U Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modi u la plie paidbah ia ka prokram kaba shi taiew na ka bynta ki Aspirational Block ha ka ri kaba tip kum ka ‘Sankalp Saptaah’ ha Bharat Mandapam, New Delhi mynta ka sngi. U la pyllait paidbah ruh ia ka Aspirational Blocks Programme Portal bad ruh ia ka exhibition ha kane ka sngi.

U Myntri Rangbah Duh u la iakren ruh bad 3 ngut ki Block Level Officer.

Ha ka jingiakren bad ka Ranjana Agarwal, ka nonghikai na Baheri, Bareilly, Uttar Pradesh, u Myntri Rangbah Duh u la kylli shaphang ka sienjam kiba seisoh tam na ki Chintan Shivir ba la pynlong ha ka block jong ka. Ka Ranjana Agarwal ka la kren shaphang ka prokram ka roi ka par kaba pura ha ka block bad ka la kdew sha ka jingdonkam jong baroh kiba iadon bynta ba kin iawan lang hapoh kawei ka rynsan khnang ban pynkylla ia ki skhim Sorkar sha ka jingiakhih paidbah. U Myntri Rangbah Duh u la kylli ruh shaphang ki jingpynkylla ba la pyntreikam ban kyntiew ia ka jingioh jingnang jingstad ha ki skul. Ka Agarwal ka la kren shaphang ka jingpdiang ia ki rukom ai jinghikai ha kaba ki khynnah ki leh ia ki kam bapher baher ha ka jaka jong ka rukom ai jinghikai ba mynshuwa bad ka la ai nuksa da ki Bal Sabha, ki jinghikai ha ka put ka tem, ki jinglehkai bad ka jingkilan met ha ryngkat kiwei kiwei. Ka la kren ruh shaphang ki smart classroom bad ka jingpyndonkam ia ka teknoloji ban kyntiew ia ka jingai jingnang jingstad. Ka la iathuh shaphang ka jingdon ki smart classroom ha baroh 2,500 tylli ki skul ha ka distrik jong ka. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba kawei na ki bynta ba kongsan jong ka Viksit Bharat ka dei ka jingai ka jingpule kaba bha ia ki khynnah. U la ong ba u dap da ka jingkmen ban iohi ia ka jingtrei shitom bad ka bynta jong ki nonghikai. Kane ka dei la lad sha ka ‘Samarpan se Siddhi’.

U Dr. Sajied Ahmed, Veterinary, Assistant Surgeon na Mankote, Poonch, Jammu & Kashmir u la batai shaphang ki jingeh jong ki nongri jingri kiba shang shane shato bad ki rukom pynduna ia kine ki jingeh bad ki jingjulor haba iaid na kawei ka jaka sha kawei pat. U la batai ia u Myntri Rangbah Duh shaphang ki jingshem jong u. U Doktor u la iathuh shaphang ki jait mrad kiba khlain ki bym ioh jingithuh ha ki classroom. La iathuh ia u Myntri Rangbah Duh shaphang ka jingai dawai tika na ka bynta ka jingpang foot and mouth bad la iathuh ruh ia u shaphang ka jingkiew ka jingpdiang ia ki dawai tika ha ka thain. U Myntri Rangbah Duh u la kren shaphang ka jingiajan jong u bad ki Gurjar jong ka thain namar ki pynkynmaw ia u shaphang ki briew na Kutch.

Ha ka jingiakren bad u Mikehenchard Ch Momin, Jr. Rural Development Officer na Resubelpara, NGH (Thain Garo), Meghalaya, u Myntri Rangbah Duh u la kylli shaphang ki jingpynbeit ia ki jingeh kiba iakynduh ha ka por ba lynshop ki bor ka mariang ha ka thain. U Momin u la batai shaphang ka jingai jingtip lypa ban pynlong ia ki jingdonkam bad ka jingseng ia ka kynhun ban peit ia ka jingiaid shaphrang jong ki kam. Haba u Myntri Rangbah Duh u la kylli shaphang ki jingkylla ha ki jingjop kiba la wan lyngba ka jingwanrah ia ki jingsaindur katkum ka thain bad ka shna jingshna kaba don ka jinglong trai ha ka PM-Awas (Gramin) ban kyntiew ia ka rukom im, u Momin u la ong ba kane ka la pynkylla shisha ia ki kam ki jam. Haba u Myntri Rangbah Duh u la kylli shaphang ka jingthung bad jingpyniaid iew ia ki cashew na ka thain, u Momin u la ong ba ki cashew na ka thain ki dei kiba bha bad u la kren shaphang ka MNREGA bad ki self-help group ba la pyndonkam ban pynshlur ia ka jingpynmih ia ki cashew. U Momin u la kyntu ruh ia u Myntri Rangbah Duh ban seng shuh shuh ki jaka pynmih cashew ha ka thain. U Modi u la kren ruh shaphang ka bor jong ka put ka tem ha ka thain ban ai jingtip shuh shuh. U Myntri Rangbah Duh u la ban jur halor ka bynta ba kongsan jong ki Gram Panchayat ha ka prokram Aspirational Block bad District.

Ha ka jingai jingkren jong u, u Myntri Rangbah Duh u la ban jur halor ka jaka ba pynlong ia kane ka prokram – ka Bharat Mandapam bad ki briew kiba wan iashim bynta – ki briew kiba peit ia ka roi ka par ha ki jaka kiba jngai. Kane ka dei ka dak jong ka rukom pyrkhat ka Sorkar ba kane ka jingialang ka long ha kajuh ka jaka ba long ka G20 summit, ha kaba ki briew kiba shim ia ki rai kiba iadei bad ka pyrthei ki la ialum lang ha une u bnai uba la dep. U Myntri Rangbah Duh u la pdiang burom ia kine ki briew kiba wanrah ia ki jingkylla ha ka shnong ka thaw. “Ia nga, kane ka jingialang kam duna ia ka G20”, la ong u Modi.

U la ong ba kane ka prokram ka dei ka dak jong ka jingjop ka Team Bharat bad ka mynsiem jong ka Sabka Prayas. Kane ka prokram ka long kaba kongsan na ka bynta ka lawei jong ka India bad ka ‘Sankalp se Siddhi’ ka long kaba kongsan ha kane.

U Myntri Rangbah Duh u la ong, “Ha ka thup jong ki 10 tylli ki prokram ba biang tam ha ka India kaba la ioh jinglaitluid, ka Aspirational District Programme kan long kaba phyrnai.” Ka prokram Aspirational District ka la pynkylla ia ka jingim jong kumba 25 klur ngut ki briew ha 112 tylli ki distrik, u la ong. Ka jingjop jong kane ka prokram ka la dei ka nongrim jong ka prokram Aspirational Block, u la ong da kaba iathuh shaphang ki jingiaroh bad ki jingjop jong ka prokram ha kylleng ka pyrthei. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka prokram Aspirational Block kan long kaba jop namar ym pat ju don kum kane bad ruh namar ki briew kiba trei na ka bynta kane ki long kiba tbit ha ka kam.

Ha ka jingbatai shaphang ka jingiakren jong u bad 3 ngut ki Block Level Officer ha kane ka juh ka sngi, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka jingsngewshngain jong u ka kiew shuh shuh haba u iohi ia ka jingkyrmen jong kito kiba trei ha ka kam. U Modi u la ong ba u kwah ban iatrei lang bad kine ki ophisar bad ban long u dkhot jong ki kynhun jong ki bad u la ong ba u thikna ia ka jingurlong jong ki jing thmu jong ka prokram shuwa ka por ba la buh. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba un peit bniah ia ka jingiaid shaphrang jong ka prokram. U la ong ba un leh ia kane ym namar ba u kwah ban iohi ia ka jinglah treikam hynrei namar ki jingjop ki aibor shuh shuh ia u ban un treikam. “Ka jingjop jong ka prokram Aspirational District ka ai mynsiem ia nga”, u la ong.

Da kaba kdew sha ka jingdap 5 snem ka prokram Aspirational District, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba u kmen shaphang ka jingjurip ka kynhun ba shimet ia ka prokram. Ha ka jingkren shaphang ka rukom treikam ka prokram, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba kine ki dei ki jinghikai haba iakynduh ia ki kam ba eh ha ka jingai jingsynshar ka Sorkar. Da kaba ban jur halor ka jingdonkam jong ka roi ka par kaba pura, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba dei ban sumar ia baroh ki thain jong ka ri. “Ka jing bym don ka roi ka par kaba pura, kaba ktah ia baroh, kaba ai jingmyntoi ia baroh ka lah ban pyni ia ka roi ka par hynrei kane kam dei ka roi ka par kaba naduh tynrai. Ka dei namar kane ba ngi dei ban peit bha haba ngi peit ia ka roi ka par ha ka shnong ka thaw.”

U Myntri Rangbah Duh u la kyntu ia ki Secretary na ki tnat bapher bapher kiba la iadon lang ha kane ka sngi ba kin trei ha ki ar bynta – ka roi ka par kaba stet ha man ki jylla bad ka jingialam lynti ia ki distrik ba dang sahdien. U la bthah ia ki ba kin wad ia 100 tylli ki block ha ka ri kiba dang sahdien ha ki kam kiba iadei bad ki tnat jong ki bad ban kyntiew ia kine ki bynta. U la ong ba ka roi ka par kan sa kylla shisien ba kine ki 100 tylli ki block ki la iakot lang bad ka roi ka par jong ka ri. U la ai jingmut ia baroh ki tnat Sorkar Pdeng ba kin peit bniah ia ka roi ka par jong ki block kiba don lad ban kiew shaphrang. U la kdew sha ka bynta jong ki Sorkar Jylla ha kaba u la kyntu ia ki ba kin wad ia ki 100 tylli ki shnong ba dang sahdien tam bad ban saindur ia ka rukom treikam ban kyntiew ia kine bad ba ia kane lah ban pynbud pat sa ha ki 100 tylli ki shnong ban wan.

Ha ka jingkren shaphang ka Pran ban pynkylla ia ka India sha ka ri kaba la kiew shaphrang shuwa u snem 2047, u Myntri Rangbah Duh u la ong ong ba ka roi ka par kam mut ka jingdon ki nongbah kiba la kiew shaphrang ha ryngkat ki shnong kiba dang sahdien. “Ngim treikam kumne, ngi kwah ban iaid shaphrang bad 140 klur ngut ki briew,” u la ong. U la kren shaphang ka jingiakhun hapdeng ki distrik ha ka por jong ka prokram Aspirational District da kaba ai nuksa da ka distrik Kutch ha Gujarat kaba ju tip mynshuwa kum ka jaka shah phah treikam kum ka jingpynshitom ia ki ophisar hynrei kaba la kylla mynta sha ka jaka kaba don burom ha kaba ki don ki ophisar kiba trei shitom kiba la shah phah sha kane ka jaka hadien u jumai. U la iaroh ia ki ophisar ba samla kiba la wanrah ia ka roi ka par sha ki aspirational district jong ka ri. Na ka bynta ka prokram Aspirational Block, u Myntri Rangbah Duh u la ai jingmut ia ki Sorkar Jylla ba kin plie lad ia ki ophisar ba dang samla da kaba kyntiew kyrdan ia kito kiba wanrah ka jingseisoh ha ki block.

U Myntri Rangbah Duh u la kren ruh shaphang ka jingkylla sha ka jingpeit ia ki jingseisoh kaba iapher na ka rukom bei tyngka ka Sorkar mynshuwa. Kane ka la wanrah ia ka jingkylla, u la ong. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba kam dei tang ka jingbei tyngka kaba wanrah ia ka jingkylla. U la ong ba ka jingpyndonkam bha ia ki jingdon jingem bad ka jingiatreilang ka dei ka nongrim jong ka roi ka par khlem ka jingbei tyngka. U la ong ba dei ban pyniasoh lang ia ki skhim kiba iahap.

U Myntri Rangbah Duh u la kren shaphang ka jingbakla ha ka rukom pyrkhat haba peit tang ia ki resol jong ki kam kiba seisoh bad ka jingtheh pisa sha kine. “Ka jingtheh pisa sha ka jingpahuh ka wanrah ia ka jingsepei hynrei ynda dei ba ai ia kane sha ki bynta kiba donkam, ka jingpyndonkam ka long kaba kham bha. Dei ban iasam ryntih ia ki jingdon jingem da kaba peit bniah ia ki jaka kiba don jingdonkam,” u la ong.

U Myntri Rangbah Duh u la ban jur halor ka jingdonkam ban kylla ha ka jingshaniah ha ka sorkar bad u la kdew sha ka bor jong ka imlang sahlang ban pynurlong ia ki kam kiba khraw. U la kren shaphang ka jingdonkam ia ka ‘Jan Bhagidari’ ha kaba u la ong ba dei ban don nongialam ha man ka kam. U la kren shaphang ka jingiatreilang kaba wan lyngba ka prokram ‘Sankalp Saptaah’ ka ban ialam sha ka jingioh ia ki nongialam bad ki jingmut jingpyrkhat kiba thymmai na ka bynta ka Jan Bhagidari. U la ai nuksa da ka imlang sahlang kaba iatrei lang ban kyrshan iwei ia iwei haba don ki jingjia lynshop ki bor ka mariang. U la kren ruh shaphang ka jingiatreilang ha ki block ban wanrah ia ka jingiashim bynta ki briew bad u la ai nuksa da ka jingrakhe ia ki lyngkhuh dap snem jong ki kynhun tynrai bad ka jingsam mar bam ia ki khynnah skul ha kine ki por ban pynduh jait ia ka jing bym ioh ia ka bam kaba tei. “Ka Jan Bhagidari lane ka jingiashim bynta ki briew ka don ka bor kaba khraw ban pynbeit ia ki jingeh,” la ong u Modi.

Kumjuh, u Myntri Rangbah Duh u la pyni ia ka bor jong ka jingiashim bynta da kaba kren shaphang ki briew ka Indai kiba don shabar ri kiba kyntiew ia ka burom jong ka ri lyngba ki kam jong ki kiba iarap ia ka sorkar. U Myntri Rangbah Duh u la kyntu ia ki delegate ba kin pyndonkam ia ka Sankalp Saptah. U la kyntu ia ki ba kin iapyndonkam lang ia ki jingdon jingem bad ba kin iapeit ia ka jingiatreilang ban ioh ia ki jingjop. Kane kan weng ia ka jingtrei marwei bad kan wanrah ia ka rukom treikam jong baroh kawei ka Sorkar. Da kaba kdew sha ka bynta jong ki teknoloji ha ki lad iakren, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba kaba lah duh ka dei ban don hi da lade namar ngi sngewthuh ia ki jingkhlain bad ki bor jong kano kano ka jaka haba ngi leit hi dalade sha kine ki jaka. U la ong ba ka jingiadon lang bad kiba iatrei ha ka kam ha ka taiew jong ka ‘Sankalp Saptaah’ kan pynsngewthuh ia ki shaphang ki bor bad ki jingdonkam jong kiwei kiwei bad kan kyntiew ia ka jingiatreilang.

U Myntri Rangbah Duh u la bthah ia ki delegate ba kin peit ia 5 tylli ki kam bad wanrah ia ka resol kaba bha. Kane kan kyntiew ia ka jingsngewshngain jong ki. Lyngba kane ka jingpynbeit ia ki jingeh, ka block kan ai mynsiem ia kiwei, u la ong. 112 tylli ki distrik kiba long ki Aspirational District mynta ki la long ki distrik kiba ai mynsiem. Nga ngeit skhem ba hapoh shi snem, kumno kumno 100 tylli ki aspirational block kin long ki block kiba ai mynsiem,” u la ong.

U Suman Bery, Vice Chairman, NITI Aayog u la don lang ha kane ka sngi ha ryngkat kiwei kiwei.

Ka Nongrim

Ka ‘Sankalp Saptaah’ ka iadei bad ka jingpyntreikam ia ka Aspirational Blocks Programme (ABP). Ia kane ka prokram ha kylleng ka ri la plie da u Myntri Rangbah duh ha ka 7 tarik Kyllalyngkot, 2023. Ka jing thmu kalong ban kyntiew ia ka rukom synshar ha ki block khnang ban lah ban kyntiew ia ka jingim jong ki nongshong shnong. La pyntreikam ia kane ka prokram ha 500 tylli ki Aspirational Block ha 329 tylli ki distrik jong ka ri. Ban pyntreikam ia ka Aspirational Blocks Programme bad ban pynkhreh ia ka rukom treikam kaba biang na ka bynta ban kyntiew ia ki block, la pynlong ia ki chintan shivir ha ki shnong bad ki block ha kylleng ka ri. Ka ‘Sankalp Saptaah’ kadei ka jingpynkut ia kine ki chintan shivir.

Yn rakhe ia ka ‘Sankalp Saptaah’ ha baroh 500 tylli ki Aspirational Block. Man ka shi sngi ha ka ‘Sankalp Saptaah’, ban sdang naduh ka 3 tarik Risaw haduh 9 tarik Risaw, 2023, la aiti sha ka phang jong ka roi ka par ha kaba baroh ki Aspirational Block kin treikam. Ki phang pdeng jong ki hynriew sngi ba nyngkong kilong ‘Sampoorna Swasthya’, ‘Suposhit Pariwaar’, ‘Swachhta’, ‘Krishi’, ‘Shiksha’, bad ‘Samridhi Diwas’. Ka sngi ba khatduh jong ka taiew kata ha ka 9 tarik Risaw, 2023 kan dei ka jingrakhe ia ki kam ba la pynlong baroh shi taiew, kum ka ‘Sankalp Saptaah – Samavesh Samaroh’.

Ha ka jingialang plie yn sakhi ia ka jingiashim bynta kumba 3,000 tylli ki nongmihkhmat na ki panchayat bad ki block bad ki ophisar na kylleng ka ri ha ka Bharat Mandapam. Shuh shuh, kumba ar lak ki briew kynthup ki dkhot jong ka block bad panchayat, ki nongrep bad ki briew kiba trei ia kiwei kiwei ki kam, kin iasoh lang ha kane ka prokram lyngba ka bor internet.

***