કોલસા મંત્રાલયે કોલસાની ખાણોમાંથી ગ્રાહકો સુધી કોલસાના પરિવહનમાં અંતર ઘટાડવા માટે કોલસાના જોડાણોને તર્કસંગત બનાવવાની નીતિની પહેલ શરૂ કરી છે, જેથી પરિવહન ખર્ચમાં ઘટાડો થાય છે અને કોલસા આધારિત વીજ ઉત્પાદનમાં કાર્યક્ષમતા વધે છે. વીજ ક્ષેત્રમાં કોલસાના જોડાણને તર્કસંગત બનાવવાને પરિણામે ખાણોમાંથી પાવર પ્લાન્ટ્સ સુધીના પરિવહન ખર્ચમાં ઘટાડો થયો છે, જે વધુ કાર્યક્ષમ કોલસા-આધારિત વીજ ઉત્પાદન તરફ દોરી જાય છે. આ કવાયત પરિવહનના માળખા પરનો ભાર ઘટાડવામાં, સ્થળાંતરના અવરોધોને સરળ બનાવવામાં તેમજ કોલસાની જમીનની કિંમતમાં ઘટાડો કરવામાં મદદ કરે છે.

ઇન્ટર-મિનિસ્ટિરિયલ ટાસ્ક ફોર્સ (આઇએમટીએફ)ની ભલામણને આધારે શરૂઆતમાં રાજ્ય/કેન્દ્રીય પીએસયુ માટે લિન્કેજ રેશનલાઇઝેશનનો અમલ કરવામાં આવ્યો હતો, જેની રચના જૂન, 2014માં કરવામાં આવી હતી. અન્ય એક આઇએમટીએફની રચના જુલાઈ, 2017માં સ્વતંત્ર પાવર પ્રોડ્યુસર્સ (આઇપીપી)નાં જોડાણને તાર્કિક બનાવવા માટે કરવામાં આવી હતી. આઇપીપી/ખાનગી ક્ષેત્રનાં પ્લાન્ટ્સ માટે કોલસાને તર્કસંગત બનાવવાની પદ્ધતિ પણ 15.05.2018નાં રોજ ઇશ્યૂ કરવામાં આવી હતી. ઓક્ટોબર, 2018માં આઈએમટીએફની પણ રચના કરવામાં આવી હતી, જેનો ઉદ્દેશ દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોની નજીક સ્થાનિક કોલસા સાથે અંતરિયાળ વિસ્તારોમાં પરિવહન કરવામાં આવતા આયાતી કોલસાની અદલાબદલી સહિત કોલસાના જોડાણોને વધુ તર્કસંગત બનાવવાની શક્યતા ચકાસવાનો હતો.

અત્યાર સુધી, જોડાણના તર્કસંગતકરણના ચાર રાઉન્ડ થયા છે, જેમાં 73 થર્મલ પાવર પ્લાન્ટ્સ (ટીપીપી) આવરી લેવામાં આવ્યા છે, જેમાંથી 58 રાજ્ય / કેન્દ્રીય જેન્કોસ અને 15 આઇપીપીના છે. લિન્કેજને તર્કસંગત બનાવવાને પરિણામે કુલ 92.16 મિલિયન ટન (એમટી) કોલસાને તર્કસંગત બનાવવામાં આવ્યો છે, જેની વાર્ષિક સંભવિતતા આશરે રૂ. 6420 કરોડ છે.

કોલસાના જોડાણોને તર્કસંગત બનાવવા માટે કોલસા મંત્રાલયની વિસ્તૃત વ્યૂહરચનાના ભાગરૂપે, કોલ ઇન્ડિયા લિમિટેડે સ્વતંત્ર વીજ ઉત્પાદકો (આઇપીપી) અને જનરેટિંગ કંપનીઓ (જેન્કોસ) બંને પાસેથી એક્સપ્રેશન ઓફ ઇન્ટરેસ્ટ (ઇ.ઓ.આઇ.) આમંત્રિત કરીને એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભર્યું છે. આ દીર્ઘદૃષ્ટા નીતિનો ઉદ્દેશ પરિવહન ખર્ચમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો કરવાનો છે, જેથી ઇંધણના ખર્ચને અંકુશમાં લેવામાં આવે, ગ્રાહકોને નક્કર લાભ મળે.

કોલસાના જોડાણને તર્કસંગત બનાવીને કોલસાની પીએસયુ માત્ર કાર્યકારી કાર્યદક્ષતાને જ ઓપ્ટિમાઇઝ નથી કરી રહી, પરંતુ ખર્ચમાં ઘટાડો પણ કરી રહી છે અને વધુ ટકાઉ ઊર્જા ઇકોસિસ્ટમને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. આ નીતિ પર્યાવરણીય સંવેદનશીલતાની સાથે આર્થિક વિકાસને સંતુલિત કરવાની અમારી પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે. કોલસા મંત્રાલયની નવીન નીતિગત પહેલ ભવિષ્યને આકાર આપવાનું ચાલુ રાખે છે, જ્યાં કાર્યદક્ષતા, વાજબીપણું અને પર્યાવરણીય જવાબદારી વચ્ચે સમન્વય થાય છે.

CB/GP/JD

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com