പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസ്‌

ന്യൂഡൽഹിയിലെ പ്രഗതി മൈതാനിയിൽ ഇന്റർനാഷണൽ എക്സിബിഷൻ-കം-കൺവെൻഷൻ സെന്റർ (ഐഇസിസി) സമുച്ചയത്തിന്റെ ഉദ്ഘാടന വേളയിൽ പ്രധാനമന്ത്രി നടത്തിയ പ്രസംഗം

Posted On: 26 JUL 2023 10:52PM by PIB Thiruvananthpuram

നമസ്കാരം,

എന്റെ മുന്നിൽ അതിമനോഹരമായ ഒരു കാഴ്ചയുണ്ട്. അത് മഹത്തായതും ഗംഭീരവും ഉദാത്തവുമാണ്. ഇന്നത്തെ സന്ദർഭം, അതിന്റെ പിന്നിലെ ഭാവനയോടെ ... ആ സ്വപ്നം നമ്മുടെ കൺമുന്നിൽ യാഥാർത്ഥ്യമാകുന്നതിന് സാക്ഷിയാകുമ്പോൾ, ഒരു പ്രശസ്ത കവിതയിലെ വരികൾ മൂളാൻ  ഇത് എന്നെ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു:

नया प्रात है, नई बात है, नई किरण है, ज्योति नई।

नई उमंगें, नई तरंगे, नई आस है, साँस नई।

उठो धरा के अमर सपूतो, पुनः नया निर्माण करो।

जन-जन के जीवन में फिर से नई स्फूर्ति, नव प्राण भरो।
(ഇത് ഒരു പുതിയ പ്രഭാതം, ഒരു പുതിയ കാര്യം, ഒരു പുതിയ കിരണം, ഒരു പുതിയ വെളിച്ചം.

പുതിയ ആഗ്രഹങ്ങൾ, പുതിയ തിരകൾ, പുതിയ പ്രതീക്ഷകൾ, ഒരു പുതിയ ശ്വാസം.

ഭൂമിയുടെ അനശ്വരരായ മക്കളേ, എഴുന്നേൽക്കുക, പുതുതായി പണിയുക.

എല്ലാവരുടെയും ജീവിതത്തിലേക്ക് പുതിയ ഊർജ്ജവും പുതിയ ജീവിതവും പകരുക.)

ഇന്ന്, ദൈവികവും മഹത്തായതുമായ ഈ 'ഭാരത് മണ്ഡപം' കാണുമ്പോൾ ഓരോ ഇന്ത്യക്കാരനും സന്തോഷവും സന്തോഷവും അഭിമാനവും നിറയുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ സാധ്യതകൾക്കും പുതിയ ഊർജത്തിനും സാക്ഷ്യം വഹിക്കാനുള്ള ക്ഷണമാണ് 'ഭാരത് മണ്ഡപം'. ഭാരതത്തിന്റെ മഹത്വത്തിന്റെയും ഇച്ഛാശക്തിയുടെയും ദർശനമാണ് 'ഭാരത് മണ്ഡപം'. കൊറോണ വൈറസിന്റെ വെല്ലുവിളി നിറഞ്ഞ സമയങ്ങളിൽ എല്ലായിടത്തും ജോലികൾ നിർത്തിവച്ചപ്പോൾ, അതിന്റെ നിർമ്മാണം പൂർത്തിയാക്കാൻ ഞങ്ങളുടെ പ്രവർത്തകർ രാവും പകലും അധ്വാനിച്ചു.

ഭാരതമണ്ഡപത്തിന്റെ നിർമ്മാണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഓരോ തൊഴിലാളികൾക്കും സഹോദരങ്ങൾക്കും സഹോദരിമാർക്കും ഞാൻ ഹൃദയംഗമമായ അഭിനന്ദനങ്ങളും ആശംസകളും നേരുന്നു. ഇന്ന് രാവിലെ, ഈ തൊഴിലാളികളെയെല്ലാം കാണാൻ എനിക്ക് അവസരം ലഭിച്ചു, അവരെ ആദരിക്കുകയെന്നത് എന്റെ പദവിയാണ്. അവരുടെ കഠിനാധ്വാനത്തിൽ ഇന്ന് ഇന്ത്യ മുഴുവൻ അമ്പരപ്പിക്കുകയും  വിസ്മയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

പുതിയ ഇന്റർനാഷണൽ കൺവെൻഷൻ സെന്റർ - ഭാരത് മണ്ഡപത്തിന്റെ ഉദ്ഘാടന വേളയിൽ തലസ്ഥാന നഗരിയായ ഡൽഹിയിലെ ജനങ്ങൾക്കും മുഴുവൻ രാജ്യത്തിലെ ജനങ്ങൾക്കും ഞാൻ ഹൃദയംഗമമായ അഭിനന്ദനങ്ങൾ അറിയിക്കുന്നു. രാജ്യത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്നെത്തിയ എല്ലാ അതിഥികളെയും ഞാൻ സ്നേഹപൂർവ്വം സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നു. ടെലിവിഷനിലൂടെയും സോഷ്യൽ മീഡിയയിലൂടെയും ഞങ്ങളോടൊപ്പം ചേർന്ന കോടിക്കണക്കിന് ആളുകളെയും ഞാൻ അഭിവാദ്യം ചെയ്യുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

കാർഗിൽ വിജയ് ദിവസ് ആഘോഷിക്കുന്നതിനാൽ രാജ്യത്തെ ഓരോ പൗരനും ഇന്ന് ചരിത്രപരമായ ദിവസമാണ്. ഭാരതാംബയുടെ പുത്രന്മാരുടെയും പുത്രിമാരുടെയും വീര്യത്താൽ രാജ്യത്തിന്റെ ശത്രുക്കളുടെ ധീരത തകർത്തു. നന്ദിയുള്ള ഒരു രാജ്യത്തിന്റെ പേരിൽ, കാർഗിൽ യുദ്ധത്തിൽ ജീവൻ ബലിയർപ്പിച്ച ഓരോ വീരന്മാർക്കും ഞാൻ ആദരാഞ്ജലികൾ അർപ്പിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ,

ഭഗവാൻ ബസവേശ്വരയുടെ 'അനുഭവ മണ്ഡപ'ത്തിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ടതാണ് 'ഭാരത് മണ്ഡപം' എന്ന് പിയൂഷ് ജി ഇപ്പോൾ അറിയിച്ചിട്ടുണ്ട്. 'അനുഭവ മണ്ഡപ' (പലപ്പോഴും ലോകത്തിലെ ആദ്യത്തെ പാർലമെന്റ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്നു) സംവാദങ്ങൾക്കും ചർച്ചകൾക്കും ആശയപ്രകടനത്തിനുമുള്ള ഒരു ജനാധിപത്യ വേദിയെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. ഇന്ത്യ ജനാധിപത്യത്തിന്റെ മാതാവാണെന്ന് ഇന്ന് ലോകം അംഗീകരിക്കുന്നു. തമിഴ്നാട്ടിലെ ഉതിരമേരൂരിൽ നിന്ന് കണ്ടെത്തിയ പുരാതന ലിഖിതങ്ങൾ മുതൽ വൈശാലി പോലുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ വരെ, ഇന്ത്യയുടെ ഊർജ്ജസ്വലമായ ജനാധിപത്യം നൂറ്റാണ്ടുകളായി നമ്മുടെ അഭിമാനമാണ്.

സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ 75-ാം വാർഷികത്തിൽ നാം അമൃത് മഹോത്സവം ആഘോഷിക്കുമ്പോൾ, 'ഭാരത് മണ്ഡപം' നമ്മുടെ ജനാധിപത്യത്തിന് ഇന്ത്യാക്കാരിൽ നിന്നുള്ള മനോഹരമായ സമ്മാനമായി നിലകൊള്ളുന്നു. ഏതാനും ആഴ്‌ചകൾക്കുള്ളിൽ, ലോകത്തെ പ്രമുഖ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള നേതാക്കളുടെ സാന്നിധ്യത്തിൽ, ഈ വേദി തന്നെ ജി-20 യുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികൾക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കും. ഈ മഹത്തായ 'ഭാരത് മണ്ഡപത്തിലൂടെ' ഇന്ത്യയുടെ ഉയരുന്ന കുതിപ്പുകളും അതിന്റെ വളർച്ചയും ലോകം മുഴുവൻ സാക്ഷ്യം വഹിക്കും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

പരസ്പരബന്ധിതവും പരസ്പരാശ്രിതവുമായ ഇന്നത്തെ ലോകത്ത്, ആഗോള തലത്തിൽ, ചിലപ്പോൾ ഒരു രാജ്യത്തും ചിലപ്പോൾ മറ്റൊരു രാജ്യത്തും തുടർച്ചയായി പ്രോഗ്രാമുകളുടെയും ഉച്ചകോടികളുടെയും ഒരു പരമ്പര നടക്കുന്നു. അതിനാൽ, രാജ്യാന്തര തലത്തിലുള്ള ഒരു കൺവെൻഷൻ സെന്റർ, പ്രത്യേകിച്ച് തലസ്ഥാന നഗരമായ ഡൽഹിയിൽ ഇന്ത്യയ്ക്ക് അനിവാര്യമായിരുന്നു. കഴിഞ്ഞ നൂറ്റാണ്ടിൽ പതിറ്റാണ്ടുകൾക്ക് മുമ്പ് നിർമ്മിച്ച നിലവിലുള്ള സൗകര്യങ്ങൾക്കും ഹാളുകൾക്കും 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഇന്ത്യയ്‌ക്കൊപ്പം നിൽക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. ഇന്ത്യയുടെ പുരോഗതിക്കനുസരിച്ച് 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആവശ്യങ്ങൾ നിറവേറ്റുന്ന സൗകര്യങ്ങൾ നാം നിർമ്മിക്കണം.

അതുകൊണ്ടാണ് 'ഭാരതമണ്ഡപം' എന്ന ഈ മഹത്തായ സൃഷ്ടി ഇപ്പോൾ എന്റെ നാട്ടുകാരുടെ മുന്നിലും നിങ്ങളുടെ മുന്നിലും. ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തുമുള്ള വലിയ പ്രദർശകർക്ക് 'ഭാരത് മണ്ഡപം' സഹായിക്കും. 'ഭാരത് മണ്ഡപം' രാജ്യത്തെ കോൺഫറൻസ് ടൂറിസത്തിന്റെ പ്രധാന കേന്ദ്രമായി മാറും. 'ഭാരത് മണ്ഡപം' നമ്മുടെ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളുടെ ശക്തി പ്രകടിപ്പിക്കാനുള്ള ഒരു മാധ്യമമായി മാറും. നമ്മുടെ സിനിമാ വ്യവസായത്തിന്റെയും കലാകാരന്മാരുടെയും പ്രകടനങ്ങൾക്കും 'ഭാരത് മണ്ഡപം' സാക്ഷ്യം വഹിക്കും.

സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ 75-ാം വാർഷികത്തിൽ നാം അമൃത് മഹോത്സവം ആഘോഷിക്കുമ്പോൾ, 'ഭാരത് മണ്ഡപം' നമ്മുടെ ജനാധിപത്യത്തിന് ഇന്ത്യാക്കാരിൽ നിന്നുള്ള മനോഹരമായ സമ്മാനമായി നിലകൊള്ളുന്നു. ഏതാനും ആഴ്‌ചകൾക്കുള്ളിൽ, ലോകത്തെ പ്രമുഖ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള നേതാക്കളുടെ സാന്നിധ്യത്തിൽ, ഈ വേദി തന്നെ ജി-20 യുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികൾക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കും. ഈ മഹത്തായ 'ഭാരത് മണ്ഡപത്തിലൂടെ' ഇന്ത്യയുടെ ഉയരുന്ന കുതിപ്പുകളും അതിന്റെ വളർച്ചയും ലോകം മുഴുവൻ സാക്ഷ്യം വഹിക്കും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

പരസ്പരബന്ധിതവും പരസ്പരാശ്രിതവുമായ ഇന്നത്തെ ലോകത്ത്, ആഗോള തലത്തിൽ, ചിലപ്പോൾ ഒരു രാജ്യത്തും ചിലപ്പോൾ മറ്റൊരു രാജ്യത്തും തുടർച്ചയായി പ്രോഗ്രാമുകളുടെയും ഉച്ചകോടികളുടെയും ഒരു പരമ്പര നടക്കുന്നു. അതിനാൽ, രാജ്യാന്തര തലത്തിലുള്ള ഒരു കൺവെൻഷൻ സെന്റർ, പ്രത്യേകിച്ച് തലസ്ഥാന നഗരമായ ഡൽഹിയിൽ ഇന്ത്യയ്ക്ക് അനിവാര്യമായിരുന്നു. കഴിഞ്ഞ നൂറ്റാണ്ടിൽ പതിറ്റാണ്ടുകൾക്ക് മുമ്പ് നിർമ്മിച്ച നിലവിലുള്ള സൗകര്യങ്ങൾക്കും ഹാളുകൾക്കും 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഇന്ത്യയ്‌ക്കൊപ്പം നിൽക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. ഇന്ത്യയുടെ പുരോഗതിക്കനുസരിച്ച് 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആവശ്യങ്ങൾ നിറവേറ്റുന്ന സൗകര്യങ്ങൾ നാം നിർമ്മിക്കണം.

അതുകൊണ്ടാണ് 'ഭാരതമണ്ഡപം' എന്ന ഈ മഹത്തായ സൃഷ്ടി ഇപ്പോൾ എന്റെ നാട്ടുകാരുടെ മുന്നിലും നിങ്ങളുടെ മുന്നിലും. ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തുമുള്ള വലിയ പ്രദർശകർക്ക് 'ഭാരത് മണ്ഡപം' സഹായിക്കും. 'ഭാരത് മണ്ഡപം' രാജ്യത്തെ കോൺഫറൻസ് ടൂറിസത്തിന്റെ പ്രധാന കേന്ദ്രമായി മാറും. 'ഭാരത് മണ്ഡപം' നമ്മുടെ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളുടെ ശക്തി പ്രകടിപ്പിക്കാനുള്ള ഒരു മാധ്യമമായി മാറും. നമ്മുടെ സിനിമാ വ്യവസായത്തിന്റെയും കലാകാരന്മാരുടെയും പ്രകടനങ്ങൾക്കും 'ഭാരത് മണ്ഡപം' സാക്ഷ്യം വഹിക്കും.

നമ്മുടെ കരകൗശല വിദഗ്ധരുടെയും കരകൗശല വിദഗ്ധരുടെയും കഠിനാധ്വാനം പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു പ്രധാന വേദിയായി 'ഭാരത് മണ്ഡപം' പ്രവർത്തിക്കും, ആത്മനിർഭർ ഭാരത് (സ്വാശ്രയ ഇന്ത്യ), പ്രാദേശിക പ്രചാരണങ്ങൾക്കുള്ള വോക്കൽ എന്നിവ സംഭാവന ചെയ്യും. ഒരു തരത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ, സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ മുതൽ പരിസ്ഥിതി ശാസ്ത്രം വരെയും വ്യാപാരം മുതൽ സാങ്കേതിക വിദ്യ വരെയുമുള്ള വൈവിധ്യമാർന്ന പരിശ്രമങ്ങളുടെ മഹത്തായ വേദിയായി 'ഭാരത് മണ്ഡപം' മാറും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഭാരതമണ്ഡപം പോലെയുള്ള സൗകര്യങ്ങളുടെ നിർമ്മാണം പതിറ്റാണ്ടുകൾക്ക് മുമ്പേ സംഭവിക്കേണ്ടതായിരുന്നു. പക്ഷേ, ഒരുപക്ഷേ, പല ജോലികളും ഞാൻ ഏറ്റെടുക്കാൻ വിധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു. ഒരു രാജ്യം ഒളിമ്പിക് ഉച്ചകോടിയോ ഒരു പ്രധാന പരിപാടിയോ  ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുമ്പോഴെല്ലാം, ലോക വേദിയിൽ അതിന്റെ പ്രൊഫൈൽ ഗണ്യമായി മാറുന്നത് നമുക്ക് കാണാം.  . ലോകത്ത് ഇത്തരം സംഭവങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യം വളരെയധികം വളർന്നു, ഒരു രാജ്യത്തിന്റെ പ്രൊഫൈലിന് വലിയ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ഇത്തരത്തിലുള്ള സ്ഥാപനങ്ങൾ ഒരു തരത്തിലല്ലെങ്കിൽ മറ്റൊരു തരത്തിൽ മൂല്യം കൂട്ടുന്നു.

എന്നാൽ നമ്മുടെ നാട്ടിൽ വ്യത്യസ്ത ചിന്താഗതിക്കാരായ ആളുകളുമുണ്ട്. നിഷേധാത്മക ചിന്താഗതിയുള്ളവർ തീർച്ചയായും ഇവിടെ കുറവല്ല. ഈ പദ്ധതിയുടെ നിർമ്മാണത്തെ തടസ്സപ്പെടുത്താൻ അശുഭാപ്തിവിശ്വാസികൾ ശ്രമിക്കുന്നു. അവർ വളരെയധികം കുഴപ്പങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുകയും നിയമയുദ്ധങ്ങളുടെ ഒരു പരമ്പരയിൽ ഏർപ്പെടുകയും ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, എവിടെ സത്യമുണ്ടോ അവിടെ ദൈവത്തിന്റെ സാന്നിധ്യവും ഉണ്ട്. എന്നാലിപ്പോൾ ഈ മനോഹര വേദി നിങ്ങളുടെ കൺമുന്നിലാണ്.

വാസ്തവത്തിൽ, ചില ആളുകൾക്ക് എല്ലാ നല്ല പ്രവൃത്തികളെയും തടസ്സപ്പെടുത്താനും വിമർശിക്കാനും പ്രവണതയുണ്ട്. ‘കർത്തവ്യ പാത’ (ഡ്യൂട്ടിയുടെ പാത) പുരോഗമിക്കുമ്പോൾ ഏതുതരം കഥകളാണ് പ്രചരിച്ചിരുന്നതെന്നും (ടെലിവിഷനിൽ) ബ്രേക്കിംഗ് ന്യൂസ് എന്താണെന്നും പത്രങ്ങളുടെ മുൻ പേജുകളിലും നിങ്ങൾ അറിഞ്ഞിരിക്കണം! കോടതികളിലും നിരവധി കേസുകൾ വന്നു. എന്നാൽ ഇപ്പോൾ 'കർത്തവ്യ പാത' സ്ഥാപിച്ചുകഴിഞ്ഞാൽ, രാജ്യത്തിന്റെ അന്തസ്സ് ഉയർത്തുന്ന ഒരു നല്ല സംഭവവികാസമാണെന്ന് ആ വ്യക്തികൾ പോലും മനസ്സില്ലാമനസ്സോടെ സമ്മതിക്കുന്നു. ‘ഭാരതമണ്ഡപത്തെ’ എതിർത്തവർ പോലും കുറച്ച് സമയത്തിനുള്ളിൽ അതിനായി തുറന്ന് സംസാരിക്കില്ലെങ്കിലും അതിന്റെ പ്രാധാന്യം മനസ്സിൽ സ്വീകരിക്കുമെന്നും ഇവിടെ പ്രഭാഷണങ്ങൾ നടത്താനോ പരിപാടികളിൽ പങ്കെടുക്കാനോ പോലും വരുമെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ശിഥിലമായി ചിന്തിച്ച് പ്രവർത്തിച്ച് ഒരു രാജ്യത്തിനും സമൂഹത്തിനും പുരോഗതിയില്ല. നമ്മുടെ ഗവൺമെന്റ് എത്രത്തോളം മുന്നിട്ട് വിചാരിച്ച് സമഗ്രമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു എന്നതിന്റെ സാക്ഷ്യം കൂടിയാണ് ഇന്ന് ഭാരതമണ്ഡപം എന്ന ഈ കൺവെൻഷൻ സെന്റർ. ഇന്ന് ഇന്ത്യ 160-ലധികം രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് ഇ-കോൺഫറൻസ് വിസകൾ നൽകുന്നു, ആളുകൾക്ക് അത്തരം കേന്ദ്രങ്ങളിലേക്ക് വരാനും ഇന്ത്യയിൽ നിന്നും വിദേശത്തു നിന്നുമുള്ള വലിയ കമ്പനികളെ സ്വാഗതം ചെയ്യാനും സഹായിക്കുന്നു. ഈ വേദി സൃഷ്ടിക്കുന്നത് മാത്രമല്ല; അതിൽ മുഴുവൻ വിതരണ ശൃംഖലയും സംവിധാനങ്ങളും ക്രമീകരണങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നു.

2014-ൽ, പ്രതിവർഷം 5 കോടി യാത്രക്കാരെ കൈകാര്യം ചെയ്യാനായിരുന്നു ഡൽഹി വിമാനത്താവളത്തിന്റെ ശേഷി. ഇന്ന്, പ്രതിവർഷം 7.5 കോടി യാത്രക്കാരെ കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ ഇത് വർദ്ധിച്ചു. ടെർമിനൽ 2, നാലാമത്തെ റൺവേ എന്നിവയും പ്രവർത്തനസജ്ജമായി. ഗ്രേറ്റർ നോയിഡയിലെ ജെവാറിൽ അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളം ആരംഭിക്കുന്നതോടെ ഇതിന് കൂടുതൽ ഉത്തേജനം ലഭിക്കും. കഴിഞ്ഞ വർഷങ്ങളിൽ, ഡൽഹി-എൻ‌സി‌ആറിലെ ഹോട്ടൽ വ്യവസായവും ഗണ്യമായ വികാസത്തിന് സാക്ഷ്യം വഹിച്ചു. 

ഇതിനർത്ഥം കോൺഫറൻസ് ടൂറിസത്തിന് ആസൂത്രിതമായ രീതിയിൽ ഒരു സമ്പൂർണ്ണ ആവാസവ്യവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കാൻ ഞങ്ങൾ യോജിച്ച ശ്രമങ്ങൾ നടത്തി എന്നാണ്.

സുഹൃത്തുക്കൾളേ 

ഈ സംഭവവികാസങ്ങൾ കൂടാതെ, കഴിഞ്ഞ വർഷങ്ങളിൽ തലസ്ഥാന നഗരമായ ഡൽഹിയിൽ നടന്ന നിർമ്മാണ പദ്ധതികളും രാജ്യത്തിന്റെ അഭിമാനത്തിന് സംഭാവന ചെയ്യുന്നു. രാജ്യത്തിന്റെ പുതിയ പാർലമെന്റിന് സാക്ഷ്യം വഹിച്ച ശേഷം തല ഉയർത്തിപ്പിടിക്കാത്ത ഒരു ഇന്ത്യക്കാരനും ഉണ്ടാകില്ല. ഇന്ന് നമുക്ക് ഡൽഹിയിൽ നാഷണൽ വാർ മെമ്മോറിയൽ, പോലീസ് മെമ്മോറിയൽ, ബാബാ സാഹിബ് അംബേദ്കർ സ്മാരകം എന്നിവയുണ്ട്. ആധുനിക സർക്കാർ ഓഫീസുകളുടെയും സൗകര്യങ്ങളുടെയും നിർമ്മാണത്തിലൂടെ കർത്തവ്യ പാതയ്ക്ക് ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശം അതിവേഗം പുരോഗമിക്കുകയാണ്. നമ്മുടെ തൊഴിൽ സംസ്കാരവും തൊഴിൽ അന്തരീക്ഷവും മാറ്റേണ്ടതുണ്ട്.

പ്രധാനമന്ത്രിമാരുടെ മ്യൂസിയം പുതിയ തലമുറയ്ക്ക് രാജ്യത്തെ മുൻ പ്രധാനമന്ത്രിമാരെക്കുറിച്ച് പഠിക്കാനുള്ള അവസരം ഒരുക്കുന്നത് നിങ്ങൾ കണ്ടിരിക്കണം. താമസിയാതെ, ഡൽഹിയിൽ, ഇത് നിങ്ങൾക്കെല്ലാവർക്കും ലോകത്തിനും ഒരു സന്തോഷവാർത്തയായിരിക്കും, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലുത്, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലുത് എന്ന് ഞാൻ പറയുമ്പോൾ, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ മ്യൂസിയമായ യുഗേ യുഗീൻ ഭാരത് (കാലാതീതവും ശാശ്വതവുമായ ഇന്ത്യ) നിർമ്മിക്കാൻ പോകുകയാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഇന്ന് ലോകം മുഴുവൻ ഇന്ത്യയിലേക്കാണ് ഉറ്റുനോക്കുന്നത്. ഒരു കാലത്ത് സങ്കൽപ്പിക്കാൻ പോലും കഴിയാത്ത, ആരുടേയും ചിന്തകൾക്ക് അതീതമായ നേട്ടമാണ് ഇന്ത്യ ഇന്ന് കൈവരിക്കുന്നത്. പുരോഗമിക്കാനും വികസിപ്പിക്കാനും, നാം വലുതായി ചിന്തിക്കുകയും മഹത്തായ ലക്ഷ്യങ്ങൾ ലക്ഷ്യമിടുകയും വേണം. അതുകൊണ്ട് തന്നെ ‘തിങ്ക് ബിഗ്, ഡ്രീം ബിഗ്, ആക്റ്റ് ബിഗ്’ എന്ന തത്വം സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ട് ഇന്ത്യ ഇന്ന് അതിവേഗം മുന്നേറുകയാണ്. ‘ആകാശത്തോളം ഉയരൂ’ എന്ന പഴഞ്ചൊല്ല്. ഞങ്ങൾ മുമ്പത്തേക്കാൾ വലുതും മികച്ചതും വേഗതയേറിയതും നിർമ്മിക്കുകയാണ്.

ഇന്ത്യയുടെ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ കിഴക്ക് നിന്ന് പടിഞ്ഞാറ്, വടക്ക് നിന്ന് തെക്ക് എന്നിങ്ങനെ മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ സോളാർ വിൻഡ് പാർക്ക് ഇന്ത്യയിൽ നിർമ്മിക്കുന്നു. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയരം കൂടിയ റെയിൽപ്പാലം എന്ന ബഹുമതി ഇന്ത്യ ഇന്ന് സ്വന്തമാക്കി. 10,000 അടിയിലധികം ഉയരത്തിലുള്ള ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ തുരങ്കം ഇന്ന് ഇന്ത്യയിലാണ്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയരം കൂടിയ മോട്ടോർ റോഡ് ഇന്ത്യയിലാണ്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ക്രിക്കറ്റ് സ്റ്റേഡിയം ഇന്ത്യയിലാണ്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയരം കൂടിയ പ്രതിമ ഇന്ത്യയിലാണ്. കൂടാതെ, ഏഷ്യയിലെ രണ്ടാമത്തെ വലിയ റെയിൽ-റോഡ് പാലവും ഇന്ത്യയ്ക്കുണ്ട്. ഗ്രീൻ ഹൈഡ്രജനിൽ ഇത്ര വലിയ തോതിൽ സജീവമായി പ്രവർത്തിക്കുന്ന ചുരുക്കം ചില രാജ്യങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് ഇന്ത്യ.

സുഹൃത്തുക്കൾ,

നമ്മുടെ സർക്കാരിന്റെ ഇപ്പോഴത്തെ ഭരണത്തിന്റെ ഫലങ്ങളും മുൻ കാലത്തെ നേട്ടങ്ങളും ഇന്ന് രാജ്യം മുഴുവൻ കണ്ടു കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. ഇന്ത്യയുടെ വികസന യാത്ര മുടങ്ങില്ലെന്ന ഉറച്ച വിശ്വാസമാണ് ഇപ്പോൾ രാജ്യത്തിന്. ഞങ്ങളുടെ ആദ്യ ടേമിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ ഇന്ത്യ പത്താം സ്ഥാനത്തായിരുന്നുവെന്ന് നിങ്ങൾക്കറിയാം. ആദ്യ ടേമിൽ ആളുകൾ എന്നെ ചുമതലപ്പെടുത്തിയപ്പോൾ ഞങ്ങൾ പത്താം നമ്പറായിരുന്നു. രണ്ടാം ടേമിൽ, ഇന്ന് ഇന്ത്യ ലോകത്തിലെ അഞ്ചാമത്തെ വലിയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണ്. ഞാൻ ഇത് പറയുന്നത് വെറും വാക്കുകളല്ല, ട്രാക്ക് റെക്കോർഡിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ്.

മൂന്നാം ടേമിൽ ഇന്ത്യ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളിൽ ഒന്നായിരിക്കുമെന്ന് ഇന്ന് ഞാൻ രാജ്യത്തിന് ഉറപ്പ് നൽകുന്നു. അതെ, സുഹൃത്തുക്കളേ, മൂന്നാം ടേമിൽ ഇന്ത്യ മികച്ച മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളിൽ അഭിമാനത്തോടെ എത്തും, ഇതാണ് മോദിയുടെ ഉറപ്പ്. 2024ലെ തെരഞ്ഞെടുപ്പിന് ശേഷം നമ്മുടെ മൂന്നാം ടേമിൽ രാജ്യത്തിന് കൂടുതൽ വേഗത്തിലുള്ള വികസനത്തിന് സാക്ഷ്യം വഹിക്കുമെന്നും ഞാൻ പൗരന്മാർക്ക് ഉറപ്പ് നൽകുന്നു. എന്റെ മൂന്നാം ടേമിൽ, നിങ്ങളുടെ സ്വപ്നങ്ങൾ നിങ്ങളുടെ കൺമുന്നിൽ സാക്ഷാത്കരിക്കപ്പെടുന്നതിന് നിങ്ങൾ സാക്ഷ്യം വഹിക്കും.

സുഹൃത്തുക്കളേ,

ഇന്ന് ഇന്ത്യ പുതിയ വികസനത്തിന്റെ വിപ്ലവത്തിന് വിധേയമായിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. കഴിഞ്ഞ ഒമ്പത് വർഷത്തിനിടെ ഇന്ത്യയിൽ ആധുനിക അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ നിർമിക്കുന്നതിനായി ഏകദേശം 34 ലക്ഷം കോടി രൂപ നിക്ഷേപിച്ചു. ഈ വർഷത്തെ ബജറ്റിലും മൂലധന ചെലവിനായി 10 ലക്ഷം കോടി രൂപ വകയിരുത്തിയിട്ടുണ്ട്. പുതിയ വിമാനത്താവളങ്ങൾ, എക്സ്പ്രസ് വേകൾ, റെയിൽവേ റൂട്ടുകൾ, പാലങ്ങൾ, ആശുപത്രികൾ - ഇന്ത്യ പുരോഗമിക്കുന്ന വ്യാപ്തിയും വേഗതയും യഥാർത്ഥത്തിൽ അഭൂതപൂർവമാണ്.

കഴിഞ്ഞ 70 വർഷമായി, ആരെയും വിമർശിക്കാനല്ല ഞാൻ ഇത് പറയുന്നത്, ട്രാക്ക് സൂക്ഷിക്കാൻ, ചില പരാമർശങ്ങൾ അനിവാര്യമാണ്. അതിനാൽ, ആ പരാമർശത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ് ഞാൻ സംസാരിക്കുന്നത്. ആദ്യ 70 വർഷങ്ങളിൽ 20,000 കിലോമീറ്റർ റെയിൽവേ ലൈനുകൾ മാത്രമാണ് ഇന്ത്യ വൈദ്യുതീകരിച്ചത്. എന്നിരുന്നാലും, കഴിഞ്ഞ ഒമ്പത് വർഷത്തിനിടെ ഇന്ത്യയിൽ ഏകദേശം 40,000 കിലോമീറ്റർ റെയിൽവേ ലൈനുകൾ വൈദ്യുതീകരിച്ചു. 2014-ന് മുമ്പ്, നമ്മുടെ രാജ്യം എല്ലാ മാസവും പുതിയ മെട്രോ ലൈനുകൾ കിലോമീറ്ററുകളല്ല, വെറും 600 മീറ്ററായിരുന്നു. ഇന്ന്, ഇന്ത്യ ഓരോ മാസവും 6 കിലോമീറ്റർ പുതിയ മെട്രോ ലൈനുകൾ കൂട്ടിച്ചേർക്കുന്നു.

2014ന് മുമ്പ് രാജ്യത്ത് 4 ലക്ഷം കിലോമീറ്ററിൽ താഴെ ഗ്രാമീണ റോഡുകളാണുണ്ടായിരുന്നത്. ഇന്ന് രാജ്യത്ത് 7.25 ലക്ഷം കിലോമീറ്ററിലധികം ഗ്രാമീണ റോഡുകളുണ്ട്. 2014-ന് മുമ്പ് രാജ്യത്ത് 70-ഓളം വിമാനത്താവളങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു. ഇന്ന്, ഇന്ത്യയിലെ വിമാനത്താവളങ്ങളുടെ എണ്ണം ഏകദേശം 150 ആയി വർദ്ധിച്ചു. 2014 ന് മുമ്പ് ഏകദേശം 60 നഗരങ്ങളിൽ മാത്രമാണ് സിറ്റി ഗ്യാസ് വിതരണ സംവിധാനം ഉണ്ടായിരുന്നത്. ഇപ്പോൾ, നഗര വാതക വിതരണ സംവിധാനങ്ങൾ രാജ്യത്തെ 600-ലധികം നഗരങ്ങളിൽ എത്തിയിരിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

പഴയ വെല്ലുവിളികളെ അഭിസംബോധന ചെയ്തും ശാശ്വതമായ പരിഹാരങ്ങൾ തേടിയും ഇന്ത്യ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. വിവിധ പ്രശ്നങ്ങൾക്ക് ശാശ്വതമായ പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നതിലാണ് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത്. ഈ സമീപനത്തിന്റെ ഉദാഹരണമാണ് പിഎം ഗതിശക്തി ദേശീയ മാസ്റ്റർ പ്ലാൻ. വ്യവസായ സുഹൃത്തുക്കൾ ഇവിടെ ഇരിക്കുന്നു, നിങ്ങൾ പോർട്ടൽ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. റെയിൽവേ, റോഡുകൾ, സ്‌കൂളുകൾ, ആശുപത്രികൾ, സാമൂഹിക അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ തുടങ്ങിയ ഭൗതിക അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾക്കായി പ്രധാനമന്ത്രി ഗതിശക്തി ദേശീയ മാസ്റ്റർ പ്ലാൻ ഒരു ഗെയിം ചേഞ്ചറാണെന്ന് തെളിയിക്കുകയാണ്. രാജ്യത്തിന്റെ സമയവും പണവും ഫലപ്രദമായി വിനിയോഗിക്കപ്പെടുന്നുവെന്നും പാഴാക്കരുതെന്നും ഉറപ്പാക്കാൻ 1600-ലധികം വ്യത്യസ്ത പാളികളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ ഡിജിറ്റൽ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകളിലേക്ക് ഇത് സംയോജിപ്പിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഇന്ന് ഇന്ത്യക്ക് മുന്നിൽ വലിയ അവസരമുണ്ട്. 100 വർഷം മുമ്പ്, കഴിഞ്ഞ നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മൂന്നാം ദശകത്തിൽ ഇന്ത്യ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായി പോരാടിയ കഴിഞ്ഞ നൂറ്റാണ്ടിനെക്കുറിച്ചാണ് ഞാൻ സംസാരിക്കുന്നത്. കഴിഞ്ഞ നൂറ്റാണ്ടിലെ മൂന്നാം ദശകവും ഇന്ത്യയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിന് വളരെ നിർണായകവുമായ 1923-1930 കാലഘട്ടത്തിലേക്ക് നിങ്ങളുടെ ശ്രദ്ധ ക്ഷണിക്കാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. അതുപോലെ, 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഈ മൂന്നാം ദശകവും തുല്യപ്രാധാന്യമുള്ളതാണ്.

കഴിഞ്ഞ നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മൂന്നാം ദശകത്തിൽ, ഒരു ആഗ്രഹമുണ്ടായിരുന്നു; 'സ്വരാജ്' (സ്വയംഭരണം) എന്നതായിരുന്നു ലക്ഷ്യം. ഇന്ന് നമ്മുടെ ലക്ഷ്യം സമൃദ്ധമായ ഇന്ത്യ, വികസിത ഇന്ത്യ സൃഷ്ടിക്കുക എന്നതാണ്. ആ മൂന്നാം ദശകത്തിൽ, രാജ്യം സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായി പുറപ്പെട്ടു, സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ പ്രതിധ്വനികൾ രാജ്യത്തിന്റെ എല്ലാ കോണുകളിൽ നിന്നും കേട്ടു. സ്വരാജ് പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ എല്ലാ ധാരകളും, അത് വിപ്ലവത്തിന്റെ പാതയോ നിസ്സഹകരണത്തിന്റെ പാതയോ ആകട്ടെ, അത് പൂർണ്ണമായി അറിയുകയും ഊർജ്ജം നിറയ്ക്കുകയും ചെയ്തു. അതിന്റെ ഫലമായി 25 വർഷത്തിനുള്ളിൽ രാജ്യം സ്വാതന്ത്ര്യം നേടി, നമ്മുടെ സ്വാതന്ത്ര്യ സ്വപ്നം യാഥാർത്ഥ്യമായി. ഇപ്പോൾ, ഈ നൂറ്റാണ്ടിലെ ഈ മൂന്നാം ദശകത്തിൽ, അടുത്ത 25 വർഷത്തേക്ക് നമുക്ക് ഒരു പുതിയ ലക്ഷ്യമുണ്ട്. സമൃദ്ധമായ ഇന്ത്യയും വികസിത ഇന്ത്യയും എന്ന സ്വപ്നവുമായി ഞങ്ങൾ ഈ യാത്ര ആരംഭിച്ചു. ഓരോ സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനിയും വിഭാവനം ചെയ്ത വിജയം കൈവരിക്കാൻ ഇന്ത്യയെ പുതിയ ഉയരങ്ങളിലേക്ക് എത്തിക്കുകയാണ് ഞങ്ങൾ ലക്ഷ്യമിടുന്നത്.

ഈ പ്രമേയം കൈവരിക്കുന്നതിന്, രാജ്യത്തെ ഓരോ പൗരനും, എല്ലാ 140 കോടി ഇന്ത്യക്കാരും, രാവും പകലും സംഭാവന ചെയ്യണം. എന്റെ അനുഭവത്തിൽ നിന്ന് ഞാൻ നിങ്ങളോട് പറയട്ടെ, ഒന്നിനുപുറകെ ഒന്നായി ഞാൻ വിജയിച്ചിരിക്കുന്നു. രാജ്യത്തിന്റെ ശക്തി ഞാൻ മനസ്സിലാക്കി, അതിന്റെ കഴിവുകൾ തിരിച്ചറിഞ്ഞു, അതിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ 'ഭാരത് മണ്ഡപത്തിൽ' നിന്നുകൊണ്ട് ഞാൻ ആത്മവിശ്വാസത്തോടെ പറയുന്നു, ഈ കഴിവുള്ള ആളുകൾക്ക് മുന്നിൽ ഇന്ത്യക്ക് വികസിക്കാനാകും, അത് തീർച്ചയായും സംഭവിക്കും. ഇന്ത്യക്ക് ദാരിദ്ര്യം തുടച്ചുനീക്കാൻ കഴിയും, തീർച്ചയായും അതിന് കഴിയും. എന്റെ ഈ വിശ്വാസത്തിന് പിന്നിലെ അടിസ്ഥാനം എന്താണെന്ന് ഇന്ന് ഞാൻ നിങ്ങളോട് പറയാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.

വെറും അഞ്ച് വർഷത്തിനുള്ളിൽ ഇന്ത്യയിൽ 13.5 കോടിയിലധികം ആളുകൾ ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് കരകയറിയതായി നീതി ആയോഗിന്റെ റിപ്പോർട്ട് വെളിപ്പെടുത്തുന്നു. മാത്രമല്ല, ഇന്ത്യയിലെ കടുത്ത ദാരിദ്ര്യം നിർമാർജനത്തിന്റെ വക്കിലാണെന്ന് അന്താരാഷ്ട്ര ഏജൻസികളും പ്രസ്താവിക്കുന്നുണ്ട്. അതായത്, കഴിഞ്ഞ ഒമ്പത് വർഷമായി രാജ്യം കൈക്കൊണ്ട നയങ്ങളും തീരുമാനങ്ങളും അതിനെ ശരിയായ ദിശയിലേക്ക് നയിക്കുന്നു എന്നാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഉദ്ദേശ്യം  വ്യക്തമാകുമ്പോൾ മാത്രമേ രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം സാധ്യമാകൂ; ലക്ഷ്യത്തിന്റെ വ്യക്തതയും രാജ്യത്ത് അർത്ഥവത്തായ മാറ്റങ്ങൾ കൊണ്ടുവരുന്നതിനുള്ള ഉചിതമായ തന്ത്രങ്ങളും ഉണ്ട്. ഇന്ത്യൻ പ്രസിഡന്റിന്റെ കാലത്ത് രാജ്യത്തുടനീളം നടക്കുന്ന ജി-20 പരിപാടികൾ ഇതിന് പ്രചോദനാത്മകമായ ഉദാഹരണമാണ്. ഞങ്ങൾ G-20 മീറ്റിംഗുകൾ ഒരു നഗരത്തിലോ സ്ഥലത്തോ മാത്രമായി പരിമിതപ്പെടുത്തിയില്ല; രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള 50-ലധികം നഗരങ്ങളിലേക്ക് ഞങ്ങൾ ഈ മീറ്റിംഗുകൾ നടത്തി. ഇതിലൂടെ ഇന്ത്യയുടെ വൈവിധ്യവും സാംസ്കാരിക സമ്പന്നതയും ഞങ്ങൾ പ്രദർശിപ്പിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ സാംസ്കാരിക ശക്തിയും പൈതൃകവും, വൈവിധ്യങ്ങൾക്കിടയിലും ഇന്ത്യ എങ്ങനെ പുരോഗമിക്കുന്നു, ഇന്ത്യ എങ്ങനെ വൈവിധ്യത്തെ ആഘോഷിക്കുന്നു എന്നിവ ഞങ്ങൾ ലോകത്തിന് കാണിച്ചുകൊടുത്തു.


ഇന്ന് ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ആളുകൾ ഈ പരിപാടികളിൽ പങ്കെടുക്കാൻ ഇന്ത്യയിലെത്തുന്നു. വിവിധ നഗരങ്ങളിൽ ജി-20 മീറ്റിംഗുകൾ സംഘടിപ്പിക്കുന്നത് പുതിയ സൗകര്യങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും നിലവിലുള്ളവയുടെ നവീകരണത്തിനും കാരണമായി, ഇത് രാജ്യത്തിനും പൗരന്മാർക്കും പ്രയോജനകരമാണ്. ഇത് സദ്ഭരണത്തിന്റെ ഉത്തമ ഉദാഹരണമാണ്. രാജ്യം ആദ്യം, ജനങ്ങൾ ആദ്യം  എന്ന ആശയം പിന്തുടർന്ന് വികസിത ഇന്ത്യയാക്കാൻ പോകുകയാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഈ സുപ്രധാന അവസരത്തിൽ ഇവിടെ വരുന്ന നിങ്ങളെല്ലാവരും ഇന്ത്യയെ കുറിച്ച് നിങ്ങൾ ആഗ്രഹിക്കുന്ന സ്വപ്നങ്ങളെ നിങ്ങളുടെ ഹൃദയത്തിൽ ആഴത്തിൽ വളർത്താനുള്ള അവസരമാണ്. ‘ഭാരത് മണ്ഡപം’ പോലെയുള്ള ഈ മഹത്തായ സൗകര്യത്തിന് ഡൽഹിയിലെ ജനങ്ങളെയും നമ്മുടെ രാജ്യത്തെ ജനങ്ങളെയും ഒരിക്കൽ കൂടി ഞാൻ അഭിനന്ദിക്കുന്നു. ഇത്രയും വലിയ സംഖ്യയിൽ എത്തിയ നിങ്ങളെ എല്ലാവരെയും ഞാൻ ഹൃദയപൂർവ്വം സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നു, ഒരിക്കൽ കൂടി എന്റെ ഹൃദയംഗമമായ ആശംസകൾ അറിയിക്കുന്നു.

നന്ദി!

--ND--



(Release ID: 1943150) Visitor Counter : 104