ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಒಟ್ಟಾರೆ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲು, ಕೇಂದ್ರ ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವು 'ಸ್ವಚ್ಛ ಸಮೀಕ್ಷೆ' ಎಂಬ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ವಾರ್ಷಿಕ “ಬಯಲು ಮಲವಿಸರ್ಜನೆ ಮುಕ್ತ “ (ಒ.ಡಿ.ಸಿ.) ಮತ್ತು ಕಸ ಮುಕ್ತ ನಗರಗಳ (ಜಿ.ಎಫ್.ಸಿ.) ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣಗಳನ್ನು 3 ನೇ ಸಂಸ್ಥೆಯ  ಮೂಲಕ ನಗರಗಳು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. ವೀಡಿಯೊ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್ಗಳು, ವೆಬ್ನಾರ್ಗಳು, ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಮೀಸಲಾದ ಎಸ್.ಬಿ.ಎಂ.-ಯು ಜಾಲತಾಣಗಳ ಮೂಲಕ ನಿಯತಕಾಲಿಕ ಪರಿಶೀಲನೆ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದ ಮೂಲಕ ರಾಜ್ಯಗಳು/ಕೇಂದ್ರಾಡಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಎಸ್.ಬಿ.ಎಂ.-ಯು.ನ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲನೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 

ಕಸವನ್ನು 100% ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ, ಮನೆ ಬಾಗಿಲಿನಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಭಿನ್ನರಾಶಿಗಳ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮೂಲಕ ಎಲ್ಲಾ ನಗರಗಳಿಗೆ ಕಸ ಮುಕ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯೊಂದಿಗೆ , ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಭೂಕುಸಿತಗಳಲ್ಲಿ ಕಸ ಸುರಕ್ಷಿತ ವಿಲೇವಾರಿ ಸೇರಿದಂತೆ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಸಮರ್ಪಕ ನಿರ್ವಹಣೆ ಕುರಿತು, ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1, 2021 ರಂದು ಸ್ವಚ್ಛ ಭಾರತ್ ಮಿಷನ್ (ಎಸ್.ಬಿ.ಎಂ.-ಯು.) 2.0 ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಂಸ್ಕರಿಸದ ಮಲದ ಕೆಸರು ಅಥವಾ ಬಳಸಿದ ನೀರನ್ನು ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಬಳಸಿದ ನೀರನ್ನು (ಒಳಚರಂಡಿ ಮತ್ತು ಸೆಪ್ಟೇಜ್, ಬೂದು ನೀರು ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ನೀರು ಸೇರಿದಂತೆ ಬಳಸಿದ ತ್ಯಜ್ಯ ನೀರು) ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಸಾಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ನೀರಿನ ಗರಿಷ್ಠ ಮರುಬಳಕೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿರುವ ನಗರಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ನೀರಿನ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಹೊಸ ಘಟಕವನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಡಂಪ್ಸೈಟ್ಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಹಸಿರು ವಲಯಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಯೋಜನೆ ಹೊಂದಿದೆ.

ಎಸ್.ಬಿ.ಎಂ.-ಯು 2.0 ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ತ್ಯಾಜ್ಯದಿಂದ ಕಾಂಪೋಸ್ಟ್, ತ್ಯಾಜ್ಯದಿಂದ ಶಕ್ತಿ , ಜೈವಿಕ- ಮೆಥನೇಶನ್, ಮೆಟೀರಿಯಲ್ ರಿಕವರಿ ಫೆಸಿಲಿಟಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾರಂಪರಿಕ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಡಂಪ್ಸೈಟ್ಗಳ ಪರಿಹಾರ, ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಕೆಡವುವ ತ್ಯಾಜ್ಯ, ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗಾಗಿ, ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಪುರಸಭೆಯ ಘನತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ರಾಜ್ಯಗಳು/ಕೇಂದ್ರಾಡಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, (i) ಕೊಳಚೆನೀರು ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳ/ ಎಸ್.ಟಿ.ಪಿ.-ಕಮ್-ಫೀಕಲ್ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಕೆಸರು ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ; (ii) ಪಂಪಿಂಗ್ ಸ್ಟೇಷನ್ಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಎಸ್.ಟಿ.ಪಿ. ವರೆಗೆ ಮುಖ್ಯ/ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆಯ ಮುಖ್ಯವನ್ನು ಪಂಪ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಇಂಟರ್ಸೆಪ್ಶನ್ ಮತ್ತು ಡೈವರ್ಶನ್ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಹಾಕುವುದು; (iii) ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸೆಪ್ಟಿಕ್ ಟ್ಯಾಂಕ್ ಡೆಸ್ಲಡ್ಜಿಂಗ್ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಗಳಿಗೆ ಯು.ಡಬ್ಲ್ಯೂ.ಎಂ. ಘಟಕದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಸಿ.ಎಸ್. ನಿಧಿಯನ್ನು ಕೂಡಾ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕೇಂದ್ರ ಸಹಾಯವಾಗಿ   ಎಸ್.ಬಿ.ಎಂ.-ಯು 2.0 ನ ಯು.ಡಬ್ಲ್ಯೂ.ಎಂ. ಮತ್ತು ಎಸ್. ಡಬ್ಲ್ಯೂ.ಎಂ. ಘಟಕಗಳಿಗೆ ಒಟ್ಟು ₹ 15,883 ಕೋಟಿಗಳು ಮತ್ತು ₹ 10,884.80 ಕೋಟಿಗಳನ್ನು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಮೀಸಲಿಡಲಾಗಿದೆ.

ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವ ಶ್ರೀ ಕೌಶಲ್ ಕಿಶೋರ್ ಅವರು ಇಂದು ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಲಿಖಿತ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

***