ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಜಿ 20 ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಗುಂಪುಗಳೊಂದಿಗಿನ ಪ್ರಮುಖ ಸಂವಾದದಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಆರೋಗ್ಯ ಕುರಿತ ಜಿ 20 ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧವನ್ನು ಮುಂಚೂಣಿಗೆ ತಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧದ ಸಂಭಾವ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಜಿ 20 ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರು ಸ್ಪಷ್ಟ ಮತ್ತು ದೃಢವಾದ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.

ಈ ಸಂವಾದ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಜಿ20 ಶೆರ್ಪಾ ಶ್ರೀ ಅಮಿತಾಭ್‌ ಕಾಂತ್‌, ಆಯುಷ್‌ ಸಚಿವಾಲಯದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ವೈದ್ಯ ರಾಜೇಶ್‌ ಕೊಟೆಚಾ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವಾಲಯದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಶ್ರೀ ಲವ್‌ ಅಗರ್ವಾಲ್‌, ಎಂಇಎ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಶ್ರೀ ಅಭಯ್‌ ಠಾಕೂರ್‌, ವಿವಿಧ ಒಡಂಬಡಿಕೆಗಳ ಗುಂಪುಗಳ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ರು ಮತ್ತು ಇತರ ಗಣ್ಯರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು.



ಶ್ರೀ ಅಮಿತಾಭ್‌ ಕಾಂತ್‌ ಅವರು ತಮ್ಮ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ, ‘‘ಎಲ್ಲಾ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯ ಗುಂಪುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಸಹಕರಿಸುವಲ್ಲಿಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ಆಯುಷ್‌ ಸಚಿವಾಲಯವನ್ನು ನಾನು ಬಹಳವಾಗಿ ಪ್ರಶಂಸಿಸುತ್ತೇನೆ. ಸಮಗ್ರ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವಲ್ಲಿಆಯುಷ್‌ ಪದ್ಧತಿಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ನಾವು ಹೆಚ್ಚಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ,’’ ಎಂದರು.

‘‘ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧ’’ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಆರೋಗ್ಯದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವಲ್ಲಿಆಯುಷ್‌ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ವರ್ಧಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು. ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲ್ಯುಎಚ್‌ಒ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಸೆಂಟರ್‌ ಫಾರ್‌ ಟ್ರೆಡಿಷನಲ್‌ ಮೆಡಿಸಿನ್‌ (ಡಬ್ಲ್ಯುಎಚ್‌ ಒ ಜಿಸಿಟಿಎಂ) ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಕೇಂದ್ರವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು.

ತಮ್ಮ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿಶ್ರೀ ಲವ್‌ ಅಗರ್ವಾಲ್‌, ‘‘ಎಲ್ಲಾ ಆರೋಗ್ಯ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಸಮಗ್ರ ಆರೋಗ್ಯ ಅಥವಾ ಸಮಗ್ರ ಆರೋಗ್ಯದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಜಗತ್ತು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದೆ. ನಾವು ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ, ಜಿ 20 ದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಸಮನ್ವಯ ಸಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧವು ವಹಿಸುವ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಷಯದಲ್ಲಿಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸ್ಪಷ್ಟ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವಿದೆ,’’ ಎಂದರು.

ಸಂವಾದದಲ್ಲಿಭಾಗವಹಿಸಿದ ವಿವಿಧ ತಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಅನುಭವ ಹಂಚಿಕೆಯಿಂದ, ಆರೋಗ್ಯ ಘೋಷಣೆಯು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧದ ಸಂಭಾವ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಮರ್ಪಿತ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ಹೊಂದುವ ಬಲವಾದ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ.

ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ವೈದ್ಯ ರಾಜೇಶ್‌ ಕೊಟೆಚಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ಶಿಫಾರಸುಗಳು ಮತ್ತು ಒಳನೋಟದ ಚರ್ಚೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯ ಗುಂಪುಗಳ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಶ್ಲಾಘಿಸಿದರು. ಭಾರತದ ಜಿ 20 ಅಧ್ಯಕ್ಷ ತೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿಆಯುಷ್‌ ಸಚಿವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು. ಎಲ್ಲಾ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾರ್ಯ ಗುಂಪಿನ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಚಿವಾಲಯವು ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸುತ್ತದೆ.

ಆಗಸ್ಟ್‌ ಸಭೆಯನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಿದ ಆಯುಷ್‌ ಸಚಿವಾಲಯದ ಜೆಎಸ್‌ ಶ್ರೀ ರಾಹುಲ್‌ ಶರ್ಮಾ, ‘‘ಜಿ 20 ಯ ವಿವಿಧ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯ ಗುಂಪುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂವಾದವನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸುವಲ್ಲಿಆಯುಷ್‌ ಸಚಿವಾಲಯದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಿದರು. ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ನಾಯಕರು ಜಿ 20 ಶೃಂಗಸಭೆಗಾಗಿ ಸಭೆ ಸೇರುತ್ತಿರುವಾಗ, ಜಾಗತಿಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧವು ವಹಿಸಬಹುದಾದ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಆಲೋಚಿಸುವುದು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಲ್ಲಿಮತ್ತು ಹೊಸ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವುದು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿದೆ,’’ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.

ಸಿಎಸ್‌ಐಆರ್‌-ಐಜಿಐಬಿಯ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಧಾನ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಡಾ.ಭಾವನಾ ಪ್ರಶೇರ್‌ ಅವರು ಜಿ 20 ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಾದ ಥಿಂಕ್‌ 20, ಸೈನ್ಸ್‌ 20, ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ 20, ಸಿವಿಲ್‌ 20, ವುಮೆನ್‌ 20, ಯೂತ್‌ 20 ಮತ್ತು ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್‌ 20 ನೊಂದಿಗೆ ಆಯುಷ್‌ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಿದರು. ಭಾರತದ ಜಿ 20 ಅಧ್ಯಕ್ಷ ರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಆಯಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಗುಂಪುಗಳ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ರು ಭಾರತವನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧದ ಚಾಲಕ ಎಂದು ಬಿಂಬಿಸಲು ಜಿ 20 ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಘಟಿತ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿದರು.

ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಆರ್‌ಐಎಸ್‌ ಡಿಜಿ ಸಚಿನ್‌ ಚತುರ್ವೇದಿ,  ಭಾರತ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಶ್ರೀ ಚಿಂತನ್‌ ವೈಷ್ಣವ್‌, ಆಯುರ್ವೇದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಎಂಡಿ ಮತ್ತು ಸಿಇಒ ಶ್ರೀ ರಾಜೀವ್‌ ವಾಸುದೇವನ್‌, ಐಎನ್‌ಎಸ್‌ಎ ಮತ್ತು ಏಮ್ಸ್‌ನ ಮಾಜಿ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ  ಮತ್ತು ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಡಾ.ಸುಬ್ರತಾ ಸಿನ್ಹಾ, ಅಮೃತ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಗುಂಪು ಸಂಯೋಜಕಿ ಡಾ.ಪ್ರಿಯಾ ನಾಯರ್‌, ಎಐಐಎ ನಿರ್ದೇಶಕಿ ಡಾ.ತನುಜಾ ನೇಸಾರಿ ಮತ್ತು ಆಯುಷ್‌ ಸಚಿವಾಲಯದ ಜಂಟಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಕವಿತಾ ಗರ್ಗ್‌ ಉಪಸ್ಥಿತರಿದ್ದರು.

****