડેવલપમેન્ટ બેંક (એડીબી), ડ્યુશ જેસેલ્સચાફ્ટ ફુર ઇન્ટરનેશનલ ઝુસામ્મેનાર્બિટ (જીઆઇઝેડ), બે ઓફ બંગાળ પ્રોગ્રામ (બીઓબીપી) સાથે 10 વિદેશી મિશનની યજમાની કરવી એ ડીઓએફ (એમઓએફએએચ એન્ડ ડી, ભારત સરકાર) માટે ગર્વની ક્ષણ છે. મરીન સ્ટુઅર્ડશિપ કાઉન્સિલ ઇન્ડિયા (એમએસસી), અરુણાચલ પ્રદેશ, હરિયાણા, ઉત્તરપ્રદેશ, હિમાંચલ પ્રદેશ, મેઘાલય, નાગાલેન્ડ, ત્રિપુરા, ગોવા અને આંધ્રપ્રદેશના રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના મંત્રીઓ તેમજ ભારત સરકાર (ભારત સરકાર)ના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ, વિવિધ સંસ્થાઓ અને મત્સ્યઉદ્યોગ સંશોધન સંસ્થાઓના વડાઓ સામેલ છે.

માનનીય કેન્દ્રીય મંત્રી, MoFAH&D, GoI, શ્રી પરષોત્તમ રૂપાલા, ગુજરાતના માનનીય મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર રજનીકાંત પટેલ દ્વારા વિશેષ પેવેલિયન અને મુખ્ય પ્રદર્શનના ઉદ્ઘાટન સાથે ગ્લોબલ ફિશરીઝ કોન્ફરન્સ ઈન્ડિયા 2023ની શરૂઆત ડૉ. સંજીવ કે. બાલ્યાન, માનનીય MoS, MoFAH&D, GoI, ડૉ. એલ. મુરુગન, માનનીય MoS, MoFAH&D અને IB, GoI, ડૉ. સંજય કુમાર નિષાદ, માનનીય મત્સ્યોદ્યોગ મંત્રી, ઉત્તર પ્રદેશ, શ્રી વદ્દી રઘુ રામ ગરુ, માનનીય મંત્રી, આંધ્રપ્રદેશ, શ્રી તાગે તાકી, માનનીય મંત્રી, આસામ, શ્રી જે.પી. દલાલ, માનનીય મંત્રી, હરિયાણા, શ્રી ચંદર કુમાર, માનનીય મંત્રી, હિમાચલ પ્રદેશ, શ્રી એ.એલ. હેક, માનનીય મંત્રી, મેઘાલય, શ્રી પંગજુંગ જામીર, માનનીય મંત્રી, નાગાલેન્ડ, શ્રી સુધાંગશુ દાસ, માનનીય મંત્રી, ત્રિપુરા અને શ્રી નીલકંઠ હાલર્નકર, માનનીય મંત્રી, ગોવા અને અન્ય મહાનુભાવોની ઉપસ્થિતિમાં કરી હતી. પ્રતિનિધિમંડળે વિશેષ પેવેલિયનમાં પ્રદર્શકો સાથે વાર્તાલાપ કર્યો જેમાં માછલીઘર, કૃત્રિમ ખડકો, સીવીડ ખેતી, કેપ્ચર ફિશરીઝ, મરીન કેજ કલ્ચર, બાયોફ્લોક, આરએએસ, ફિશ ફીડ, એલપીજી કન્વર્ટર કીટ, મોતી નિષ્કર્ષણ અને ન્યુક્લિયસ ઇમ્પ્લાન્ટેશન, સેટકોમના મોડેલનો સમાવેશ થાય છે. ટર્મિનલ કોમ્યુનિકેશન સિસ્ટમ, ઇકો-ફ્રેન્ડલી મૂવેબલ કિઓસ્ક, મુટલી-પ્રજાતિની હેચરી વગેરે.આ પછી ઉદઘાટન સત્ર શરૂ થયું હતું જે તમામ મહેમાનોના સ્વાગત અને સન્માન અને દીવા પ્રગટાવવાની સાથે શરૂ થયું હતું.

ભારત સરકારના એમઓએફએએચ એન્ડ ડીના સંયુક્ત સચિવ શ્રી સાગર મહેરાએ તમામ મહાનુભાવોનું સ્વાગત કર્યું હતું. ઉદઘાટન સત્રમાં ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર રજનીકાંત પટેલ, કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી પરષોત્તમ રૂપાલા, કેન્દ્રીય મંત્રી ડો.સંજીવ કે. બાલિયાન, રાજ્યમંત્રીઓ, એમઓએફએએચ એન્ડ ડી, ભારત સરકાર, ડો. એલ મુરુગન, એમઓએસ, એમઓએફએએચ એન્ડ ડી એન્ડ આઈબી, ભારત સરકાર, શ્રી રાઘવજી ભાઈ પટેલ, કૃષિ, એએચ, ગૌ-સંવર્ધન, મત્સ્યોદ્યોગ, આરએચ અને આર.ડી., આર.એચ. અને આર.ડી., ગુજરાત સરકાર, સાંસદ શ્રી હસમુખભાઈ પટેલ, સાંસદ ડો.સંજયકુમાર નિષાદ, ઉત્તર પ્રદેશના મત્સ્યોદ્યોગ વિભાગના મંત્રી ડો.સંજયકુમાર નિષાદ, કૃષિ, ખેડૂત કલ્યાણ અને સહ-કામગીરીના અધિક મુખ્ય સચિવ શ્રી એ.કે.રાકેશ, એ.એચ., કાઉ બ્રીડીંગ, મત્સ્યોદ્યોગ વિભાગ, ગુજરાત સરકારના એ.એચ., ગૌ સંવર્ધન, મત્સ્યોદ્યોગ વિભાગ, ભારત સરકાર, ભારત સરકારનાં ડીઓએફ, ડી.ઓ.એફ., એમઓએફએચ એન્ડ ડી.ઓ.આઇ., શ્રી એચ.ઇ.દિમીત્રીઓસ ઇઓઆનુ, રાજદૂત ગ્રીસ, શ્રી ક્લેમેન્ટે પેડ્રો ફ્રાન્સિસ્કો કેમેન્હા, રાજદૂત અંગોલા, શ્રી તાકાયુકી હાગીવાડા, એફએઓ કન્ટ્રી હેડ, ભારત સરકારના મત્સ્યોદ્યોગ વિભાગના સંયુક્ત સચિવ શ્રીમતી નીતુ કુમારી પ્રસાદ, રાષ્ટ્રીય મત્સ્યપાલન વિકાસ બોર્ડ (એનએફડીબી, ભારત સરકાર)ના મુખ્ય કાર્યકારી ડો. એલ. એન. મૂર્તિ અને અન્ય મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, મત્સ્યપાલન અને જળચરઉછેર ક્ષેત્ર પ્રગતિ કરી રહ્યું છે, જો કે, આ ક્ષેત્રને મહત્ત્વપૂર્ણ અને આવશ્યક સ્વરૂપે સ્થાયી અને સર્વસમાવેશક જોડાણ બનાવવા માટે પ્રગતિ કરી રહ્યું છે તથા સંમેલનનો ઉદ્દેશ સંવાદ શરૂ કરવાનો અને તેને હાંસલ કરવાની ઇચ્છા શરૂ કરવાનો છે.

આગળ ગુજરાત સરકારનું ઇનલેન્ડ જળાશય લીઝ પોર્ટલ જેનો શુભારંભ ગુજરાતનાં મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર રજનીકાંત પટેલનાં હસ્તે કરવામાં આવ્યો હતો. જળાશય લીઝિંગ હવે ઇ-ટેન્ડર/ ઇ-હરાજી મારફતે પોર્ટલનો ઉપયોગ ઓનલાઇન કરવામાં આવશે, જેથી લીઝ ફાળવણી પ્રક્રિયામાં પારદર્શકતા લાવી શકાય અને મત્સ્યપાલન સહકારી મંડળીઓ, એફએફપીઓ, એસએચજી વગેરેને અગ્રતા આપવામાં આવશે, જે ગુજરાતના મુખ્યમંત્રીશ્રીને ચાલુ રાખવામાં આવશે. ડિજિટલ રીતે શરૂ થયેલ બ્લેક સ્પોટ ક્રોકર (સામાન્ય રીતે ઘોલ તરીકે ઓળખાય છે) ગુજરાતની સ્ટેટ ફિશ તરીકે ઓળખાય છે.

ગુજરાતના મુખ્યમંત્રીએ તેમના પ્રાસંગિક પ્રવચનમાં તમામ મહેમાનોને આવકાર્યા હતા અને જણાવ્યું હતું કે, ભારતમાં માછલીનું ઉત્પાદન અને નિકાસ કરતા અગ્રણી રાજ્ય તરીકે ગુજરાત માટે આ મેગા ઇવેન્ટનું આયોજન કરવાની શ્રેષ્ઠ તક છે. ગુજરાત નીતિ-વિઝન ધરાવતું રાજ્ય છે તેથી હાલના પ્રગતિશીલ કાર્યક્રમો અને પહેલો સાથે, બ્લુ ઈકોનોમી મુખ્ય ધ્યાન કેન્દ્રિત ક્ષેત્ર તરીકે પ્રાધાન્ય આપવામાં આવી રહ્યું છે.

માનનીય કેન્દ્રીય મંત્રી, MoFAH&D, GoI એ ભારતના દરેક રાજ્યને માછલી અપનાવવા અને તેની જૈવવિવિધતાના સંરક્ષણ માટે પ્રોત્સાહિત કરવા "સ્ટેટ ફિશ ઑફ ઇન્ડિયા બુકલેટ" બહાર પાડી. પુસ્તિકામાં રાજ્યની માછલી તરીકે અપનાવવામાં આવેલી અને રાજ્ય જળચર પ્રાણી તરીકે ઘોષિત કરાયેલી 21 માછલીની પ્રજાતિઓની વિગતો છે. બહાર પાડવામાં આવેલ અન્ય મુખ્ય પ્રકાશન "ફિશરીઝ સ્ટેટિસ્ટિક્સ વર્ષ 2022 પર હેન્ડબુક" હતું જેનો હેતુ ફિશરીઝ સેક્ટર માટેના મુખ્ય ડેટા પોઈન્ટ્સ અને કામગીરીના સૂચકાંકો પૂરા પાડવાનો છે, જેથી તમામને સચોટ અને વિશ્વસનીય મત્સ્યઉદ્યોગ ડેટા ઉપલબ્ધ થાય.

આ ઉપરાંત ભારત સરકારના કેન્દ્રીય મંત્રી, એમઓએફએએચ એન્ડ ડી, ભારત સરકારે ઓડિશા અને પુડુચેરી રાજ્યોના લાભાર્થીઓ/કાનૂની વારસદારોને ગ્રુપ એક્સિડન્ટ ઇન્સ્યોરન્સ સ્કીમ (જીએઆઇએસ) ક્લેઇમ ચેક (પ્રત્યેકને રૂ. 5 લાખ), ગુજરાતના લાભાર્થીઓ માટે રૂ. 35,000થી રૂ. 3 લાખની લોનની રકમ સાથે પાત્ર લાભાર્થીઓને કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડ (કેસીસી), મત્સ્યઉદ્યોગ ક્ષેત્રના સાતત્યપૂર્ણ વિકાસ માટે ગ્રીન ફ્યુઅલ કન્વર્ઝન કિટનું વિતરણ કર્યું હતું, જેમાં કેરળના લાભાર્થીઓ અને ગુજરાતના લાભાર્થીઓ માટે ટ્રાન્સપોન્ડર્સનો સમાવેશ થાય છે.

યુએન (એફએઓ)ના ફૂડ એન્ડ એગ્રિકલ્ચર ઓર્ગેનાઇઝેશન (એફએઓ)ના ઇન્ડિયા હેડ શ્રી તાકાયુકી હાગીવાડાએ વિશ્વ મત્સ્યપાલન દિવસના પ્રસંગે તમામને અભિનંદન પાઠવ્યા હતા અને મુખ્ય એફએઓ વ્યૂહરચના તરીકે તંદુરસ્ત ઇકોસિસ્ટમ અને તંદુરસ્ત સ્ટોકને પ્રાથમિકતા આપી હતી. તેમણે વિશ્વાસ દર્શાવ્યો કે ભારત બ્લૂ ટ્રાન્સફોર્મેશન પહેલોનું ચેમ્પિયન બની શકે છે કારણ કે તે સાતત્યપૂર્ણ રીતે વિસ્તૃત થવાની ક્ષમતા ધરાવે છે અને એફએઓ (FAO) નવીન મૂલ્ય શ્રૃંખલાના વિકાસ, ગેરકાયદેસર અને અનિયંત્રિત માછીમારીમાં ઘટાડો વગેરે માટેની તેની પહેલોમાં ભારતને સહર્ષ ટેકો આપે છે.

એફએઓનાં મદદનીશ મહાનિદેશક અને મત્સ્યપાલન અને મત્સ્યપાલન વિભાગનાં નિદેશક શ્રી મૌએલ બરાંગેએ ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, ભારતમાં થઈ રહેલાં વિકાસમાં રસ ધરાવતાં તેઓ વર્ષ 2024માં ભારતની મુલાકાત લેવા આતુર છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, સ્થાયી વિકાસ પર પહેલો આ કાર્યક્રમ દરમિયાન વિચાર-વિમર્શનો વિષય હોવો જોઈએ તથા મત્સ્યપાલન અને મત્સ્યપાલન ક્ષેત્ર માટે ભવિષ્યનો માર્ગ તૈયાર કરવો જોઈએ.

ભારત સરકારના એમઓએફએએચ એન્ડ ડી વિભાગના સચિવ ડો. અભિલાક્ષ લિખીએ તમામ મહેમાનોનું સ્વાગત કર્યું હતું અને માહિતી આપી હતી કે, ભારત સરકારના મત્સ્યપાલન વિભાગ ચાર મુખ્ય ક્ષેત્રો ધરાવે છે, જેમાં ઉત્પાદન અને ઉત્પાદકતામાં સુધારો, માળખાગત વિકાસ અને બજાર સાથે જોડાણને મજબૂત કરવું, ટેકનોલોજી ઇન્ફ્યુઝન અને વેપાર-વાણિજ્યની સરળતા સામેલ છે, જે કોસ્ટલ એક્વાકલ્ચર ઓથોરિટી (સીએએ) એક્ટ સુધારા હેઠળ કરવામાં આવી છે.

ગુજરાત સરકારના કૃષિ, પશુપાલન, ગૌ સંવર્ધન, મત્સ્યોદ્યોગ, ગ્રામિણ આરોગ્ય અને ગ્રામ વિકાસ મંત્રીશ્રી રાઘવજીભાઇ પટેલે તેમના વિશેષ પ્રવચનમાં પધારવા બદલ સૌ સહભાગીઓનો આભાર માન્યો હતો અને જણાવ્યું હતું કે, ગુજરાત રાજ્ય પ્રગતિશીલ રહ્યું છે અને ડિજિટલ ઇન્ડિયા હેઠળ પારદર્શિતા ઊભી કરે અને લાભાર્થીઓને તાત્કાલિક બદલીઓ શક્ય બને તેવી ઓનલાઇન વ્યવસ્થાઓ શરૂ કરી છે. તેમણે આવનારા સમયમાં ગુજરાતમાં એક્વાપાર્કની કલ્પના કરી હતી.

ડૉ એલ મુરુગન, માનનીય MoS, MoFAH&D અને IB, GoI એ વિશ્વ મત્સ્યઉદ્યોગ દિવસ નિમિત્તે બધાને અભિનંદન પાઠવ્યા. તેમણે માહિતી આપી હતી કે માનનીય કેન્દ્રીય મંત્રી દ્વારા ભારતના 8000 કિલોમીટરના દરિયાકાંઠાને આવરી લેતો એક અનોખો આઉટરીચ પ્રોગ્રામ પૂર્ણતા તરફ આગળ વધી રહ્યો છે. તેમણે હાઇલાઇટ કર્યું હતું કે ફિશરીઝ ક્ષેત્રની સિદ્ધિઓ આત્મનિર્ભર ભારત અને મેડ ઇન ઇન્ડિયાના માનનીય પીએમના વિઝનને અનુરૂપ છે કારણ કે ભારતીય ઉત્પાદનો અને સેવાઓને આત્મનિર્ભરતા અને શ્રેષ્ઠ ગુણવત્તા પ્રાપ્ત કરવા માટે લોકપ્રિય બનાવવામાં આવી રહી છે.

ભારત સરકારના રાજ્યમંત્રી ડૉ. સંજીવ કે બાલિયાને તમામ મહાનુભાવોનું સ્વાગત કર્યું હતું અને જણાવ્યું હતું કે, ભારતીય મત્સ્યપાલન ક્ષેત્રનો વિસ્તાર દરિયાકિનારાનાં રાજ્યોથી ઉત્તરનાં રાજ્યો સુધી થયો છે અને આંતરદેશીય મત્સ્યપાલન અને જળચરઉછેર, ખાસ કરીને શ્રિમ્પ જળચરઉછેર ભારતનાં ઉત્તરનાં રાજ્યોમાં લોકપ્રિય બની રહ્યું છે. આમ, ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સપોર્ટ દ્વારા ગતિ ચાલુ રાખવા માટે જોગવાઈઓ કરવી જોઈએ.

વિતેલા વર્ષોની અનુરૂપ, વિશ્વ મત્સ્યોદ્યોગ દિવસ નિમિત્તે મહાનુભાવો દ્વારા પુરસ્કારોનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું હતું. આંધ્ર પ્રદેશને સર્વશ્રેષ્ઠ દરિયાઈ રાજ્ય તરીકે, ઉત્તર પ્રદેશને સર્વશ્રેષ્ઠ આંતરિક રાજ્યનો પુરસ્કાર, આસામને સર્વશ્રેષ્ઠ હિમાલયન પ્રદેશ તરીકે અને ઉત્તર પૂર્વ રાજ્યનો પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો હતો. રામનાથપુરમ (તામિલનાડુ)ને શ્રેષ્ઠ દરિયાઈ જિલ્લા તરીકે પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો હતો, સિઓની (મધ્યપ્રદેશ), કામરૂપ (આસામ) અનુક્રમે શ્રેષ્ઠ આંતરિક જિલ્લો અને શ્રેષ્ઠ હિમાલયન અને ઉત્તર પૂર્વીય જિલ્લો જીત્યો હતો અને અનંતનાગ (જમ્મુ અને કાશ્મીર)એ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની શ્રેણીમાં શ્રેષ્ઠ જિલ્લાનો ખિતાબ જીત્યો હતો.

સમારંભ દરમિયાન બેસ્ટ ફિશ ફાર્મર્સ, બેસ્ટ ફિશરીઝ કોઓપરેટિવ્સ અને બેસ્ટ ફિશરીઝ એન્ટરપ્રાઇઝિસના પુરસ્કારોનું પણ વિતરણ કરવામાં આવ્યું હતું.

તેમના સંબોધનમાં મુખ્ય અતિથિ, માનનીય કેન્દ્રીય મંત્રી, MoFAH&D, GoI એ તમામ મહેમાનોનું સ્વાગત કર્યું અને વિવિધ રાષ્ટ્રીય અને વૈશ્વિક નિષ્ણાતો અને હિતધારકોને એક મંચ પર વિચાર-વિમર્શના મહત્વના મુદ્દાઓ પર એકસાથે લાવવાના પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી અને આ એક ઐતિહાસિક ઘટના બનવાની સંભાવના છે. તેમણે પ્રોત્સાહિત કર્યું કે યુપી, મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાતના મુખ્ય રાજ્યો દ્વારા સ્ટેટ ફિશની ઘોષણાની શ્રેણી સામાન્ય લોકો માટે માછલી ઉછેરને એક રસપ્રદ વિષય બનાવે છે. તેમણે વધુમાં એવી આશા વ્યક્ત કરી હતી કે ટકાઉ વિકાસ માટે નવી પ્રોડક્ટ્સ અને નવીનતામાં વધારો થતો રહેશે.

અંતમાં, ગુજરાતના રાજ્યપાલ શ્રી આચાર્ય દેવવ્રતનો એક સંદેશ શ્રોતાઓ સાથે વહેંચવામાં આવ્યો હતો, જેમાં તેમણે વિશ્વ મત્સ્યપાલન દિવસના પ્રસંગે તેમની શુભકામનાઓ વ્યક્ત કરી હતી અને આશા વ્યક્ત કરી હતી કે આ પરિષદ વિવિધ દ્રષ્ટિકોણ લાવવાના તેના ઉદ્દેશોને પ્રાપ્ત કરશે.

આ કાર્યક્રમનું સમાપન ભારત સરકારનાં એમઓએફએએચએન્ડડીનાં મત્સ્યપાલન વિભાગનાં સંયુક્ત સચિવ સુશ્રી નીતુ કુમારી પ્રસાદે કર્યું હતું.

CB/GP/JD